1 Mart 1988 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 36

farklı ton yüksekliklerini, sesi farklı hızda vermek suretiyle ürettiğinden, burada bu durum dikkate alınma- maktadır. Bu problem özellikle insan sesinde açıkça ortaya çıkmaktadır. Sayısallaştırılmış normal bir insan se- si yüksek oktavda her zaman bir çe- şit Micky-Mouse sesine dönüşmekte- dir. Bunun önüne geçmek için bazı Sampler'ler bir sesi farklı tonlamalar- da alabilmekte ve sunum sırasında her zaman için arzu edilen ton yük- sekliğine en yakın düşen kaydı kul- lanabilmektedirler. Bu yöntem “Multisampling” olarak adlandırıl- maktadır. Bu yöntemin dezavantajı bellek alanını yüksek oranda tüketi- yor olmasıdır. Çünkü tek bir ses için birçok Sample'e gerek duyulmakta- dır. Tuşlarına hafifçe vurulan bir pi- yondan çıkan ses, kulağa hızla vuru- lanınkinden başka türlü geldiğinden, profesyonel ses sayısallaştırıcıları (yaklaşık 40.000 Mark'lık fiyat kate- goörisine girenler) farklı ses yükseklik- leri için de Multisampling'i kullan- maktadırlar. Öyle ki, konser veren piyanistlerin bile gerçek ile sayısal olarak kaydedilmiş bir kuyruklu pi- yano sesi arasındaki farkı pek ayırt edemedikleri görülmektedir. Bu denli aslına sadık bir reprodüksiyon konu- sunda AMIGA'nın yetersiz kalabil- mesi, özellikle sayısal-analog-çeviri- cilerinin ancak 8 Bit'e ulaşan çok dü- şük çözünürlüğünden kaynaklan- maktadır. Bütün AMIGA-veri setlerini müm- kün olduğunca her program için kul- lanılabilir kılmak amacıyla Commo- dore ve Electronic Arts daha 1985 yı- lında IFF-standartını geliştirmişler- dir. Bu bağlamda, sayısal ses verileri için de “8 Bit Sampled Voice- (8SVX)-” denilen bir standart mev- cuttur. Bununla gerek efekt-seslerini gerekse “Looping''li ya da “Loo- ping'”'siz enstrümanları depolamak mümkün olabilmektedir. Oktav ba- şına bir Sample'lik Multisample'ların gerçekleştirilmesi mümkündür. Ayrı- ca, bir ses yüksekliği ve bir genlik üst eğrisi de bildirilebilmektedir. AMI- GA için hemen hemen her müzik programı **8 SVX-Standartı” ile ça- lışabilmektedir. “DeLuxe-Music Construction Set”' için de aynı şey sözkonusudur. Bunun güçlü yanını oluşturan özellik, dörtlüye kadar va- ran bir nota sistemi içindeki mükem- mel notalamalardır. Düşünülebilecek bütün nota ve durak değerleri, ton ve ritm türleri, nota anahtarları, çalma 36 tarzları ve ses yükseklikleri imkân da- hilindedir. Her nota sistemine bir IFF-sesi ya da MIDI-kanalı bağlan- maktadır. (MIDI profesyonel ses üre- teçleri ve bilgisayarlar için standart- laştırılmış seri bir arabirimdir.) “MI- DI”nin bağlanması durumunda no- talar AMIGA-ses çipi ile çalınmazlar, bunlar dışta bulunan bir MIDI-ses üretecine gönderilirler. Hattâ notaları MIDI-klavyesi ile çalmak mümkün olup, bu yapılırken her notayı Mou- se ile zahmetle yerleştirme zorunlulu- ğu da bulunmamaktadır. Bununla birlikte IFF-seslerini DeLuxe-Music ile programlamak mümkün değildir; ancak daha önce var olan seslerden bir seçkidir kişinin elinin altında bu- lunan. Aegis'in Sonix'inde ise bütü- nüyle başka bir tasarım temel alın- mıştır. Burada normal ““Sample- Sounds'”'un yanısıra alışılagelen bir seş üreteci simule edilebilmektedir. Bu sırada osilatör-dalga formunun Mouse ile girişi yapılmakta ve bu form çok yönlü modüle edilebilmek- tedir. Bu yolla üretilen sesler özel bir format içinde depolanabilmektedir. Tıpkı “DeLuxe-Music”'de olduğu gi- bi, notaların MIDI üzerinden çıkışı yapılabilmektedir. Ekranda ve yazı- cıda sunulan nota görüntüsünün ise, hiçbir nota çubuğu ve kavisi mevcut olmadığından, eksiksiz olduğu söyle- nemez. (Resim 1)'de görülen “İnstant Music'”” özel bir konuma sahiptir ve müzik programlarında oyun işlevi gö- rür daha çok. Burada alışılagelen no- ta görüntüsünden feragat edilmiştir. Bunun yerine notalar değişik renkler- de kareler aracılığıyla gösterilmekte- dir. Bu “yazı tarzı'”'nda bütün şarkı- lar iletilebilmektedir. “Instant Mu- sic''in şaşırtıcı özelliği şudur: Mouse aracılığıyla bir enstrüman arada biz- zat çalınabilmekte (Mouse-Jam) ve bu sırada hiçbir hata yapılmamakta- dır. Bütün uygunsuz notalar ve ton- lamalar otomatik olarak müziğin gamlarına ve ritmine uyarlanmakta- dır. Enstrümanların ses yükseklikle- ri sürgülü regülatörler tarafından ayarlanabilmekte ve bu da dikdüört- genlerin parlaklığının artmasına ya da azalmasına yolaçmaktadır. Son olarak da MIDI konusunda kuşkusuz profesyonel bir program olan “SoundScape Pro Midi Studi- 0”ya değinelim, Aslına bakılacak olursa, bu bağlamda daha çok bir modül sisteminden söz etmek gerekir. Aralarında bazılarının MIDI ve “Clock” için uygun düştüğü değişik giriş-çıkış modülleri vardır. Verilerin değiş-tokuşu için bir pencere içinde herhangi bir giriş modülünün diğer herhangi bir çıkış-modülü ile bağlan- tıya sokulması mümkün olmaktadır. “Tape-Deck” bütün müzik verileri- ni alıp yeniden iletebilir ve ilke ola- rak sınırsız sayıda izi kaydedebilir. Bir izin hangi “*Sound”' ile seslendi- rileceğini ve verilerin nereden gelece- ğini, ayarlanabilen bir yapıya sahip MIDI-kanal numaraları belirlemek- tedir. Kuramsal olarak bütün MIDI- kanallarında aynı anda kayıt yapmak ya da 16 değişik MIDI-aygıtından se- çim yapmak mümkün olmaktadır. “*Sound Scape''de notalar nota ola- rak değil, “MIDI-Events” olarak su- nulmaktadır; yani bir sesin hangi şid- Resim 1. "Iİnstant Music”' özel bir konuma sahiptir ve müzik programlarında oyun işlevi görür daha çok.