12 Nisan 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 13

,, Yilen döstluk, necip Mısır milletinin memleketime karşı olan hissiyatının «den 200 bin lira verilmesi hakkında çBaarlanan lâyiha meclise verilmiştir. | 12 Nisan 1938 muahedesi (Baş tarafı 1 inci sahifede) Dün geceki ziyafet sonunda Mısır | Hariciye veziri irad ettiği nutukta de- miştir ki: «Türkiyenin dış işlerini büyük bir kudretle idare öden zata büyük s€ «Vinç içinde merhaba diyorum. Mısırın “Milletler Cemiyetine girdi- «Si-zaman başkanlık ettiğiniz umumi heyetteki sözlerinizi hatırlıyarak sü- Turum artıyor, Cenevredeki sözleriniz kadar hiç bir şey bizi orada o kadar memhun etmemişti. Bize orada çok yardım ettiniz. Onun için ecnebi bir misafir gibi değil fakat bir dost bir kardeş gibi merhabs diyoruz. Rabıtalarımız çok kuvvetlidir. Ta- rih bizleri uzun müğdet beraber y' rütmüş, mukadderatımızı birleştir- miştir. Müstakil Mısır bu maziyi hiç 'unutmıyacak, aramızdaki ezeli rabı- taların, yalnız ruhi, manevi, dini de- ğil, aynı aile hayatının rabıtalarıdır. | Yarn teali edilecek muahedenin | kardeşliğimizi takviye edeceğinden Mesruruz, Akdenizde sulhün idamesine çalı- şan Şark ailesinin kıymetli büyük uzvu Türkiyenin siz aziz Vekilini tek- | Hariciye veziri, nutkunu şöyle bi- tirmiştir: Sizinle aynı gaye azim ve imanla Sulhün resaheline çalışıyoruz. Türkiyeyi bugünkü mevkie yüksel- ten Büyük Şefle muavinlerinin büyük €serlerini büyük alâka ile takib edi- yoruz. Dost Türkiyenin beynelmilel siyasetle işgal ettiği parlak mevkiden, Mısır, büyük sevinç duymaktadır. Wmi,az zamanda mill bu şerefli mevkie yükselten Büyük Şefin şerefine ve asil milletinizin saa- | detine kaldırıyorum. Hariciye Vekilimizin cevabı Kahire 11 (A.A.) — Anadolu ajan- Bi hususi muhabiri bildiriyor: Hariciye Vekilimiz Dr, Tevfik Rüş- | tü Aras, dünkü yiyafet sonunda Mısır Hariciye Vezirinin nutkuna cevaben Aşağıdaki nutku irad etmiştir. Ekselânsınızin o memleketim hak- kındaki dostüne beyanatlarına bütün kalbimle teşekkürlerimi takdime mü- #aadelerini dilerim; Bu topraklar üzerinde bana göste- gölgesi olarak parlamaktadır. Bunun İçindir ki, hükümeti kraliyenin oldu- ğu kadar necip milletinizin, memle- ketim ve şahsım hakkında gösterdik- derine şahid olduğum âlicenaba- De hüsnü kabule teşekkür edecek Ke Tunusta vaziyet Fransız menabiine göre düzelmeğe başladı Tunus 11 (A.A) — Vaziyet salâha doğru gitmektedir. Polis dün müş- külâta maruz kalmadan halkın $0- kaklarda birikmesine. mâni olmuş, barajlar tesis etmiş, bir çok kimse - lerin fistünü aramış ve bir kaç kişi- de silâh bulmuştur, Tunus kıtala- rının yüksek kumandasını deruhde tdeh general askeri hastaneye gi- derek cumartesi akşamı vukubu- Jan lezahürat esnasında yaralanan 4 fransız askeriyle bir Senegalli as- keri ziyaret etmiştir. General bün- sonra, vurulan fransız jandar- Mmasmın cesedi ğnünde eğilmiştir. . Bugün vukuu melhuz nümayişle- Tİn