5 Nisan 1946 Tarihli Büyük Doğu Dergisi Sayfa 2

ik © Bir dünya doğuyor, yepyeni bir dünya... Kat kat sis arkasında, yarı belirli, yarı belirsiz bir dünya... © Bı dünyayı hecelemekte en zayıf olanlar, - her yerin mahzun ve münzevi mütefekkirleri müstesna - kaba poli- tika dizginlerine sarılmış, bu dünyayı güttüğünü sananlardır. © Tirk milletini, yarına, yekpare bir ruh, mefküre ve nizam bütünü içinde çıkarmak için ilk zaruri teşhis, bu- gün kan ve ateş lâvları altında yavaş yavaş pelteleşme- ğe, donmaya yüz tutan yeni dünyanın birkaç ana Gisgisini sökebilm. sia © Bat çevresinde doğan bu dünyada, arayanlar, saf halde ne komünizma ve sosyalizmayı yerinde bulacaklar; ne faşizma ve nazizmayı hortlamaya namzet görecekler; ne de liberalizma ve kapitalizmada bir oturaklılık kayde- debilecekler. © Çoklandır. kendi mekân çerçevesi içinde, maddesilik- ten ruhculuğa, ( beynelmilel) cilikten (millet) çiliğe, içtimai topdancılıktan ferdi şahsiyetçiliğe, kemiyetçilikten keyfi- yetçiliğe, mutlak devletçilikten mahdut mülkiyetçiliğe dü- men kırmış bulunan .komünizma; şimdi, can havliyle ve bütün oyun ve ustalık dehasiyle atlattığı imtihanların eşi- ğinden, dünyaya, kendi içine doğru kurnaz bir yamacı ve muvazaacı, dışarıya doğru da bir türlü hizaya girmez ve ihtilât kabul etmez bir bozguncu ve yıkıcı manzarası arzetmekte... © Beibaht faşizma ve nazizma, hiçbir zaman ve mekân- da beşeri bir ideolocya haysiyetine ulaştıramadığı kaba ve nefsani kuvvet pisikolocyasının macerdsını, muhteşem bir (gangster ) romanının üstüne çıkaramadan tüketmiş bu- lunmakta... Ts N ; li a-h LE 4 /1 LI; şeklin tasfiye edip iyi taraflarını nefsine sindirmek, bözlüne kendi pörsük ve gevşe taraflarını Haetayeral: içtimai mezhepler ip ku e terkibini liberalizma ru- akta © bütüm sultalariyle Batı cemiyet düzenine karşı müntehir ihtilâli oldu. Faşizma bu ihtilâl önünde batı münevverini, bütün gisiş, |“ ne buğday kıtlığı... Kısne aima İşi en Menekşe kokmalı gi” Dal yeşil, toprak Parkda bahar. Bir öyle havada çıkmalısın Bu yolculuğa. istismar ve” istismar ve sultalariyle tezatsız ve zaafsız bir Batı cemi- yetini perçinleme yolunda teşkilâtlandırmak istedi. Libe- ralizma ve kapitalizma ise, biri kendisini soldan devir- meğe, öbürü sağdan çelmelemeğe savaşan bu iki zıt bünye dürtüşü ortasında, bir takım mekân zaferlerine erdikten sonra, birini biraz döndürmüş, fakat kandıramamış, öbü- rünü ise biraz vakitsiz yere sermiş olarak, imlâsiyle mü- kellef olduğu zaman taştahtasının önüne geldi. Demokrasyalar dünyasının takma dişli hatipleri, halâ bu taştahta üzerine, “insan, cemiyet, millet kadrolarında- ki serbest tekevvün hakkına saygı mefküresi,, nden başka bir ibare yazamıyorlar. Kendi iç tefekkür tabakalarından ge- len mahrem seslerse, ayni nizamın bütün zayıf ve yata- lak taraflarını tasfiye etmesi ve asırlar boyunca eşya ve hâdiselere yeniden tahakküm iktidarını verecek bir gençliğe kavuşması suykastçılarından: alınacak ve demokrasya Miladi etrafında tertiplenecek bir takım derslerden bahsediy Halbuki pr insan, cemiyet, millet kadrolarında- ki pa tekevvün hakkına saygı mefküresi,, gibi, “ne olursan ol; elverir ki olduğun, istediğin olsun /, tesellisine değil, “mutlaka birşey ol; elverirki o şey doğru olsun!, itminânınd Vr ve bütün ıstırap ve ie kaynağı işte bu itminansızlıktı © Neiicede, lal birşey olmak isteyenler, korkunç bâtıllarını dağ gibi yükseltmekten ve düşmanlarına temiz- letmekten başka birşey yapamamışlar; ne olmak lâzımgeldi- ğine ağ de, hep bu bâtılları fışkırtan bünye ihti- lâline ra mücerret ve başıboş bir hürriyet hakkını mü- alak ye birşey bulamamışlardır. Bu “dünya, şu ânda, yanlış olanlarla doğru olamayan- lar arasındaki kavgada, bir ân için yanlişın tasfiyesi, ra doğ ee eee buhranını e makta; ter bug kadar gelmiş “içtimai mezhepler arası, “ister bepelin per ve üstünde mücerret bir vâhit olarak kendisine yeni bir terkip ve nizam getirecek. haberciyi beklemekte. için, yere serdiği İdeolocya Örgüsü — BUYUK DOĞU Necip Fazıl KISAKÜREK KITLIĞIMIZ Yüz yıldır derin bir kıtlık gekmekteyiz | Ne altın,'ne kalay, ne fabrika, ne * Senki ne mada, ve sadec üst badağmükklan ele aliriz — Bizde büyük adam vim Ve neden? Bir de ilk basamağa inelim : — Çünkü bizde gerçek ölçüde orta münevver yetişmiyor eden? pi Büyük mütefekkir, büyük âlim, büyük san'atkâr, büyük kâşif, büyük mühendis... iğ kım ihtisas ve infirad çerçevelerinin «büyük münevver İ» diye isimlendirdiği kahramâhlürdöm” e münevver kıtlığı; gerçek münevver kıtlığı... rl Acaban Z, içinde ruhuna sığdırmış ve bütün şubeler arasındaki âhenk zaviğesinden ümumi ve ameli bir idrak rüşdüne ulaşmış, tahlil ve terkib kafalı münevverlere muhtacız İ Alacağı kadın, yetiştireceği çocuk, Hısım akrabayı bilmem, Ama dostlar ağlaşırlar. okuyacağı kitap, rn ev, döşeyeceği oda, bürüneceği kılık, takınacağı eda üstünde, köklü bir zevk ve ölçü sahibi insanlar manzumesi... Yüz senedir şu veya bu sahada büyük münevver, büyük âlim saydığımız alci. çoğu, gerçek manâda orta adam bile değildir; yâni münevver bile değil... arzedelim ki ordu ve cemiyet ayni şey... O zaman (büyük münevver) den anladığımızı, bu or- Müslümanlar apar. dunun yüksek rütbeli kurmay heyetine; (gerçek üne) tabiriyle anlatmak istediğimizi de bölük Dal yeşil, hava yüzbaşılarına benzetebilirz. Bize, herşeyden evvel işte bu içtimai kadro lâzım... Ane vu kadronun maya tutmasından sonradır ki, seviyenin alt ve üst tarafları, biri #oprak' ve ö büyü öğle bir.yemiş salkımı manzarasiyle meydana e 'ek bir otomobil lâstiğini 3000, bir matbaa makinesini 20.000 liraya: idin uz! Çünkü. i ii bakir ee > müneyveri Tanzimat başındanberi yeli liraya bulamadık ve İzi Vira all kaybettikY. Gavsi OZANSOY 2