4 Mayıs 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 13

4 Mayıs 1939 A EŞ 5 Mw Bahife 13 İngiliz-Sovyet müzakeresi neden çabuk ilerlemiyor? Sovyet Rusya evvolâ ingiltere - Fransa ve Rusya arasında bir ittifak akdini istiyor İngiltere ise Sovyet Rusyanın evvelâ taarruza uğrayacak devletlere yardım edeceğini ilân etmesini ileri sürüyor Paris 3 (A.A) — Le Matin gazete- 8ine Londraden yazılıyor: İngiltere ve Sovyetler birliği tarafından şimdiye kadar müdafaa edilmiş olan tezlerin oldukça farklı olduğu bildirilmekte- dir. Verilen melümate göre, Londra, Polonya, Romanya ve Yunanistana verilen İngiliz ve Fransız garantileri- |» hin, Sovyetler birliği tarafından tak- Yiresini ve Litvanya, Estonya, Leton- Ya ve Finlândiyanın da garantisi su- Telile, Baltık denizinden Karadenize kadar bir Sovyet garantisi vücude ge- tirilmesini istemektedir. Fakat Sovyeller, herhangi bir men lekeli garanti etmeden önce, Fran- #a, İngiltere ve Sovyet Rusyanın. üç taraflı bir ittifak yapmasında ısrar €imektedirler. Bu İş bir kere yapıldık- tan sonra, üç devlet Baltıktan Kara- denize kadar yukarıda saylan bütün devletleri garanti edeceklerdir. Nihayet, Sovyetler birliği Hollan- da, Belçika ve İsviçreye de garanti ve- Tecektir, Bu malümattan Sovyetler bir. liğinin üç taraflı ittifakı, halen ara- nilan teşriki mesai için tahakkuku Şârt bir esas clarak telâkki ettiği an- Jaşılmaktadır. Londradan Le Jour gazetesine bil- diriliyor: «Bazı mahfillerde zannedil- diğine göre, İngiliz - Rus görüşmeleri, geçen hafla sonunda kaydedilen in. Kişafa rağmen, ancak 15 mayısta lord Halifax'la Litvinof, Milletler Cemiyeti | Konseyinin toplantısı o münasebetile ,Cenevrede mülâki oldukları zaman neticelenebilecektir. Filhakika konse- yin bu defaki toplantısına Sovyetler birliği reislik edeceği için Litvinofun Cenevreye geleceğinden şüphe edil memektedir. Sovyet komiserinin Paris ve Londrayı ziyareti imkânsız görül- Mmemekleğir.» Londradan Petit Parisien gazetesi- De bildiriliyor: «Şurasını tasrih edebiliriz ki, Sov- yet hükümeti fiç taraflı bir İngiliz - Fransız - Sovyet ittifakı akdini teklif etmiştir. Bu ittifakın gayesi evvele- mirde bu üç memleket te ber birini her hangi bir tecavüze karşı müde- faa etmek, sonra da Filândiya körfe- zinden Karadenize kadar olan Doğu Avrupası devletlerinden her hangi bi- rine karşı yapılacak bir taarruzu kâr- şılamaktır, Bu plân, istiklâlleri İngil- tere ve Fransa için hayati bir mesele olan küçük Batı Avrupası devletle- rinden her hangi birine bir taarruz halinde karşılıklı hareket meselesini şimdilik açıkta bırakmaktadır. İngiliz hükömetinin temenni etti- gi şey, Sovyetler birliği hükümetinin taarruz halinde, Fransız - İngiliz yar- Gımına mazhâr olup ta, Sovyet hü- kümetinden de yardım işstiyecek olan Doğu Avrupasının her memleketine yardım yapacağına dair bir deklâras- yon vermesidir. Bu tarzın, üç mem- leketin Doğu Avrupası meselelerinde tesanüdünü göstermek gibi bir fay. dası olgcaktır. İngiltere bu hafta cevap vereck : Londra 3 (A.A) — Kabine saat 10da toplanmıştır. Zannedildiğine göre, müzakere bilhassa beynelmilel