16 Temmuz 1941 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 1

16 Temmuz 194 Çarşamba $ 4 üncü Yıl - No. 1149 - HER YERDE ( ingiliz - Rus anlaşması hakkında : mütalealar el Hürriyet içinde sulh ya- hut esaret içina: sulh. İşte bu harbin ferdasında vara- cağımız merhale. Başka her- hangi bir şekil muvakkat ve aldatıcı bir diplomasi oyunundan ibaret kalacak- tır. 1 geee Hüseyin Cahid YALÇIN be Times gazetesine gö- re, İngiliz - Rus anlaş- ması bir ittifak mânasına gelir ve Rusyanın iştirâki olma- dıkça şarki ve cenubu şarki Avrupa meselelerinin hallinde istikrar temin edilemiyeceğini gösterir. The Times'in fikrince, beraber sulh akdedilmesi — de- mek sulhun hedeflerini bera - berce hazırlamak — demektir. | Manchester Guardidin gazetesi ise İngiltere ile Rusya arasında bir ittifak akdedildiği kanaatin de değildir. O sadece arada müşterek bir muhariplik teessüs ettiği fikrindedir ve bu vaziyetin Uzakşarkta belki muvakkat bir kazanç teşkil edebileceğt ümi- dindedir. Fransızların Petit Journal'i bu anlaşmayı «daha ziyade nazari bir mahiyette görüyor ve - bir-| likte sulh - veya mütareke akd- edilmenin ancak silâhla taayyün edebileceği mütaleasında bulu- nuyor. İngiltere ile Fransa ara- sında da birlikte harp etmek ve birlikte sulh yapmak için bir muahedename mevcut — olduğu halde Mareşal P&tain hüküme- #tinin bümferit bir mütareke akd- etmeğe kalkması Fransız ga- zetesine bu mütaleayı ilham etmiş olacağı şüphesizdir. Bir Uapon gazetesi de İngiliz - Rus nn filiyat sahasına intikal ettirilebilmesini şüpheli görüyor. İngiliz - Rus anlaşmasının fi'li neticeleri ve tesirleri olma- sı yahut olmaması bahsi yal- 'nız muharebe bakımından ehem- | - Miyeti haiz olabilir. Fakat bu| anlaşmanın mahiyeti ve şümulü çok daha dikkati celbetmeğe değerli bir keyfiyettir. Anlaş- manın mahiyeti hakkında iki mühim İngiliz gazetesinin — fi- kirleri arasında - bir ihtilâf var gibi görünüyor. Yazılan me- tinleri aynen okumak kabil ol- sa idi bu ihtilâfın vücudu ve ülü hakkında daha etraflı Şimdi yalnız telgraflardaki hi lâsa ile iktifa mecburiyetinde- yiz, Biz daha ziyade Manchester Guardian'ın mütaleasını kabule —meylediyoruz. İngiltere — ile Rüsya arasında asıl mânasile bip ittifak muahedenamesi akd- edilmemiştir. İki memleket ara- sında yapılan anlaşma alelitlak Almanya devleti aleyhinde bi- le değildir. Bu doğrudan doğru- ya Hitlerle ve Nazilik ile müca- GÜele etmek için vücut bulmuş bir anlaşmadır. Yarın, Almanya- da Nasyonal - Sosyalizm iktk dar mevkiinden düşse de yerine faraza bir komünist hükümet| gelse bügünkü İngiliz - Rus anlaşması devam edebilir. mi? Komünist Almanya ile Komü- nist Rusya elele vererek Ya- hudi plotokrat İngilizlerin kö- künü kazımağa çalışırlar. Al- manyada Nasyonal - Sosyalizm rejimi düşüp te yerine demok- ratik ve parlâmanter bir rejtm gelse Almanya ile İngilterenin birleşerek — Rusyadaki komü- nizm