9 Kasım 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Binbaşı HUsameddin Bllgesll HAZIRLIK NOTLARI Erkek ve kız talebenin askerliğe hazırlık ders programına dayanarak verilen notlardır. Cildli olarak satılmaktadır. Askerliğe Tevzi y e r i : KANAAT KiTABEVi Büyük Şef bugünlerde Yeni hamlelerle işe başlıyan kabineye dün şark seyahatine çıkıyor Atatürkün bu seyahatinde kendisine Meclis tam bir ittifakla itimad beyan etti Belediyeler bankası Başvekilin mühim sözleri ve memleketimizde ((Rejimimizin aleyhdarlığına karşı inkılâbımızın sehircilik hareketleri istikrarını teyid için daha müessir kanunî Ankara: 8 sonteşrin nkarada açılma töreni yapılan Belediyeler Bankası modern Türkiyemizde şehirciliğin dayanacağı kuvvetli müessesedir, ve şimdıden kâfi derecede kuvvetlenmiş bulunmaktadır. Yeni Türkiyede sözle iş arasındaki ahengı görmek istiyenler birkaç gün evvel Cumhurreisimizin nutkunda şehirciliğe ayrılan payla birkaç gün sonra açılma töreni yapılan bu Belediyeler Bankasmı karşılaştırmaktan çok memnun olmuşlardır. Atatürk yılbaşı nutkunda şehircilik işlerinde de teknik ve plânlı esaslar dahilinde çalışılmasmı ve ezcümle merkezde belediyelerimizi türelî bir surette aydınlatmak, kılavuzlamak işile uğAnkara 8 (A.A.) Başvekil Celâl raşacak bir teknik büro kurulmasını tavBayar Büyük Millet Meclisinin bugünkü siye buyuruyorlardı. Üç beş günlük bir içtimaında şu programı okumuştur: fasıla ile Belediyeler Bankası, devlet « Sayın arkadaşlar: merkezimiz olan Ankarada plânh Tiirk Reisicumhur Atatürkün tayinile Başşehirciliğinin timsali olan kocaman ve vekâlet vazifesini üzerime almış bulunucidden güzel bir abide halinde açılmış yorum. Kendilerine takdim ettiğim îcra bulunuyor. Demek ki Türk devlet ve Vekilleri Heyeti listesini de tasdik etmiş milletının ıdaresinde söz nazariye olmakbulunuyorlar. tan uzaklaşmıştır. O yalnız ya başanlArkadaşlar; mış, ya başarılmakta veya başarılması Eğemenlik ulusundur. Teşekkül eden artık gecikmiyecek işlerin ifadesidir. Niher hükumetin «Teşkilâtı Esasiye kanutekim Büyük Şefin Türk sehircilik işlerinu» hükümlerine uyarak programı Bü ne taalluk eden sözleri zaten filiyat ve yük Meclise arzetmesi ve itimatl reyinizi tatbikat halinde bulunan gayretlere sadeistemesi lâzımdır. ce yeni bir hız vermek gayesini istihdaf Yüksek huzurunuza her birinizi derin eylemekte bulunuyor. sevgi ve saygılarımla selâmlıyarak ben Belediyeler Bankası, sermaye ve faa de bu maksadla çıkmış bulunuyorum. liyet itibarile çoktan vücud bulmuş bir Bizim gibi Parti hükumetlerinin kendimüessesedir. Büyük Şefin nutkunda işa lerine mahsus bir programı yoktur. ret buyurulan merkezî büro dahi gene Programımız Parti kendi irşadlarile yıllardır üzerinde duruprogramıdır lan bir mevzudur. Şimdi olan ve olacak Takib edecekleri program şahıslarınızşey Belediyeler Bankasına ayni zamanda ve Meclisin yüksek manevî şahsiye da Türkiye devletinin merkezini süsliyen güzel bir bina vermekten ve üzerinde yıl tinde kuvvetle, şerefle temsil edilmekte lardır çalışılarak iyice pişirilen teknik bü olan ve büyük Türk milletinin arzu ve roya da vücud vermekten ibarettir. Eser iradelerini toplıyan Cumhuriyet Halk lerile görülüyor ki çalışma zaten plânlı Partisinin realist ve dinamik programıdır. Hükumet, Şefin bu kürsiiden verd:r. Fakat Atatürk sisteminde plânlı çadiği ana direktiflerin ışığı altında lışmanın hududu yoktur. Onun