16 Aralık 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

- Finler, Amerikaya borç taksitlerini ödediler İngiltere Finlândiyaya daha geniş mikyasta yardım edecek Londra 16 İngilterenin Finlândiyaya yapacağı yardım yalnız tayyare İle gaz maskesi göndermekten ibaret kalmıyacaktır. İngiltere, askeri ihtiyaç- arından fazla harp malzemesinin Finlândiyaya ihracına müsaade edecektir. , Amerika Kızılhaç cemiyeti, Finlândiyaya yardım için 250,000 dolar tah- $is etmiştir. Finlândiy« vadesi gelen 60,000 İngiliz liralık borç taksitini Ame- Tikâya ödemiştir. Bu püra, B. Rooseveltin emri mucbince Finlândiyaya yar- dım fâslına kaydedilmiştir. Alman cep zırhlısı (Baş tarafı birinci sahifede) Vo Spee ile Ingiliz kruvazörleri harp ettikleri esnada, Alman gemisinde esir bulünan 62 Ingiliz ticaret kaptan ve tayfaları mahpus bulundukları yer- lerde briç oynuyoriardı. İngiliz mürettebatı, 17 isabet saymışlar, Alman zırh- hsının içinde patlıyan bir İngiliz mermisinin parçalarını da hatıra olarak saklamışlardır, Montevideoda serbes bırakılan İngiliz ticaret vapurları tay- falan, Alman zirhlısında kendilerine çok iyi muamele edildiğini, paralarının alınmadığını, sigara satın almalarına müsaade edildiğini söylemişler, fakat cep zırhlısımın mutfağı İngiliz güllelerinin isabetil harap olduğu cihetle, G€- niz muharebesine başlandığı saattenberi aç küâldıklarını söylemişlerdir. Londra 16 — Monteviıdeodan bildirildiğine göre Uruguay hükümeti, AJ- man cep zırlıımma mahalli saatile pâzar günü akşamı saat 17 ye kadar liman- dan çıkıp gitmesini, aksi takdirde zırhlının silâhları alınarak harbin sonuna kadar Montevıneo limanında nezaret altında bulundurulacağı Von Spee zırh- hsı kumandanına resmen tebliğ etmiştir. Alman zırhlısını muayene eden mü- tehassıslar, g denize açılubilecek bir vaziyette bulunduğunu, Montevi- deoya gelmesi de bunu gösterdiğini beyan eylemişlerdir. Cenubi Afrikanın Keptaun limanında bulunan büyük “İngiliz zırhlısı Renowvn ile Almanların batırdıklarını iddia ettikleri Arc Royal tayyare ge- misi, Montevideo önünde Alman zırhlısını bekliyen İngiliz harp gemilerine il tihak için son süratle cenubi Amerikaya hareket etmişlerdir. İngiliz amirallığının tebliğine göre vuku bulan muharebede Aşil kruva- zöründe 4 tayfa ölmüş, 3 tayfa da yaralanmıştır. Exeter kruvazöründe yalnız birkac yaralı vardır. & Aşil kruvazörünün hasaratı çok sathidir, Ajax kruvazörü ise hiç hasara uğramamıştır. Lord Halifax'ın | Meçhul cesed dünkü beyanatı Lordlar Kamarasındaki müzakere ve Alman yarı resmi tebliği Londra 15 — LordIaı kamarasında, bugün birçok hatipler söz almışlar, İngilterenin, sulhperver siyasetinden bahsetmişlerdir, Hatiplerden bazıları bir sulh kon- feransı toplanması fikrini müdafaa etmişlerdir. İşçi partisi azası Lord Smeli demiştir ki: — Galebe çalmaya ne nisbette mu- vaffak olacağımızı hiç kimse tahmin edemez. Fakat elimizde kuvvet mev- cut oldukça mücadeleyi durdurmağt, hakkımız yoktur. Lort Halifax bundan sonra, bir sulh konleransııın müvaffâkiyetirs o neticelen- meni için kendisince zaruri olan iki şartı anlatmış ve demiştir ki: «Bu şartları de- #iştirmiyeceğim. Bunların temelleri