25 Eylül 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 22

SANAYİ ilisyum dioksit; yüzde 4-9, alimin- um oksit; yüzde 3-6, demir oksidi; tizde 1-4, magnezyum oksit. Her iki metodla üretilen çimento a ayni özellikleri taşıyabildiğine gö- re, hangisinin uygulanması daha ko- lay ve daha ucuza malolacaksa onun seçilmesinde fayda bulunduğu tabiidir. Buna rağmen Türkiyede ve dünyanın birçok yerlerinde yakın zamanlara ka- dar daha çok yaş metodla üretim yap- mak üzere tesisler meydana getirildiği bilinmekte olduğuna göre. akla, bunun nedenini sormak gelir. Bunun nedeni, 'ütün insanlar gibi az çok muhafaza. lar olan teknisyenlerin, yenilikler iyice leneme süresi geçirmeden, o faydaları am ortaya konulmadan bunları benim sememelerinden başka bir şey değil- dir! İşte bu muhafazakârlık (sebebiyle belki biraz da fazla çekingenlik sayı- labilir ama -, 1960 öncesinde kurulan birçok fabrikanın eski metodla kurul- muş olması yüzünden hem randıman - ları kaybedilmiş, hem de üretilen çi- mento maliyetinde hatırı sayılır (o bir pahallılık görülmüştür. Ancak bu far- -kaların hepsinin birden kuru meto- la çevrilmesinin de esaslı mahzurları olacağı gözden uzak Oo tutulmamıştır. 22 Kuru usulde çimento imali şeması Gerçekten, yaş metodla çalışmaktay- ken kuru metoda çevrilecek fabrikala- rın üretim kapasitelerinin yüzde 33 ka dar artması sebebiyle bunun tamamen pazara sevki ve satışının yapılabil- mesi ilk şarttır. Aksi durumda amor- tisman, İşletme ve bakım masrafları- nın artması, buna karşılık üretimin sa bit kalması yüzünden maliyetin yük- selmesi mukadderdir. İnce hesaplar Di bir nokta ise, yakıt masrafları- nın - yukarıda da açıklandığı gi- bi - birden azalmasıdır. Bu oran üçte biri bulmaktadır. Yani, kuru metod- la üretilen bir ton çimento: için yaş metodla (oüretilene oOoranla üçte bir kadar daha az kömür yakılmakta- dır, O hâlde kömürün az bulunduğu, nakliye masrafları sebebiyle (o maliye- tinin yüksek olduğu bölgelerdeki (yaş metodla çalışan fabrikaları kuruya çe virmekte ekonomik yönden büyük a- rik enerjisi kaynaklarının durumuna ve enerjinin maliyetine de bakılması gerektir. Çünkü kuru usülde hem daha fazla elektrik gücüne ihtiyaç olanakta, hem de beher ton çimento başına ener li sarfiyatı da büyümektedir. Bu ar- di güçte 20 yi, enerji ihtiyacında ise e 10 'u bulmaktadır “Bu esasları gözönünde tutarak, ilk plânda Elâzığ fabrikasının bugün mevcut ve tevsi edilmekte olan her iki likalarının da yaş metoddan kuruya değiştirilmesine ilgililer karar vermiş- lerdir. Bu fabrikaların gerekli | işlem- lerle değştirilmeleri için oElâzığdakine 23 milyon, diğerlerinin herbirine Ode 12'şer milyon liralık yatırım yapıla- cağı hesaplanmış bulunmaktadır. An- cak buna rağmen, üretimde bir ucuz- lama görülmektedir. Üstelik kuru metod, birçok fabri- ka bölümlerinin, imalât ünitelerinin daha randımanlı bir şekilde kullanıl- masını da sağlamaktadır. Meselâ, ham maddelerin ıslatılmasından sonra ça- muru karıştırmak amacıyla kullanı- lan bir çeşit değirmene artık Okuru metodda bu amaçla lüzum kalmıyacak tır. Bu sebeple, bunun, bilâkis, döner fırından çıkan ve "klinker" odenilen ham çimento parçalarım öğüterek toz haline getirmeye yarayacak kuru de- ğirmenler şekline koymak ve böylelik- le fabrikanın değirmen Oo kapasitesini iki katına çıkarmak mümkün olmak- tadır. AKİS, 25 Eylül 1964