vaziyete ve ezcümle Polonyanın Dan» 2ige dair olen Alman istekleri hak- kındaki Kattı hareketine ve Sovyet hükümetile yapılan müzakerelere te- allük etmiştir. Halifax'n dün Fransız büyük elçi- sile yaptığı görüşme ile Sovyet teklif- lerine verilecek cevap projesi hakkın- Ga arkadaşlarına amslümal verdiği öğrenilmiştir. Bu proje, nazılar tarafından tas- vib edildiği takdirde, Moskovadâki büyük elçi Seeds vasıtasile Sovyet hü- kümetine bu hafta cevap verilmesi ihtimal dahilindedir. Dahili politika meselelerine gelin- ce, Kabine, ziraat hakkında ezcümle fevkalâde ahval takdirinde İngiltere- de yiyecek maddelerinin istihsalini arttırmağa matuf olan hükümet tek- Miflerini müzakere edecektir. İngiliz gazetelerinin şikâyetleri Londra 3 (A.A.) — New Chronlele ve Daily Herald gazeteleri, İngiltere İle Sovyet Rusya arasındaki müzake- Telerin yavaşlığından şikâyet ediyor- lar. Daliy Herald, iki memleketin Ha- riciye Nazırları arasında doğrudan doğruya bir temas yapılmasını İste- mektedir. Bu gazete, Milletler Cemiyeti kon- seyinin yakında akdedeceği içtimam lord Halifax ile B. Litvinof arasında etraflı ve açık bir görüşme fırsalı ver- diğini yazmaktadır. Balkan antantı Romanya Hariciye Nazırının mühim beyanatı Roma 3 (A.A.) — Romanya Hari- ciye Nazırı Gafenco bu akşam saat 23,45 de Romanyadan ayrılmıştır, Roma 3 (A.A.) — Romanya iari- ciye Nazırı Galenco Tribuna gazetesi- me yaptığı beyanalta demiştir ki: | | «Şuna kanaat gelirdim ki, Avru- | panın bütün hükümet merkezlerinde bir Avrupa harbinin çok feci neticeler | doğuracğı anlaşılmış bulunuyor, Bu vaziyeti herkes müdriktir, Ve her ta- rafla çarpışan mt menfaatlere tağ- | men bu feci akibetin düşünülmesi bir | fren vazifesi görüyor. Bu vaziyetten kurtulmak için bir anlaşmaya var- mak zarureti vardır.» Gafenco, Romayı ziyareti esnasır- da iki memleketin münasebetlerine- hakim olan meseleleri mesul İtalyan devlet adamlarile gö k fırsatını bulduğunu söyledikten sonra demiş- tir ki: «İtalya ile Romanya arasında ırk ve menşe birliğine istinad eden eski | bir dostlük vardır. Bundan gm | omli ea cuttur Kİ, bu, iki memleketin karşı- lıklı ekonomik münasebetlerinin in- kişafını temin eyliyecektir, Roma 3 (A.A.) — Romanya Harici- ye Nazırı Gafenco buradan hareke. tinden evvel Fransa, İngiltere, Polon- ya ve Türkiye büyük elçilerile Yuna- nistan elçisini kabul ederek ver müştür. Atina 3 (Apoyevmatini) — Roman- ya Hariciye Nazırı B. Gafenco Pariste bulurduğu esnada Alinada çıkan Wradini muhabirine yaptığı beyanat» ta Pariste Balkan antantı sefirlerile daimi bir temas ve irtibat muhafaza ettiğini söylemiş ve Balkan sefirlerile yaptığı uzun mükâlemeler esnasında aredeki fikir birliğini bir defn dahâ müşahede ettiğini kaydettikten sonra demiştir ki: ç « Türkiye ile Romanya biribirine çözülmez bağlarla bağlanmişlardır. Dört Balkan teemleketi, beyhelmilel vaziyetin muhtemel inkişaflarına kar. ŞI ayni i siyaseti ie ye a arzu İngiltere kral ve kraliçesinin seyahati Cumartesi günü Kanadaya hareket edecekler Londra 3 (A.A) — İngiltere kral ve kraliçesi, önümüzdeki cumartesi günü Portsmouth'a