rejimini tasfiye etmekten kendilerini menedebilmeleri çok zordur zannederim. Bir u: sulhu, ikisi ortası bir hal ç; bularak milletler arası müna- sebetleri eskisi gibi pamuk ipli- gine bağlama siyaseti artık kat'iyen imkânsız hale gelmiş- tir, 1914 - 18 harbindeki büyük felâketlerin ve fedakârlıkların tevlit — ettiği — iktisadi, si yasi —ve — sosyal — zorluk İardan ve fenalıklardan henüz kurtulmamış — olduğumuz — bir sırada bu harp patlak verdi. Şimdiye kadar yapılan masraf zannederim ki Umumi Harpte- ki masrafları geçti. Daha ne / 1 5 ) MAN-RUS l ÂL HARBİ Berlin bildiriyor: BütünRus mukabil hücumları geri atıldı Birçok Rus tank kolları imha edildi İlk İtalyan seferi kuvveti Viyanaya vasıl oldu Berlin, 15 (a.a.) — Pazartesi günü Stalin hattının tahrip e- dilen istihkâmları arkasında a- çılan boşlukları doldurmağa ve Almanların Kiyef'e doğru yap- tıkları ileri hareketini durdur - mağa teşebbüs eden mühim Sov yet zırhlı teşekkülleri tamamen imha edilmiştir. Sovyet tankları alelâcele açı- Jan boşluklara gönderilmiş ol- duklarından Ppazar gününden beri şiddetli bir tank muhare- besi cereyan etmeğe başlamış- tır. 50 - 70 ton ağırlığında yüz- lerce Sovyet ağır tanktan Al- man tanklarının ve müretteba- tının açtıkları ateşle tahrip &-| — | dilmişlerdir. Ağır tanklardan bazıları 15 lik toplarla mücehhez bulun- maktadır. Bu çok büyük tanklar da muharebe meydanında kâl - mıştır. Sovyet kuvvetlerinin Kiyef mmntakalarında yaptıkları bütün mukabil. taarruzlar — düğmana kanlı zayiat verdirilerek tarde- dilmiştir. Sovyet kıtaları dağıtılmıştır. Bunlardan bazıları ormanlara atılmış, bazısı kuşatılmış ve bu mıntakada toplanmış - kıtaların büyük bir kısmı ise tamamile mağlüp edilmişlerdir. (Sonu sayfa 5 sütun 4 de) Devlet Denizyolları Memurları ! Badema devlet memuru hü- lerine tâbi tutulacak küm Küpeşte,! Fena hava, tahsisatı da Ankara 15 (Hususi -Muhabi- rimizden) — Vekiller Heyetince kabul edilen bir kararname ile Devlet Denizyolları memurları- nı tayin, tebdil, terfi ve tecziye vsulleri, bunlara verilecek har- cirah, tazminat tahsisatları niden tanzim edilmektedir. Yüz liradan aşağı maaş alan memur- lar umum müdürlükçe tayi"ı edi- lecektir. Yeni nizamnamed. kadar da para gidecektir, ne ka- | dar insan gidecektir! İktısadi hayatın normal şekil alması ise bütün bütün imkânsız hale gele-| cektir. — Böyle bir kasırgadan | sonra bu beşeriyet emin ve mi takar bir beynelmilel hayata| kavuşmazsa dünyanın her ta-| rafında kıyamet kopar; ihtilâl- ler, isyanlar medeniyetten ka- lacak son şuleyi de siler Ş.J pürür, İnsanlar artık harpleri doğuran - çılgınlıklara, eşkıyu»W lklara tahammül etmiyecek-| lerdir. Bu harbin sonunda bü- tün dünyaya şâmil bir tasfiye| lâzımdır ve bu tasfiye bugünkü | devlet adamları isteseler de is- temeseler de, mümkün görseler de görmeseler de behemehal vu- | kua gelecektir. Umumi tasfiye - den kaçanları, ikisi