önüne geçmek üzere hükümet makamları Sus mntakasında Örfi İdare ilân etmişlerdir. Yenicami ile Sokollu Mehmed Paşa camisi tamir edilecek Ankara 11 (Telefonla) — Hükümet İstanbuldaki Yenicami ile Gazi köprü- S#ünün Azapkapısı cephesinde bulunan Sokollu Mehmet paşa camisinin ve di-| ğer bazı mili âbidelerimizin esaslı bir Surette tamirlerini kararlaştırmıştır. un için 200,000 lira harcanacak- fir. Bu paranın âbidatın tamirine tah- 4is edilmek üzere Evkaf idaresine izin verilen 200,000 liraya ilâveten yeni- | dir» sedaları arasında hareket etmiş- Türkiye - Mısır dostluk Islanbuldaki çirkin inşi- teati edildi lime bulmak benim için pek güçlür. Memnuniyetle gördüğüm bütün dos- tane tezahüratın uyandıracağı hissi- yatı, memleketim kardeş Mısıra kar- şı daima muhafaza edecektir. 'Tarih mefahirle dolu eski medeni- yete sahib olan Mısır milletinin son seveler zarfında siyasi sahada tahak- kuk ettirdiği fevka)âdeliklerin samimi bayrâniyım. Bizi birbirimize bağlıyan müşterek hatıralarımız olan bu güzel memlekete beni getirecek mesut fır- satı sevinç ve sabursuzlukla beklemek- te idim. z Memleket -ve milletimizin münaso- batı, şüphesiz ki, eskiden beri hususi- yet arzetmeklen hali kalmamış ve za- manın tevlit ettiği bazı arızalar bu dos- luk ve samimiyeti bozamamıştır. Bugün bir ecnebi ziyaretçi sıfatile, fakat Türkiyenin âsil Mısır milletine kardeş selâmını, saadet ve selâmet temennilerini getiren bir delege sıfa- tile dost toprakta - bulunduğumdan derin sevinç içindeyim. Bundan sonra Hariciye - Vekilimiz, yarın teati edilecek muahedenin ehem- miyetini, iki milletin Akdenizde sul- hun teminine matuf işbirliğindeki fay- daları tebarüz ellimiş ve Mısırın âziz hükümdarının, muhterem devlet a- damlarının takibetmekte oldukları muvaffakiyetli siyaseti adım adım ta- kibettiğimizi söylemiş ve kadehini majeste kralın adına ve sıhhatine, a- sil Mısır milletinin selâmet ve saade- tine kaldırmıştır. Ziyafet Kahire 11 (A. 4.) — Anadolu ajan- sı hususi muhabiri bildiriyor: Doktor Tevfik Rüştü Aras, bugün öğle yemeğini sureti hususiyede Ahısır Hariciye Vezirinin misafiri olarak ye- miş ve yemekte ezcümle İngilterenin Kahire elçisi Sör Miles Sampson da bulunmuştur, Kahire 11 (A.A) — Anadolu ajan- sı hususi muhabiri bildiriyor: Türkiyenin Kahire elçisi bu akşam Hariciye Vekili doktor Aras şerefine büyük bir ziyafet vermektedir. Bu ziyafeti büyük bir resmi kabul takib edecektir. Kahire 11 (A-A.) — Anadolu ajan- sı hususi muhabiri bildiriyor: Doktor Aras, yarn saat 11 de par- lâmentonun-içtima devresinin majes- te kral tarafından açılışı merasiminde hazır bulunacaktır. Kahire 11 (A-A;) — Anadolu ajan- sı hususi muhabiri bildiriyor: İskenderiye Elen* kolonisi birliği, Hariciye Vekilimizi, avdetinde, kolo- ninin bir ziyafetine davet etmiştir. Pariste bir nümayiş Komünist nümayişçiler kendi reislerinin Başvekil olmasını istediler Paris 11 (A'A.) — Bastiy