4 Nisan 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün: 2 nci sahifede: Siyasî îcmaL 5 inci sahifede: Tramvaylarda izdiha » mxn izalesi Devam eden münakaşa: İngiliz dostluğuna artık inanmıyoruz. 6 ncı sahifede: haberleri. Tahlil ve tenkid, spor yil 7 nci sahifede: Çocuk sahifesi. ÎSTANBUL • C A G A L O G L U Pıımartoçi A S3/I! 4269 Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriyet, tstanbul . Posta kutusu: tstanbul, No 246 üUinaricSI 4 Telefon: Basmuharrir ve evl: 22366 Tahrlr heyetl: 24298. tdare ve matbaa kısmile Matbaacıhk ve Nesriyat Şirketl 24299 24290 umhuriye \ V ( \ Nazilerin iddiasınc«Tyüide 9o okseriyet kazanmışlar! (Ingiliı kankatunı)^ Hazır ol cenge Eğer ister isen Sulhu salâh Ankara: 3 nisan lmanyanm Ren gayriaskerî mmtakasındaki hareketi esas itibarile değıl, belki daha zi yade şeklen tenkid mevzuudur. Alman yanın hakikî bir sulh kaygısile hareket ettiğine kanaat gelmek şartile buna Fransızlann da itiraz etmiyecekleri şüphe gö türmez. Nihayet Almanlar kendi Alman topraklannda Alman hakimiyetini iade ediyorlar. Bu meyanda, kimseye taarruz yaki olmadıkça, buna kim ne diyebilir? A Günü gününe yaşıyanlarımız Alman cevabı üzerinde konuşmalar Darülâcezede mubayaa Fransa, Lokarnocuların Almanyayı memuru idim haric tutarak toplanmalarını istiyor İngilizler geldiğî zaman çıkardılar, Eden Fransız sefirine gönderdiği bir mektubla erkanımalum ya o zaman kıyamet kopuyordu harbiyeler arasında yapılacak olan müzakerelerin Küçük temiz bir ev, küçük temiz bir oda... Kenarda yorganları örtülmemiş bir yalnız teknik şartları ihtiva edeceğini teyid etti karyola, pencerenin önünde minder var. m galm yanında hafıf sakallı, yaşlıca bir erMinderin önünde bir mangal... Man kek ayakta duruyor. Minderin üstünde zayıf, ve san bir hasta kadm omzuna al dığı bir battaniye ile oturuyor. Bir elinde bir fincan çay, bir elinde midesinin üstüne bastırdığı sıcak bir tuğla.. Parmakları tamamile kuruyup kemik leşmiş elleri, yalnız kemik üstüne sarılınış bir deriden ibaret incecik ayaklan var. Ve gene bu halde Türk kadınlanna mahsus olan gönülden gelen bir misafirperverhkle: Buyurunuz, oturunuz kızım, diye beni ağırlamağa gayret ediyor. Teşekkür ederim, diyorum, dışa rıda arkadaşlarım bekliyorlar. Sonra ayakta duran erkeğe döneıek soruyorum: Ismaıl Eski Tramvay şirketi işçilerinden Ismail siz misiniz? Tramvayda nekadar zaman çalı§ Evet kızım. tmız? Nekadar zaman oldu oradan çı Dört ay kondoktörlük ettim. kah? Neden çıktmız?. Birçok sene oldu. Yedi sekiz seneyi Işi beceremedim. Bir gün bir bilet geçti. (Arkası 8 incisahifede) Meselenin şekil itibarile bozukluğu şuradadır: Almanya bu hareketi diğer milletlerle akdettiği bir muahedeyi diğer âkidlere sormadan bertaraf etmek sure tile yapmıştır. Milletler Cemiyeti Konseyinin mahkum etmekle iktifa ettıği bu hareketten bir takım fena neticeler çıkabi lirdi. Almanya bu hareketini Fransız Sovyet andlaşmasından doğmuş bir zaruret gibi göstermekle beraber komşularile daha esaslı sulh muahedeleri akdine hazır olduğunu söyliyerek ileri götünnüş olduğu için bu teminat, bir arahk ve birdenbire büyük buhranlar geçiren milletlerarası ve hususile Avrupa milletleri arası ha yatını nihayet M. Hitlerin Londraya ulaştırdığı tekliflerle azçok sükunete döndü rebılmiş