çok sağlamdır.» Bunu müteakib Belçika ve Hollande hilkümdarları tarafından Büyük Britan- yaya, Fransaya ve Almanyaya hitaben Yaki olan sulh teklifini hatırlatarak şu sözleri söylemiştir: «Zannederim ki, ge- Tek bizim cevabımız gerek Fransanın ce- Yabı, yeni müzakerelere kapıyı kapama» miştir.» Lort Halifax, İngiliz cevabinin rmetnini hatırlattıktan ve İngiliz cevabı ile aynı metinde olun Fransı; cevabının bazi f yalarını zikrettiklen sonra sözünü şöyle bitirmiştir. «İtiraf ederim ki, meselenin hflk mü- zakereye açık olduğu fikrine Dernley ka- dar ehemmiyet veremem.» Çok çocuklu hâkimlere nakdi muavenet şekli kaldırılıyor Ankara 15 (Telefonla) — Adliye Vekâleti, çok çocuklu hâkimlere mu- avenet yapılması hakkındaki kanunu tadilen bir kanun projesi hazırlamış- tır. Yeni proje ile nakdi muavenet şekli kaldırılmakla, bunun yerine muhtelif şehirlerde adliye mensupla- rınin çocuklarını okultmağa mahsus am açması teklif olunmak. > Makam tahsisatı Ankara 15 (Telefonla) — Altmış Hira ve daha fazla maaş alan hâkim- ere makam tahsisatı verilmesi hak- Adliye Vekâletince bir lâyiha lanmıştar, Terkos gölünde bulunan sandal ve cesed - Birkaç gün evvel terkos gölünün kena- rında bir sandal ve bir erkek cesedi bulun- muştu, Liman idaresi tarafından yapılan tahkikst neticesinde bu sandalın, göçen- lerde fırtma yüzünden Karadenizde batan Sandu adındaki Rumen vapurunun tahli- siye sandalı olduğu meydana çıkarılmıştır. Fakat cesedin hürriyeti tesbit edilememiş. $ir. Fırtındida vapur balınca yolculardan bi- rinin sandala binerek kurtulmak istediği tdi rı, sandalı dn batırıp terkos gölünün kenarına da öldüğü tahmin ediliyor. Cesedin hüviyelinin ve bu adamın ne suretle öldüğünün tesbiti için müddeiumü- mi muavinlerinden B. Fethi Sezai tahkika- ta başlamış ve dün geç vakte kadar tah- kikatla meşgul olmuştur, Cesedin büviyeti tahkikatin o tesbit edilemediği takdirde morgda Leşhir edilmesi muhtemeldir Fermenecilerde yangın Gülatsda Fermenecilerde B, Cems- Mn boya fabrikasında dün gece yan- gın çıkmış ve ilfaiye geç haberdar edilmiş olduğundan fabrika İle berâ- ber üzerinde bulunan odalar yanmış- tır. Polis, ateşin nasıl çıktığın: tahkik etmektedir. Garp cephesinde İleri unsurlar arasında bazı çarpışmalar oldu Paris 15 (A.A.) — 15 kânunuevvel akşam tebliği: Vosgeslerin hemen şarkında ileri unsurlar arasında bâzı çarpışmalar olmuştur. Berlin 15 (A.A.) — Başkumandan- lığın tebliği: Dün, Bakun tayyare meydanına yaklaşan fakat bomba at- mayan bir İngiliz bombardıman tay- yaresi, hava dafi topçumuz tarafın- dan püskürtülmüştür. İki İngiliz tay- yaresi Sylt adasına taarruz teşebbü- sünde bulunmuşlardır. Bunlar dört bomba atmışlardır. Bunlar denize düşmüştür. İngilterenin zayiatı Londra 15 (A.A) — B. Chamber. lâin Avam kamarasında yaptığı . be- yanatta İngiliz ordusunun eylül, teş- rinievwel Ve teşrinisani eylarında 2,100 ölü verdiğini bildirmiştir. 