mahall& sinde dün öğleden sonra halk cephe- si mensupları mühim bir nümayiş yapmışlardır. Evvelâ men, sonra mü- saade edilen bu tezahlirat esnasında nümayişçiler «İstihsalât işlerine sek- te vuranları; protesto etmişler, «Sul- hun müdafaası için mücadele» ve Cumhuriyetçi İspanyaya yardım edik mesini taleb etmişlerdir. Alayın önünde müfrit sol cenah partilerinin liderleri ve bilhassa ko- münist partisinin umumi kâtibi Jak Duklo, ve sosyalist partisinin müfrit sol cenah temayüllerini temsil eden Jan Zironski ile Marso Piver gitmek” te idiler, Saat 14,45 de alay: <Torez iktidar mevkiine gelmeli- tir. Bundan nümayişçilerin büyük bir:kısmının Komünist oldukları an- Jaşılmıştır, Pariste grev vaziyeti Pariş 11 (A.A.) — Paris ve civarı maden sanayii» ihtilâfında bir deği- şiklik yoktur. Müzakerelere tekrar başlanmıştır. Fakat patronların mu- rahhasları her şeyden evvel fabrika- ların tahliye edilmesinde israr ettik- leri için bugün grev hareketinin bü- yümesinden, korkulmaktadır. AKŞAM attan garpli mühendis ve mütehassıslar mesul (Baş tarafı birinci sahifede) Bizans zamanında ve &linde harap olmuştu. Türkler yalnız bulduklarını saklamakla kalmadılar, fakat şehri yeni baştan yaptılar, yedi tepenin üzerine yedi muhteşem âbide kondu- rarak ona bütün dünyada eşsiz gü- zelliğini verdiler, Türkler şehirlerini çokB-severter; Güzel-ve tarihi bütün eserler bügüne kâtlar hayrete şayan bir itina-ile,: olduğu" gibi, muhafaza edilmiştir. Yeniğami kemeri ettafın- da son zamanlarda yapılan münaka- şalar bu yerinde > hassasiyetin canlı bir tezahürüdür. Profesör bundan sonra muhtelif tarihlerdeki yangınların tahribatını, bir kısım halkın kötü binalarla dolu ve her türlü âbideden mahrum Be- yoğlu tarafına, yahud Asya kıyılan- na geçtiğini, bunun istimlâk işlerini kolaylaştıracağını, 1878, 1899, 1900 tarihlerinde ve nihâyet altı sene evvel iki Fransıza havale edilen şehir plânı teşebbüslerini hatırlattı ve: Çirkin inşaattan kimler mesul İstanbulda ve köprünün öte tara- fındaki çirkin inşaattan biz garplı mühendis ve mütehassıslar mesuluz, Dünyanın her tarafında yapılabilecek alelâde binalarla İstanbulun güzelliği- nl de bozacaklık. Bereket versin çok z€- ki ve zevk sahibi olan Türk zimamdar- ları B. Prost gibi büyük bir artist mi- mara rastlayıncıya kadar şehirlerini böyle hazin projelere kurban etmedi- ler, dedi. B, Gabriyel İstanbulu plânma hâkim olması lâzımgelen ve Prost tarafımdan ehemmiyetle dikkate alman prensiple- | ri üçe irca etti: ! 