içindir ki Büyük Şef plânlı çalışmada devam ve «daima daha kuvvetli, daima daha ısrar lüzumu üzerine işaret buyurmuş olu refahlı hür ve müstakil Türkiye» halinde ifade edilmesi de mümkün olan yorlar. bu programın başarılması işini, üzeBelediyeler Bankası hakikaten Türk rine almış bulunuyor. belediyeciliğine süs ve şeref verecek güHarbden sonraki vaziyet zel bir bina olarak ortaya çıktı. Binayı Arkadaşlar; nasıl bulduklannı birçok bildiklere soraHarb sonrası kadar tarihte hiçbir devrak fikirlerini almak istedik. Araştırıla taraştınla binada bulunabilen biricik ku re ibret verici dersler ve Türk inkılâbı sur onun fazla süslü, fazla güzel olmasın nın her adımındaki, büyük isabeti teyid edan ibaret olmuştur. Kuruluşu maksadı decek çeşidli vak'alar ve mücadelelerle bütün Türkiye şehir ve kasabalarında dolu geçmemiştir. Zamanımızda birçok şeylerin yalnız iyilikler ve güzellikler yaratılmasına yardaha kuvvetli olmak için değil; ileri mildımdan ibaret olan bir müessesenin binnefis kendisinin güzel ve hatta çok güzel let olarak var kalmak için yapılması bir olması bir kusur değil, belki bellibaşlı bir zarurettir. Ne bu kadar şerefli bir vazife ve ne meziyet sayılmahdır. Belediyeler Bankade eğer vaktinde yapılmamışsa bu kadar sı binası kendi vakur modernlik şeklile hergün hepimize şu hakikati tebliğ ve ağır bir mes'uliyet hiçbir nesle teveccüh ilân etmekte devam eyliyecektir ki artık etmemistir. Kabine programımn Türkiyede herşeyin ve bilhassa şehirciliğin mütemadiyen iyiden güzele doğru ana vasıfları gitmesi lâzımdır. Bilhassa şehircilikte zarMillî zaruret halinde görülen bir işin fın mazruf kadar ehemmiyeti olduğunu başarılması için sarfedilecek herhangi bir bilmeliyiz. Şehircilikte ayni zamanda emek veya fedakârhk istihdaf edilen gözlere hoş görünmiyen iyiliğin kıymeti millî netice karşısında daima küçüktür. kâfi derecede yüksek değildir. Biz bu ana fikirlerle meşbu olarak ça Celâl Bayarın programı Vll çam • 4R47 ÎSTANBUC CAĞALOĞLU JİI Sujlı 404/ Telgraf ve mektub adresl: Ciımnurtyet, tstanbul Posta kutusu: tstanbul, No 246 Telefon: Başmuharrlr ve evl: 22366. Tahrir heyetl: 24298. tdare ve matbaa fcısmı 24299 • 24290 umhuriyet C I Q II/' ' t ' 1QQ7 «311 3 IKIIlCIÎBŞnil l " u l FRANSIZC Büyük Dj1 Kjiavuzu 1 H. Danişmencf ^ t e ı a Delilbaşı Reşad Nfcr^00ktaç 3 BÜTftJ|i CİLD Fransızcadan türkçeye en rnükenşrr*ü lugat Her üç cildia ifctt 12,5 liradır. KANAAİ KİTABEVt *^ J Başvekilin refakat edeceği anlaşılıyor Ankara 8 (Telefonla) Cumhurreisimiz Büyük önder Atatürkün bugünlerde şark istikametinde bir tetkik seyahatine çıkmaları ihtimalinden bahsolunuyor. Başvekil Celâl Bayarla Dahiliye ve Nafıa Vekillerimizin de bu seyahatte Cumhurreisimize refakat edecekleri anlaşılmaktadır. Dahiliye Vekili geliyor tedbirler almak kararındayız» Bütün Türk milleti demek olan kahraman ordunun vasıtaları kuvvetlendirilecektir. Emniyet ve hak işlerimizde rehber Şefin direktifleridir. Bütçe imkânlarma göre vergiler tenzil olunacak, millî istihsal üzerindeki vergi ve resimler kaldırılacaktır. Paramızm istikrarî muhafaza edilecektir Ankara 8 (Telefonla) Dahiliye Vekili Şükrü Kaya, bu akşam eksprese bağlanan hususî vagonla İstanbula hareket etmiştir. Şükrü Kayanın İstanbulda bir gün kaldıktan sonra Ankaraya döneceği anlaşılıyor. Iktisadî ve sınaî çalışmalara daha genis mikyasta devam olunacak Başvekilin programı takdirlerle