12 Mayıs 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

ALGOPAN Ulusal Parti: Ekonomik alanda Boş va diş, R < tizma v* siyatik ognlarını geçir*n • * teurli ilâftar. • Lutfen isıttin* «• •alcallı atarkasf na dikkat,H«r •«• zan«d« buhınur. vı! Jll «flvr 3QAfi' ISTANBUL . CAĞALOCLU | Û Q K p | 9 M S d / I . Od*fO Telgraf re mektup adresi: Cumhoriyet, tstanbn] . Potta kntura: Istanbul, No. 24« r t t Z a r I L WXj\% \ 3 0 0 reıelon: Başmunarrir ve evi: 223M, Tahrlr beyetl: 24298, tdare ve matbaa tısmfle Matbaacılik ve Neçrtyat Şlrketı 24299 . 2429a ~~^ ^^"^ !• ^^^*~ ^^^*~ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ " ^ " ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ " ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ urı Gazetemiz bugün sahifedir ihtilâfı 1 6 ünyayı kaplıyan buhranla dörtbaşı tnamur uluslar için bile hayaün bir demir lcblebi olduğunu düşünmeliyiz bir, bir de ayni zaraanda bızim altı yüz yıllık bir fena idareden yıkıntı ve çöküntü halinde devraldığımız ülkeyi biran evvel bayındırlıklarla şenlendirmek zorunda olduğıımuzu gözönüne almalıyız. Ulusal partinin ekonomik alanda tuttuğu çalışma yollannı iyi kavnyabilmek için bu iki durumu gözden kaçırmamak gerektir. Şimdi yaşamalıyız, ve hergünlük binbir ihtiyacı olan devleti yürütmeliyiz. Bunlardan artık olarak ta aln yüz yıldır yapılmamış işleri biran önce başarmalıyız. Yeni Türkiye devletinin ulusal parti görüşünden Bilhassa ekonomik alanda devletçi bir sistem kovalaması bu zaruretleri biribirlerile uygunlaşnrmağa çalısmaktan doğar Partinin gözünde Türk ulusu tek veya toplu olarak çalısan yurddaslardan birleşmiştir. Ulusal parti yurddaşm özünde ve onun özü kadar işine değer verir. Devletçi sistemin anlaşılışında zaman zaman bazı kimselerin zorluk çektiklerini ve hatta yamldıklannı gördüğümüz ıçin bu ana prensipleri belirtmeği lüzumsuz saymıyoruz. Bu konudaki (mevzudaki) ulusal parti ana prensipi şu ıkı temelde kısalhlabilir: Yeni inkılâblar hazırlığ Türk köylüsünü kalkmdırmak en mühim gaye olacaktır. Sınaî müesseseler memleketin her tarafına dağıtılacaktır ItalyanHabeş Parti Kurultayı Encümeni programda ehemmiyetli tadilât yaptı Kurultay bugün ikinci içtimaını yapıyor Ankara 11 (Telefonla) Parti kurultayının nizamname. program ve dilek encümenleri bu sabah toplanarak çalışmalarına devam ettiler. Nizamnamede program encümeni iş letme taslağı üzerinde yaptığı tadil ler ve ilâveleri tamamladı. Dilek encümeni geceyansmdan sonraya kadar hemen fasılasız denecek şekilde çalıştı. Enoumen bugün akşama kadar ençok maliyeyi alâkadar eden dilekler üzerinde meşgul oldu. Ma liye Bakanı encümende bulunarak uzunuzadıya izahat verdi. 20 den sonra da Ekonomi Bakanlığım alâkadar eden dileklerin tetkikine geçildi. Bu toplantıda da Ekonomi Bakanı Celâl Bayar bulundu ^r~^^^^^~^^^^r^^m^^'^ ^^^^^^ Ingilizler Italyayı tenkit ediyorlar Ingiltere ile Fransa bir İtalyan Habeş harbine mâni olmak için konuşmağa başladılar ve dileklerin tahakkuku için imkân lar araşbnldı ve birçok kararlar tesbit edildi. İkinci umumî içtima Ankara 12 (Telefonla) Parti kurultayı yann (bugün) 15 te toplanarak konuşmalarına devam ede cekhr. Kurultayda evvelâ hesab en cümeninin raporu okunacak, sonra program ve nizamname görüşülecektir. Encümenin yaptığı tadiller Ankara 11 (Geceyansmdan sonra, telefonla) Program ve nizamnameler encümeni, hazırlanan tas • laklar üzerinde ehemmiyetli tadiller ve ilâveler yaptı. Programa posta ve ^^^^^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^™^^ •• 1 : Partiye göre özel (hususî) çalışma temeldır. 