gitmek üzere Londradan ayrılacaklar ve Porte mouth'da Kanadaya gitmek üzere vapura bineceklerdir. Küçük prensesler, valide kraliçe Mary, Dük ve Düşes de Gloucester, Dük ve Düşes de Kent, vapura kadar kral ve kraliçeye refakat edecekler- dir. Kral ve kraliçenin mevkibi saat 12,20 de saraydan ayrılacak ve mev- kibe muhafız kıtaatı refakat edecek- tir. EB. Chamberisin ile Lord Halifax, trenin Waterlo İstasyonundan hare- keti esnasında hazır bulunataklardır. Kanada âli komiseri trende buluna- caktır. Kral ve krâliçe, Empress Of Austra- Hayati saha B. Falih Rıfkı Atay'ın Ulust'a çıkan bu mühim makalesini yazıyoruz B. Falih Rıfkı Atay dünkü Ulus gazetesinde (Hayati saha) serlevha- sile mühim bir başmakale yazmıştır. B. Falih Rıfkı Atay, Alman davası- nın, birkaç sene içinde hak politika» sı, ırk politikası, saha politikası diye üç İsim değiştirdiğini yazmakla, hak ve ık politikalarını tahlilden sonra 1 makalesine şöyle devam etmektedir: «Yeni Almanya için hayati saha demek, şimdilik kendisine yiyeceğini ve ham maddesini veren, sanayi ma- mulâtma pazarlık hizmetini gören, yani iklsaden kendisini tamamlıyan, | va ve her şart altında kara ve hava kuv- vetlerinin doğrudan doğruya müdu- faası altında bulunan saha demektir. Bu sahanın bugün telâffuz olunan hu- dudu, merkezi Avrupa İle Balkanlar- dır.» Muharrir, resmi Almanyanın fikir- Ha ile seyahat edeceklerdir. Gemi, sa- | Yerini pek sadık olarak akeetliren bir at 15 de hareket edecektir. Krsl kraliçenin Repulse kruvazörü İle seyahat etmeleri mu- karrer idi, fakat son dakikada İngi- Uz amiralık dairesi, beynelmilel va- ve | adındaki harp | | ! etlikten sonra, Berlin mecmuasinın 19 tarihli nüs- hasındaki bir makalede bu vaziyetin açık bir lisanla izah edildiğini işatet bu mecmuanın tâ- mamlaşma için örmek olarâk Ro- ziyet dolayısile bu kruvazörü İngiliz | 7ânya mukavelesini öne sürdüğünü kara sularında bulundurmağı tercih | İtalyada bir Rl düştü, tayyareci öldü Roma 3 (A.A) — Trevise tayyare li- manına mensup bir tayyare, henüz malüm olmıyan esbaptan dolayı yere düşerek parçalahmıştır, Pilot, telef ol. | ği sanayi mamulâlını, muştur. Atina ile Amerika arasında telsiz telefonla muhabere Atina 3 (A.A.) — Atina ajansı bil âlriyor: Atina ile Amerika arasında ilk telsiz telefon muhaberesi dün yapıl. mış ve matbuat ve turizm müsteşarı B. Nikolidis Nev.York sergisinin açıl- ması münasebetiyle Amerikan milleti- ne bir hitapta bulunmuştur. Fransa Maliye Nezareti yeni “bir istikraz akdediyor Paris 3 (A.A) — Maliye Nezareti 15 Mayıstan İtibaren bir istikraz akdedecektir. İstikrazın yüzde beş faizli olup yüz İranklık bir tahvili 98 Franka çi- karılacak ve tahvillerin tamamı 40 senede itfa edilecektir. İngiltere, Filistin meselesinde Araplara mukabil teklifte bulundu Kahire 3 (A.A.) — Büyük Britan- ya elçisi bugün Mısır Başvekiline Fi- Ystin meselesine dair Arapların yap- tıkları teklife İngilterenin o mukabil teklifini tevdi etmiştir. İngilterenin bu mukabi! teklifi kati mahiyette de- ğildir. Londra hükümeti bu mesele- deki kati hareketini henüz tesbit et- memiştir. Şark Rum-Katolik