15 Aralık 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 1

Alman ordusunda Hitler aleyhdarlığı şiddetleniyor Sene 22 — No, 7597 — Fiati her ya 5 kuruş KAVAKLIDERE ŞARABI Ermis bakkaliye mağazası ile Ankara Pazarında bulunur. ema a CUMA iy 1 « belek Kânunueyvel 1939 Telefon: Başmuharrir: 20565 — Yazı ii Ee 20765 — İdare: 20681 — Müdür: 20497 — Büyük bir deniz z muharebesi Milli Şef inönünün | Erzurumda beyanatı Erzurum şehrinden memnuniyetle ayrı i ıyorum. Yakında gene dg eleceğ IM Alman maktulleri bugün Montevideo Reisicümhur dün gece saat 24 te hususi trenlerile Erzurumdan Erzincana hareket ettiler Bütün dünyayı gücen- dirmek Sovyetler için makul bir siyaset midir? Sovyet Rusya hakkında Milletler Cemiyeti kararını verirken, «bu hük- mün bir mâna ve tesiri var mi?» insan düşünüyor, Acaba emrinde mü- tefevvik ordü kuvveti olan büyük bir Devlet küçük koruşularına her istedi. gini yapmak iktidarında mıdır? Ten- kitler, takbihler lâfü güzaf mıdır? Bazusuna güvenenin şöyle hesapla- ması, mantıki mi: — Adam sen de! Dünya şimdi meş- gut! Fırsat bu fırsattır! Yayılabildi. Bim kadar 'yayılmalı, mevziler aimali- yım... Finlândiya beklenilmedik çetin bir mukavemet gösterdiyse ve bazı kuv- tahrip etse de ehemmiyeti mi var? Bizde menbalar tükenir cins- ten değildir. Bir kaç yüz bin asker ve bir kaç bin makineli silâh daha erit. uretile smıriarımı kilometreler- le öteye, açık deniz kıyılarına götü- rürsem, yeni servet menbaları ve mil- yonlarca medeni nüfus ele geçirir. yine ben rlıyım. Panslavlar: «Rusyayı o büyüttü!., komünistler: «Cihan inkılâbına bir arazi bölgesi kazandırdı! derler. Muvaftakıyetle- rimle dahilde de bir romantizm yara- tirim, i dularla de; uğraşır... Her ne cihetten bakılsa kârlıyım. Anenk bir de bu manzarayı seyre- denierin fikirleri var. Bugün Rusyanın mukadderatına hâkim olan fırka 1917 de en hâd kav- gasma giriştiği zaman, Lenin şu na- zari neticeye varmış bülunuyordu: Ne büyük kapitalist, ne proleter küçük mülkiyetli mutavassıt i teşkil eden insanların ve küçük milletlerin, tarafeynden birine hissen meyletmeleri, nihai muvaffakiyelte birinci derecede âmildir. Re'sikârda tutunmasının sırt, bu o .a hallilere göre hareketini âyarla- mak olmuştu. Şimdi yine aynı unsur bütün dün. yadan silinmiş değildir. Eskiden sülh- çü ve nazi aleyhdan bir siyaset takı- nan Sovyetleri her memlekette sem- pati ile telâkki eden bir - ekseriyet değilse bile - oldukça kuvvetli bir ekalliyet yahud bir zümre hissedili yordu, Demokrat diyarlarda sol mat- buat vardı; şurada burada, Sovyetle. rin şu ve şu siyasetlerinde sarsılmaz bir samimiyette oldukları; emperya- list emeller gütmedikleri kanâat hük- müne girmişti. Kendileri de bunu her fırsatta ilân ediyorlardı, e Rusyanın haricinde olduğu gibi - elbette dahi. linde de- harp, gürültü, patırtı, has- talık, açlık istemiyen milyonlarla yu- va sahibi ana baba, tutulan bu yolu kalben mükemmel buluyordu. Şimdi değil küçük burjuazi, değli küçük milletler, hattâ sempal nlar bile bu istere elbette hayret, esef ve dehşetle bakiyorlar. Dünya matbuatını takib (Devamı 5 inci sahifede) diye | Erzurum 15 (A.A.) — Dün gece sa- at 21 de Reisicümhur İsmet İnönü ş&- reflerine umumi müfettişlik konağın- da bir kabul resmi ve süvare verülmiş- 9| tir. Pek neşeli geçen bu suvarede bütün Erzurumun en ileri gelen vatandaşla- nı âilelerile birlikte bulunmuşlardır. Reisicümhur Erzurumdan hareket için ayrılmazdan evvel seyahatleri hak- kında ihtisaslarını atideki şekilde ce- miyete ifade buyurmuşlardır «Erzurumu ziyaretimden buradaki tedkiklerimden memnun oldum. Kâ- nunuevvel ortasında buraya gelmek benim için hasret çektiğim bir zevk idi. Sonbaharın sonunda her tarafla yolu kesilen Erzuruma . çetin kış günleri muntazam surette gelip gitmek ancak “cümhuriyetin muvaffakıyeti olmuştur. “Bu neticeye varmak için katlandığımız. Uzun Ssabırların eziyeti Erzurumlula. rın canlı ve neşeli hayatı içinde bir günde unutulmuştur. Dört sene evvel gördüğüme nisbetle Erzurumu çok kal- kınmış ve ilerlemiş buldum. Şarkta mamur şehirler benim idealimdir. Er» zürum İyi bir mamure olmak için çok eksiğini atmıştır. Erzurumun temiz ve medeni vasıtaları mevcut bir şehir ve iyi bir kültür ve sanat merkezi olması için daha yapılacak bazı işler vardır. ! Onları da az zamanda yapmak müm- kün olacaktır. Erzurumda yüksek cemi- “yet vatanperver zihniyet her çehrede aşikâr bir surette görünür, Vatandaş- Jarımı bu bakımdan da çok takdir et- tim, Erzurumdan memnuniyetle ayrı- Nhyorum. Yakında gene geleceğim, Ya- pılmakta olan işlerin gidişini takip ede- rek yeniden zevk duyacağım ve aranız- da tatlı dakikalar geçireceğim.» .Relsicümhuru hamil olan hususi tren saat 24'de Erzineana mütevec- cihen hareket etmiştir. Graf Spe zırhlısı delik deşik edildi Alman gemisinde 36 ölü, 60 yaralı var. Yaral! zırhlının İngiliz kruvazörlerile harbetmek için hazırlandığı bildiriliyor Delik deşik edilen Almanlarm Graf von Spe zırhlısı Londra 14 — Bir müddettenberi cenubi Amerika sularında korsanlık yapan Alman zırhlısı ile üç İngiliz kruvazörü arasında dün sabah bir deniz muharebesi olmuştur. Muha- rTebe hakkında gelen haberler şudur; Ajax küçük İngiliz kruvagörü, Furmus adındaki Fransız transat- lantiğini himaye ederek giderken ip- tida Admiral Shear olduğu zannedi- len, fakat sonradan ayni sistemde Graf von' Spe zırhlısı olduğu anlaşı- Jan Alman harp gemisinin taarruzu ng uğramışlır, Ajax buna mukabele etmekle beraber derhal civardaki ge- milere de haber vermiştir. üzerine o sularda bulunan 8000 ton- lük Exeter ve Ajax'ın eşi olan 6800 tonluk Achil kruvazörleri yetişmiş, üç kruvazörle Alman zırhlısı arasın. (Devamı 4 üncü sahifede) Bunun Dikiz tle xi: şe Belediye kanununun 15 inci maddesinin 43 üncü ncü fıkrası Piyasada ham Bazi vazifesi görmek üzere havayici zaruriyeyi almak, salmak ve iddihar etmek, böylelikle hayatı ucuzlatmak hak ve vazifesi, “belediye kanununun 15 inci madde. sinin 43 üncü fıkrasile. belediyelere