22 Kasım 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

1 Yeniden açılan' Beyoğio, ıngiliz sefarethanesi yanındaN. 68 Imperyal Oteli BUYUK Temiz v* Halice bakan odalar Süslü salonlar Banyo dairefcri Teshinat • Mutedil f iatler ne NO. 3 7 8 0 ürhhurrç Telgraf ve mektup adresl: Cnmhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: İstanbul. No. ve matbaa kısmlle Matbaacılık ve (FOTOGRA HABERLERi Bugfin çtkan 4 ftacfi SAYISINI mut'ska ' a!:nız Meraklı yuzlerce resinı ya7il«r Dijer mecmuaUrdan fazlt nğbet buiuıa«ındaki sırn ögrenmcl: içinı 246 PerŞeiîlD6 2 2 TeŞNniScMll I 9 3 4 j Neşrtyat Şlrketi, 24299 24290. Telefon: Başmuharrir ve evl: 22366, Tahrlr heyeti: 24298. İdare Konya Ereğlisinde Temeli atılan yeni Dokuma fabrikası aşbakan (Başvekil) İsmet Paşa, Ekonomı (İktısat) ve Bayındırlık (Nafıa) Bakanlarile (Vekillerile) birlikte Konya Ereğlisine gitti, birı de orada yapılacak dokuma fabrikaîarımızdan bilmeyiz kaçınnsının temelini attı. Bilmeyiz kıçıncısı deyişimiz dokuma rabrikalarımn ötedenberi bizde şurada burada, azbuz da olsa varlığındandır. Yoksa son sanayi progranvna göre bu fabrikamn kaçıncı old^ğunu ve bunun arkasından hangisinin geleceğini biliyoruz Sana\ i orogrammı dolduran bu son fabrikalar Sümer Bankın yeni dokuma grupünda yer tutuyorlar Bu oroçrra:na göre dokurnanm tu/i'j çeşitleri irili ufakh memleketiıı yakışık alan ayrı ayrı ycrîerine yerlestirilmektedir. Basbakan bundan iki üç ay önce Kayseride yapılacak en büyük dokuma fabnKasınm temelini atmıştı. Ereğli ru'^rikasmdan sonra Bursada tarjp.mıs iplık fabrikası kurulacak. Fabrikalardan birinin de Nazilİide yer alacağını biliyoruz Sözün kısası bütün bu dokuma işleri tasarlanan yıllan içinde basarıtaoıktır. Bövlelikle ulusun (milletin) eksik İşleri yokluktan varlığa geçirilerek onun uygurluğu (medeniyeti) bütünlüğe götürülmüş olacaktır. Turkiverr.i 'c'c sanavi prosramımızın ülküsü uiusun varîığına en çok gerekli o'en nesnelerin en önde gelenlerinin kendi ülkemizde kendi ellerirtr.zip yapılmasmdan başka değildir. Bu fabr"kalar yapılırsa dış pazarlarla alışverişimizin azalacağını sanmik yanhştır. Bir ulusun başka ülkelerle aiışverişi kcndi uygurluğunun sskisine (d*^ rece) bağhdır. Ttn ulus uygurlukça nekadar ileride ise bir yandan satın alacakları daha çok, diğer yandan satın almağa yeterüği daha artık olur. Kaldı ki uygu'luk için en az presesinde (sevye) sanayileşmeğe açık ve söz götürmez bir gereklik vatdu. Ereğlide Başbakan ismet Pasa yalnız orada kurulmakta olan fabrikanın ekonomik varlı>ımızda oynıyacağı rollere kısuca dokunmuştur. Bir yol fabrika bin ikı yüz ışçi kullanacaktır. Bu bin iki yüz işçi yalnız fabrikada çahşacak olan yurttaşlardır. Fabrikamn doğuracağı işin fabrika içinde ve dışında budundan nekaHar adamı kayıracağı kendiliğinden bellidir. Bu sayıyı bulmak için i 200 ü hiç olmazsa 10 la tokuşturmalıdır. (Zarbetmelidir ). Sonra bu fabrikamn her yıl en aşağı yedi bin balya pa.nuk işliyeceğini de gene Başbakan söylemia ve bunu söylerken pamuklarımızın bu dokumalara ve en iyi dokumalara yarayarak biçimde düzeltilmesine çalışıidığmı da bildirmiştir. Görülüyor ki ekim işlerini düzeltmek için bile mcğer sanayie değer vermeliymişi^. Yün dokuma işlerinde de