19 Mayıs 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

Elektrik şirketi 938 | Meclist verilen üasıtasız yılı başından itibaren hükümete seçiyor Kararlaştırılan esasların yazılması bu gün- > lerde bitecek ve mukavele imzalanacak Ankarada Nafia Vekâletile İstanbul Elekirik şirketi murahhasları arasın- | da yapılan konuşmalar neticesinde, “Elektrik şirketinin, bütün tesisatile hükümet tarafından satın alınması kararlaştığını yazmıştık, Şirket, imti- Yaz mukavelesindeki bütün hukukunu Ye tesisatını 11 milyon liraya hüküme- “İ6 satmıştır. Bu para 20 senede ödene- “cek ve yüzde beş faiz verilecektir, Hü- > kümet, faizler de dahil olduğu halde, ber sene şirkete aşağı yukarı sekiz yüz “bin lira kadar bir para ödeyecektir. Yirmi sene nihayetinde Elektrik şirke- *fi hükümetten yekün itibarile 16 mii- yon lira kadar bir para alacaktır, Yapılan anlaşmaya göre, hükümet, Şirketin bütün hukukunu ve tesisatını geçen 1938 kânunusanisinden itibaren Satın almaktadır, Binaenaleyh geçen kânunusaniden itibaren şirketin vari- | Spor ve Gençlik bayramı 'bu sabah Istanbulda bü- yük tezahüratla kutlandı Muhtelif stadlardaki jimnastik hareketlerine 6035 talebe iştirâk etti Spor ve Gençlik bayrami bugün | İstanbulda büyük tezahüratla kut- İ lanmıştır. Sabah erkenden stadlara | Biden talebe ve binlerce halk sokak- | ları doldurmuştu. Bütün müesseseler bayrak çekmişlerdi. Taksim stadında bu seneki şenliğe iştirak edecek olan yüksek deniz ti- Caret mektebi ve uçak talebesi Te | «Pebaşı bahçesinde, liselerle orta mek- İeplerin kız talebesi Galatasaray li- sesinde, erkek talebe Tepebaşı bah- Çesinde, sporcular Beyoğlu 20 uncu İlk mektepte saat 9 da toplanmışlar- dır. Bu mekteplerin talebelerile spor- Cular önlerinde şehir bandosu olduğu halde yolda biriken halkın alkışları ârasında Taksim stadına doğru ha- | Teket etmişlerdir. Saat dokuz buçuktada Vali, İs tanbul kumandanı, maarif müdürü, “Beyoğlu kaymakamı stadyoma gel- | mişlerdir, 'Talebe ve sporcular Vali ve Pefakatindeki zevat tarafından teftiş “ €dildikten sonra talebe ve sporcula- Tın iştirakile İstiklâl marşı Söylen- Miş ve Galatasaray lisesinin izci tale- besi tarafından sahaya Türk bayrağı Çekilmiştir. Bundan sonra İstanbul kız mual- lim mektebi talebesinden bir genç 19 Mayısın tarihi ehemmiyeti ve sporun Milletin beden kabiliyeti üzerinde Olan tesiri etrafında bir nutuk söyle- «Miş, bundan sonra jimnastik hare- ketlerine başlanmıştır. Taksim yomundan başka Be- Şiklaşta Şeref, Fenerbahçe stadların- da da ayni tezahürat yapılmıştır. « Bugün öğleden sonra da Bakirköy, Eyüb, Şehremini, Şişli, Beyoğlu Halk- | €vleri ve Beyazıdda Üniversite spor | Sahalarında da jimnastik hareketleri Yapılacak, gece de Helkevlerinde mü- Samereler verilecektir. Bugünkü şen- | ere Taksim tsadyomuna 1370 kız, 1600 erkek olmak üzere 2970, Beşik- taş Şeref stadına 750 kız, 870 erkek | “lmak üzöre 1620, Fenerbahçe stadı- | Ma da 755 kız, 690 erkek olarak 1445 talebe ki ceman 6035 talebe iştirak etmiştir, Halkevlerindeki merasim Kadıköy Halkevinden: I — Saat 1430 da spor şubesi âzalarile Hasanpaşa, Kızıltoprak ve Göztepe spor ları üyeleri ve Halkevine