9 Kasım 1937 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 6

lerimiz ve sanayiimiz, madenlerimiz, denizciliğimiz — Başı linci sahifede — ken, bina, yiyecek ve içecek gibi hayat ucuzluğunda ölçüler kanunu tatbikatı gibi alış veriş doğruluğunda müessir vazifeler alacaklardır. Belediye gelirlerini artırmak için tedbirler alınacak ve şehir dahilindeki kara ve deniz nak- liyölerinin ve diğer ticari mahi- yette umumi hizmet — işlerinin Peyderpey — belediyelere devri temin olunacaktır. İstanbuldan başlanarak coğrafi mevkii — ve tabit güzelliği seyyah celbine müsait şehirlerimizin bir plân dahilinde ve bu — maksad arla imarına devlet büdcesinden yar- dıim edilecektir. Polisimiz: Polis teşkilâtını kazalara ka- zalara kadar teşmil — edeceğiz. Ve şehirlerde belediye zabıtası polisler tarafından temin edile- cektir. Polis ve âmirlerin halkla olan münasebetleri ve — halka karşı vazile ve hizmetleri — için hususi kurslar tertip edilecektir. Dahiliye teşkilâtı: Nüfus yazımı ve jandarma ve polis hakkındaki mesaiye her birine ait plânlar dahilinde de- vam edilecektir. Yollarda, kasabalarda seyrü- selerin tanzimi ve selâmeti için umumi bir kanun hazırlıyacağız. Hulâsa olarak dahiliye teşki- lâtımızın memleket — dahilinde geniş mikyasta ve — plânlı bir surette ileri rehberlik vazifesini en iyi bir şekilde yapmak için cari mesaisine dikkat ve itina ile devam olunacaktır. Sağlık işleri: Sağ'ık işleri her zaman üze- rinde ebemmiyetle durduğumuz milli meselemizdir. Bu husus- taki çalışmalara bir plân dahi- linde genişlik vermek - siyasetine devam edeceğiz. Ana ve çocuk hayat ve sıhha- tinin korunması için şimdiye kadar tesis edilmiş olan doğum ve çocuk bakım evlerile çocuk bakım dispanserleri ve süt ço- cukları müşahede evlerinin sayı- İrinin artırılması, köylerde do- ğum yardımlarını temin edecek köy ebesi yetiştirmek için köy ebe mektebleri. tesisi. Kaza merkezlerinin doktorsuz kalmamasının — temini yolunda doktor sayısını ihtiyaç derece- sine ç karmak için alınmış ted- birlerin hızlanldırılması. Şehr, kasaba ve köylerimizin sıhhi vaziyetlerini ıslah için içi- lecek su tesisatı, fenni mezbaha- lar tesisi vesaire gibi umumi sıhhat işlerinin tanzim, vilâyet ve belediye hastanelerinin sayı ve yatak adetlerinin çoğaltıl- ması, Sıtma, Trahom, Frengi ve Verem gibi hastalıklara karşı yapılmakta olan fenni mücade- lelerin teknik imkânlarının müsait olduğu nisbette inkişaf ettiril- mesi programlaştırılarak tahak- kuna hız vereceğimiz başlıca iş- lerimizdir. Göçmen işleri: Ayni Vekâlete verilmiş olan işlerinin bugünkü plânlı vaziyetini idame ve yurt dışın: dan gelecek Türklere mali vazi- yetimizin imkân verdiği yardım ve kolaylığı göstereceğiz. Adliye işleri: Adliyemize geliyorum: Arkadaşlar; Yurt emniyeti içinde fert- lerin emniyetini de lâyık olduğu derecede gözönünde tutarız. Bu emniyet, Türkiye — cumhuriyeti kanunlarının ve Türk hâ imleri- nin teminatı altında en ileri şe- kilde mevcuttur. Emniyet ve hak işleriyle alâkalı usullerde ve ka- nunlarda — kolaylık, — çabukluk, açıklık ve kesinlik esas olmalı- dır. Şefin direkt