1 — Tarih ve sanat bakımından de- | Zerli abidelere dokunmamak, bilâkis | İ en güzel bir milli servet teşkil eden bu eserleri daha göze çarpacak şekil- de meydana çıkarmak, 2 — Şehrin bütün dünyada eşi bu- | Tunmıyan barikulâde güzel siluetini | bozmamak, N / 3 — Bu milli ve artistik endiseleri | günün sıhhi ve ekonomik zaruretleriy- Je telif etmek. Yeni plân bu esaslardan yürümektir. Kıymetli eserler çok güzel bir halde muhafaza edilmiştir; Haliç mallesin- de leke gibi-duran bir tek'iri bina ver- dır, Onu kaldırmak ve gere bu civar- daki bazı fabrikaları sahile doğru in- dirmek güç olmıyacaklır. Asma köp- Tü tasavvuru çok şükür bertaraf edil- miştir, Unkapnı köprüsünden Yeni- kapıya açılacak büyük cadde ile mü- nakâle ve karşı İle muvasala en iyi şe- kilde halledilmiş olacak ve Sirkeci is- tasyonu da Yenikapıya taşınacaktır. İ Eski yangın yerlerinden bir kısım ağaç: | Janmakla bahçe veya spor sahası gibi İ İ l şehre güzellik ve halka sıhhat, kuvvet verecek tesislerle doldürülacaktır, Ah- | şap inşaata izin verilmiyecektir. Profesör yeni zaruretler ve modern ihtiyaçların tatmini İstanbulun gü- zelliğine zerre kadar halel getirmiye- ceğini söyliyerek baz garip kafah pioresk budalası €cnebilerin teessüf ve şikâyetlerini nç ve gahilâne diye tavsif-etti, Türkiyede fesli gör- mediğinden eseflenen birisine vermiş olduğu cevabı hatırlatarak böyleleri- nin mimariden, sanat ve güzellikten anlamaz kimseler olduklarını, tabia- tın ve insan dehasının sayısız şaheser- | leri.arasındâ fes arayana ancak za- | i vallı denebileceğini söyledi ve dedi ki; | Yıllardanberi aralarında yaşamış ve az çök mimariden anlar birisi sı- fatile diyebilirim ki, eski eserleri ta- mir ve muhafaza için kullamlan bu- günkü Türk işçisi onları yapan ec- dadı kadar işinde hünerlidir. Ve Türk milletini sevk ve idare edenler zevk hususunda da, neleri kaldırıp neleri saklamak lâzım geldiğini tayin ve tak- dir hususunda da bizden yüksek ve selâhiyetlidirler. Konferans, İstanbulun nefis mah- zaralarını gösteren projeksiyonla iyi | tesirini bir kat daha arttırıyordu. Çok alkışlarla bitti, Romanyada feci bir kaza İ Bikreş 11 (A.A.) — Kalas ile Se- tatea - Alba arasında bir geçitte bir Jokomotif bir otobüse çarpmıştır. Otobüs parçalanmıştır. Yedi i ölmüş ve birkaçı ağır olmak üzere 21 kişi yaralanmıştır > | bazı eyaletleri vermesi kardeşlerine kar * içerideki azlıkların nazik veziğeller ih | künu bin iki yüz lirayı doldurmayan Sahife 1$ Ankara bozgunundan Istanbulunzaptınakadar (Baş tarafı birinci sahifede) Uzak olmıyan ve çok iyi bilinen bir tarih safhasını anlatmasına rağmen, profesörün bazı orijinal görüşleri ve terkipçi kabiliyeti bu konferanslara aykırı bir değer ve artan bir cazibe ve- riyordu. B. Vitek Yilditım Böyazıdın 1402'de Osmanlı devletinin parlak bir inkişaf ve itilâ& devresiide nasil gene Kendi 1-” kından bir fatih olan Timura yenildi- ğini hatırlattıktah 'sonra dışarda Bi- zans, Venedik gibi komşular, içerde şehzade kardeşlerin kavgaları ve Ana- dolu beylerinin hareketleri ortasında" nasıl olup ta yarım asır içinde Türk devletinin daha kudretli bir impara- | torluk haline geldiğini hayret verici bir mucize olarak tasvir ve tahlile çalış b: 1 — Profesöre göre Rumeli, Etimolo- ji bakımından hristiyanların memle- keti demektir. Fakat Türkler burayâ Geliboludan kayıklarla geçmiş