8 Kasım 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Binbaşı HUsameddin Bilgesil HAZIRLIK NOTLARI Erkek ve \ız talebenin askerliğe hazırlık ders programma dayanarak verilen notlardır. Cildli olarak satılmaktadır. Askerliğe umhuri Ondörduncu yıl sayı: 4846 Telefon: Bagmuharrir ve evl: 22366. Tahrir heyeti: 24298. tdare ve matbaa kısmı 24299 24290 Te FRANSIZCA TÜRKÇE yük Dil Kılavuzu ^İL^Panişmend, A. Süha Delilbaşı 1* " \ Reşad Nuri, N. Ataç 3 V ^ BÜYÜK CİLD ansızcadan türkçeye en mükemmel lugat Her üç cildin fiatı 12,5 liradır. KANAAT KİTABEVİ Tevzi yeri: KANAAT KiTABEVi igraf ve mektub »bed: cumnunyet, tstanbuı posta kutusu: îstanbuı, NO 248 Pazaıtesi 8 Ikinciteşrin 1937 Anadolu yaylasından dünya vaziyeli nasıl görünüyor? Ankara: 7 sonteşrin Başvekil bugün Mecliste programını okııyacak Yeni kabinenin tatbik sahasına koyacağı esaslar, Atatürkün başarılmasma hükumeti vazifelendirdiği millî kalkınma mevzularıdır Ankara 7 (Telefonla) Başvekil Celâl Bayar yarın (bugün) Millet Meclisi huzurunda kabinesinin programını okuyacaktır. Saym Başvekilin iktidara geldiği ve tahsisen Ulu Önderin mühim nutuklarile Meclisi açtığı gündenberi tekrar edegeldiğimiz veçhile bu program Atatürkün Kamutay kürsüsünden millete ve hükumete verdiği yüksek direktiflerin tam ve kâmil bir tatbik plânıdır, demek olur. Büyük Şef, Mecliste, bugünün ve yarının icab ve umdeltrin! tesbit ederken ileri hükumetin, milleti refaha götüren hükumet olduğunu hareket hamlelerimize prensip olarak göstermisti. Ekonomi, endüstri, malıve, ziraat ve bütün yurd işlerinin ahenkli bir imtizacla avaklanması ve yürümesi: Millî ka'kınma... Iste programın esaslan budur. Celâl Bayar gibi, İktısad Vekili olarak muazzam iktısad, sanayi ve maliye tesekkülleri kurmuş bir devlet adamınm, Başvekil sıfatile hükumet başına geçtikten sonra bunlara ne geniş mikyasta hareket ve hız vereceğini ise söylemeğe bile hacel voktur. Programın hemen başlangıcda tatbika konacak mühim kı«mlarından birisini, kazanc, buhran, ve muvazene vergilerinin tfvhidilp ni«betlerinin inHirilmeM te«kil edivor. Hükurnet hayvan vergisini de tenzile imkân olduğu kanaatindedir. Bunlara aid kanunlar, Başvekilin nutkunu müteakıb Millet Mecli«ine tevdi olunacaktır. Yıllarca evvel başlanan sanayi tesislerîne ayni hararetle devam olunacak, ekonomi sahasındaki devlet teşebbüsleri genişletilmek suretile hem millî istihsalin, hem de ihraclannın artırılmasına çalışılacaktır. Atatürk ziraat işlerini, çiftci Türkiyenin ana îşlerînden saymış ve tanzimi hususunda hükumeti vazifelendirmişti. Celâl Bayar kabinesi topraksız köylü bırakmamak, çiftçiye iş, alet ve sermaye temin etmek gibi ehemmiyeti bütün memlekete şamil bu büyük hizmeti, şüphe yok, yüksek bir kudretle başaracaktır. Başvekil Bayarın programmda; millî müdafaa, sıhhat. nafıa, maarif, adliye, dahiliye, maliye gibi millî varlığın çerçevesini ve esasını teşkil eden bütün mevzuların; müesses ve muvaffak haricî siyasetimizin kemalile inkişafı ve idamesi ayn avn yer almaktadır. Bugün dinliyeceğimîz program; bize, Ulu Önderimizin nutkundan sonra başlıyacak yeni bir hamlenin beşaretini verec^ktir. divebiliriz. Uzakşarktaki