15 Aralık 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 27

Kambiyo Yani duruma yeni kanun Yazı makinasının üzerine elini ha- fifçe vuran kır bıyıklı, orta yaşı- nı biraz geçmiş Parsa Acentası, ya- rı üzgün bir eda i — Bilir misiniz ki, bizim Men- kul Kiymetler ve Kambiyo Borsaları Kanunu, bundan 30 yıl evvel çıkarıl* mış ve bundan tam 16 yıl önce de, değiştirilmesi olüzumu hissedilerek çalışmalara başlanmıştır" dedi. Gerçekten de, 1929 yılında çıkarı lan 1447 sayılı kanunun değiştiril- mesi için 1946 dan bu yana tam altı tane kanun tasarısı çıkarılmıştır. Bunlardan bir kısmı o beğenilmemiş, bir kısmı da kadük olmuş durumda- dır. Şimdi son tasarı B. M. M ir. Ancak Maliye, la gidecek tasarının ne ka- nunlaşacağını şimdiden o kestirmeğe imkân Oysa ki, Kalkınma Plânının öze sektör hissesine düşen kısmının re alize edilebilmesi için piyasaya çık mamış servetlerin iş Alemine aktar- labilmesi ancak Borsalar Kanununda yapılacak değişiklikle kabil olabile- cektir, Bugün âtıl vaziyette duran para ların hesabını yapmağa imkân ol- madiği aşikârdır. Bu paraların yatı- cımlara tevcih edilebilmesi anonim şirketler fakat gerçek anonim şir- ketler yoluyla olabilecektir. Kurulmuş ve kâr eder durun» tindeki kısmını serbestçe satışa çıka racak olurlarsa, bu hisselerin küçük tasarruf sahipleri tarafından kapı: kapış gideceği muhakkaktır. Bir Eczacıbaşı, bir Vehbi Koç mü rı sesesi hisselerini satışa çıkardıkla- rı takdirde, hem yeni yatırımlara gi- decek sermayeyi iş âlemine sokabi- lecekler, hem de hakiki müteşebbis olduklarını efkârı umumiyeye ispat edeceklerdir. O zaman, şimdi bir ta kim tereddütlere yol açan iç finans man meselesine daha kolaylıkla ha' çaresi bulunacağı muhakkaktır. Bü- tün dünyada küçük tasarruf sahibi nin parasını şirket hisselerine yatır- dığı, hele Amerikada halkın gazete de ilk göz attığı yerin tahvil fiyat- ları olduğu herkesçe bilmen hakikat- yerdi izde ise esnaf, memur, hatta alacağı şey değil ama- tüccar, Ş ALEMİ > dişinden tırnağından arttırdığı para ile hiç olmazsa bir gecekondu yap- tırmağı düşünmektedir. Zira küçük tasarrufların kanalize edilmesi oOim- kânları sağlanmamış ve aranmamış- tır. Bir tarafta kapalı sistem içinde aile şirketleri kendi yağlarıyla kav- rulmağa çalışmaktalar, öte yandan küçük tasarruf sahibi, elindeki pa- rayı ne yapacağını kestirememekte, banka ikramiyelerinden medet um- maktadır. Bütün bu hususların hal çareleri "Menkul Kıymetler ve Kambiyo Bor- saları Kanumı"nda yapılacak tadilâ- ta bağlıdır. bunların Türkiye Cumhuriyeti tabi- yetinde olması şartı konuldu. 1926 yılında Borsa, Menkul Kıy- metler ile Kambiyo ve Nükud kısım- larına ayrıldı. Nihayet Borsa, obu- günkü durumuna, 1929 yılında yayın- lanan 1447 sayılı kanunla geldi. Halen yürürlükte bulunan o 1447 sayılı Menkul Kıymetler ve Kambi- yo Borsaları Kanununda Devlet, Vi- lâyet ve Belediyeler tarafından çıka- rıtan tahviller, Hazine bonoları ve a- nonim şirketler tarafından ihraç edi- len esham ve tahviller ile Borsaya kabulüne Maliye Bakanlığınca izin verilen yabancı esham ve tahviller, nukut Ve kambiyoların Borsada alı- nın satılması uvgun görüldü. Maliye Bakanlığı || Dışı seni, içi de seni Kısa tarihçe Memleketimizde menkul kıymetle - rin alım satımının bir nizam içi" ne alınması bundan yüz yıl Once Tanzimat devrinde başladı. 1867 de bu konuda bir nizamname: yayınlan- dı, 1874 de ise Dersaadet Tahvilât Borsası kuruldu. 1906 da, yeni pir nizamname ile Esham ve Tah lât Borsası ortaya çıktı. Borsa me- murlarına devlet memuru statüsü ta- nındı.1922 de üçüncü bir nizamna- me ile Borsa, teşkilât bakımından a- sağı yukarı bugünkü hüviyetini aldı. Bu nizamnameyle o zamana kadar mübayaacı tâbir olunan Borsa üye- lerine "acenta" Unvanı verildi ve Ancak, Para Koruma Kanunu gü kümlerine göre dna bir kararla Borsan indeki omua- eli. amam ve böylece fa- aliyet sadece esham ve tahvilâta münhasır kaldı Borsaların faaliyetlerini oOtanzim edecek yeni tasarı -bundan önce beş tasarı daha olduğu için "yeni" de- nilmektedir. Yoksa, tasarının hazır lanış tarihi 1959 a dayanmaktadır- milli tasarrufu faal bir hale getire- rek, yurdun kalkınmasında önemli bir rol oynayabilecek bir sermaye pi- yasasının teessüsüne imkân vermek gayesini taşımaktadır. Tasarı, ferdi tasarrufları kalkın- maya kanalize etmek, tasarruf erba- AKİS/27