2 : Teklerin (ferdlerin) yapamı #yacaklan ve çabuk yapılması gereklt büyük işleri devlet yapar. Ülkeyi demiryolu şebekesıle kaplamağa uğraşan devletin bu işte devletçiliğini çok açık görürüz. Bu büyük ifi tekler beceremezlerdi, ve hatta bu *landa teklerden birle*,miş şirketler bile rremleketimiz için şimdilik olağan birşey diye alınamaz. Bunun gibi çok ser«ay«ve ona..gâjft^ çalışma ye yetişme istiyen büyük sanayii devlet eline almıştır. Bu işler dahi teklerin çahşmalarile devletin düsündügü toplulukf a ve tamlıkta istedighniz kadar kısa bir zamanda ort»ya ltonamazdı. Teklerin özel calışmalan esas olmakla beraber bütün çahşmaların genel budun faydasına uygun bir düzen içinde yürümesi esastır. Devletin özel çahşmalan bu noktadan gözönünde tutarak onlardan zararh olabikcek'erın zararlarına yer vermemesi ve ıleri götürülmesi lâzım gelenlere ise her yöntemde yardım etmesi gene ulusal parti programmda dikkate alınmış işlerdendir. Parti programmın bu temellere dokunan bazı parçalannı burada beraber okuyabiliriz: « Türkiye Cumhuriyeii halkınt ayrt ayrı sımflardan mürekkeb değil ve fakat ferdı ve içlimaî hayai için « $ ' bölümü itibarile muhlelif mesai erbabma ayrılmış bir camia telâkki eimek esas prensiplerimizdendir. Çiftçiler. küçük sanayi erbabı Ve esnaf, amele ve isçi, serbest meslek erbabı ve iüccar, Türk camiasmı teşkil eden başltca çalışma zümreleridir. Bunların her birinin çahşması, diğerinin ve umumi caniianın hayat Ve saadeti icin zaruridir.» Partinin özel çalışmaya nekadar genis.bir alan bıraktığı yukanki sözlerde çok açık görülür. Ulusal parti smıf kavgasına karşıdır. ve bunun yerine ülkede ve ulusta elbirliği ve biribirine yardım temellerini tutar. Cumhuriyet Türkiyesinin devletçi sistemi özel çaIısmalann ahenaini korumakta ve hatta onlardan ihtiyacı olanlara yardım etmekte bile belirir. Çiftçinin para etmiyen bugdayını değerlendiren devlet bu hareketile özel bir işe yardım fedakârhğmı üstüne almakta ve böylelikle devletçiligin dikkat edilmedikçe iyi görülemiyen güzel bir şeklini göstermektedir. Asıl devletçi sisteme gelince programda o su suretle yazılmıştır: « Hususi mesai ve faaliyeti esas tutmakla beraber mümkün olduğu kadar az zaman içinde milleti refaha ve memleketi mamuriyeie eriştirmek için milleiin umumî ve yüksek menfaatlerinin icab ettirdiği işlerde bilhassa ikttsadt sahada devleti filen alâkadar eimek mühim esaslartmızdandır, «Devletin hangi ikiısadı işleri filen yatoacağımn lakdirt milletin umumi üe yüksek menfaatlerinin icabına bağltdır.» îste ulusal partinin ekonomik i?lerdeki programmın en önemli noktalara YUNUS NADİ (Arkan 3 üneü aahifmdc) telgraf ve telefon için yeniden madde konmuş, bilhassa şehirler arası telefonlannın durmadan artmlması belirtilmiştir. Sınaî müesseselerin memleketin muayyen köşelerinde toplanması yerine yurdun her tarafına ge nişlikle yayılması esası programa ilâve edilmiştir. Ancak sınaî müesseselerin kuruluşlannda bittabi ekonomik şartlar da birinci derecede göz önün' de tutulacaktır. Kara, deniz ve hava, nakil vasıtalannın yurda tam değerinde fayda vermesi için işletme ve tarifelerinde birbirine uyan ve birbirini tamamlıyan bir ahenk kurmak yurdun ei konomîk ihtiyaclanna uygun sayılmış ve bu cihetle programa konmuştur. (Arkan 3 üneü tahifede) Habeş Milli Müdafaa Bakanı Frarutz elçinle beraber Londra 11 (A.A.) Röyter ajansının duyumuna göre, Fransız ve îngiliz hükumetleri, muhtemel bir İtalya Habeşistan savaşına karşı koy mak çaresini aramak için konuşma lara başlamışlardır. Fransa ve Ingilterenin yakında Itlya hükumetine, esasen her iki tara fın kabul ettiği bir uzlaşma komitesi teşkilinin ban^ın devamı için elzem olduğunu bildirmeleri muhtemeldir. Şimdiye kadar Londraya 1930 kara rmın çignererek Habeşistana silâh yollanması hakkında hiçbir İtalyan protestosu gelmemiştir. (Arkan 12 nci tahifede) Bükreş mnzakereleri Dış işleri bakanları son ictimaı bugün yapıyor lar Dün dört Balkan devleti Bakanları şerefine bir ziyafet verildi ve gece Kral saraymda bir resmi kabul yapıldı Bükres 11 (A.A.) Bugün öğ \ . ieden sonra toplanan Balkan Antantı konseyi, ruznamesindeki meseleleri konuşmuştur. Yannki son toplantıdan sonra varılan bitimler hakkında bir tebliğ neşredilecektir. Saat 20 de Balkan Antantı Dışan Is'eri Bakanları şerefine bir ziyafet venlmiş ve bu ziyafette hükumet erkâ nile elçiler heyeti bulunmuşlardır. Saat 22 de Kralın sarayında bir kabul resmi yapılmıjür. Atinada yîrmî üç idam kararı Reisicumhur iki idam cezasını müebbed küreğe tahvil etti (Atina hutusî muhabirimizden) Bulgaristanda işier gene karışıyor! Askerî Birlik kend^ kendini feshettikten birkaç gün sonra tekrar meydana çıktıî [Sofya hususî muhabirimizden] Sofya 11 (Telefonla) Askerî birliğin bundan bir hafta evvel topla nan kongresinde iki cereyanın belirdiğini bildirmiştım. Bu cereyanlardan biri ordunun badema siyaseti bırakıp kışlaya dönmesi, idarede kontrol olarak yalnız Harbiye Nazıruım kalması. böylelikle askerî birliğin de kendiliğinden feshedilmesi merkezinde idi. Diğer cereyanın taraftarlan da bilâkis ordunun 19 mayıstan sonra olduğu gibi gene siyasete karışıp memlekete fırkacılığı sokmamak için ıdareyi sıkı kontrol altında bulundurmasını istiyorlardı. Neticede kongrede birinci cereyan ekseriyet kazanmış tı. Fakat mesele bu kongre ile halledilmiş değildir. İkinci cereyana, yani ordunun memleketin idaresini sıkı kontrol altında bulundurmasına ta raftar olan zabitan bu kongrenin kapanmasından sonra ayn bir yerde yeniden içtima etmiş ve bu içtimaın askerî birliğin hakikî kongresi olduğunu ilân eylemişlerdir. Dün görüşülen çok mühim meseleler Bükres 11 (A.A.) Balkan konferansı Roma anlaşmalanna bağlı meseleleri ve burada Tuna meselesile Avusturyanın ergiliği, Asuturya, Macaristan ve Bule;ari«tarıın süel statü Balkan Andlaşman hakkında mühim (Arkan 4 üneü sahifede) bir makale yazan M. Çaldaris M. Laval Varşovada çok soğuk karşılanmış! idam mahkumu kaymakam Papazoğla avukatt Mel. Titomikeli üe görüşürken Atina 11 Tersane baskmma işti rak ve asi donamayı idare eden zabitlerin muhakemesi dün gec vakıt bitmiş ve divan hükmünü vermiştır. Bu hükme göre: Miki muhribinin süvarisi olup is yan esnasında hükumet tayyareleri (Aarkast 2 nci tahifede) Terü askerî birlik azaları tarafından şlddetle itham ve tenkid edilen Eski İç Bakan Eski Başbakan Miralap Kolef General Zlatef Bu vaziyet karşısmda askeri birlik ikiye aynlmış demektir. Birinci cereyana taraftar zabitan askeri birhğin son kongresinde verdikleri karar la artık bitaraf zabitana iltihak et mişler demektir. tkinci cereyana tâbı (Arkan 6 na tahifede) iHunınmMMiııııııımımıııiHmıııııııııı ıııniHiuıınnHiııımıiHnuMiumnmtmmımııuMiııtHinmıııııımmııınıııımııırııııııııııııthiıiMt Bugün 2 ncide : Fransız gazeteleri «Lehistanı tatmin ederken Fransız. Sovyet andlaşmasını zaf a uğratmıyalım» diyor Atatürkün Rus artistlerine iltifatı 4 üncüde : Çanakkale tefrıkası, Dıkkatler, Tayyare piyangosu 5 incide Almanlar ve musiki: Selim Sırrı Tarcan, Görüşler ve görünüşler, Sız de bu fikırde misiniz: Sabıha Zekeriyya 6 ncıda : Hıkâye, Venizelosun yaptıkları tafrikası 7 ncide : Beyaz kartalın yeniden dirilişı: Ercümend Ekrem Talu, Yugoslavyada tetkikler 8 incide : Zonguldakta yapılan bu yük tezahürat. Dirilen Yahudi diyarı: Filistin 9 uncuda Elmas memleketinın tarihi, dünya hâdiselerine dair intıblar 10 nncuda : Spor haberlen, Buyuk müsabakamız 11 incide: Haftalık Radyo progra mı, Memleketteki nüfus Fransız Sovyet andlafmannın ijnza merasiminden bir intıba: azlığını nasıl artırabilinz M. Laval andlaşmayı imzalarken 12 ncide : Ekonomi haberleri, İnkılâb dersi niyet tedbirleri alınmıştı. Fransız baP a n s 11 (A.A.) Gazeteler. kanının gelişini görmeğe hemen hiç 13 üncüde: Bir aşıret köyünde dugün, Varşovada M. Lavale yapılan sessiz Kayseride hahcılığm düşkimse gelmemişti. Fransız Leh mü kabul resminden bahsetmektedirler. tuğü elim vaziyet nasebetlerinin şekli, Alman Leh yaÖvr gazetesi diyor ki: (Arkam 8 inei tahifed*) «Varşova istasyonunda pek az em Sayfiye hayatı pek rahat değil mi? Kışın evet! Yazın Allah ektik etmesin, «ş dost yalnız bırakmaz!