gibidir. Bununla beraber sürpriz modasının zaman zaman nüksedebilmesi ihtimallerini milletlerin hafızasından sil mek için sulh lehine çok büyük mesai sarfetmek lâzım geleceğine şüphe yoktur. Bizim kanaatimiz şudur ki Almanya nın sulha hakikaten bekçilik edecek bir Milletler Cemiyetinin sinesinde sırası geldikçe açık konuşmak suretile halledemi yeceği hiçbir millî meselesi yoktur. Me ğer ki birçoklannın farz ve kabul ettikleri veçhile Almanya başka milletlerin va tanlarına taarruz etmek için gizli emeller besliye. Bu takdirde ergeç bir Avrupa harbinin önüne geçilemiyeceği şimdiden muhakkak sayılmak lâzımdır. Açık iuy lemek için, meselâ Almanya şarkta te vessü etmek hesabma bir gün Soviyetler diyanna taarruza kalkışacak mıdır? Al manyanın şimdi binnefis kendisinin de hararetle taraftarlık ettiği sulh fikrinde ne kadar samimî olduğu iyice anlaşılabil mek için M. Hitlerin Mein Kampf (Mü cadelem) unvanh kitabında temas etmiş olduğu bu bahiste dahi sarih ve kat'î beyanatına ve belki ahdî teminatına ihtiyac vardır. Almanyanın günün birinde tahakkuk edebilecek böyle emellerle meşbu olduğu bilindikçe ne yapılırsa yapılsın Avrupanm rahat edemiyeceği çok meydan da bir hakikattir. Avrupanın bugünkü müterakki zihniyeti fılân millete karşı «ulh, fakat diğer falan millete karşı harb şeklinde iki ölçülii hareketleri kabul edemez. Alman hududunda bekliyen Fransız askerleri Paris 3 (Hususî) Fransız kabine si Almanya haric olmak üzere diğer Lo karno devletlerinin iştirakile yeni bir konferans toplanmasmı istemeğe kara ver miştir. Kabine pazartesi sabahı Elize sa de toplanarak bu meseleyi görüşecek ve Almanyanın mukabil cevablan hakkında ngilterenin notasına vereceği cevabı kat'î iurette kararlaştıracaktır. Londradan bildirildiğine göre, İngiliz lükumeti şimidılik Lokarnoculann iştira kile yeni bir konferans toplanmasına muLondra 3 (A.A.) Avam kamaraıalefet etmektedir. sında von Ribbentrop ile dün yapmış olGelecek toplantı duğu görüşmelere telmih eden M. Eden, Paris 3 (A.A.) Flandinle îngiliz şu beyanatta bulunmuştur: « Von Rıbbentropa Ingiltere hükubüyük elçisi arasında dün öğleden sonmetinin M. Hitlerin son protestolarını son a yapılan görüşme esnasında Lokarnocu devletler tarafından 8 nisanda Paris ve derece mühim telâkki etmekte olduğunu „ a Brükselde yapılacak bir konferans ve bu protestolann derin bir tetkike tâbı mevzuu bahsedilmiştir. İngiliz hükumeti tutulmağa lâyık bulunduğunu, ancak en en yakın bir zamanda bu hususta noktai acil meselenin yakında takib edeceğimiz nazannı bildirecektir. usulün ne olacağını bilmek olduğunu söyBaşbakan Sarraut, bugün Flandinle ledim.» M. Eden ilâveten demiştir ki: Temenni edelim ki harb felâketinin Parise davet edilmiş olan Berlin, Roma « Diğer hükumetlerle temasa girmekorkunc hayaletleri bazı milletlerin buh ve Londra elçileri arasında yapılacakgö(Arkası 8 incisahifede) miz için zaman lazımdır. Wlt«™ hükuy ran demlerinde düşündükleri plânlann manasızhğmı meydana çıkararak bütün Avrupa milletleri arasında insanca yaşanılacak bir sulh hayatını perkitmeye sevketmiş olsun. Muhakkak olan şey şudur ki bundan sonra Avrupa karasında hiçbir harb münferid ve mahallî bir hâdise mahiyetinde kalamaz. M. Edenin Avam Kama Habeşler yenilmemiş, yeni bir^ savaşa hazır i izalıatı Ingiltere