ayni eksikliği görmüştük. Kendimiz fabrikalarına değer verdiğimiz zaman anladık ki iyi yünlü dokumalar için Türk yünlerinin kalitesini düzeltmek gerekmiş. Şimdi öteyanda bunlar için harıl harıl uğraşıhyor, ve bu çahşmaların güzel yemişhri de alııjıyor. Bütün yeryüzünde b'Jmiyen kalmadı ki adamlığın vaşayışında bilgiden doğan sanayi ilerlemeleri, içinde bulunduğumuz kuıaımun (asır) baş hu> uru£u (birinci iradesi) sayılarak bir yön • istikamet) ve ün (şohret) almış'dr. Adamlar ycrlere sığrruyarak göklerde uçuyorltJ, denızlerin diplerinde yüzüyoriar. Yeryüzünde yaşıyabilmek. «anayiin bu dalga dalga ilerlej'işini anlanıağa ve onlardan elveıen kadarını yapabilmeğe bağhdır. Bnnsuz yaşayış yoktur artık. Bıır.urı ıçmdir kı. Sanayi programile ülk^nin ve ulusun ekonomik vaıhğında bizce en başlı bir eksikliğin ortadan kaldırılmasına el atılmıştır. Adamın diyeceği geliyor ki Türk ulusu gerçekten kurtuluş kutlulu^una işte şimdi irişiyor' YUNUS NADİ Marsilya faciası ve Cenevre Yeni Dünyanın attattığı suikast MilletlerCemiyeti faciayı tetkike başladı Reis M. Benes, M. Yevtiç ve Fransîz Hariciye Nazırı M. Laval nutuklar söylediler^ Cenevre 21 (A.A.) Mil'eller Cemiyeti aıamblesi, reis M. Benesin Kral Aleksandr ve M. Bartu hakkındaki tazimatını ayakta dinlemiştir. M. Benes «bunlar, Milletler Cemiyetinin esas ve hikmeti vücudii olan fikirlerin zaferine yol açarken öldürülmüşlerdir> demis ve asam • bleyi sulhun ve intizamın muhafazası için bütün gayretlerini sarfet meğe davet eylemiştir. İki dakika sükuttan sonra YugosIavya Hariciye Nazın M. Yevtiç teşekkür etmis ve Marsilya cinayeti nin doğrudan dogruya Milletler Cemiyetine döndüğünu, çünkü ölen • lerin bu cemiyetin müdafileri olduğunu söylemistir. Sonra Fransa Hariciye Nazın M. Laval, M. Benesin «Kral Aleksandr sulh için mücadele ederken ölen kahramandır» sözlerine istirak etmis ve Bartuyu kendisine örnek yaparak ayni esere çalısacağını bil • dirmiştir. Cenevre 21 (A.A.) M. Lavalın Küçük itilâf hariciye nazırlart Cazetemiz bugün sahifedir Başvekilimiz Ankaraya döndü Ismet Pş,, Konyada da tetkiklerde bulundu 12 Amerikada diktatörlıik tesisine çalışan şebeke Nevyork borsacıları bir Jenerala Ruzvelti devirmek için 3,000,000 dolar teklif etmişler M. Benes M. Laval le yaptığı konusmalardan hiçbir şey sızmanaıştır. Ancak Macsilya suikastinden ayni derecede müte • essir olan bu devletler arasmda lam bir gö üs beraberliği olduğuna »üphe yoktur. Cenevre 21 (A.A.) Fransa Hariciye Nazıcı M. Laval, Türkiye Hariciye Vekilini kabul ettikten sonra Sovyet Hariciye Komiseri M. Litvinofla görüsmüstür. M. Litvino[Mabadı sekızinci sah:fede\ Ankara 21 (Telefonla) Kon • ya Ereğlisinde açılacak bez fabri • kasınin temelini atan Başvekii ts met Paş; ile İktısat ve Nafıa Vekil • leri ve meb'uslar sehrimize dondüler. tstasyonda Vekiller, meb'uslar ve büyük bir halk kütlesi tarafın • dan karsılandılar. Konya 20 (A.A.) Başvekil fsmet Pasa Hz. yanlarında tktısat ve Nafıa Vekilleri ve maiyetlerinde bulunan zevat olduğu halde dün ak • IMabadı uçuncu sahifede] Amerika Âyanı tahkikata başladı Nevyork 21 (A.A.) «Ameri kah olmıyan faaliyetler» i tetkik edcn âyan komisyonu, eaki askerlerden 50,000 kisinin, Amerikada diktatörlük tesis etmek