3 Aralık 1943 Tarihli Büyük Doğu Dergisi Sayfa 6

LE şiBi Liknisan| KIYMETLENDİRME. İŞİ Ali Riza PİŞKİN İktısadi pilânsızlık ve ölçüsüzlük yüzün- den, Kene meli hayat şart- iarı; ve ildiğine odüşürdüğümüz para 'meti, Şa ça zecri tedbirlerle yüzgeri edi. lebilir m Buna, li ünlasak bir gaye halin. de imkân yoktur, , Yapılabilmesi mümkün olan, pilânm yü rürlüğe gireceği hadden başlayarak, geriye doğru tedrici bir surette hayat şartlarını hafifletmek ve paranın iştira kıymetini yük- seltmektir. * Bu hususta her şeyden evvel alınacak tedbir, maddelere umumi bir kıymet ölçüsü takdir etmektir. Bütün kıymetlerin sıfıra müncer olma tehlikesini arzettiği bir hengâ- mede ölçü ee sımsıkı sarılmak zorun. dayız. Buğdaydan bagla ğ&EK, Smile ye. tişen bilcümle gıda maddeleri vesair eşyanm kıymetlerini ölçü usulile tayin edecek ve bunda ana madde olan buğdayı esas tuta sayi ş, bugünkü şartlar . m ine buğdayla li rik tesbit edebilmek Buğdayın hakiki değerini — edebil- mek için, yurtta yetişen sair gıda maddeleri, amele ve işçi ücretleri, arazi kiraları vesair ana istihlâk maddeleri gibi'esasları, harpten evvelki şekillerile mukayeseli olarak ele al- ır. Harpten evvelki kıymetlerle bugünküler arasında, buğdayın değerlendirilmesi husu- sunda başlıca Binin verecek bir cetvel nü- munesi takdim Bu, cetvelde ig öiçüsile ilk Fakam, harp ten evvelki, ikinci rakam <a harpten sonra- © Oki kıymeti ifade etmektedir Bir metre İngiliz kumaşı ibi 40 Bir metre ipekli (Birman) 150 6 Bir çift yl 6 40 Elbise dikiş 2 75 100 ? mangal A 4 14 1 Çeki 3 15 10 Kilo vara 3 “25 1 Şapka li 25 100 Adet tuğla 6 57 “Bir metre m abı kereste 40 220 10 Kilo de ? 8. 1 Kilo Urfa yakı 1 6 Amele yevmiyesi a 8 Ciftci elli ( vi yn 1 10 Tarla” İç e 10 1 Altı 15 35 121.50 590 , Sadece takribi bir fikir vermeğe yaraya- cak olan bu cetvele göre hayat poli: vw vahide agar (5) vhie ani kabul e bilir. yi sr halde 038 senesindeki fiyatlara naza- “on buğdayın di Ni kıymet pain: “çhul edecek o al bi, © âzâmi ölelivle a, senem tesbit edebiliriz. "Ayrıca müstahsile belli 0. kâr his. zi sesi de tefrik eder; ve buğdayın kilosunu istihsal merkezlerinde 35 kuruş yemeli om bit etmekte m etme in i . 6 Buna, hükümet hissesi olarak da yüzde yirmi ilâve edecek olursak, buğdaym fi- yatı, istihsal merkezlerinde ve harman za- manmda 43 kuruş 75 santim olarak tebellür eder, j Bu ha ince hesaplar ve e lerle bir Ci tesbit edildikten sonra, mem leketimizde yetişen bütün gıda dindilzleiile diğer eşya ve pa ve ücretleri buna göre mr ica 938 senesinde, istihsan al zamtakalârmida, 6 kuruş siba en — buğday bugün 43 kuruş 75 santim ederse: 938 senesinde istihsal merkezlerinde, bir kilo mısır pirinci 15 ku- ruş olduğuna giri bugün 109 kuruş eder 938 senesinde, istihsal merkezlerinde; 13 kuruşa" olan Hrimsen fasulyası bugün 94 kuruş edecektir, 938 de, istihsal merkezle- rinde, 3 kuruş olan arpa 22 kuruş eder, Top- rak mahsullerinden olmayıp 96 25 nisbe- tinde hükümetçe istifade edilemiyen mad- deler buğdayın hakiki kıymeti olan 35 ku. alıdır. er piyasalarda, istihsal bolluğu yüzünden da- ha aşağı fiyatlara temayül ettiği e bu gili maddeler için azâmi fiyat ilân