karşılandı Muhtelif hatibler heyecanlı nutuklar soylediler, Halil (İzmir) «Onun feyyaz bir ilham kaynağı vardır: Büyük Şefin muhabbet ve teveccühü» dedi Mecliste hararetli bir celse Dün Mecliste söz söyliyen hatiblerden: Halil Menteş (İzmir), Fazıl Ahmed Aykaç (Elâziz), Hakkı Kıhçoğlu (Muş), Berc Türker (Afyon) Ankara 8 (Telefonla) Celse saat 14 te açıldı. Hükumetin istediği icra ve iflâs kanununa ek lâyiha, hükumetin lalebile geri verildi. Yozgad meb'usu Emin Dramanın, Arzuhal Encümeninin bir kararının umumî heyette müzakeresi hak kındaki takriri de emniyet teşkilât kanunile dilegi gözetilmiş olduğundan kendi talebile iade edildi. Reis Hilmi Uran: « Söz Başvekil Celâl Bayarmdır.» dedi. Celâl Bayar kürsüye geldi. Şiddetle alkışlandı. Büyük Şefin ayni kürsüden verdiği ana direktiflerin ışığı altında Ondan alınan ilham ve hızla en ileri şekil lerde çalışılacağını çok güzel tebarüz ettiren izahatına başladı. Celâl Bayarın kısmı mahsusumuzda aynen neşrettiğimiz emniyet, huzur \e inşirah verici beyanatı yarım saatlik bir fasıla ile iki celsede dinlendi. Başvekilin programı büyük tezahürler* le karşılandı. Meclis locaları hıncahınç dolu idi. Reisicumhur locasında misafir Efgan Parlamento Reisile Efgan sefiri, locanın diğer kısmında da profesör Ba « yan Afet bulunmakta idi. Münhal meb'usluklara seçilen Hüsa * meddinle Vedid de Meclise gelmişlerdi. Başvekilimiz Celâl Bayar Halil Menteşin sözleri Programın ana hatiarı «Bir malın üzerinde Türkiye menşeinin görülmesini haric nazarmda o malın kalitesinin teminatı haline getirmek millî bir davadır» [Başvekilimizin dün Mecliste okuduğu program bütün memleket işlerini ihata eden geniş maddeleri çerçevelemektedir. Karilerimize mücmel bir fikir vermek üzere hükumetin ifasını takarrür ettirdiği mesai bölümlerini tesbit etmek istiyoruz.] •^"Türk parası istikrarını muhafaza edecek ve devalüasyon yapıl mıyacaktır. Kazanc, buhran ve muvazene vergileri birleştirilerek nisbetleri indirilecektir. Millî istihsal üzerindeki vergi ve resimlerle haricden aldığımız iptidaî maddelere mevzu resimler kalkacaktır. °JC Varidat fazlası millî istihsale ve millî müdafaaya hasredilecektir. ^ İstanbul tersanesi, yeni harb ve ticaret gemileri, Kayseri fabrikası yeni tayyare yapacak hale getirilecektir. Askerî fabrikalar bütün harb levazımı imal edecek şekilde takviye edilecektir. •Jr Deniz Bank kurulacak, deniz ve kara yollanmız birleştirilecektir. Beş senelik plân harici olarak çelik boru, hamızı azot fabrikalan, orta Anadoluda bir çimento, bir mensucat fabrikası kurulacaktır. •Jç Ziraî asayiş. umumî seyrüsefer, nümune çiftlikleri, küçük sanayi, küçük kredi, su işleri kanunları çıkarılacaktır. ^ Maden taharriyatı ve işletilmesi genişletilecek, Ereğlide kömür istihsalimiz 1941 de 3,000,000 tonu bulacaktır. ~jç Bütün madenler işlemeğe başladıktan sonra senevî 14 milyon lira döviz bırakacaktır. •J{ Çiftçiye her cepheden yardım edilecek, ziraî kredi ve satış kooperatifleri kurulacaktır. •Jf Küçük kredi için Halk Bankası teşkil edilecektir. ^ Umumî satış mağazaları açılacaktır. • f Sıhhî müessesat ve hastaneler ^ arttırılacak, sıtma, frengi, verem mücadelesi yapılacak, her kazaya bir doktor gönderilecektir. İstihsalât standardize edilecek, bütün millî mahsulâtın satışları murakabe edilecektir. Buğday fiatları yükseltilecektir. •^ İstanbul ve mümasil şehirlerin imarına devlet yardım edecek, Sirkeci