maksadile bir «fasist ordusu» vücude getir > mek üzece hazırlıkta bulundukla nna dak yapılan müheyyiç nesri yat üzerine tahkikata girismiştir. Bahriye silâhendaz kıt'aları sa • bık kumandanı Jeneral Butlec, mutasavver ordu kumandanlığının, başlannda M. Gerald Makgir bulunan Nevyork kambiyo borsası tellallarm dan bir zümre tarafından kendisine teklif edilmis olduğu hakkındaki isnada karfilık, dün iki saat ifade vermiititr. " Bizi şimdi de Lehistan kabul etmezse yandık „ Her gittikleri yerden geri çevirilerek İstanbula gelen 318 Yahudi diin Köstenceye hareket etti Herkes soyadı aramakla meşgul.. Memurlar ikincikânun sonuna kadar tesçil ettirmiş olacaklar • "Jeneral Btttler ve Vaşingtonda Beyazsaray M. Makgir, bu haberi kat'iyyen [Mabadi sekizinci toftı/edc] Hem Anketimize cevap veren Nazmi N^.t Bal Mahmut ve Sami Cemal Beyler. Memurların ve mualhmlerin kânunuevvelin yirmi sekizinde mevkii mer'iyete girecek olan soy adı kanununda halka niimune olmaları için 31 kânunusaniye kadar mutlaka soy adı almaları ve sicillc yazılmalan Vilâyete bildirilmistir. Soy adı hakkında fikirler Başta büyüklerimiz olduğu halde herkes bir soy adı almağa basladı. Şehrimizde soy atlannı tesçil için nüfus dairelerine şirndiden birçok müracaatler yapılmaktadır. Yalnız, aile ismi seçmekte müşkü\Mabadi altıncı sahıiede] davacı, hem hâkim dıya tetkikat yaptıktan sonra $u kararı vermitir: ihtikâr yoktur. Yalnız komisyon raporunun so • nunda temenni seklinde bugünkü vaziyetin ve ihtikâr iddialannısı iki sebebini göstermektedir: Halkm pazarlığa düşkün olması ekseriya fiatleri yükseltiyor ve havayici zaruriye maddelerinin bir fiati bulun maması ihtikâr olsa bile tesbitini ir kânsız kılıyor! Komisyonun bu fekilde rapor ver« mesi umumî hayreti mucip olmus tur. Halk, küçük esnafın ihtikâr yaptığını ve aşağı yukarı her mad denin kilosunun okka fiatlne »atıl<îığı kanaatindedir. Yalnız ihtikârı tesbit etmenin de güç ve ağır bir is [Mabadi altmcı sahıieae) Gıda maddelerinde ihtikâr olmadığına dair karar komisyonda aza olan esnaf cemiyetleri murah haslarının ra^ovlerı üzerine Yeni ölçü v tartılarm tatbi kına başlandık • tan sonra piya sada bilhassa kü çük esnaf tara • fından bir ihti kâr hareketi bas ladı. Bu ihtikâ rın en basit sekli bir malın ki losu için okka fiati istenme siydi. Bu vazi :omısyon a~asındaıı yet üzerine ö l Rıfkı Bey çü ve Ayarlar Başmüfettişinin riyaseti altınd'a Ticaret Odasından ve Belediyeden de birer aza istirakile tesekkül eden komisyon uzun uzalllllllllllllllllllltlllllllllllllllllllll Yahndi aile Recel Karol vaparunun güverİerinde Filistine hicret etmek üzere naemle • ketlerini terk'den, fakat ne Filistin, ne Mısır, ne de Yunanistan tar?fından kabul edilmedikleri için üç ay Akue nizde dolaşttktan sonra limanımıza dönen 318 Lehli Yahudi dün Recel Ka rol vapuriîe Köstenceye hareket et • mişlerdir. Lehli Yahudiler transit olduğu ve memlek'timiz için vîzeleri bulunmadığı için şehire çıkanlmamışlardır. Bunlar Köstenceden, Lehistana giderek tekrar yurtlarına yerleşmek karann dadırlar. Üç ay açık denizde kalan Yahudi muhacirlerden Varsovada kâgıt kumüs I yonculuğu ettiğini söyliyen M. LevinsLehistan YahudilerindeiT diğer bir grup [Mabadı altmcı