Öt Masterkeyboard In Out Thru Multi-Modu'nda bir master-klavye ile çalışmak için tipik bağlantı tarzı. yarar sağlamıyor. Bunu sağlamak için ise en kolay yol, bir bilgisayarın sisteme eklenmesi. Hemen her MIDI- Synthesizer için alıcının rahat kulla- nımını sağlamaya yönelik editör programlari üretiliyor. . MIDI standardının uyumluluğu bu bilgilerle sınırlanıyor. Her üretici kendi MIDI ürünlerinin olası System- Exlusive komutlarını kendisi tanım- layabiliyor ve oluşturabiliyor. Bu sa- yede farklı aletlerin birbirinden farklı ve daha üstün şeyler yapabilmesi mümkün oluyor. Sytem-Exclusive bilgilerinin yardımıyla bir synthesi- zer'dan alınan sesler bilgisayara ak- tarılıp, burada modifiye edildikten sonra son olarak yine klavyeye geri gönderilebiliyor. Gerekiyorsa sesler diskette de arşivlenebiliyor. Bilgisa- yar, prensip olarak System-Exclusive verileri aracılığıyla tüm ses üretim sis- teminin (osilatörler, filtreler vb.) yö- netimini üstlenebilir. Peki, iki synthesizer birbiriyle bağ- lantıya sokulduğunda durum ne olur? Gönderici klavye (MIDL-OUT) master olarak adlandırılır. Alıcı klav- ye (MIDILIN) ise köle olarak adlan- dırılır. İki enstrüman sözkonusu ol- duğundan, OMNI modu kullanılır. Master klavyede bir ya da birden çok tuşa basıldığında, bu bilgiler anında alıcı klavyeye de erişir. Bu klavye de aynı sesleri, kulağın farkedebildiği herhangi bir gecikme olmaksızın, gönderen klavyeymişcesine çalar.. PRATİKTE KULLANIM Çoğu durumda farklı aletler birbi- rine bağlandığından, tabii ikinci alet 32 birinciden farklı sesler çıkaracaktır. Farklı tınıların birbiri üzerine geçmesi olağanüstü bir etki yaratır ve bu, MI- DI kullanımının temel alanlarından birini oluşturur. Müzik gruplarında çoğu zaman birden fazla synthesizer birbiriyle bağlanır ve ses bolluğu sağ- lanır. Bu bağlantılar sırasında köle synthesizer'ların klavyeleri gereksiz hale geldiğinden, genel eğilim Expan- der adı verilen klavyesiz enstrüman- ları kullanmak yönündedir. Bu alet- ler genellikle 19 inç formunda satılan mükemmel synthesizer'lardır. İkinci bir değişiklik ise klavyeler alanında görülmekte. Hergün piyasaya yeni ve daha gelişkin MIDI özellikleri göste- ren master klavyeler çıkıyor. Bu akıllı klavyeler genellikle piyanolardaki gi- bi ağırlıklı tuşlarla ve birden çok expander'a bağlanabilecek birimler- le donatılmış oluyor. Bu arada gide- rek artan sayıda efekt araçları da pi- yasaya sürülüyor. Bunlar arasında örneğin MIDI bağlantısına sahip hall efekt gereci sayılabilir. Bu bağlantı- nın yararı, synthesizer'da meydana gelen ses değişmelerinde hall efektle- rinde de doğru ve uygun değişmele- rin elde edilebilmesidir. MIDI sisteminin sağladığı en ola- ğanüstü olanaklar ise bir bilgisayar- la bağlandığında ortaya çıkmaktadır. Kullanım alanları, Editor- ve Segu- encer programlarından klavyede ça- lınan notaların klasik nota yazısıyla yazıcıdan alınabilmesine kadar yayıl- maktadır. Yalnızca bu olanaklar bi- le herhalde Mozart'ı ve Beethoven'i hasetten çatlatabilirdi. Kullanım ola- nakları bu kadarla da kalmıyor. Ye- ni MIDI mix masalarıyla, aktarım zincirinin son unsuru da otomatize edilmiş oluyor. Bir MIDI kompleksi eğer bir bilgisayar tarafından yöne- tiliyorsa, bir aranjmanın tümüyle otomatik olarak ve gerekli miksajla banda kaydedilmesi mümkün olabi- liyor. MIDI'nin bilgisayar aracılığıyla sağlayabileceği en büyük yarar ise müzik parçalarının bestelenebilmesi tabil ki.