5 Nisan 1946 Tarihli Büyük Doğu Dergisi Sayfa 6
Nİ YİNE SORUYORUM! Muhittin DİLER — Kanunt Ekrem'e — gporr Salih Murat Uzdileğe hitaben nin) R intişa; ai öden ie Se gör ördi ği Bu yazıyı daha evvel görse idim, Salih si Bir sanat mevzuunda «mühendiskâri» siniz. le 4/3 nisbetine istinat etmekte Salih Muratla hemfikir olduğunuzu söylüyor- sunuz. Öyle ise mesele yok... Mademki bu esasta birleşmişsiniz; bu ka ei yazıyı neden kaleme aldınız? Bundan ötesi, yarım (koma) b edirmek; şurada irha, burada sagir gibi ez isimle- riyle birçok hesaplar... Ve nihayet Salih Mu- radın aydmlatmağa uğraştığı dizi nazariye. mizi bir batak içine sokmaktan ibaret. Biraz daha ileride yine bir başka iddi. anızda «Bu suretle Türk vx i, bem Fi- sagor'un 3/2, 4/3 esasına, ni dörtlü beşli esasına, hem de (oktav) esasına sadık kal- mıştır» sözi Ve Türk (eşel)i diye bir (&şel) yazıyor- sunuz... Ki yine kendi verdiğiniz (faktör) lere göre bütün dizi yanlış.. Türk dizilerinden basili ele alırsanız, o dizinin her sesinin muhakkak tam heşlisini halde ilaakdenisi. soruyorum : Bu makaleniz bana yeni bir şey öğretti. Güzelim musikimizin ne gibi ahval ve şeraite tâbi tutularak bir çıkmaz içine sokulduğu... nuz. Derhal ve katiyetle söylüyorum: Bütün (faktör) ve ren r. İns Bir tanini ne zaman (3 $ 6) veya e p 5,5) sy as ayrılabilir? Bu- na imkân var mı? Bundan daha iğrenç bir ses tasavvur edilebilir mi? Kadife kadar yu- muşak seslerimizin hangisi bu kadar sert bir (enterval) e maliktir? Buyuruluyor ki; «Puselik perdesi dört- lü, Hüseyni perdesi beşli (transpozisyon)larda yarım komalık bir fark gösterir»!.. Olmaz efendim! > Bizde her (transpozisyon) ayniyle, kati olarak sabittir. Yarım (koma) lık fark hiçbir şeddimizde yoktur. Eğer böyle bir fark olsa idi şed olmazdı! Bu halde diziyi tarif mecbu- riyetinde kalıyorsunuz : Dizi nedir mühim bir şey daha var : 3lü irha ile 2 li (koma) dan maksat nedir? 6 “dın bu tonelil..» İrha aralığı her yerde bu kadar mıdır? Yâni bü bir MS? (faktör) müdür? Size göre sabit ve ger Ibuki e dİieoşi irha aralığı baş- kadi Şimdi sixe resmen ve alenen söylüyo- rum ki komanız, irhanız, bakiyeniz, küçük, büyük mücennepleriniz yanlışdır. tecrübe edin, bakın, bir tanini yekünu ver- mesi icap eden küçük aralıklarınızı toplayın bulacağınız (faktör) 1.125 değil 1.1286 dır. Buda isbat ediyor ki küçük (faktör)- leriniz yanlıştır. Türk musikisinde yok dedi- tanbur bağı dizisinin mülim bir (faktör) üdür. oma) yı hususi bir etüde tâbi tutu- yor ve şatafatlı bir logaritma hesabından sonra da 1,0132 buluyorsunuz. Yanlış... Zira (koma), sizin «esasınıza» m 1.01317 3/2 esasın göre de İ,0136.43264 Eksik bakiyeden şey değilseniz, kabahat ne profesörde, ne de doktor Sup- hide... erkes bir aralık icat etmeğe kalkarsa Binaenaley tekrar soruyorum ; dizi nedir? —N.B. — Küçük aralıklarınızdan L — (Koma) nız yanlış... Salih Mura- dınki Mimi — İrha ile sagir aralıkları her dere- cede başa olduğu halde sizde sabit... Ek: bakiyeyi anlamak istemi- EE ği 4. — Bakiyede birleşiyorsunuz. e küçük mmacennep arası bir irha halde Salih Muradın 1.068 ini buluyorsunuz. Buradan da : a) Yaptığınız ameliyatın yanlış olduğunu; b) Başka kiymette bir irha Mi a gınızı anlıyoruz. 