fidir. Ve Adli- ye işlerimizde rehberimiz ola- caktır. Hukuki — mevzuatın ticari ve iktisadi işlerle olan yakın alâ- kasına şüphe yoktur, kanunları: mızı memleketi eknomi inkişaf- larına ve bugünkü iktisadi hare- ket icaplarına daha uygun bir hale koymak zarureti karşısın- dayız. Kara ve deniz ticareti kanunları üzerindeki inceleme- leri bu sene içinde bitirerek büyük meclise arzetmek kara- rındayız. İcra daireleri: lera dairelerinin ıslahı muame- lelerin daha ziyade, emniyet ve süratle yürütülmenin ehemmiyeti üzerinde duraklamağa ihtiyaç yoktur. Bu ıslahatın tam ve kat'i — olmasını — temin — için icra kanununun me'hazı olan İsviçre adliyesinin icra işlerinde bulunmuş bir mütehassısı davet edeceğiz Üzerinde çalışıldıktan ve ihtiyaçlar tesbit olunduktan sonra icra teşkilâtının vatandaş- ların icra dairlerile - ilişiklerini en iyi bir şekilde kolaylaştıra- cak hale getirilmesi temin olu- nacktır. Meşhud cürümler kanunundan müsbet netice alınmıştır. Bu ka- nunun tatbik sahasını genişleten yeni bir lâyiha teklif olunacaktır. Mahkümların iş yerlerinde ça- lışmalarından kendileri için ve iş sahipleri için karşılıklı fay- dalar hasıl olmuştur. Bunların daha geniş mikyasta ve bilhassa maden işletmelerinde - çalıştırıl. maları mukarrerdir. Medeni bir cemiyetin temeli kanunlarının mutlak hâkimiyeti ve İerdleri arasındaki münasebetleri ileri bayat icablarına uygun — şekilde tanzim edilmesidir. Türk adliye makanizması bu konsepsiyonla işlemektedir. Ve işlemeğe de- vam edecektir. İleriyi kavrayış bütün adliy mevzuatımızın esas vasfı olacaktır. Adliye işleri hakkındaki mütalealarımızı biti- rirken rejimimizin aleyhtarlığına karşı inkılâbımızın istikrar nı te- yid için daha müessir kanuni tedbirler almak kararında bu- Tunduğumuzu ilâve etmek iste- rim. Ekonomik işler: Şimdi arkadaşlar, her zaman ve her işte isabeti şaşmıyan ka- rakteri olduğunu tecrübe ile de ANADOLI * l?aşbakanımızın değerli nutukları Satış ve tarım kooperatifleri - Standardizasyon - Mahsul- ——— ——— D-..44.. Kamâlist rejim umumi ve ferdi çalışma ve menfaat gayesi üzerinedir. Madenlerimiz için üç yıllık plân yapılacaktır. Şimdiye kadar iyi neticeler alınmıştır 9441 de madenlerimiz 14 milyon liralık döviz getirecek bildiğimiz Şefin bir kül diye ifade ettiği ekonomik işlerden bahsedeceğim. Önder bu kürsüden şu haki- katleri söylemiştir: *Derhal bildirmeliyim ki, ben ekonomik hayat denince ziraat, ticaret, sanayi faaliyetlerini ve bütün nafıa işlerini biribirinden ayrı düşünülmesi doğru olmıyan bir kül say rım. Bu vesile ile şunu da batırlat- malıyım ki, bir millete müstakil hüviyet ve kıymet veren siyast varlık makinesinde devlet fikir ve ekonomi makanizmaları bir- birine bağlı ve birbirine tâbi- dirler. O kadar ki, bu cihazlar birbirine uyarak ayni ahenkte çalıştırılmazsa hükümet makine- sinin motöris kuvveti “sraf edil- miş olur. Ondan beklenen tam verim elde edilemez., Onun büyük görüş ve ilham- larının iladesi olan Parti prog- tamımız tarım ve endüstri, ma- denler, ormanlar, tecim ve ba- yındırlık işlerini ekonomi başlığı altında toplamış bulunuyor. Şefin