1914 yılının âğustos, eylâl ve teşrinievve- linde ölenlerin adedi 12,500 idi. 4 GRİ ikin deki sürüklediği ve yoleunün | Reisiclimhurun seyahati | Erzincanlılar, Milli Şefi tezahüratla karşıladılar Erzincan 15 (A.A.) — Erzurumdan dönmekte olün Reisicümhuür İnönü bugün saat 13 de şehrimize şeref ver- mişlerdir. Mini Şef, istasyonda vali ve ku- mandan ile sivil ve askeri erkân, mektepliler ve kalabalık bir halk küt- lesi tarafmdan tezahüratla karşlan- mıştır. Halk büyük bir sevinç içindedir. -——. — Muamele vergisi Kanunun ba maddelerinin değiştirilmesi o hakkındaki proje ruznameye alındı Ankara 15 €Tı a) — Muamele ver» gisi kanununun bazı maddelerinin değiş- tirilmesi hakkındaki kanun Jâyihas en gümenleree müzakere edilmiş ve ruzna- meye alınmıştır. Encümenlerde bazı ta- dillere uğriyan bu Tâyihanın eldiğk son şekle göre, şimdiye kadar mutlak surette muafiyete malik olan “eleksiz ve valssiz yel ve su değirmenlerinin muafiyeti mün- hasiran omuh'tlerindeki çifçi ve halkın kendi ihtiyaçları için getirdikleri hubu- balı üğütmeleri ile takyid edilmektedir. Yine bu kayıdlar altmdea muharrik kuv. veti 10 beygire kadar olan eleksiz ve vals- 8x metörlü değirmenler için muafiyet haddi 40 beygire kadar olan motörlü de- öirmenlere de teşmil edilmektedir. Bunlardan başka tuğlu ve kiremit fab- riksları müamele vergisinden muaf tutul. maktadır. Tebme müncılıklar hariç olmak üzere Kozadan ipek çıkaran müesseseler, işçi sayıları ne olursa olsun muamele vergisi vermekle mükellef tutulmaktadırlar, Muharrik kuvveti 10 beygire kadar olan (40 dahil) valssiz ve eleksiz değirmenlerin muamele vergilerini maktu şekilde tahak- Kuk ettirmek hususunda da Maliye Ve- kületine salâhiyet verilmektedir. Buğday koruma karşılığı vergisi kanunu Ankara 15 (Telefonla) — Buğday ko- ruma karşılı vergisi kanununu tzdilen bazırlanan liyiha pazartesi günü Mec liste görüşülecektir. Bu lâymaya göre, muharrik Kuvveti 10 beygire kader olan valssiz ve elekli değir- menlerderi alınmakta olan “buğday Koru- ma vergisi, sahipleri istediği takdirde maktuen tahakkuk ettirilecektir. İlâve ders ücretleri Maarif Vekâleti muallimlere verilecek ücretleri tesbit etti Ankara 15 (Telefonla) — Maarif Vekâ- Jeti öğretmenlere verilecek ilâve ücretleri tesbit etmiştir. Lise sınıflarında ders okutan ve bütün ilâve dersleri de lise sınıflarında bulunan öğretmenlerin üc- retleri 15 saatten yukarısı için 5 liradan hesap edilecektir. Lise sınıflarında ders okutan öğret- menler orta kısımda ilâve dersi aldıkları takdirde 15 sastten faslası için dörder liradan Ücret alacaklardır. Esas vazilesi Jise snıflarmda Olduğu halde iNâve dersleri hem lise kısmında, hem de orta kumda olan öğretmenlerin dersleri Mse sınıflarındaki fazla dereleri içini $, orta kısım için 4 er liradan he- #ap edilecektir. Orta İasımda ders okuttukları halde ihtiyaç dolayısile lise kısmında ilâve der- si alan mualiimlerin ücretleri 18 saatten yukarısı için 5 liradan hessp edilecektir. Orte kısım öğretmeni olduğu halde yi- ne ihtiyaç dolayısile kendilerine tamainen ise kısmında ders verilen muallimlerin Dâve ücretleri yerlerine bir Bse kısmı muallimi tayin edilineiye kadar 15 saat- ten yukarısı için 5 liradan hesap oluna» caktır, Dersleri tamamen orta kısımda ölan öğretmenlerin ilâve ücretleri, 18 saatten yukarısı için verilecek ve 4 liradan hesap edilecektir. Öğretmenlerin ilâve ücretli dersleri ile beraber ve haftalık