olan- lardan ibaret değildir. Dobrica taral- Jarında hristiyan Türklerin mvoeudi- yeti, islâm boşnak ve arnavutlar, Sırp sındığı - Kosova harplerini karjanan serhat Türkleri oradadır ve Ankara bozgunu Balkanlarda Türk kudretini zayıflalmamışlır, Hiçbir dış tehlike ol- madığı halde Edirnede hükümet ku- Tan Süleymanın Bizansa ve Venediğe 41 mukavemet ve galebe temini, yahut das etmesiyle tefsir olunabilir. Fakat Süleymanın sulhuna rağmen meselâ Yiğit paşanın armavutluk dağlarında Venediklilerle döğüşmeğe devam etti- ğini görüyoruz. 2 — Ankara müharebesine kadar olan devrede olduğu gibi andan sonra da Anadolu küçük beylerine karşı ta- kip edilmiş olan politika çok şuurlu ve mahiranedir, Bu beylikler ya bütün bü: tün ortadan kaldırılmış, yahut aile ka- rabetleri ve iyi münasebetlerle uKara- man oğulları» gibi bir ikisinin muvak- kat bir zamana inhisar eden muhtar vaziyetler muhafaza etmesine müsa- kuvvetlenmeği mümkün kılan bu poli- tika sayesinde bu taraftan da pek az tehlikeler kolaylıkla bertaraf edilmiş- tir, “Gazi ve serhad Türkleri 3 — Osmanlı devletine kuruluşun- danberi kumanda eden ve devleti teş- At yarışları İlielarisanln 0 güzel oldu İzmir 11 (A.A.) — Yarış ve islah en-| cümeninin . ilkbahar at yarışlarının ikinci hafta koşusu buğün Buca öla- nındaki koşu. sahasında binlerte hal- kın huzurunda yapılmıştır. Birinci koşu üç yaşındaki yerli ya- rim kan İngiliz ve dişi taylara mah | sustu, Mesafesi bin metre olan bu ko- şuya dört at iştirak etti. Birinci İsmail Aksoyun Lüksbahanı ikinçi bayan İfa- katın Kayahanı geldi, İkinci koşu kazandığı ikramiyeler ye- | halis kan İngiliz at ve kısraklara mah- sustu mesafesi bin dört yüz metre olan bu koşuya üç hayvan iştirak etmiştir. Birinci Salih Temelin springbordu ikinci Hasan Atların Adranı gelmiş- tir. Üçüncü yarış kazandığı ikramiye- ler yekünu bin lirayı doldurmayan üç yaşındaki halis kan İngiliz erkek ve dişi taylara mahsustu. Mesafesi bin altı yüz metre olan bu koşuya altı tay iştirak etmiştir. Birin- ci Buy İsikin Komisarı ikinci Ahmet Atmanın Özdemiri gelmiştir. Dördün- cü yarışı 4 ve daha yukarı yaştaki helis- kan İngiliz at ve kısraklarma mahsus- tu mesafesi 2000 metre olan bu koşu- ya üç hayvan iştirak etti. Birinci prens Halimin Sun and Air, ikinci gene prens! Halimin Novisi gelmiştir, i Beşinci koşu dört ve daha yukarı i yaştaki Arap ve halis kan Arap at ve kısraklarına mahsustu bu koşuya se- kiz hayvan iştirak etmiştir. Birinci Sâ- dık Okteman Canı ikinci, Kemalin Al- kilâtlandıranlar umumiyetle birbirine zıt iki temayülün mümessilleridir: Gg“ zi Türkler «fütuhatçı ve milli karak» ter ve ananelere bağlı serhad Türklerin, ulema sınıfı «kanun vazu ve hazine ih- , tiyaçları için hristiyan azlıklara müsa- mahacı İslâmcı zimamdarlar.» İlk fe — lü birbirini.lamamlışacak - surette v8 © devletin lehine telif edebilmeleri saye- indedir. Çelebi Sultari Mehmet Rume iyi de ele geçirdikten