ekonomik işlerde paror lası en ileri teknik ile plânlı ve en randımanlı şekilde çalışılma- sıdır. Şef bunu bize çok yer'er: de rasyonalleşme kelimesile ifade, etmişlerdir. Ziraat, İktisad, Nafıa ve hatta Maliye Vekâletlerinin uğraştık- ları işlerin biribirinin kuvvetini azaltınıyacak ve bilâkis artıracak şekilde merkezi bir koordinas- yona tâbi tutulması rasyonal çalışmanın tabit icabıdır. Bu istikamette çalışılacaktır. Zirai inkişaf: Sayın arkadaşlar, Türkiyede teknik ve rasyonal zirai inkişaf meselesi Türkiye endüstri savaşına gireli şimdiye kadar Türk tarihinde hiç bir devirde haiz olmadığı hususi bir ehemmiyet iktisab etmiş bulunuyor. Biliyorsunuz ki, bu- günün ziratt tekniği yalnız en fenni şekilde toprağın verdiğini istihsal elmek değil piyasanın istediğini ve istediği nisbet ve şekilde topraktan Aalmak de- mektir. Bu bakımdan modern çiltçilik en çok bilgiye, itinaya ihtiyaç gösteren en asil beşeri çalışma- lar arasına girmiştir. Böyle bir zirai kalkınmayı her seyden ön- ce ekseriyeti köylü ve çiftçi olan halkımızın - radikal kalkınması için vasi topraklarımızın iklimi- mizin ve coğrafi vaziyetimizin bahşettiği büyük imkânı ticaret muvazenemizde en kuvvetli ele- mar haline getirmek için ve nihayet endüstrileşme yolunda ilerliyen memleketimizde köylü- nün iştira kudretini artırmak için ihmal edilmez bir zaruret sayıyoruz. Böyle bir netceye varmak için bu büyük milli işin bütün safhalarını ihtiva edecek esaslı ve etraflı bir plân üzerinde is- rarla çalışmak kararındayız. Bu plân mevzuat ve tedrisat usuk lerimizde yapılacak değişiklik- leri ana tarım endistürilerini, en başta buğday olmak üzere top- rak ürünleri politikamızın esa$- larını, hayvancılık ve bununla alâkalı meselelerin, orman işle- rini ihtiva edecek ve köylünün ayağına ileri tekniği ve netice- leri en kısa bir zamanda ulaş: tırmak ve m.lli ekonami — icap- larımıza en uygün gelecek ve halkça sevilip benimsenecek ras- yonal bir rejim kurmak ana fikri üzerine bina edilmiş bu unacaktır. Toprak siyasetimiz: " Şef: (Mili ekonominin temeli r) buyurmuşlar ve muh- ktifler vermişlerdir. Plâ- na bağlanarak tamamen tahak-: kuk ettirilecek olan direktifler aşağıdaki gruplarda toplanabilir: mamak, iş vasıtalarını artırmak, iyilestirmek ve korumak. 2 — Ziraat bölgelerine göre hususi tedbirler almak. 3 — Çok iyi ve ucuz istihsal temin etmek, Topraksız çiftçi -bırakmamak prensibi pasti paogramımızın 34 üncü maddesine dayanır.H-r Türk çiftçisinikâfi toprak sahibi etmek ve topraksız çiftçiye top- rak dağıtmak için hususi istim- lâk kanunları çıkarmak bu mad- denin hükümlerindendir. — Her Türk çftçi ailesinin — çalışarak geçineb leceği bir toprağa malik olmasını vatan için sağlam bir temel ve imar esası saymakta- yız. Memlekette her — bölgenin hususi şartlarına göre bir çiftçi ailesinin geçinebilmesi için muh- taç olduğu toprağa malik — ol- masını behemehal temin etmek vel bu aile toprağını hiç bir suret ve sebeple parçalanmasına ve elden çıkmamasına meydan ver memek lâzımdır. Her bölgenin nüfus kesafetine ve toprak verim derecesine göre işleteblecekleri