Haydarpaşa arasında feribot işletecektir. ^ Her yerde şehir sulan ve fennî mezbahalar tanzim edilecektir. TAT Göçmenlerin iskânı ve nüfus politikası programlaştınlacaktır. ^ Maarif siyasetinde her şube ile beraber meslekî tedrisata ehemmiyet verilecektir. •^ Şimendifer, liman, şose ve köprü inşaatı cezrî plânla ilerliyecektir. Celâl Bayarın şiddetli alkışlarla nihayet bulan beyanatmı müteakıb Halil Menteş (İzmir) söz alarak dedi ki: « Kumandan olarak, siyasî olarak, kurucu ve yapıcı bir devlet adamı olarak muvaffakiyetle dolu bir tarihin sahibi olan General Ismet Inönünden sonra Başvekil olmak, bir yönden büyük bir eseri talihtir. Fakat diğer yönden de tehlikeli lArkası Sa. 3 sutun 4 tel IIIIIIMIIIIIIIIIIIllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMIII 28,000 mülteci Frankist ispanyaya avdet ediyor Asiler tarafından zaptedilen beş Ingiliz vapuru henüz serbest bırakılmadı. Portekizin pek yakmda Franco hükumetini tanıyacağı bildiriliyor Paris 8 (A.A.) Millî sosyalist meclisi dün öğleden sonra sosyalist parti sinin müfrid sol cenah mümessili MarceauPivert'i dinlemiştir. MarceauPivert, sosyalist nazırların hükumete iştirakine nihayet verilmesi lâzım geldiğini, çünkü hükumetin burjuvaziyi sağlamlaştırmak ve işleri harble halletmek siyasetini takib ettiğini söylemiştir. Bundan sonra kürsüye çıkan Dahili ye Nazırı Max Dormoy, İspanyol mül tecilerinin memleketlerine iadesi hak kmda izahat vermiş, bunlardan 28,000 kişinin Frankist İspanyaya dönmek istediğini ve geri kalan 13,000 mültecinin de kadın ve çocuklardan ibaret olduğu İspanyol mültecileri ve casus teşkilâtı hakkında mühim beyanatta bulunan nu beyan etmiştir. Fransız Dahiliye Nazırı Dormoy, Fransanm cenubu garbisin M. Marx Dormoy de faaliyette bulunan casus şebekesin: mahvetmek için aldığı tedbirîerden de zın M. Eden İspanyaya göndcrilecek bahsetmiş, ne+icede millî meclisten hü yeni konsoloslar meselesi hakkmda A kumete iştirake devam etmesini iste vam kamarasmda şu izahatı vermiştir: miştir. « îspanyamn üçte ikisi ve İspanyol Fası kâmilen General Franco'nun eüne Ingilterenîn göndereceği geçtiğine nazaran bu mıntakalardaki honsoloslar lArkası Sa. 3 sutun 1 Londra 8 (Hususî) Hariciye Na k , Türkiyemizde şehirciliği yaratmak ve yürütmek için boyle bir bankaya mutlak bir ihtiyac vardı, ve onun uğrunda nekadar fedakârhk edilse yerinde idi. Bu fikri bir hakikat haline sokmak şerefi Dahiliye Vekilimiz Şükrü Kayaya aiddir. Dahiliye Vekilimizin hayatında belediyecilikle şehirciliğe ehemmiyet vermek akidesi yeni birşey değildir. O daha ortada fol ve yumurta yokken ve kendisi henüz Vekil değilken bu mevzular üzerinde aşk derecesine vardırılmış bir sevgi ile tetkikler yapıyordu. Biz Ankarada Yeni Gün'ü çıkarırken, kendisinin bu gazete ile neşrettiği belediyecilik ve lışacağız ve daima her işte plân, program ve rasyonel çalışmayı temel olarak alacağız. İleri teknik, sürat, dikkat, takib fikri, önü görüş çalışmalarımızın, ana vasfı olacaktır. Bu çapta bir vazifenin devamlıhğmı ve canlılığını muhafaza ederek nesillere intikal edecek semereler verebilmesi için birinci derecede ve herşeye takdimen nazara alacağmız eleman memleketin emniyeti ve kültürü olacaktır. Emniyetsiz hiç birşey yapılamaz, kültürsüz hiç birşey yaşamaz. Emniyet ve kültür her iyi, her devamlı şeyin ana temelidir. lArkast Sa. 7 sutun 1 de] YUNUS NADI lArkası Sa. 9 sutun 5 te\