sahifede] ııımıııııııııııiMiıımııııııımııııııı tııııtııııınııiMiııiMUi ıırııııııtııııınııınııııiitınııııiıtıııııııııııııınmıııııııııııifiiHiHMtııın ııı m nııuutıınıı Meb'us seçimi Defterlerin tetkiki ay sonuna kadar bitecek Ankara 21 (Telefonla) Yeni intihap için her tarafta hazırhkiara devam edil.'iiği gelen malumattan anlasılmaktadır. Büyük Millet Meclisi, intihabı yenileme kararmı gelecek hafta per sembe günü verecektir. Belediye teftiş heyetleri bu ayın sonuna kadar defterlerin tetkikini bitirecektir. tntihabı yenileme kararı verilir verilmez defterler asılacak ve bir hafta asılı kalacaktır. İtiraz eden ler Belediye teftiş heyetlerine müracaat ed"eceklerdir. Şehrirmzdeki hazırlıklar Şehrimizde meb'us seçimi ,'çin ha zırhklara baslanmıştır. Meb'us intihabatına ait defterlerin nasıl ool durulacağına dair Vilâyet, kayma • kamlıklara bir izahname gönder miştir. Bu defterler 28 tesrinisaniye kadar doldurularak nahiye müdürlerine teslitn edilecektir. IMMIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllllllllUllinillllllltlllllMllliiniltlllillllinillllllll! Trenleri bombalayan haydut Peşte mahkemesi deli olduğunu söyliyen Matsukay* hevecanlı bir nuhakemeden sonra ölüm cezası verdi Budapeşte 20 (A.A.) Bir çok defalar tren yollarmı boz maktan ve bom* balamaktan suç Iu olan Matsi ka ölüm ceza sma çarptırıl • mıştrr. CUMHURl YET Bu adam aslen Ma,car dır. Birçok trenleri berhava et • tiği ve yüzlerct Matsuka Peştede m&hakeme edilirken insanı öldurdü ğu tahakkuk eden Matsuka en son Haydut hâkimin suallerine su garip cevabı vermistir: olarak 5/10/934 tarihinde ViyanaBudapeşte sürat katarını büyük as Ben kimseyi öldürraek iste medim. Yalnız bir suikast tecrübesi Aıa köprüden geçerken uçurmuş, bu yapmak isted'im (!) facia neticesinde (22) kisi ölmtış, Matsukanın müdafaa içia mah14 kisi yaralanmıştır. Matsuka, bakemede söylediği sözlec sunlar olyatının mühim bir kısmını Viyana muştur: da geçirmiştir,.. ^: « Ben ne yaptığımı bilmiyoıum 42 yasındadır. Muhakemesi es reis bey. Birkaç sene var ki ırademi nasında bir aralık deli rolü oyna • kaybettim. Esrarengiz bir kuvvetin mıs, fakat mütehassıs doktorlar<n tesi> i altındayım. Bu kuvvet benî nezareti altında bırakılmak surctiic cinayetle suikaste sevkediyor, bebunun aslı olmadığı anlasılmışlır. ni birisi ipnotize ettî. Ben deliyim.» Elmas kaçakçılığı Dün yedi kişiden mürekkep bir şebeke ele geçirildi. ve suçlular tevkif olundu Evvelki güİstanbul zabı tası mühim bir kaçakçıhk şebekesi meydana çıkarmıştır. Tahkikat neticesin de meydana çıkarılan şebeke bilhassa elmas ve kıymetli taş kaçakçılığı yapmakta3'dı. Başta Serkis isminde bir kuD&n tevkif edilen tarraf Serginn dükkâmnlla yumcu bulunan şebeke takriben kiymetli taşlar camekânlari bir senedenberi muhtelif memleketlerden * kaçak . tonde salarak tutarlarını gene gizlice ecnebi memleketlere gönderisuretile elmas ve kıymetli taş gevrtrmue [Mabadi Sekizma tiriyor ve bunlaritçirşıda ve bedes Bugün: 5 İaci •ahifede Dünyanın en büyük bmasmda bir dolara bır geunli. Ayaaofya mozajnlclan. 6 m a s a h i t e d e Askerî bahialer: Kıiçük ava tayyaresi roi, bürük muharebe uçajı mı. Yazan: Abidin Daver 7 İ n c i « a h i f e d e Çocuk sahifesi 8 İ a d s a h i l e d e Arsenal Rasıng maçı.