ortası bir sulh yapmak isteyenleri millet- ler yerlerinden atacaklar ve ar- tık kat'i bir neticeye varacak- lardır. Bu netice ister herkes için müsavi bir hürriyet, istik- Vâl ve sulh olsun, ister herkes | KURUŞ Temsil, Çamaşır, Su kabul edildi * A v a (ı Cephelerdeki son vaziyeti Bugünkü harbin hedefi, has- mın hayat kaynaklarını kürüt- maktır. Bir işçinin makinesi ve- yin evsafı tafsilen yazılmakta- dir. Memurların terfii devlet | memuru hakkında cari olan hü kümlere tâbidir. Nizamnamenin ikinci kısmı ceza usullerinden bahsetmektedir. Harcırahlar yi- ne devlet memurları harcırah u- sullerine tâbi olmaktadır. Yeni hükümlerde küpeşte fena hava- | temsil, çamaşır, su tahsisatı ka- bul edilmektedi! " Vi DA HARP VAZiYETİ Tahrip ve imha harbi İki senedenberi devam eden harp fecaatını gittikçe arttırıyor YAZAN : Emekll Geııeral Kemal Koçer Üngilizler dün Bey- için müsavi bir esaret olsun. Fakat bu umumi esaret de gene cihanşümül bir sulh demek - 0- lacaktır: Hürriyet içinde sulh yahut esaret içinde sulh. — İşte bu harbin ferdasında varacağı- | miz merhale. Başka - herhangi | bir şekil muvakkat ve aldatıcı | bir diplomasi oyunundan ibaret kalacaktır. Bu düşünce tarzının serptiği zıya altında mütalea edilirse İngiliz - Rus anlaşmasının ta- mamen askeri mahiyette mu- vakkat ve yalnız bir meseleyo | yani Naziliği yıkmağa münha- | sır bir programdan başka bir | gey olamıyacağına hükmedil- | mek zaruridir. Bugünkü şartlar altında böyle bir anlaşma tabif idi. İngiliz zihniyeti mutlak ve kat'i muhakemelerden ziyade ahval ve vekayiin icaplarına göre nisbi ve mahdut tedbirler- den hoşlandığı için İngiliz Rus anlaşması imzalanmıştır ka- naatindeyiz. Hüseyin Cahid YALÇIN üUSYoıı USTAKOV n ç MOSKOVA, “. ısı»?s BALTA VFIPUĞ iee gösteren — harita teri de harbi besler. Her ılrulı | (Sonu sayfa 5 sütun 1 de) Suriye Mütarekesi- nin esasları B Fransızlar Suriyedeki askerlerini götürebi- lecekler ruta girdiler Vichy, 15 (a.a.) — Ofi ajan- sa bildiriyor: | Suriye ve Lübnanda muhasa- matın tatili hakkında imza e- dilmiş olar itilâfın başlıca mad deleri şunlardır: Bir taraftan Filis tefik kuvvetler ku: neral Wilson, diğer taraftan şark kuvvetleri baş kumandanı Muavini general De Verdilhac aşağıdaki şerait dahilinde Su- riye ve Lübnan dahilinde muha- samata nihayet vermek husu- (Sonu sayfa 5 sütun 5 de) Berlin Türk siyasetini takdir ediyor ge |a Berlin, 15 (a.a.) — Alman si- yasi mahilleri, bugünkü askeri Vaziyetten sonra İngiliz - Rus paktının her türlü ehemmiyet ve kıymetten ari hiçbir şey ifa- | de etmiyen bir vesika olduğu mütaleasındadırlar. — Churehill ile Stalin, birbirlerinin , kolları | arasına, âdeta — zorla atılmış -| lardır, Bunun içindir ki bugün (Sonu 5 sütun 6 da) GÜNLÜK sSİYASI HATLk CAZETEST r ALMAN-RUS HARBİ Moskova bildiriyor Alman ilerleyişi her yerde durduruldu Rus Baltık fi losunun mu- vaffakiyeti Almanların tatbik ettikleri hücum tabiyesinin esası Londra, 15 (a. Mosko -| va'nın resmi tebliği — Minsk'in şarkında ve cenubu şarkisin - de çok şiddetli muharebelerin devam etmekte olduğunu bildir- mektedir. Alman'ların motörlü kuvvetleri mütemadiyen son de- rece şiddetli taarruzlarda bu - lunmakta ise de Kızılordu bu taarruzları her defasında tart etmekte ve düşmana çok ağır ayiat verdirmektedir. Dün öğleden sonra 1000 ka - dar Alman tankı tahrip edil - miştir. Bu bir geçide — girmek cesaretinde bulunmuş olan bir kafile idi. Bu geçitte 3 bin Al - man askeri imha edilmiştir. Maamafih Rus tebliği muha- rebelerin cereyan etmekte ol - duğu mıntakaları - ve şehirleri tayin etmemektedir. Bu yüzden harekâtın mahiyetini anlamak mümkün değildir. Rus tebliği Sovyet tayyare - lerinin yek diğerini takip eden dalgalar halinde Alman hatla - rının gerisindeki tayyare mey- danlarına ve hatta tank grup - larına hücum etmekte oldukla - rını ilâve etmektedir. Aynı tebliğde —bu ayın 12 sinde Sovyetlerin deniz kuvvet- lerinin baltık denizinde- büyük bir Alman kafilesini yakalamış olduklarını — bildirmektedir. Bu (Sonu sayfa 5 sütun 2 de) | B. Churehili ingiliz - Rus | askeri ittifa- kı ilân edildi İngiliz Başvekili nin yeni nutku ) Londra, 15 (a.a.) — Reuter bildiriyor: Bugün Avanı Kamarasında söylediği bir nutukla Başvekil Churcehili, Sovyet Rusya ile İn- giltereyi müttefik olarak ilân et- Miştir. Başvekil evvelâ Avam Ka- marasının — yakın celselerinden birinde istihsalât hakkında ce- reyan etmiş olan müzakerelere dair kısa bir beyanat yaparak de miştir (Sony sayfa & süttün 7 de) | te Beşiktaşlıları asabileştirmiş- BALKANLARDA | SON SEYAHAT | Protestan mı? | başki el değerli san'atkâr ( Müzeyyen Senarı ) da (Kristal) de bülabilirsiniz. l— Telefon: 40099 ———] TELEFON : 20 Üç Büyük Muvaffakıyet 1 — İstanbulda en iyi sazı (Krletal) de dinliyebilirsiniz, 2—.En iyi — öküyan (Kristal) dedir. En hassas ruhlara hitap eden bayanlar Bugün Ankarada Düdüklü Tecrübesi Tayyare yapılacak Canavar Düdüğü Takılmış Bir Tayyare Şehîr Üzerinde Uçacak (Bulg ( tekzıbı | Türk hududunda hiç bir tahşidat yapılmamış Sofya, 15 (a.a.)— Bulgar a- || jansı bildiriyor | Sonu sayfa 5 sütun 3 de) W Ankara 15 (Hususi) — Yak rınki çarşamba günü — (bugü sabah saat 10 da Ankara üzek rinde düdüklü tayyare tecrübe- leri yapılacaktır. Canavar — dü- dükleri takılı bir tayyare şehir üzerinde bir müddet uçacak, bu çıkardığı yaptığı tesir tetkik olunacaktır. Malüm olduğu üzere, hava harplerinde şehirlere hücum e- den tayyarelere bu şekilde ca- navar düdükleri takılmak ve bunlar vasıtasile halkın kuvvei | maneviyesini kırmağa çalışmak yeni harbin ortaya çıkardığı bir Uusuldür. Beşiktaş Ankarada ' 4-1 Mağlüp oldu Gençlerbirliği Türkiye Fudbol Şampiyonluğunu kazandı Oyun çok heyecanlı ve kavgalı, dö- vüşlü oldu. Hakem 6 oyuncuyu sahadan Ankafa, 15 (a.a.) — Bugün' 19 mayıs stadında milli küme' şampiyonu