4 Nisan 1936 Tarihli Ağaç Dergisi Sayfa 2

mi AGAÇ /ANAT < FiKiR < AK/İYON MANZARA Şamatanın ses, depreşmenin hareket olmadığını bize bugün kadar hiç bir gün göstermedi. Gazete, dünya hadiselerini ajanslara emanet etmiş, edebiyat anketleri açıyor. Fıkracı, günlük nükte ve tekerlemelerini bir tarafa koymuş edebiyat mevzularına dalaşıyor. Lâf başını almış, ne uzun, ne tükenmez, ne dolaşık şey olduğunu; hırıltı dudağı yırtmış, kaç türlü, kaç perdeli, kaç ms- bette çıkabileceğini ilân ediyor. İçinden in cin geçmiyen yangın yerlerinde, yüzlerce mart kedisi eşiniyor- muş gibi, tozu dumana katan bir çekişme var. İşte, bu yangın yerindeki ana vasıf olan hakirlik, pintilik ve sesizliğin, yıkıntılar ve çöküntülar arasında, kıdem, tarih ve hak farkı naralarile bir: denbire yüzsüzlük, şamata ve (| nefsi emmare) haline gelmesidir ki, Türk edebiyatının en büyük ayıbını doğuruyor ve bu ayıpla beraber, bulanık öir utanç suyunda gırtlağına kadar batmış gizlenen bütün külçesisini, bütün mad- desini, bütün kıtasını göz önüne seriyor. Çirkin ve aptalın bıyık burması, yoksul ve dilencinin nargile ısmarlaması, hasta ve cansızın palikaryalık satması kadar, ruhumuzun asil hicapları önün- de iğrenç ve iffetsiz duracak bir hareket tasavvur edilemez. Kâinatın ezeli nizamı, kendilerine uygunsuz tavurlar takınan bünyeleri palyaço halinde terzil eder. Dan OÖnichotte, bu ilk ve son bünye mizânının, her hadise karşısında terazisini kuracak şaheseridir. Bugünün curcinası, gençli ihtiyarlı yüzlerce sahtevekarın, tenekeden kal- kanlarını, mikadan kılıçlarını ve kâattan miğferlerini birbirinin başında patlatmasından başka hiç bir şey değildir. Bütün nezaketlerimizi, pazarlıklarımızı, temkinlerimizi, kanaatköârlıklarımızı, oluruna bağlama tesellilerimizi bir tarafa bırakarak, dünya ölçüleri önünde, bu güne kadar gelmiş bütün kıymetleri (reviston) a çağırmanın ve temizleyici kri- tiği bina etmenin günü bu gündür. 1