muharebeler Çinlilerin cenub ric'at hatları kesiliyor mu? Japon çemberinden sakınan Çin kıt'aları, dün gece bir şehri tamamen boşalttılar Hakikî bir görüşle şimdiye kadarki vaziyetlerde Japonya hakhdır, İtalya haklıdır ve Almanya haklıdır. iç iyi değil, bılâkis çok fena görünüyor. Sulhun tehlikede olmadığını ıddia ve hele ispat etmek maatteessüf imkânsızdır. Bu vaziyetin mes'ulleri ise harbe hazır olan ve onu istiyen milletlerden ziyade harbe hazır ohnıyan ve her ne pahasına olursa olsun ondan kaçınmak istiyen mılletlerdir. Bi raz garıb olmakla beraber açık olan bu hakikatın tavsif ve izahı faydadan hâlı olmasa gerektir. Malumdur kı kolayhğından dolay; moda olan iddiaya göre bugünün dünya devletleri içinde Almanya, İtalya ve Japonyadır ki sulh bozanlık oyunlarile itham olunuyorlar, ve bazı küçük devletler şu veya bu sebeblerden dolayı bu devîetlere ayak uyduran bir tempo ile hmk deyicilik ediyor sayılıyorlar. Habeşistan macerasında İtalyan tarafını iltizam eden birkaç küçük devleti düşününüz. O mesele bugün tamamen tasfiye edilmiş bir halde değildir, ve hatta Milletler Cemiyetinin prensip kararları Roma Berlin mihverini doğurarak netice itibarile bilâkis daha karışık ve daha korkunc vaziyetlere tereddi etmiştir. Cemiyeti d a H evvel terketmiş olan Japonya, o zaman Milletler Cemiyetini ve şimdi de bütün dünyayı hiçe sayarak Çinde ilân edilmemiş en vahşi bir harble ortalığı harab etmekte ve binnefis kendisi harab olmaktadır. Arayerde şu istıtradî hakikati kaydetmeli ki harbetmek, yâlnız harab etmçk değil, ayni zamanda harab da olmak demektir. Ondan dolayıdır ki harblerin artık mutlaka galebe ile bitecekleri değil, ancak nefis müdafaası zaruretile meşru olanlan mazur görülebilir. Fakat son tahlilde dünya sulhunu ayakta tutmak için gayrimeşru harblere, yani sebebsiz ve açık taarruzlara karşı harbetmenin insanlık için kutsî bir vazife olduğu anlaşılıyor. Brükselde top.lanan konferanstan intıbalar: sağda Amerikan murahhası M. Norman Davis, solda Fransız murahhası M. Yuon Delbos nutuklarını söylerlerkea Tokyo 7 (A.A.) Tebliğ: Şima'.î saat 9 da Taiyüan surlarının şimal ka Çinde Şansi eyaletinde Taiyuan istikame pısını ve şehrin bir kısmını işgal ederet: tinde cenuba doğru ilerlemekte olan bir burada temizleme hareketleri yapmıştır. Japon yürüyüş kolu 6 teşrinisani sabahi lArkast Sa. 3 sütun 1 de] Hatayda seçim hazırlığı Türkler 29 ikinciteşrini Hatay bayramı olarak kabul etmeğe hazırlanıyorlar Antakya 6 (Hususî) 29 ikincite^rin tarihi yaklaştıkça, Türk halkın heyecanı artmaktadır. Istiklâle susamış olan Hataylılar; kurtuluş gününü sabırsızlıkla bekliyorlar. Burada çıkan türkçe «Yeni 6ün» gazetesi, yeni Hatay rejiminin gırmesine pek az kaldığmı hatırlatarak, «istiklâl günümüzü kutlulamıyacak mıyız?» diye soruyor. Öğrendiğime göre, 29 ikinciteşrinin Hatay millî bayram günü olarak kabul edilmesi lehinde kuvvetli bir cereyan vardır. Hatay halkı, bu bayramı. şimdiye lcadar görülmemiş tezahürat arasında kutluluyacaktır. İtalyan • Alman Japon misakı M. Hitler iki müttefik devlete teşekkür etti Bir gazete, artık Almanya Londrayı. italya Mısırı, Japonya da HongKong'u tehdid edebilir, diyor Siyah