hükumeti Hitlerin cevabını derin bir tetkike lâyık bulmaktadır meti bu dakikada bir müddet tevakkufun çok kıymettar olduğu mütaleasındadır.» M. Eden bundan sonra, M. Hitlere Ingiltere hükumetinin müzakeratın açılmasını temin maksadile hiçbir gayret sarfından çekinmiyeceği ve bu müzakerelerin nihaî bir hal suretine iktiran etmesi için elinden geleni yapacağı hususunda teminat vermesini istemiş oldugunu söylemiş tir. M. Eden ayni zamanda von Ribben tropa İngiltere hükumetinin Almanyaya bilhassa yardım etmesi için müracaat etmiş olduğu intikal devresi meselesinden c!e (Arkası 8 incisahifede) liııııtıımiilııtmıiıiiiiiıııti»»"'1"»'1"1"""""1»"11*»111 İtalyan karargâhından gelen haberler, tmparatorun Aşiyangi gölü civarında yeni bir muharebeye girişmesi ihtimali oldugunu bildiriyorlar Askerî muharririmizin mütaleaları Sulh fikrinin hergün daha büyük samimiyetlerle inkişafına intizaren bugün ve yann için her millet hesabma sulhun en kuvvetli temeli her milletin en ileri im kân hadlerinde kendi vatanını müdafaaya hazır olması şeklidir. Almanya bile Lo karno andlaşmasını kâfi derecede kuv .vetlendikten sonra ve zamanın kendi hareketine uygunluğundan istifade ederek parçalıyabilmiştir. Ancak tekraj edelim ki bu hareketi dünya nazannda kolaylaştıran cihet nihayet onun Alman topraklanna ve en tabiî Alman haklanna dayanmasmdaydı. Böyle meşru esaslardan bil külliye mahrum hareketlerin behemehal çarpışmayı intac edeceğinde şüphe yok tur. Yeryüzünde ve hususile kendimizin de bir ucundan sıkı fıkı bağlı bulunduğu muz Avrupa kıt'asında bundan sonra bu türlu gayrimeşru taarruzlarla onlardan «doğarak sağa sola dalbudak salacak harb ateşleri olmıyacak mıdır? Temenni edelim ki olmasın. Fakat dediğimiz gibi temenn ile iş bitmez. Şimdiki halde bu türlü tehlikelere karşı en sağlam teminat bizza kuvvetli olmaktadır. Cumhuriyet hükumetimizin bu mukad; Hes işe nekadar ehemmiyet verdiğini bil miyenimiz yoktur. Fakat biz ona şimdi kinden daha fazla ehemmiyet verilmesin istiyor ve buna nekadar çok ehemmiye verilirse milletçe asla çok görülmiyeceğin i|te açık söylüyoruz. Küçük Antant, MacarisLondrada efkârı umumiye İtalya aleyhine ayak tana da fırsat vermemek için tedbir alacak landı. Habeşistan Milletler Cemiyetinden yardım istiyor. italya Nilin membalarını tahrib mi edecek? Londra 3 (Hususî) News Chro nicle gazetesi İtalyanların Tana gölüne doğru ilerleyişinden bahsederek, îtalyan pamukçulannm İngiliz pamuk endüstrisi aleyhine bir plân hazırladıklarını, ve bu plân mucibince Tana gölünün, mavi Nilin ve Nil ayaklarmın mecrasmı değiştir meği istihdaf ettiğini yazmaktadır. Mısır Başvekilinin beyanatı Kahire 3 (Hususî) Başvekil Alı Mahir Paşa gazetecilerin suallerine cevab vererek demiştir ki: « İtalyanların Tana gölüne yaklaşmalan şimdilik Mısır için bir tehlike teşkil etmez. Hukukumuzun diplomatik yolla la temin etmek kabil olduğuna kani bu lunuyoruz.» Romada Tana gölüne dair söylenenler Roma 3 (A.A.) Tana gölü mın takasındaki İtalyan ilerleyişi hakkmda ecnebi gazeteler tarafından neşredilen tahliller, İtalyan mehafilinde şiddetli bir memnuniyetsizlikle karşılanmıştır. Haber alındığına göre, İtalya, Tana gölü civarındaki İngiliz nüfuz mıntakası hakkında 1925 protokolunda vermiş olduğu taahhüdlere eskisi gibi hürmet etmek