ders saatleri 24 ü te. cavüz etmiyecektir. “Demir ihtiyacı Karabük fabrikası sipariş kabulüne başladı Banayi birliğine gelen malümala göre Karabükteki demir ve çelik fabrikamız, şehrimizdeki sanayi erbabının demir ihti yacı için şimdiden sipariş kabul etmeğe başlamıştır. Bilhassa 18 milim kutrundaki demirlerden istenildiği kadar sipariş ka- bul edildiği anlaşılmaktadır. Diğer taraftan takas meselesi de halle- dildiğinden yakında Amerikadan demir ge- leceği muhakkak görülüyor. Ancak harp- ten evvel Kilosu $ kuruşa mal olan demirin bir misli #iatle tedarik edileceği muhak- kek görülüyor. Karabük fabrikasının memleketin istih- Yik ihtiyacını karşılamak üzere nisana ka- dar istihamlini arttıracağından nisandan sonra memleketimizde bir demir buhranı kalmayacağı temin ediliyor. MAS. dogieğir. Sovyetlerin Milletler Gemiyetinden ihracı kararının Amerikada akisleri Sovyetlerle müttefikler arasında açık bir muhasama başlasa bile bunun faydalı olacaği söyleniyor Vaşington 15 (A.A.) — (Havas): | Sovyetler Birliğinin ihracı hakkında- ki Milletler Cemiyeti kararı - siyasi mahfillerde dünyayı ikiye ayıran ih- tilâfın esas sebeblerini oefkârı umu- miye nazarında ehemmiyetli surette aydınlatan bir hadise olarak karşı- | lanmiştır. Almanyanın efkârı umu- | miye tarafından takbihinden sonra | Sovyetler Birliğinin Miletler Cemi- yeti tarafından takbihi bu İki mem- lekeli ayni smıfa' sokmaktadır. Her İkisi dö bundan böyle dünya efkâr umumiy hükmü altında olduğu için bunların tehdid ve taarruz siya- setlerine nihayet verilmesi lüzumu Aâpâşikâr bal almaktadır. Sovyetler Birliğinin takbihi meselesinde Fran- | sanın sarih bir vâziyet alması burada büyük bir memnuniyetle karşılan- bile, ancak faydalı olabileceğine ve Cenevrede ittihazına lüzum gördük- leri ihtiyatkâr hattı harekete rağmen emniyetlerinin nihayet müttefiklerle 4z çok açık bir teşriki mesaisi oldu- gunu bilen bir çok bitarafları birleş- tirmeğe müsaid bulunduğuna kani- dirler, Finlândiyaya karşı yapılan fsar- İ ruzdaniberi Amerikada görülen Sov- yet aleyhtarı hissiyatın şiddetli olma- sına rağmen, şurası unutulmamakta- dir ki, Alman - Sovyet paktı ile Al- manya tarafından temin edilmiş olan himaye ve garanti olması idi, Sovyet- ler Baltık denizine oyürüyemezlerdi. Şurası da kaydedilmelidir ki, bir müd- dettenberi Alman propagandası yal- nız Hitleri «ehveni şer» olarak gösler- değil, ayni zamanda Alman- | yanın, garp cephesinde bârış temin Bazı müşahitler, Sovyetler Birliği- nin Cemiyetten çıkarılmasının, Sov- yetlerle müttefikler arasında Açık bir muhasasa haline müncer olsa | edildiği takdirde bolşevizme karşı si- Yâha sarılmağa âmade bir «medeniyet şempiyonu» olduğunu göstermek için Amerikadaki Sovyet aleyhtarı - hissi- yalı arttırmağa çalışmaktadır. Şimal denizinde büyük bir hava muharebesi oldu Londra 15 — Dün Şimel denizin , de mühim bir tayyare muhavebesi olmuştur: 12-İngiliz tâyyaresi iki bu- çuk saat uçtuktan sonra bir Almân kruvazörü, müteaddid torpidolar ve bir tahtelbahir görmüş, bunlara bom- ma atmıştır. Alman tayyareleri der- hal işe müdahale etmişlerdir. Alman- ların faik olmalarına rağmen 2 mo- törlü yeni sistem