elmasın ilk kâsifi Uzun Mehmed için Zonguldakta bugün merasim yapılacak i Berlin 7 (A.A,) Hitler, M. Mussolini ile Prens Konoye'ye bir teigraf çekerek îtalyanın komintern aleyhindeki Alman Japon misakma girmesinden ve Bolşevizmin dünyada bir inhilâl husule getirmek hususundaki mesaisine karşı mü dafaa için milletlerin vücude getirmiş Sulhun bozulması ihtimaline karşı har oldukları camiaya bir azanın daha iltihak be hazır olmak ve onu korumağa mukte etmesinden mütevellıd memnuniyetini bildir de bulunmak lâzımdır. Veyl o millet dirmiştir. lere ki kendi vaziyetlerini müdafaa edeTokyo'daki ziyafet cek kadar silâhh ve icabında göz kırpmaTokyo 7 (A.A.) Hariciye Naz'rı dan harbe atılacak kadar hazır ve cesur M. Hirota, Japon Alman îtalyan prodeğildirler. Uzaktan ve Anadolu yaylatokolunun akdini tes'id maksadile dün sı gibi oldukça irtifalı bir rasad yerinden İtalyan ve Alman sefirleri şerefirie bir zibakıldığı zaman dünya harb ve sulh vayafet vermıştir. ziyetinın daımî bir ihtilâc manzarası içinDuçe, Ribbentrop'la görüştü Japon Hariciye Nazırı de çalkanan heyulâî şeklinde mes'uliyetM. Hirota Roma 7 (A.A.) Duçe, dün öglerin inkısamı daha başka şekillerde !eleden sonra von Ribbentrop'u tekrar kacelli ediyor. Fransız matbuatı ne diyor? bul etmiş ve bu görüşmede M. Ciano da Paris 7 (A.A.) ttalyan Alman Japonya Çinde harbediyor ve yeryüzünde sulhsever herkes bu işte Japonyavı hazır bulunmuştur. İki saatten fazla sü Japon misakı münasebetile Echo de Paris îtham etmekle meşgul bulunuyor. Zahirî ren bu görüşmeye büyük bir ehemmiyet gazetesinde Pertinax diyor ki: [Arkası Sa. 6 sütun 2 de] haline göre bu müşahede ve hüküm ye atfedilmektedir. lllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllHIIIIIIHlriUlllinilllllMlllinnllUllllllllllllllllllllllillllllllllllhllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll gâne doğru görünür, değil mi? Hayır, doğrusu bu değildir. Teleskopik tetkiklerin gösterdiği hakikatler başka türlüdür. Japonyanın evvelce Mançuride, şimdi şimalî Çinde mütearrız vaziyetinde bulunabilmesinin mes'uliyeti başta Rusya, İngiltere ve Şimalî Amerika olmak üzere derece derece diğer bütün milletlere aiddir. Eğer Japonya Çini parça parça yutmak iştihasının bir koalisyon muhalefetile ciddî surette mukavemete uğnyacağma ihtimal vermiş olsaydı ne evvelkı, ne de şimdiki taarruzlara girişmek cesaretini kendisinde bulamazdı. Dünya milletleri Mançuri taarruzundan dolayı Japonyaya karşı, bilâhare îtalyaya tatbik olunan, zecrî tedbirleri bile tatbik edemediler. Bu kadar aşikâr bir âcizliği Japonyanın ikinci ve îiçüncü harblerle istismar etmesinden şimdi neye taaccüb etmeli? Meseleyi yalnız Milletler Cemiyeti bakımından ve yalnız nazarî ve umumî bir sulh iştiyakile mütalea etmiyerek Japon hareketlerinin pek yakından darbelediği ve yarın darbeliyeceği vaziyetler itibarile bir takım memleketleri pek haklı bir nefis müdafaası endişesile derhal harekete geçirmesi lâzımdı. Dünya bilir kı Japon Çin macerası bütün Asyadaki mevcud nizamı bütün dünyaya müessır olacak veçhile bozacaktır. İş böyle giderse Çinden sonra sıra Rusyaya, yani Siberyaya gelecektir. Ateş henüz Çinde Motörleştirilen