niyetin Tana gölü için fırtına kopacağa benziyor italyan Başkumandant Mareşal Badogho ve ileri hareketi yapan bir İtalyan kom İtalya Habeş harbi hakkında dün birçok esir aldığmı iddia ediyordu. Ha* gelen haberler, İtalyanların bu defa da beşlerden 7000 kişi öldüğünü koca mumübalâğa ettikleri hakkındaki iddiamızı harebe meydanında pek çabuk sayıveren Habeşlerteyid ediyor. İtalyan Başkumandanı Mareşal ile erkânıharbiyesi, den aldıklan esirleri saya saya hâlâ bitiMareşal Badoglio bile dünya ve bilhassa İtalyan efkârı umumiyesine karşı za rememiş olacaklar ki bir türlü rakam, fer propagandası yapmaktan kendini hatta takribî bir sayı bile zikredemiyor* lar, şu kadar esir aldık diyemiyorlar« kurtaramamıştır. 1 Mareşal, dünkü sayımızda çı Esasen, İtalyan resmî harb tebliğleri. Viyana 3 (Hususî) Mecburî asker(Arkası 9 uncu sahifede) kan 172 numaralı resmî harb tebliğinde liğın ıhdası memleketin her tarafmda ,,ı, ı ıııiı ııiMiMiıııııniKiııııı iıııı ıııiıııııııııııııııııııııııııiıı IIIIIIIIHI • lllllllllllllllll IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIU büyük bir heyecan tevlid etmîştir. As kerî garnizonlar bulunan bütün şehir lerde dun gece nümayişler yapılmış ve fener alayları tertib edilmiştir. Viyana garnızonunun yüksek rütbeli zabıtanı Harbiye Nezaretine giderek, Millî Müdafaa Nazırına ordunun teşekkürlerini bildirmişler, oradan ayrıldıktan sonra Başvekili ziyaret etmişlerdir. Doktor (Arkası 8 incisahifede) Bütün Avusturya şenlik yapıyor Yunan Liderler Meclisi dün Atinada toplandı YUNUS NADl Mavi nilin membaı olan Tana golünii ve etrafını gosterir harita dedir. İtalyan gazeteleri bugün Fransız efkân umumiyesinin takındığı vaziyete de şiddetle hücum etmektedir. İtalyan ordulannm son zaferlerinden kuvvet bulan İtalyan mehafili, eski beş ler projesini yahud hava plânını ihya etmek istiyen tahlilleri müstehzi bir şekilde karşılamaktadır. îtalya, eskimiş plânlan tekrar mevzuu bahsedemiyeceği gibi, ö!ü tekliflere istinad eden hal çarelerini de kabul edemez. Popolo di Roma gazetesi, Fransız matbuatının endişe uyandırmağa matuf boz(Arkan 6 nci aahifede) Atina 3 (Hususî) Haricî işleri tetkik ve müzakere edecek olan yüksek liderler meclisi dün saat beşte Başba kanm evinde içtima etmiştir. Bu içtimada liderlerden Sofulis, Çaldarıs, Kafandaris, Papanastasiu, Teo dokis, Metaksas ve Anagnostopulos ve eski Hariciye Nazırlarmdan Mihalakopulos ve Maksımos hazır bulunmuşlarParis 3 (A.A.) Tarbesde ate dır. salibliler ile faşist aleyhtarlan arasmd Başvekil Demircis, Hariciye Nazırı bîr çarpışma olmuştur. sıfatile meclise Yunanistanm haricî siAteş saliblilerin lideri albay de La yasetini izah ederek Venizelosun vefa fu. M>uaiUK.upu.ui, M. Kafandarıs roqueun belediye tiyatrosunda bir nutul tından evvel Yunanistanm haricî siyasetine dair gönderdiği iki mektubun rıcıye Nazırı Maksımos, Yunanistanı söyliyeceğini ve bu münasebetle bir top Balkan Paktı siyasetine sevk ve ithal lantı yapılacağım haber alan Tarbes v mündericatım da anlatmıştır. Başvekilden sonra söz alan eski Ha (Arkan 8 incisahifede) (Arkan 8 inciaahifede Fransada bir sokak çarpışması Mihalakopulos ve Kafandaris Balkan Paktının Yunanistanı Balkanlar haricinde de taahhüdlere soktuğunu iddia ettiler Fransız faşistlerini, Komünistler ateşe tuttular