sonra açıkça gö- Tülmüştür-ki Edirne ile Bursa, birisi <Darulguza; öbürü «Darülülemaş ola- rak rakip iki merkez halinde idi, Mu- rat II, ve Mehmet II. bunu daha iyi hissettiler ve İstanbulun zabtı gibi emsalsız bir tarzı halle yürüdüler, 4 — Süleyman Çelebiyi yenip Ediy- ne'de yerleşen Musu Çelebi muvafla- kıyetini derebeyler ve zengin sınıfın imtiyazlı vaziyetinden memnun olmi- yan halk. kütlelerinin müzaheretine — borçludur, Kazaskeri şeyh Bedrettinle kurduğu hükümet bir çeşit komü- nizme benziyen sosyal bir hareketin hâkimiyetidir. İhtilâlci hükümetin tedbirlerinden ve şiddetlerinden mu- tazarır olan Türk ve hristiyan bütün elemanlar Mehmed Çelebiye yardım etmişler ve kendisini bir kurtancı "olarak karşılamışlardır. Fakat sosyal hareket bütün bütün tenkil edilmiş sanılmamalıdır. Ancak hacı Bayra- mın temsil ettiği islâmcı ve sosyal yardımcı tarikala dayanılarak tadil ve ıslah edilmiş bir şekilde devletçe benimsenmiştir. 5 — Klâsik islâmla fütuhatçı Türk tezadının en dâhiyane bir Surette te difi 1430 da devşirme usulü ile Yeni- çerilerin ihdası olmuştur. Kihayet bütün bu âmirlerin başın- da birinci ve ikinci Mehmedlerle ikin- ci Muradı yetiştiren ahval ve şartları hatırlamalıdır. Bunlar milli karakte- Tİ bozulmamış, ya Türk prenseslerle evlenmiş veya onlar tarafından bü. yütülmüş yani saraydan bristiyan ve ecnebi elemanların nüfuzdan mah- rum olduğu bir zamanın pröhsleri- dir. Kimisi 4 Danişmentler Vezir ve müşavirlerini hep yin& mii? Türk aananesine bağlı kimselerden seçmişlerdir. Bu ilk Türk romantizmi devridir. Bu güzel konferahsinda Vitek, Timur. hakkindi ni ride osmanlı ve Pristiyan mehazlerin te- sirinde görünüyordu. - Talebeler kahvehanelerde öturamıyacaklar Mekteb talebesinin kahvehanelere , devam edemiyecekleri hakkında maa- | rifin almış olduğu kararın zabılaca şiddetle tatbikine başlanmıştır. Bu | iş için emniyet müdürlüğünce ayrı- Jan sivil memurlar kahveleri kontrol etmekte've buralara devam eden tale be “buldukları — takdirde “ hüviyetini tesbit ederek mensüb olduğu mekteb idaresine bildirinekteğir:. Mekteb İdareler: bu- kabil talebeye ilk defa ihtaratta bulunmakta, te kerrürü halinde de inzıbati cezalar vermektedir. ş İki bayram programi 23 nisan milli bayramile 19 mayıs- ta yapılacak olan spor bayramlarının programlarını hazırlıyacak komis- yonlar dün veli muavini B. Hüdainiş reisliği altında toplı a Bu sene bu iki bayram, diğer yk Jara nazaran daha parlak bir şekile de tesid © edileceğinden hazırlanan " Programlara bu bakımdan ehem- miyet verilmektedir. | İskân umum müdürü bugün Ankara 11 (Telefonla) — İskân umum müdürü doktor B. Cevdet Bale kan ântantı iktisad konseyi müzake- relerine iştirak etmek . üzere bu ak- şamki İstanbula hareket etmiştir. aleyhinde nümayiş Buenos - Aires 11 (A.A.) -- Bir kaş yöz talebe dün nazilik aleyhinde bir nümayiş yaparak gamalıhaçlı birkaş bayrak Arjantinde otu- z < 2 kide Sö