Bulgar ordusu bir resmi geçidde YUNUS NADI tskenderun jandarma değişiyor Bulgar ordusunun bu günkü vaziyet ve kıymeti Manevralardan sonra verilen bir ziyafette mühim nutuklar söylendi «Haksız yere yurdunun her taraftan budandığıni gören ordu, bütün şiddet ve ceberutlara rağmen dimdik ayakta duruyor ve ölülerin vasiyetlerini yerine getirmeğe hazır bulunuyor» Zonguldaktaki Uzun Mehmed abidesi Memleketimizde madenkömürünü ilk defa bulan Zonguldaklı Uzun Mehme din bu tarihî keşfinin 109 uncu yıldönü mü bugün Zonguldak Halkevi tarafın dan kutlulanacaktır. [Arkast Sa. 5 sütun 3 fe] Cumhuriyet bayramı gününde Antakya sokaklarında tezahürat yapan Iskenderun 6 (Hususî) Merkez Türk kızları jandarma kumandam Tahir Salâh, Ha lebe nakledilmiştir. Iskenderun jandarma niz Işletmeyollannın îskenderun Kattma kumandanlığına uzun müddettenberi Ha tahsis ettiği vapurlar, her pazartesi günü, leb ve Şamda bulunan sabık Kınkhan muntazaman limanımıza uğramaktadır. jandarma kumandam mülâzim Cemilın Geçen pazartesi günü, limanımıza tayin edileceği söyleniyor. gelen İnönü vapuruna ilk olarak Türkiye için eşya yüklenmiştir. Hatay dan Türkiyeye ihracat Iskenderun 6 (Hususî) Türk DeYüklenen madde, anasondur. kumandam Lik maçları dün başladı Beşiktaş Fenerle 1 1 , Güneş İstanbulsporla 1 1 , Yeni meb'uslar V e f a B e y k o z l a 1 1 , S ü l e y m a n i y e E y ü b l e 1 * 1 Halk Partisi namzedleri b e r a b e r e kaldılar, G . S a r a y T o p k a p ı y ı 2 1 y e n d i ittifakla seçildiler Ankara 7 (A.A.) Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreterliğinden: Boş olan Beyazıd, Kütahya ve Zon guldak saylavlıkları için 7/11/937 pazar günü yapılan seçimde Cumhuriyet Halk Partisi namzedleri Sıhhiye Vekâlet Müsteşan Hüsameddin Kural, Başve kâlet Hususî Kalem müdürü Vedid Uzgören, eski Erzurum saylavı tarih, coğrafya öğretmenlerinden Necati Güneri ittifakla seçilmişlerdir. Bir şayiaya göre İtalya, bazı sefirlerini daha geri çağıracakmış Roma 7 (A.A.) İtalya hükume tinin Habeş İmparatorluğunu tanımadıklarından dolayı Romada ancak masla hatgüzar bulunduran devletler nezdindeki diplomasi mümessillerini geri çağıra cağı hakkında bir şayia deveran etmek tedir. Evvelce Fransaya karşı ittihaz edilmiş olan bu tedbirin ayni vaziyeHe bulunan devletlere, bilhassa Felemenk, îsveç ve Finlândiyaya tatbik edil mek icab edeceği söylenmektedir. L Beşiktaşhların güzel bir hucumu Mülâyimde bu sefer Hindliye yenildi Yeni mevsimin lik maçîarına dün Taksim, Kadıköy ve Şeref stadyomlannda başlandı. Her üç stadda alman neticelere bakılacak olursa geçen senenin millî küme haricinde kalan takımlarının daha idmanlı vaziyette oldukları anlaşılır. Filhakika bu kulübler muhtelif vesilelerle lArkası Sa. 3 sütun 3 te] (Yazvn 6 nçı sahifemizde) ölü mevsim dediğimiz yaz aylarinda mütemadiyen müsabakalar yapmak suretilt idmanlarını muhafaza edebilmişler, Fe • nerbahçe, Galatasaray ve Güneş takımları da henüz yeni antrenmana başladıklarından oyun tempolarını bulup nefeslerini kâfi bir dereceye çıkaramamışlardır. Nitekim dün yapılan maçların biri müstesna bir bire berabere neticelenmesi de bunun bariz bir misalidir. lArkası Sa, 7 sütun 1 dej