verilmiştir. İhtikâr yüzünden düzeni bozulan piyasamızda böyle bir nâzema bugün- lerde şiddetli ihtiyaç olduğu için, be. lediyeler, kanunun hükmüne göre faaliyete girişseler pek isabet edecek- ler. Ancak, genel direktörsilz, asbaş- kansız ve idare meclissiz teşekküller hakyali Tâ ki, astarı yüzünden pa ifa ve lm alin la > Son dakika Alman cep zırhlısı Montevideoda pazara kadar kalabilecek şehrinde merasimle gömülecek Paris 15 — Montevideodan bildiriliyor: İngiliz kruvazörleri tarafından ta- kip edilerek yaralı bir halde Montevideo limanına İltica eden Alman Von Spee cep zırhlısına pazar gününe kadar limanda kalmak için müsaade edilmiştir. Salâhiyettar maahfilde beyan olunduğuna göre Alman cep zırhlısının limandan dışarı çıkmağa teşebbüs etmesi kendisi için hakiki bir intihar olacaktır. Zira İngiliz harp gemileri, Rio de la Platta açıklarında Alman cep zırhlızını batırmak için beklemektedir. Cep zırhlısile çarpışmış olan İngiliz kruvazörlerinden Exeter üssühareke- sine dönmüştür. İngiliz Bahriye Nezareti, Montevideo açıklarında Alman cep arhlısını bekliyen İngiliz kruvazörlerine yeni harp gemileri iitihak ettiğini dün gere tebliğ etmiştir. Paris 15 — Vaşingtondan bildiriliyor: Amerika Hariciye Nazırı Cordell Hull yaptığı beyanatta, Alman cep zırhlısı ile İngiliz kruvazörleri arasında cereyan etmiş olan deniz muharebesi hakkında henüz mütemmim malümat sahibi ol- madiğını söylemiş ve demiştir ki; w Alman zıchlısına Montevideo limanında 48 saat kalmak için müsaade edilmiştir. Maamafih Alman kumandanı, tamirat için müracaat ederse bu müd. det uzatılacaktır.» Alman cep zırhlısındaki hasarat çok mühimdir. Büyük taretlerinden biri ile yan taretlerinden biri tahrip edilmiştir. Teknede dört büyük obus yarasi vardır. Tayyaresi de yanmıştır. Mentevideo 15 -- Alman cep zırhlısında ölen tayfa ye zabitlerin cenazeleri bugün merasimle defnedilecektir, Von Spec zırhlısında batırılmış olan altı ti- caret gemisinin de kaptanları vardır. Uruguay hükümeti, Alman zırhlısında mevkuf bulunan İngiliz ticaret vapurları kaptanlarını serbes bıraktıracağını İngiliz sefirine temin etmiştir. Fin resmi tebliği Iki Rus alayı imha edildi, şiddetli muharebeler devam ediyor Helsinki 15 — Dün okşamki Finlândiya resmi tebliğidir: Dün Karelide c8- reyan eden şiddetli muharebeler esnasında birçok Rus tankları tahrip ettik, Şark cephesinde düşmanın hücumları neticesiz kalmıştır. Ruslar, yeniden 28- hirli gazlar kullanmışlardır. 13 kânunuevvel akşamı Pulvajaervi mıntakası, düşmanın üç gündenberi devam eden en şiddetli taarruzlarına rağmen elimizde bulunuyordu. Ruslar, bu hücumlar esnasında ağır zayiata uğramışlardır. Stokholm 15 — Pira namındaki şimal ajansının tebliğine göre Polvajaerci ateşler içindedir. Paris 15 — Son resmi Fin tebliğine göre Karelide cereyan eden muharebe- Jerde iki Rus alayı imha edilmiştir, Bir rus tayyaresi daha düşürülmüştür. islâm tarihinde Türk kahramanları Yazan : İSKENDER FAHREDDİN Yeni tarihi tefrikamıza yarın başlıyoruz.