Masserschmidt Al man tayyarelerinden dördü düşürül- müştür. İngiliz tayyarelerinden üçü üslerine dönmemiştir. İngiliz tayyareleri Alman müstab- kem mevkileri üzerinde 30 metre yük- sekten uçarak bombalar atmışlardır. Londra 15 (A.A.) — İngiliz tayya- releri 15 kânunucvvel sabahı şafakla beraber tekrar Şimal denizinde Al- manların deniz tayyare üslerini bom- bardıman etmişlerdir. İngiliz tayya- veleri hiçbir zıyaa uğramaksızın dön- müşlerdir. Bu bombardıman esnasında hava lık olduğundan obombardıma- nın neticeleri tesbit edilememiştir. 26 bin pilot ve rasıd Londra İ5 — Avustralyada 10,400 Sovyet Pravda gazetesinin makalesi Türkişe Post matbaasında basılmış Bundan bir müddet evvel Rus Pra- yada gazetesinin, Türk matbustı #leyhindeki bir makelesi Türkçeye çevrilmiş alarak broşür halinde şehri- mizde muhtelif yerlere gönderilmişti. Bu broşürü basan hakkında, müd- delumumilikçe yapılan tahkikat es nasında Beyoğlunda Türkişe Post gü“ zetesinde bir araşlırma yapılmasına lüzum görülmüş ve bu araştırma dün yapılmıştır. Bu taharriyat esnasında ele geçen bazı evrak, bu meyanda Molotofun nutkunun suretleri ve bir de Almanların neşrettikleri Beyaz kitap mubafaza altına alınmıştır. Bu matbaa ile alâkadar bulunanlar mahud broşürün Alman sefareti mat- buat bürosu tarafından kendilerine tercüme ve tabelirildiğini söylemiş lerdir. Tahkikat devam etmektedir. Rektör geliyor Ankara 15 (AA) Üniversite rektörü B. Cemil Bilsel bu akşamki ekspresle İstanbula hareket etmiştir. pilot ve 15620 rasıd talim görmekte- dir, Avustralya Başvekili bunların ya- kında Avrupaya gönderileceklerini söylemiştir. Pilot ve Yasıdların “üç se- nelik masrafı 50 milyon sterlin tut maktadır. Tayyarelerin yarısını Avus- trâlya verecek, yarısını da İngiltere hazırlıyacaktar. Alman tebliği Berlin 15 (A.A.) — Büyük umumi karargâh tebliğ ediyor: Dün bomba atmaksızın Borkum Alman hava üs- sü üzerinde uçmuş olan bir İngiliz tayyaresi tayyare dafii toplarımız ta- rafından firara icbar eğilmiştir. İngiliz harp tayyaresi, Sylt adası üzerine bombalar atmak teşebbüsün- de bulunmuştur. Atıları bombalardan dördü denize düşmüştür, Dün şimali Frisones adaları üzerinde vukua gel- miş olan hava muharebesi, büyük mikyasta bir harp olmuştur. Tasar. Tuz yapmış olan yirmi İngiliz tayya- resinden onu düşmüştür, Bir tayya- re, denize inmek mecburiyetinde kal. mıştar, Garp cephesinde iş'ara değer bir şey yoktur. Belgradda komünist tahırikâtı Polis silâh kullandı, birçok yaralı var Belgrad 15 (A.A) — Komünist ta- Jebe komitesi feshedilmiş olduğundan nümayişçilerden mürekkep bir takım gruplar, Belgrad'ın birçok noklala- rında kargaşalıklar çıkarmağa te- şebbüs etmişlerdir. Zabıta, müdâhale- de bulunmuştur. Silâh istimaline mecburiyet hasıl olmuş olup birçok yaralı vardır. Köy eğitmenlerinin aylıkları Ankara 15 (Telefonla) — Talim dolayısile silâh altına çağrılan köy eğitmenlerinin aylıklarmın tam ola- Tak tediyesine devam olunması Ma- iye Vekâletince kararlaştırılmıştır. Yüksek teknik mektebi kuruluyor Ankara 15 (Telefonla) — Maarif Vekâleti, Ankarada bir yüksek tek- nik mektebi kurmağa karar veriniş ve bu maksadla hazırlıklara başlamış- tır.