3 Aralık 1943 Tarihli Büyük Doğu Dergisi Sayfa 14

Geçen yazımda ik defterleriri- tikten sonra, 1791 de şu (yalılar sıralanmak ta idi: Devrin sadrıâzâmlarmdan Yusuf .Paşanın biraderi Süleym alısı, Şah sultanın küçük yalısı, Tır- nakçı yalısı, Süleyman Paşa mühürdarı E min Efendinin yalısı, Aşçıbaşı Hasan Ağa- nın yetimlerinin yalısı, Saliha sultan kızi Hanım sultanım yalısı, Hekimbaşı Arif E fendi kızınm yalısı, Mollacık zâde Ata Efen. di yalısı, Ayvaz Paşa zade Molla Bey yalısı, Ağababa Mide ei yalısı, Muhsin za: de Sait Bey y Ortaköy ile” yes kl arasındaki kara caddesinden, Defterdar burnuna doğru mer- divenli bir sokak iner. 1791 de Yusuf Paşa biraderi Süleyman Beye ait olan yalının ö. nünden Muhsin Zade yalısmmın rıhtımına ka- dar uzanan deniz kenarındaki yola da «Ya Iılar caddesi» denilirdi. Yalılar caddesi Meş- rutiyetten az evvel kapatılmıştır. İşte bugün bu eski Yalılar caddesinde dolaşmak istiyo. um Sadrrâzâm Yusuf Paşa biraderi Sileyman Bey yalısı; Defterdar burnundaki Nişatâ bât sahilsarayında oturan Üçüncü Selimin hemşiresi Hatice sultan tarafından bir ara kira ile tutuldu; sonra Silâhtarı Şehriyâri Emin Ağaya intikal etti, 1814 sıralarında Türk yazı sanatınm büyük üstadlarından Mustafa Rakım Efendinin tasarrufuna geç. ti; ki rıhtım üserinde bu eski yalrdan kal- mış bir çeşme, üstadım hattı ile bir kitabe taşımaktadır, Arazisi gerideki dağın sırtı. na kadar uzamakta idi, arkasmda bir koru. su vardı. Uzunca bir zaman da Bahriye na- zırı Bozcaadalı Hasan Paşaya ikametgâh oldu; Meşrutiyetten az evvel de İkinci Ab. dülhamit tarafından satın almarak Adliye nazırı Arif Hikmet Paşanın zevcesi olan kı. zıma hediye edildi. Çavuşlaremini Tahir Efendinin yalısı, gayet büyük ahşap bir yalıydı; ölümünden sonra zeve»sine kaldı, ozun tarafından *ki bölük olarak satıldı, Bir bölüğü, Mısır fev. GEcniloji j e e kalâde komiseri Rauf kap hi, de Vası Wfendiye geçti. Sonra in ide Abdülhamit tarafın dalı yalısma ilhak e safe nâr, Gk Meşrutiyetin ilânile yapı kaldı. Medhi Efendi zade yalısı geçen asır son. larında, Boğazm en eski binalarından biri ç'makla meşhurdu; 1894 de, son sahibi bu iunan Adliye nazırı Abdurrahman Paşa ta. ER. ANYA yepyeni a surette bizi öldü. 1920 de içinden çıkan m n mahvoldu, arsası, Abdurrahman Paş sesi elinde bulunmak lâzım gelir, Şah Sultan yalıları, hanedan emlâkinden biri büyük biri küçük iki tane idi; Üçüncü Selimin kızı olan bu sultandan sonra Hibe. tullah sultan oturdu, Büyük yalı ikinci Ab dülhamit zamanımda meşhur Damat Feritin zevcesi Mediha Sultana veriidi. Msşrutiyet. te Mediha Sultan yalıyı terketti, az sonra da yalı Enver Paşanın haremi Naciye Sul tana verildi. Enver Paşa, Şah sultanm bu antika yalısmı, arkasma ilâve ettiği daire. lerle büyülttü, arkasından güzel korunun İ- çinden Maslak caddesine bir ş05e açtırdı. Şah Sultanım küçük: yalısına gelince, geniş cepheli, iki katlı, arkasında büyük bir ko rusu olan bu binanın son ep vd Sadrrâzâm Tunuslu Hayrettin Paşa olm tu; İkinci Abdülhamit la ti a lmdı, yıktırıldı ve yerine, 1896-97 d Nazime Sultana verildi, Bugün tütün deposu olarak kullanılmaktadır. 'Tınakçı yalısı, Boğaziçinin en yabisk şöh retlerinden biridir, İlk sahibi Tırnakçı GEÇMİŞ ZAMAN OLUR Kİ : 47 sene evv»iki Kâğıthane safası... 138 izoşet Ekrem KOÇU Hasan Paşa, Sadrıâzâm Yemişçi Hasan Pa- şa tarafından idam ettirilmişti; Dördüncü Mehmet devrinde on ei fazla Köprülü zade Fazıl Ahmet Paşa oturdu Silâhtar Fmdıklılı ai Aİ, burada veriimiş bir ziyafet ile SM bir mehtap âlemini şöyle ka; ydediyo: «Padişah kentlerini veziri âzâm Ahmet Paşa kendisinin Tırnakçı yalısına davet ve t6: gei ip “sma sultana verilmişti; Esma Sultan meş- hur Kaptanıderya Küçük Hüseyin Paşanın zevcesidi, Hüseyin Paşa, bu yalıda ölmüştür, çel Eİeçi yalısının son sahibi Seniha suk tandır; 1909 da, yanındaki Aşçıbaşı Yetim- ieri yalıaindari çıkan yangında yanmıştır; arsası, galiba bir kömür deposud 791 de Mühürdar Emin Efendi. yalısı, Abdülmecit tarafından politikacılarmdan Seniha Sultanın oğlu- dur, eski Bulgar. Kıralı Ferdinand 1895 de Rumeli-i Şarki Valisi sıfatile İstanbula ilk fondi bir yalı yaptırdı, Abdülâzizin tahttan indiriimesinin konuşulup volar ri yerlerden birisi de bu yalı olmuştu; 1909 içinden çıkan yangında yandı. Saliha Sultan kızmın yalı arsasında ya» pılan bir yalı, 1887 de Ami Paşanın oğluna satıldı, ondan da Abdülha- mit tarafından satın almarak Almanyalı doktor (Bir) e verildi; 1909 da yanındaki ya'ıdan çıkan yangında yandı. Arsası depo c'arak kullanılıyor? Hekimbası Arif Efendi yalısının arsasına yaptırılan ahsap bir yalı 1860 da Hattat Vah deti Efendi tarafmdan yıktırılarak çok da- ha küçük bir ölçüde, harem ve selâmlık dâ- ireleri ile 16 oda ve iki büyük sofa üzerine yaptırılmıştır. rif Efendinin kızı Zahide Hanım, meş. » e ET ae #sawu o" im r eğ e EM - im -