Beşiktaşla Ankara şampiyonu — Gençlerbirliği ara- sında yapılan Türkiye futbol' şampiyonası final — maçinda! Gençler birliği Beşiktaşı 4-: lı mağlüp etmiştir. Başlar başlamaz derhal seri bir cereyan alan bu karşılaşma-| nın altıncı dakikasında gençle | rin muhacimleri merkezden sa- ğa ve sağdan tekrar merkeze doğru kombine ettikleri gü-' zel bir akında soliç Mustafanın süt kadar sıkı bir vuruşu ile ta- | kımlarına ilk sayıyı kazandır - mışlardır. [ Bu beklenilmiyen sayı genç lerin enerjisini arttırdığı nisbet- Yazan : Aka GÜNDÜZ Sofya Müftüsü çıkardı tir. Rakiblerinin - asabiyetinden istifade edem Gençler, hücum - larını Beşiktaş kalesine tehli keli olabilecek bir tarzda tek- sif etmişler ve 16 ıncı dakikada favulle durdurülan - bir akın - dan sonra lehlerine kazandık - ları firikikten Alinin çektiği sıkı bir şütle ikinci sayılarını da yapmışlardır. Bu sayı ile hâkimiyeti elleri- e ılanng:u;ler qu:ş ka- lesini tırmağa başlamış - lar ve26 mcı dakikadan sa; dan inkişaf ettirdikleri bir hi cumda Mustafanın ayağı ile çüncü sayılarını da yapmışlar - dır. Bu sayıdan Sonra maça bir asabiyet havası ârız olmuş ve oyun tedricen sert bir cere (Sonu sayfa 5 sütun 4 « Tefrika No. 4 'Bu kendi kendine Müftü sersem ve şapşal adamla bir konuşma Adı nedir? bilmem.. Hangi u- lustandır? bilmem.. Dini, inanı nedir? - bilmem.. Katolik mi? Ortodoks mu? Mecusi mi? Zerdüşt mü? Budist mi? bimem.. Boyu, posu, kılığı biçimi nicedir? bilmem dedim ya Başkalarına — söylediklerini, | arı söylediklerine göre galiba müslümanlık iddiasında imiş. Müslüman olduğunu söy- lediğini başkalarından işittim. İster olsun ister olmasın, neden şusun? Niçin bu değilsin? de- meğe hakkım yok. Ben vicdan ve ulusal hürriyetin alabildiğine kökleştiği bir vatanın hür çocu- ğuyum. Hem şu da var: Para ile iymanın kimde olduğu bilin- mezmiş. Böyle iki, üç, sekiz meç- hullü muadele ile bu yaşta uğ- raşamam. Ne isterse, ne kılıkta ve nasıl isterse öyle olsun. Benim - bildiğim, gördüğüm, | öğrendiğim ve söylemek istedi- ğim şudu ya müfti Kendi kendine, Sof- (Bulgaristan baş müftülüğü başkadır) Sofya için çok çalışkan, çok gayretli, çok sempatik, çok ateşli bir adam- dır. Sofyaya kaç kere gittimse hep onun övgüsünü dinledim. Hiç kimse Bulgarya baş müftü- sünü tanımıyor, — fakat kehdi | kendine Sofya müftüsünü bil - Mmiyen, övmiyen, tanımıyan yok. Sofyada on yedi on sekiz müs- lüman var amma, Sofya müftü- sünün nüfuzu aşağı yukarı on sekiz milyonun üstündedir. Bunu ben söylemiyorum. Söy liyene bakma, Ssöyletene bak, demişler. Söyliyen ben isem söy- lettiğim Sofya müftüsüdür. O- nun ağzından dinleyiniz. O di- yor ki: — Ben, on yedi milyonla.. bir milyon da Bulgaryada var, demek on sekiz milyonla uğra- şıyorum... İnkılâba bağlı olan bu milyonları bu mutezileyi bir gün gelecek bire kadâr ezeceğim. Bizimkiler eldebir. Onları zati her gün eziyorum. (Sonu sayfa 3 Sütun 1 de)