arazi genişliğini sınırlandıracağız. Buna ait bir kanun lâyihasını bir an evel hazırlıyarak büyük meclise tak- dim etmek kararındayız. İş vasıtalarına gelince; umu- miyetle büyük küçük bütün çift- çilerin iş vasıtalarımı artırmak, iyileştirmek ve korumak için ge- reken kanuni ve teknik tedbir- ler alınacaktır. Tercihan at ol- mak Üüzere en küçük çiftçi ailelerinin bile bir çift hayvana malik edilmeleri imkânının — te- minine çalışılacaktır. Bunun için kredi kolaylığı, vergiden ve ha- cizden istisna gibi çarelere mü- racaat edilecektir. Çiftçi elindeki iptidai ziraat aletlerinin bir prog- ram dahilinde fenni aletlerlerle tebdili için çalışılacaktır. Şef: (Köylüler için umumiyetle pulluğu pratik ve faydalı bulu- yorum; traktörler büyük - çiftçi- lere tavsiye olunabilir. Köyde ve yakın köylerde müşrerek har man makinelerini kullandırmak köylülerin ayrılamıyacağı bir âdet baline getirilmelidir.) Buyurmuş- tur. Mesaimize bu neticeye götü- recek istikamet verilecektır. Şef: (Memleketi iklimi su ve Ş ü r büyük çiftçi ve çıftlik toprak verimi bakımından ziraat bölgelerine ayırmak icab eder) buyurmuşlardır. Rasyonal bir zi- rai kalkınmayı teshil ed: cek olan ve her bölgenin özel şartları ve şartlara en uygun ziraat şekil ve mahsul nevileri tesbit edilerek programlarını hazırlamak bunları tahakkuk ettirmek üzere ve gereken kanuni teknik teabirle alınacaktır. Memleketin kudret ve rer.hini arttırmak, ziraa te kalkınmağa bağlıdır. Atatürk, tutulacak yolu — her fırsatta bze göstemiş ve bizzat zraatle uğraşarak övünülecek esaslar meydana getirmiştr. Bu- gün millete hediye etmiş olduk- ları çiftlikler en az müsaid iklim şeraiti içinde bile teknikle, se- batla çalışmanın ne büyük neti- Öelür verobülcceğimi büküh mbm: lekete filen gösteren fikir ve emek abideleri halindedir. Türk çiltçisi Büyük Ku tarıcı- sının bu büyük dersini asil jes- tile birlikte daima şükranla yadedecektir. minnet ve Hü met te Atatürkün izinde yürü- yecek bu çifti kleri bütün mü- esseselerile bulundukları bölge- ler ziraatınin kalkınması için nü- mune çiftliği halinde idare ve inkişaf ett meğe ve şimdiye ka- dar devlet elinde buunan ve bundan sonra ihtiyaca göre ye- niden teda:ik edilecek olan di- ğer çiftli leri de bunlarla ayni idare sistemi altında toplıyarak bulundukları bölgelerde en fay- dalı ziraat usüllerini ve sanat- larını göstermek h zmetlerini! ge- nişletmeyi — kendisi*: için — vazile sayacaktır. Bu maksatla yakında yüksek huzurunuza bir kanun lâyihası sunulacaktır. Kuvvetli, plânlı bir rasralizasyon savaşı z -| ai kalkınma davamızın en esaslı muvaffakıyet unsurudur. Harici ticaretimiz: Harici ticaretimiz bakımından büyük ehemmiyet — verdiğimiz standard zasyonu tam ola ak ta- hakkuk - ettirebilmek için bu is- tikamette itinalara ek'm anından itibaren başlamak icab eder. Müstahsile çok çeşitl: fakat azar azar değil her mahsulden imkân nisbetinde az çeşitte fakat çok miktarda iş ist hsal terbiyesini vermek ve bunun en teknik ve iktısadi şekilde nasıl yap İabile- ceğini ve piyasaya nasıl sevke- dibileceğini öğretmek icab eder. Her memleket