mensup âza- İar Halkevi kurağında toplanacaktır. ? — Askeri muzikanın çalacağı İstiklâl Matşile merasime başlanacak. A - Halk- ©rinde Atatürk heykeline çelenk konula- tak, B - Bay Kâmil Sporel Gençlik ve Bpor bayramı hakkında söz söyliyecektir. > Atatürkün gençliğe ve sporculara alt i vecizelerin tevzil, i Bütün spor klüpleri ve liseleri buna işti- İ iştirak edeceği bu bayramın pek güzel dat ve masrafı hükümete aid olacaktır. Kararlaştırılan esaslar iki tarafın hukuk müşavirleri tarafından yazıl- maktadır. Bu iş bittikten sonra muka- vele imza edilecektir, Maamafih mu- kavelename hükümleri geçen kânunu- saniden itibaren muteber olacağından Elektrik şirketi muamelâtına derhal vâziyed edilmesi için emir gelmesi bek- leniyor, Şirket muamelâtının şimdi- lik, şirket muamelâtını mürâkabeyö memur olan, Vekâlet teftiş heyeti rel- si B. Şefiğin relsliği altındaki heyet ta- rafından idare edilmesi ihtimali kuv- vetlidir. Elektrik şirketinden sonra Tramvay ve Tünel şirketlerinin de satın alına» cağını ve bu iki şirketin Nafia Vekâle- tine müracaat ettikleri söyleniyor. Maamafih bu hususta henüz malümat yoktur, 3 — Sant 15 de önde muzika olduğu halde Halkevinden hareket. A - Eski spor- cu jimnastik muallimi Bay Falk'i ziyaret. B - Saat, 19,30 da Fenerbahçe stadyormuna muvasalat, C - Saat 16 da bütün sporcu- lar elbislerini giymiş bir halde önde gü- reşçiler, alletler ve futbolcular olduğu halde yürüyüş. D - Yürüyüşlen sonra mu- zikanın çalacağı İstiklâl marşüle müsabaka” lara başlanacak. E — Saat 1630 da güreş müsbakaları, F - Saat 1740'da atletizm müsabakaları ve Halkerinin üç koldan çıkaracağı muhtelit futbol takımile Fe- nerbahçe birinci “takımı arasında fut- bol müsabakası, G - Müsabaki- ların hitamından Sonra kazanan gü- reşçilere, atletlere madalyalar ve kazanan futbol tkımına da 19 Mayıs Spor ve Genç-| lik bayramı hatırası olarak bir kupa ve- rilecekfir. 4 — Saat 21 de Halkevi salonunda or- kestra konseri, # Fatih Halkevinden: Atatürkün Ana- doluya ayak baştığı 19 Mayıs Spor ve Gençilk bayramı günü saat 1430 da Evi- miz spor kolu tarafından Karagümrük sahasında idman çenlikleri yapılacaktır. rak edecektir. Gençliğin ve halkın bera- berce söyliyecekleri İstiklâi marşını mü- teakib geçit resmi başlıyaca ve bunu ey başkanının söylevi takib edecektir. Spor- cuların adına söylenecek kisa bir sözden sonra bölgenin altı klübü arasında bir günde o neticelenecek şekilde bir futbol turnuası yapılacaktır. Gece Süleymaniye klübü salonunda güreş müsabakaları icra edilecektir. Herkes gelebilir. k Beşiktaş Halkevinden: Bugün öğle- den sonra saat 15 de yapılacak merasim | programıdır: 15 sporcunun sahada top- lanması, 15,15 İstiklâl marşı, 1520 söyler, 1530 - 16 Kabataş - Boğaziçi İlsesi, 16 - 1630 Bopaziçispor - Beşiktaş B., 1630 - 17 Ortaköy - Arnavutköyspor, 17 - 1830 İs- tanbulspor - Beşiktaş A futbol maçları. * Şişli Halkevinden: 19 Mayıs Spor Bayramı münasebetile Şişli Halkevi spor şubesi geniş bir program (hazırlamıştır. Bir hatfadanberi geceli gündüzlü çalışıla- rak tösviyel türabiyesi yapılan Sipahi oca- in yanındaki sahada muhtelif spor göste- rileri