6. — Büyük mücennep ile tanini arasın- da bir (koma) fark olduğu halde siz (1.11) buluyorsunuz, Salih Murat (1.099) buluyor. Bu fark neden 2.—N. B. — Salih Muradı başka bir yola imâle için verdiğim rakamlara aldanmayın! Zira yeli bunları başka bir yoldan ara- yacak ve benim bu Jo hakikatlere yenile- rini ilâve Er diye, Yoksa, Salih Mali gibi bir ilim ada- mına hitap &derken her halde önüm ilikli olarak hitap ederdim A, dizi sistemi ile bir iki e yapmağa Rg Bakınız nelerle karşılaşacaksınız. Yalnız bu kadar bir tec- rübe adar dekiildüeii, size çok Sa gösterecektir. Yazımızın en güzel yeri tonel hikâyesi... Tam mühendis sözü., — «İlâhi Salih Murat!.. Ne diye açma- - tığımız tanbur bağı dizisidir. (standard) di. © DÜŞÜNCE VE EMİR Bendedir hasreti, gülün bahara; Ve neden rüyalarım daima yarım ?.. Alın, götürün beni mâverâlara; Yükü ağırlaşan başım, ayaklarım !.. RIZA BEŞER Sayın mübendis! Bütün dünya Fisagor (eşel)i diye, Fisagarun (eşel faktörü) nü kas- zatında bir (eşel) — yoktur. sına göre nasıl he- map aaa bildirmek ve dizinin ne olduğu- 3 a & di sil 5 ş mek... Gerçi ini Muradın dizisi eksik ise de her eee değe Be imi zaman yarım (koma)lık dğrltlileiği yapıyorsunuz. Hüseyninin 3/2si olan Puseliği «Dikçepuselik» yapmakla o güzelim dizi malzememizi yamrı yumru bir şey yapı- yorsunuz. izde esas Segâh perdesidir. Doğru; çok doğru... Fakat bunu nota ile göstermek ister- sek muhakkak fazla bemolü ile yazmak lâ- zımdır. Zira (standard) dizi otanini ile bakiye aralı ek â Hicazda kul- landığınız bakiye ee ilki run küçük mücennep fasını nasıl İcra edeceksiniz? Birisi çıksa da — Baylar A Şer iş yanlıştır... Bir tanin arası (1—2—1—2—1—2)- di bakalım layalım : Bir başkası da çıkıp (2,5—2—2,5—2)dir bunun doğrusu dese... Bunların hangisi doğ- rudur. Birinci çıkagelenin (1-2-1-2-1-2) simi; yoksa : İkinci çıkagelenin (2.5-2-2,5-2) simi yoksa: Sizin (1.2,5-1,5-2,5.1,5) aralıklarınız mı; Salih Muradın (1-3-1 ü Benim d.3.1" ” - 1) tertibim ” Pei Lâkin Fisagor (eşel) i /2 (faktör) ü akla gelir y* doktor Suphi, Salih Murat buraya istinad ediyorlar, Dizi yapmak, 3/2 esasına dayanmak de- ğildir. Başka (faktör) ler de var. 3/2 il , elele verip pirincin taşını ayık. . zidir. Diziler yapmak için bir (materyel) dir. ir yerde diyorsunuz ki «mevkiini riyazi bakımdan tayin ve ispat ettiğimiz Puselik perdesini evveldenberi odağa gibi irha di. yezi ile göstermek lâzım Hayır! Yanlış! m bileli hiçbir şey tayin ve ispat etmiş değilsiniz! etseydi. niz puseliği irha diyezi ile yazmağa Kalk. mazdınız. Sizde 3/2 ile Ge diziyi bulur; yan gelir keyfinize bakard Halbuki doktor Suphi'ye silen > Murat 24 aralık bulduğu zag z irha, gir, koma ile 41 buluyorsun Ben (Fisagor eşeli) ile > buluyorum. dettiğiniz ay -bittabi yapılamıyacağını tahmin le için. bavaya uçar gider. üze bir hata ile tamamen intibak erir e soruyorum : Dizi nedir?