patriği papayı ziyarete gitti Bari 3 (A-A.) — Antakya, İskende- tiye Kudüs ve bütün şarkın Rum - Katolik patriki monsenyör - Cyril Mogbegab, ayni mezhebe mensub piskoposlarla dün buraya gelmiştir. Patrik, Papaya tazimatını arzetmek Üzere hemen Romaya hareket etmiş- tir. Fransanin İspanyanin imarına yardımı Burgos 3 (A.A.) — Eski Fransız sefiri Peretti Della Rocca, buraya gelmiştir. Mumalleyh, Fransanın İs- panyanın imarına iştiraki imkânını tedkik elmek maksadile Madride gi- devektir. İspanyol milisleri Fransada askeri yollar yapacaklar Paris $ (AA.) — Petit Parislen gazetesinin Grenoble'dan istihbanna göre Alp dağlarında askeri yollara ald işlerde kullanılmak üzere İspan- yol milisleri, yüzlerce insandan mü- Tekkeb kafileler halinde gelmektedir- ler. yazarak makalesine şöyle devam edi. yor: «Fakat Komanya mukavelesinin temin ettiği tamamlaşma, Romanya ekonomisi. nin Almanya ihtiyaçlarına göre tanrim edilmesi ve işlemesi demektir. Bağlı dev- letler, bu ihtiyaçlara cevap vermek ve en- larla tearuz etmemek şarlı ile beynelmilel münasebetlerinde ve milli faaliyetlerinde serbextirler, Almanyanın temin edebilece- bu memleket- lerde de vöücude getirmenin mânası var mıdır? Yahut Almanyanın sıkı İhtiyacı olan maddeleri yetiştirmek dururken, me- miştir. Siyasi ve hukuki safhaya henüz vw . Hayati saha bir gaye mi, yok- sa daha büyük bir dâvanın istinad ve ha- reket noktasi midir? ududu gibi, mahi- yeli de bugüli için meçhul! Diğer taraftan mütemadiyen ödenmesi Jâzımgelen bir de. müttefik, İtalya var, Almanya, yeni ve uzun bir harbi, yalin. silâhları ile kabul edemez; Hitler, hiç şüp- hesir, Kayzer'in hatasına düşmiyecektir. Almanya aç dekildir. Fakat hemen: bütüm yiyeceği alle sofrasının üzerindedir. Kiler ihtiyatı yoktar. Eğçr harp birkaç hamlede bitmezse, vaziyet he ölür? Onun için Hit“ ler Almanyasımın her işi sulhen halletmeli teminalına inanılabilir, fakat bu sulb, bir harpten beklenen vazifeyi yapmak teah- büdü altına almmamak şarlile! Aksi halde yeni harp cephesinin arka- sında, onu gerek gıda, gerek ham madde ile mütemadiyen ve emin surette besliye- cek kaynaklar lizumdır. Bu kaynaklar Al- manyaya karadan bağlı olmalı, ve her tür Tü istihsal şartları harp vaziyetinin saru- retlerine göre daha evvelden tanzim edil- miş olmalıdır. Hayati sahanın hududu ne- dir? Eğer 59 milyon ize düşen hayati saha bir nisbet esası olarak ahnacak elur- sa, 89 milyonluk Almanya için Tanrıya yeni bir küre ısmarlamaktan çayri çare kalır mi? Mesele, yalnız Almanyanın, yalnız Avru- pa kıtasının bir parçasının değil, asrımı- zın bir meselesidir. Bakalım daha ne saf- halarma şahid olacağır?e Almanya Polonya gerginliği artıyor (Baştarafı 1 nci sahifede) beyanatla bulunduğu gün Berline verilecektir. Polonya meclisi sonbahara kadar tatil yapacaktır. Bu müddet zarfında mali, iktisadi işlerle mili müdafaa için Reisicümhura fevkalâde salâhi- yetler veren bir kanın lâyihası Mec- dise verilecektir, Polonya azimkâr hareket edecek Paris 3 — Epogue gazetesi diyor ki: «Ne İngiltere, ne Polonyâ harp is- temiyor. Fakat gittikçe artan Alman tehdidine karşı