25 Kasım 1959 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 16

İKTİSADİ VE MALİ AHADA Fransa Avrupa düşünüyor... sabah Paris'te gazeteıerl okuyan bir kriz geçirmemesi için tedbir nla- cakmışız... Bütün Avrupa memleket- leri şimdi bunu düşünüyorlarmış.” Gerçekten geçen hafta Batı Avru- panın başkentlerinde konuşulan me- selelerden biri de Birleşik Amerika- 8.5 milyar dolar olan dış tediye açı- ğının 1959 yılı sonunda 4 milyarı bu- lacağı tahmin ediliyordu. X' tekim me- eri eko- nomiye sahip devletlerlm' bir tel:ış al- mış daha ziyade kendi tutumları do- layısıyla ortaya çıkan bu hali İizale etmenin çarelerini aramaya koyul- muşlardı. İlk hareket İngiltereden geldi. İn- giltere Birleşik Amerikadan almış ol- duğu 250 milvon dolarlık krediyi da- vadesi gelmeden ödedi. Bu kredi hatırlarda olduğu Üzere Export - İm Banktan Süveyş meseleleri dola- Şyısıyla alınmıs t © bir toplantı yapan İ.şbirhği OEEC'nin selesi en önemli iki konuyu teşkil edi- Yordu. Görüşler A merika B!rleşık Devletlerln'n du- rumu hakkı alen Avrupa dev- letleri nrasında şu düşünce]er hakim bulunuyor: Şimdilik bir kriz yoktur. Amerika Birleşik Devletlerinin h merika Birleşik Devletlerl son İ- ki seneki Fibi dış tediye blânçosunda &çık vererek daha uzun müddet va- Ziyeti idare edemez. Amerikanın parasın «doların- dcğer'nden kaybetmesi ve zayıf bir pa almasından en çok Avru- âayla birlıkte herkes zarar görecek- r. Avrupa Birleşik Amerikanın bu problemi koşmalıdır. OFEC de Üzerinde en çok durulan fikir, Birleşik Amerikanın belki ge- lecek sene kendi kendine bu güclüğü sene dış 2 mil- halletmesi için yardımına ortadan kaldıracağı. fakat edeki açığın hiç o, yur dolnm indirilmesinin tem!n edil- idi. Vadcsi gelmemiş olan borçlardan bir. kısmının ödenmesi Birleşik Ame- Fikayı halhazırdaki sıkışık durum- dan kurtarabilirdi. zerinde durulup taraftar topla- yan diğer nokta da dolar sahasındaki » ithalât Üzerinde tatbik edilmekte olan mına Avru kuvvetli devletlerinin de katılması- Vadesinden önce ödenmesi bahia konusu olan borçların yekümu 5 mil- ktisadi Tedbirler Kanunu Tasa- rısının Büylik “ılleı “edl-dndo müzakeresi bekleniyor. Eğ Mmelni yazın nwşredılı“f.l şekll) le kan ak olursu, hhls r hata işlenimis olacağına kanliz. Böyle bir hali önlemek i—thnrııı. Aşağıdnkl sonra, ser hali ıno ge .rllebnocpı.'l hal—kında- ki müla â.ımızı arzedeceği ükü n bu tasa lle varmak Lstedıgl hede( acıktır. fexk lâde za- tedbiri olan Milli Korunma Ka- nununu kaldırmak, yerine norma zaman todbirler ihtiva eden bir kanun Oy! Bu — görüşle taınamen mut bık ız, Ta.-ıarıv ince- ten sonra ed n L—ıe söyledir: Hlilkümetin — hareket noktası doğru, lâkin tasarısı buna külliyen aykırıdır. Millt Korunma Kanu: İkinci Cihan Harbinin fnkalnde sartları undu. tâ korkunç, hükitmlerini, çemberi icine düşen Türk an bir ölüm dirim savaşı durumunda olması yü rlükten kaldırılması şerinde olur D. P. etleri, lâd yetkiler veren bir harp kanunu ile nornıal zamanın ekonomi politikası- nı vürütmek hatasına dılşmhşlen!lr. Hatırlanır ki, Türklyede, bir ara- lık, beton demirirden leblebiye, sanayvfci kârından pedikütr tarifesi- ne kadar bütün mnllar ve hizmetler tesbit edilmiş fiatlara veya kâr had- ne tal u a © Z N 3 2 * 2 - Râ 5 B : 5 - a 3 'a v z $ * t di tesbit etmek yctl.hı elde olunca, Türklyenin umumi fiat seviyesini istendiği kadar lndlrm ek. — fiatları ite ite hayatı ucuzlııtmak. paranın mek — mümkündü. hitı-klm hlrknq ürkütücü tedbirden sonra gerileyen flatlar karşısında bu zöruşiln doğruluğu sabit sayıl- meş, artık ucuzluk devrinin başladı- gı ve bunun devamlı olnc.ı dilmişti. Bu ilânı yapanla dukları sevince İştirâk etmheulerln Radyoda “iktiaad! sulkast tertinc İktisadi leri” diye teşhir ecdildiklerini hatır- hyacaksınız. O zamanlar, 60-635 li- rtadır. Nedeu böyle oldu ? ü iktisadi politikası de- vamlı surette fiatları pompalıyarak paranın değerin ken. şiddet tedbirleri böyle bir gidi- şin kaderini değiştiremezdi. Filha- kika, iktisadi politika — hatalarının Zaruri neticeleriyle polis tedbirleri arasındaki boğuşma, nihayet 4 - Bustos 1958 de, yanlış bir ekonomi Ox rları Türk llirası değerinln ücte İkisinden fazlasını (7 GÜ unu) koparıp attı. Yeni fiut sevl_veslnl geri götürmek artık bahis mevzuu değ,! kulıca hareket, 1946 - 50 lirasından elimizde kalan 31 kuruşla 125 lira- ya bir çift kunduranın çı-rçexelı—dlği fiat sev hes.nde istikrar ar; tan ibaretti Görülü_vor ki. Milt hnmnmn Kanunu gibi fev ala.de kanunlarla ekonomi vöneltnemvz, okonoml po- litikası hatal rtulcmez. Geçen yıllur'tatbil—au rdan çıkan hu dersu iymet verilirse, l.ktlı-adi 'lodhlrler Kanunu Tasar: ııa en uygun gekli bulmak kolnvla hsi geren tıı—an vetkiler vea glddetler ummanıdır. HÂAA bu yol- larda yürümek heve Binin mevcüdi- yetinden ciddi surette endişe duyu- y olarak iktisadi iatik- rar arkasında koşuyorsak, hem ts- sarı hem zihniyet değişmelidir. Şimdi tasar vı inceliye Tasarı, — fevknalâde ı.ananlıra mahsus hukümle ve cezalurla bas- lar, araya sıkışmış hli rkac mııddcaln erini ©h- tiva eder. Fakat metin, b.ı.ıındrın sonuna kadar, fevkalâde zaman ka- nunu yapısında ve ruhundadır. Se- ferberlik ve milli âfetler gibi ola- ise iİstisna teşkil etmiştir. Normal zamanın telaffuzundan blle sanki çekinilir; kanun hüikümlerinin “fev- kalâde zaman dreşında da” tatbik edileceği ifade edilir. Bütün cezalar ve ceza üsülleri fevkalâde hallere göre tertiplenmiştir: eğer saç mor- mal zamanda işlenmiş İse, evvelâ aep ZzaAmMAaNnı ocuzları tatbik olammur GEç ge aşdlllr * i A6