yapılacaklar. Kurtuluş, Beyoğluspor, Galataspor, Tak- sim Yeniyıldız, ve Şişli Halkevi sporcula- Şişli civarındaki bütün mekteplerin olması için hiçbir fedakârlıktan geri du- rülmamıştr. Merasime - Pangaltı lisesinin Bandosu iştirak edecek ve Halk için 2000 kişilik yer hazırlan k ÖLÜM Merhum Sami Paşa kın Esbak Viyana Büyük Elçisi Merhum Mahmut Nedim Paşa Refikası merhum Sami Paza Zade Sezai beyin hemşiresi Üniversite doçenti Doktor Nebil Bilhan'ın ve Üniversite lek- Görü Bayan Samiye Bilhan'ın valideleri | Bayan Fatma Neyire vefat etmiştir. Cenazesi bugün Vanikö- yündeki yalılardan kaldırılarak ikindi na- mam Vaniköy camiinde eda edildikten sonra Küçüksudaki aile (kabristanına defnedilecektir. ( vergiler kanunu projesinde mühim hükümler var Ankara 18 (Hususi muhabirimizden) — Vamtasız vergiler kanunu projesinin Bieo- Us verildiği yazılmıştı, 307 maddelik mü- azzam bir eser halinde bulunan bu projede arazi, bina, hayvanlar kazanç vergileri le veraset ve İntikal vergileri kanunlarına aid hükümler tasnifi olarak bir araya getirilmiş, buhran ve müvazene vergileri kazanç vergisi ile birleştirilerek tarh ve tahakkukuna &id usullere mütecanis bir şekil verilmiş, (kaza mercileri), Ctahallât) gibi müşterek hükümler, ayrı birer kısım halinde tedvin edilmiştir. Kazanç vergisinin ticari ve #ınal ka- zançlar, hizmet erbabı, tieari olmıyan iş ve meslek erbabı şeklinde Üçe ayrılması, mengeleri ayrı olan bu üç nevi kazancın ayrı birer teklif zümresi şeklinde mütalâa. edilmesinden ileri gelmektedir. Hizmet erbabi ayrı bir teklif zümresi“ haline getirilerek, bunların Ücretleri Üze- rine mevzu üç vergi; kazanç, buhran ve müvazene vergileri, birleştirilerek kazanç namı altında tek bir vergiye çevrilmiş ve tevhid neticesinde; bu mükelleflerin vergi nisbeti tedricen makul ve âdil bir hadde indirilmek zarureti © olmuş, 938 senesinde müvazene vergisinde onda iki derecesinde bir tenzil yapıldığı nazarı dikkate alına- rak, 980 mali yılından başlamak Üzere dört senede tahakkuk ettirilecek bir tahfıf programı kabul olunmuştur. Bu tevhid ve tanzim sırasında tatbika- tın gösterdiği ihtiyaçlar nazarı dikkate alınarak her vergide az çok tadilât yapıl- Bilhassa buhtan ve müvazene ver- gilerile birleştirilerek tek vergi haline ge- tirildiklen sonra üç kısma ayrılan kazanç vergisinde yapılan tadilât mühimdir. Arazi, bina ve hapvanlar vergisinde ya- pılan tadiller esaslı bir mahiyet arzelme- mektedir. Veraset ve intikal vergisinde yapılan değişiklikler de intikmi ve ferağ muamelelerini güçleştiren bazı formalite- lerin kaldırılmasına inhisar etmektedir. Projenin mükelleflere yeni kolaylıklar ve muafiyetler vadeden kazanç vergisine ald hükümlerini bildiriyorum: Ticaret, sanat ve hurfet ile iştigal ey- Uyen bilümüm hakiki ve hükmi şahısların İ ve bu kısımda mükeletiyete tâbi tutulan | teşebbüsler erbabının kazançları, ticari ve Sinal kazanç vergisine tâbi olacaktır. Merkezleri eenebi memleketlerde bulu- nan müesseseler: A) Türkiyede yube veya mümessili bu- inhasıran Nâsyon atölye ve şubeleri de'bu muafiyetten müs- tefid olacaklardır.) B) Hem alım, hem satım veya yalnız satım yaparlarsa Türkiyede şube açtıkla- rı