azimkâr hareket et- mek lâzımdır. Polonya, Danzigi sonu- na küdür müdnfaaya mecburdur. Bu- nu hem kendisi, hem İngiltere, hem Fransa için yapmak mecburiyetinde- dir. Zaaf gösterilmezse, harp çıkma- masi yüzde seksendir. Aksi takdirde harp tehlikesi yüzde yüz artar.» Polonya Danzigden dört garanti istiyor Paris 3 (A.A) — İntransigent ga- zetesinin istihbarına göre, Polonya Danzigden şu dört garantiyi istiye- cektir: Danzig üzerinde Polonyanın himaye idaresi, Danzig âyan meclisi. hin kararlarında Polonyanın vetosu, Danzigin Polonya kıtaatı tarafından işgali ve Danzig topraklarında ağır sanayiin Polonya tarafından kontrol edilmesi, * İngiliz gazetelerinin mütaleaları Löndra 3 — Daliy Mail gazetesi, Polonyanın ifratkâr isteklerde bulun- mamasını, Almariya ile Polonya ara- sında bir anlaşma olabileceğini yazı- yör. Bu gazete, Polonyanm ticari menfaatlerini muhafaza edecek bir | hal sureti bulunmaması yüzünden bir Avrupa ihtilâfı çıkmasını istemiyor, maamâfih, Polonya istiklâlini ve ha yati menfaatlerini tehdide maruz görürse, İngiltere ile Fransanın der- hal tenhhüdlerini ifa edeceklerini kaydediyor. Daily Telegraph ise diyor ki: «Ak manya, Danzig hakkındaki hücum- İngilterede 35 bin emdiği yeni| larla, taarruz aleyhindeki cepheyi bir zırhlı denize indirildi Londra 3 (AA) — «Prince of Wales» zirhlisı bugün 'de- e indirilmiştir... bozmak istiyor. Polonyaya tam mü- 35,000 tonluk | zaheret edilmezse, bütün emniyet sis. temi vahim bir tehlikeye maruz kala- caktı ös Lie Polonya gazeteleri ne diyorlar? Varşova 3 — Gazeteler, Almanya nın, İngiltere ile Polonyarın arasını açmağa çalıştığını yazıyorlar, Gazete“ ler, Polonyanın icab ederse harbi gö- ze alacağını, bu takdirde İngiltere ve Fransanın, Polonyanın yanıbaşında harbedeceklerini söylüyorlar, — Alman gazetelerinin hücumları ” Berlin 3 (A.A) — Alman matbuati, Polonyaya şiddetle hücum etmekte- dir. Matbuat, Polonyayı, ateşle oyna makla itham etmekte ve Danzigin' Polonya himayesine girmesini istiyen Polonya matbuatına karşı ateş püs-| kürmektedir. İ Völkisceher Beobachler gazetesi, Pos Jonya matbuatında çıkan makalele- rin «en tehlikeli şekilde Avrupayı 28. hirlemeğes çalştığını yazmakta ve İn. giliz - Fransız gazetelerinin her gün “in yağ attıklarını ilâve eylemekte. İspanya İngiltere ile dostluk istiyor misal Londra 3 — İspanya sefiri, şerefine verilen bir öğle ziyafeti esnasında İs- panyanın sulh içinde yaşamaktan ve bütün devletlerle iyi münasebetler beslemekten başka birşey istemediği- ni beyan etmiş ve İngiltere fle uzun zamandanberi ananevi dostane mü- tir. Hitlerin Chamberlain ile birlikte “çekilmiş resimleri Almanyada satılamayacak londra 3 — Berlinden gelen ha- berlere göre Alman Propaganda Na- zirı Göebbels, Hitlerin Chamberlain ile birlikte çekilmiş resimlerini göste- Ten kartpostalların satılmasını yer. sak etmiştir. Sümerbankla Eibankin bir- leştirileceği doğru değil Ankara 3 (A.A) — Sümerbank ve Etibank'ın birleştirilmesi için tedki kat yapdmakta olduğuna dair gr iz haberleri nasebetler idame ettiğini ilâve etmiş Cİ ş öl il kk nkimliknsi Dd mike BRİ Lİ 2 ni Gn