bu davaya müs- tahsili teşkilâtlandırarak ve bil- giyi tam zamanında ve devamlı sürette köylüsünün ayağına kadar. götürerek halletmiştir. Ekim ve mahsul zaman'nda bağları tar- laları, bahçeleri adım aâdım do- laşacaktır, Saraimi alâkasına olduğu ka- dar müsbet bilgisine de inandı- racak ve füilen bu bilgisini gös- terip ispat edebilecek bir zira- atçi ordusu memleketimiz için idealdir. Bu istikametteki çalış- malarımızı genişletmek — azmin- deyiz. Bu sene Yaylâ mıntaka- sında bu şekilde bir çalışmağa başlanacaktır. Bütün zirai mah- 9 Toşrnisani .e sullerimizi ticerete elverişli tipr lere irca etmek, miktarını artır- mak ve bilhassa d.ş pazarlarda rekabeti düşünerek istihsal ma* liyetlerini azaltmak için devamlı ve dıkkatli çalışmak başta say- d ğimiz vazifelerdendir. Bu mevzuda mahsullerin mik: tar, kalit- ve maliyetlerine zarar veren V: yetiştiricilerin n emek- lerini ekseriya heba eden nebat ve hayvan hastalık ve düşman: larile micadeleyi - kuvvetlendir: mek ve muhtelif bölgele'de ilmi tecrübeler yaparak istifade im-« kânlarını araştırac k istasyonları çoğaltmak, her çeşit mahsul için verimi ve kalteyi yükseltib ma- liyeti düşürmek bakımından en uygun ve en faydalı fenni yetiş- tirme ve çalışma usulleri ara- mak, iyi tohum, iyi fidan ve aşı temin etmek ziraatte mühim Amillerden olan toprak kuvsetini koruma - vasıtalarını murakabe altında bulundurarak bunların başka maksatlar için israf edil- memesine ve memlekette kimyevi gübre fabr kalarının süratle ku- rulmasına ehemmiyet vererek bu yoldan da toprak — kuvvetinin artlırılmasını temin eylemek büs yük önem verdiğimz işler ola. caktır, Toprak mahsulle. rimiz: Roprak mahsullerimizin mik- dar ve kıymet itibarile başında gelen buğdayın fiatini değerin: den aşağıya düşürmemek ve hem çiftçiyi hem müstehliki dü- şünerek korumak — için alınan tedbirleri idame ve genişletmek daimi surette muhafazasına im- kân verecek yeni ambar ve sla- lar inşasına devam etmek kara- rındayız. Hayvanclığın - teşvikile, hay van cinsinin islâhına ve çoğal- tı'masına ve hayvan mahsuleri endüstrisinin — ilerlemesine aid olarak parti programının yükle- diği vazfeyi dikkatle yerine ge- tirmeğe çalışacağız. Taze meyve sebze ihracatının iç ve dış pyasa bakımından teşkilâtlandırmağı ve taze meyve ihracatımızı teşvik ve himaye ve hızlandırmağı lüzumlu ve E.ydalı görüyoruz. Ziraat sanayüi bi hassa üzerinde meşgul - olacağı mız mevzu olacaktır. Bu arada sütcülüğe, süt sanayiine önem vermekteyiz. Sırasile şehir ve kasabalarımızın temiz ve ucuf söt mamulâtı ihtiyacını temift edecek fabrikalar tesisine ve bur nunla ahenkli bir surette köy* lerdeki sütleri kıymetlendirecek ve satışı kolaylaştıracak koope” ratifler teşkiline çalışılacaktır. Şef: (Ormau servetimizin kor runması - İüzümuna ayrıca işaret etmek isterim. Ancak bundaf mühim olan koruma esasların! memleketin türlü ağaç ihtıyaç” larımı devamlı olarak karşılamas! icabeden ormanlarımızı muvaz€” neli ve teknik bir surette — işle” terek istifade —etmek esasile makul bir surette telif ei mecburiyeti vardır. buyurnıl'. » Devamı 7 inci sahifede *