veya iştigal ettikleri işi yapmak Üzere sabit tesisat vücüde' getirdikleri veyahnd da şube açmamakla beraber, münferid bir muâmele ve sipariş ifasına münhasıs olmıyarak devami surette mümessil bulun- durdukları takdirde: Gerek doğrudan doğ» Tuya ve gerek bilvüsıta ticari ve sına! ma- hiyette taahhüdlere giriştikleri takdirde Projenin mükelleflere kolaylıklar ve muafi- yetler vadeden kazanç vergisine aid hüküm- lerini neşrediyoruz Türkiyede yerleşmiş sayılarak bu Vergiye tâbi tutulacaklardır. Muafiyetler Aşağıda yazılı iş ve teşebblis ve kağanç- larin şahsi ve girketler bu vergiden müs- tesna olacaklardır: 1. — İstihlâk kooperatif şirketlerinin min etmek Üzere kuruları yapı koopera- tifleri, 2 — Yalnız hzasına tasarruf sandıkları, 3 — Bizzat işlettikleri madenlerden is- tihslâtta bulunan hakiki ve hükmi şa- hislar ve bunların istihsal sahası içindeki Salışları veya bu saha dışında depo tesis etmeksizin yazıhanelerinde yapmış Ol- dukları satışlar ve münhasıran ecnebi memleketlere ihracatta bulunmak üzere İskele ve istasyonlarda tesis ettikleri de- ikrazatta bulunan 4 — Mahalli hükümetin müsaadesi ile beynelmilel mahiyette açılan meşherler, panayırlar, sergiler ve bunlardan temin olunan kazanlar, ve bu gibi mahallerde tiyatro vesalr istirahat ve eğlence yerleri işletenler ve paviyonlarda yapılan satış- lar, kendine veya veya birlikte oturan milesi efradile birlik- te, gerek elde ve gerekse el ve ayakla veya beden kuvvetile işler makine ve tez- gühlarda işliyerek: A) Halı, kilim, çul, keçe, bez vesair, mensucat dokumacılığı, B) Çorap, fanile vemir örgü işleri ve iplik eğirmesi, vo bunların istihmi ve nakli vasıtaları, anbar ve depoları, 7 — Ziraat işlerinde. kullandığı araba veya hayvanla, nakliyeciliği itiyad etmek- sizin arasıra ücretle eşya nakleden köy- Böler, 8 — Sermayesiz veya sermayesinden #i- yade beden kuvveti ile çalışan seyyarlar dan 18 yaşını bitirmiyenler veya 65 yaşını bitirenler, meflüo veya göz, el ve ayağın- dan birinden mahrum sayyar işçiler ve seyyar satıcılar, 9 — Yenilecek, içilecek veya yakılacak Aşağıda yazılı müesseseler ile ticari ve 1 — Bankalar, bankerler, ve bankerlik sarraflar, tesar- fazla olan mahallerde sanat yapanlar; 2 — İthalât, ihracat ve beynelmilel nak- Uyat komisyoncuları, nüfusu 25 binden yukarı yerlerde faaliyet icra eden her ne- vi komisyoncular, (yaş meyva, yaş sebe va taze balık Üzerine iş yapan kabzımallar ve madrabaslar harici; borsa ücenteleri, mübayaacıları ve simsarları, her nevi si- gorta komisyoncuları, ikrazatear, tean- sit depoları ve antrepo işletenler ve alelü- mum nakliye şirket ve mücssesleri acen- tieri. mmm. a Bir ressamımızın muvaffakiyeti Ressam Saip Tuna'nın Paris salonuna kabul edilen portreleri Paris 18 (A.A)— Hususi muhabi- rimizden: “Fransanın her yıl en büyük güzel Sanatlar tezahürü olan Salon İsimli resim sergisine bu sene genç ve değer- Hi ressamlarımızdan Salp Tuna tablo- larını babul etitrmeğe muvaffak ol- muştur. Bu sergiye ecnebi bir artistin en çok iki tablosu kabul edilebilir. Saibin teşhir edilen eserleri iki por- | tredir. Birisi kadın, diğeri bizzat ken- disinin portresidir, Dört binden