edik- mez; yeter ki az nisbeti aşılmış olmasın. Yükseliş görülürse, listedeki âzâmi fiyat ri tatbik ve ilân olunur. Tabii zamanlarda da gida maddelerinin ” tiyatlsri senede bir kaç tahavvüle uğrar. Bugün için bile bu tahavvüllerin fiyat Yük: selmesinde tesiri vardır. En ucuz fiyatlar mahsulün idrâki zamanlarında olur. Bu mevsimde çiftgi, ilmi karşılamak için mahsulünden bir kısmını köyünün dar pi- « yasalarında kâr veya zarar ardi sa. tar, Mahsulün en ucuz ve bol devresine bu mevsimlerde tesadüf edilir. İkinci merhale; çiftçinin bakiye mahsu- lünü anbarlara koyduğu zaman başlar, Bu anda çiftçi ihtiyaçta değildir. Çiftçinin har- man zamanında ucuza sattığı mahsul de tüccar elindedir. Gıda maddeleri üzerine çalışan tüccar, harman zamanında aldığı mahsulü, çiftçinin ihtiyaçtan vareste bulunduğu bir zamanda açılacak piyasalarda satarak kazancını te- min eder. Bu arada çiftçi de, bir tüccar gi- bi, günün a göre elindeki”malını tedricen pazarlara üncü merhale, a mahsulünden tüccar eline geçen miktarın, tüccar elinde noksanlaşmasile boşta kalan tüccar serma- yesinin tekrar iş araması yüzünden baş- a arada alıcınm çoğalması sebehile e am daha temkinli ve aheste aheste satışa çıkarır. Bu kâbil faaliyetler neticesi olarak gıda maddeleri bir yükseliş devresi daha gösterir. Tabii zamanlarda ikinci ve üçüncü merhalelerde yükseliş daha az his- sedilirdi, Çünkü ikinci, üçüncü merhaleler çiftçinin ekim hazırlığı zamanma tesadüf e- için satıma li yor ve anbarlardaki malını da tedricen $a- tıyor. Çiftçinin satışta tedriç ile hareket et. mesi, tüccarın bu devre vaa arzusu ve al ve talep: kaideleri mu- vazenesine eyer. İyi tabilnin etinde ağaç yükse eski mahsulün bu son günlere kadar te- yy» 40 sükaia k y yeni m raküm eden miktârna ve yeni mah- sulün gelişimine göre fiyatlarda bir tehalüf doğurur. Gelişmekte olan mahsul çok bereketli ise ve teraküm eden miktar mahsul yılıma devrolacak 'kadar faz- laca ise gerek çiftçi, gerekse tüccar, elinde. ki mevcudü kâr veya zarar gözetmeden sa- tar, o zaman dördüncü devrede fiyatlar da- sea ei devrinde bir tehlike sez'lmi- a (stok) lar pek azsa dördüncü devrede Sm tabiatile yüksekten kapa- ll şekilde kapanış neticesi olarak, yeni yıl mahsul fiyatları da yüksekten açılır. Dördüncü merhalenin m göre a- zâmi. fiyatlar pilâna uygun olarak tesbit edilmeli; ve piyasalarm düşürülmesi için toprak mahsulleri anbarlarındaki eski ( mahsul yılına gir dönüm noktalarındı çevrilen manevralarla yeni lidir. Bu suretle bütün yıl piyasalarda ta- 2 hususu temin edilebilir. abii fiyat bey Biştirilmesi ibenlariği yu- Pille izah e fiyat. tesbit ve ilân etmelidir. Fiyat değiştirilmesi için münasip zaman. lar, haziran, eylül, birinci kânun ve mart aylarının başıdır. mahsul pi-. « (yasalarmın ucuzdan açılması temin edilme- Ee hararetli müba. EZAN | Açılıyor, bir kapı açılıyor, Allahla insan'ar arasında. * Rüzgâr, kıble yollarında rüzgâr... Kaldığımız noktadan devam edelim, Masalımıza. * Uçuyor, içimizden uçuyor, Yeşil kuşlar, murad misali. * Düştü, bir yaprak daha düştü , Üstüne saçlarımızın. Bir duada değişti rengi; Avuçlarımızın... Emin ÜLGENER 1X5 Binnditanan (943) 6 0