fazla güzel tabloyu ih- tiva eden sergide dikkati celbetmek yenil ve ecnebi bir isim için güçtür. Bununla beraber Salbin tabloları se- yirci ve beğenici bulanlar arasındadır. KONFERANS Şehremini Hulkevinden 21/5/9088 cumartesi günü sant 2030 da Evimizde öğretmen Kemal Sun tarafın- dan 1877 de İstanbuldan Orta Asyaya bir müracaat adlı bir konferans verilecektir. Davetiyelerin Ev sekreterilğinden alınması. İKTİSADİ MESELELER Altı sene sonra ucuz meyva yiyeceğiz Memleketimizde meyva pahalılığın- dan bahsetmiştik. Fakat bu pahalılık altı seneden fazla devam etmiyecek- tir, Çünkü bu müddet zarfında muh- telif yerlere dikilen fidanlar meyva verecek hale gelecektir. Alâkadarların verdiği malâmata göre altı sene sonra Türkiye, bol meyva istihsal eden bir memleket olacaktır, İzmir, yakın s6 nelerde, portakal ve mandalina yetiş- tiren bir mıntaka haline girecektir. Ege mıntakasının portakal ve man- dalina yetiştirmeğe müsald yerlerine, Rizeden portakal ve mandalina fidan- ları gönderilmektedir. Yalnız bu sene 10 binden fazla mandalina fidanı di- kilmiştir. Diğer taraftan, Antalya, Mersin, Alâiyede de portakal bahçelerinin sa- hası gittikçe genişlemektedir. Ziraat vekâleli bu mıntakalarda, portakal ve mandalina ziraatini arttırmak için bahçe sahiplerini teşvik etmektedir. Yalnız Antalyada 7 binden fazla ye niden portakal“fidanı dikilmiştir. Elma istihsalâtı arttırmaktadır. Niğdede yeniden dikilen elma fidan- ları ancak dört, beş sene sonra meyva verebilecektir. O zaman Amasya cin- sinden Niğde elmasının miktarı şim- dikine nisbetle üç misli olacaktır, Sa- bancalda da Taraklı köyündeki elma cinsine pek ehemmiyet verilmektedir. Yumuşak ve yarı ekşi olan bu elma- dan binlerce fidin Sabanca mıntaka- sına dikilmiştir. Rize, Sürmene, Ofda portakal ve Mandalina ekilmiyen saha kalmamış- İ tır. Bu civarda ziraat memurluğu yapan bir zatın ifadesine göre, beş se- ne sonra, Rizede portakal istihsali iki misli artacaktır, Ziraat vekâletimiz Amasyada meş- hur Amasya elmalarının cinslerini is- lâh etmekle meşguldür. Bu Amasya elmalarından binlerce fidan daha di- kilmiştir. Yakında meşhur Amasya el- malarının çoğaldığını göreceğiz. İkti- sad vekâletinin yaptığı hesaplara gö- re, Türkiyede senede, 100 bin ton el- ma yetişmektedir, Yeniden dikilen fi- danlar da hesap edecek olursak, el- ma istihsalâtı üç misline çıkacaktır. İktisad vekâleti, elma fidanları diki- lirken, en ziyade ihracata müsald ci- ma nevilerini Ziraat vekâleline tav- siye etmektedir. Yapılan tedkikler ns ticesinde, ihracata en elvrişli, gün- lerce sandıkların içinde, yollarda bek- lemeğe tahammülü olan elmanın Os- manpaşa elması olduğu meydâna çık- mıştır, Sabancada Osmanpaşa elma» sından binlerce fidan yetiştirilmekte dir. Bundan başka (cinslerde de elma yetiştirilecektir. Ankarada ziraat ens- titüsü profesörlerinden birinin yap- tığı tedkiklere göre, Kaliforniya elma- larının menşel Kayseri elmalarıdır. Tarihte bile elma yetiştirmekle meş- hur olan bu mıntaka tekrar elma mın- takası olarak ihya edilecektir. Bütün bu izahattan sonra, ucuz meyva ye- mek için: Altı sene daha sabretmek lazım geldiği anlaşılıyor. — E.A.