17 Temmuz 1941 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 1

17 Temmuz 1941 Perşembe 4 üncü Yıl - No. 1150 Suriye anlaşması Fransanın bundan sonra Suriyedeki hakkı Suriye ve Lübnanın istiklâllerini teb- rik ederek oradan çekilmek- ten ibaret olabilir. Hüseyin Cahid YALÇIN y — uriye ihtilâfı hakkında İngiliz generali ile Fran- sız generali arasında im- zalanan anlaşmanın metni neş- redildi. Evvelce Vichy kaynak- larının haber verdiği filha- kika bu vesikada askeri ve tek- »ik meseleler haricinde hiç bir şeyden bahsedilmemiştir. Bir tarafta kitaplar ve resmi evrak hazineleri içinde koca bir huku- ku düvel yatarken diğer tarafta hayat ve hakikatın gi ösü içir- de bedenden bütün bütün baş- ka ve canlı bir takım usuller ve teamüller yaşıyorlar ve her ye- ni şartlar içinde yeni şekillerle teamül edip gidiyorlar. Onun için bu anlaşmaya malüm ıstı- lahlardan hiç birini tatbik ede- miyoruz. Meselâ bir mütareke veya müsalehaname demeğe imkân göremiyoruz. Londra ile Vichy arada bir harp vukua gel- diğini kabul etmiyorlar ki an- cak harp halinde tasavvur edi- Tebilecek bir mütareke veya mu- salebadan bahse imkân olsun . Kabul edilen resmi “fiction,, (Hilei şer'iye) ye göre Suriye vak'ası sadece mahalli ve as- keri bir hâdiseden ibaretti. Ve iki kumandan tarafından ma - hallinde hal ve fasledilmiştir. Meselenin bir an evvel ve müm- kün olduğu kadar az infial ve kin hisleri içinde halledilmesine müteessif değiliz. - Bilâkis - pek memnunuz. — Yalnız - ortadaki gok kanlı facialar ve çok esaslı mücadeleler içinde bile- insan- ların zevahiri kurtarmak - için gocuk oyunları kadar safdilâne Jwsuller ve muameleler icat etme- 'ge bu kadar ehemmiyet verme- leri ve kendi kendilerini aldat- mış görünmeleri tuhafımıza gi- diyor. İmzalanan anlaşma çerçeve- gi içinde hareket edilmek lâ- zam gelirse Suriyede hiç bir şe- yin değişmemesi icap edecektir. Vichy hükümeti anlaşmaya im- za bile koymamıştır ve Fransa- Hin Suriyedeki haklarına halel gelmiyeceğini bildirmiştir. Ya- ni Vichy'nin imkânsızlığını pek Alâ bile bile müdafaa eder gö- ründüğü teze nazaran Fransa hâlâ Cemiyeti Akvamdan aldı- ği salâhiyetine istinat ederek kendisini Suriyeyi-idareye hak ve salâhiyet sahibi zannediyor ve Suriyenin ne zaman istiklâle liyakat — kesbedeceğini - takdir hakkını kendinde muhafaza et- mek istiyor. Yani açıkçası fırsat gözetliyor. Diğer taraftan Mr. Chur- chill'in de Avam Kamarasında vuku bulan beyanatında Suriye anlaşmasına temas ederken İn- gilterenin Suriyede hiç bir hu- susi menfaat takip etmemiş ol- duğunu, maksadın Alman hu- lülüne sed çekmekten ibaret bulunduğunu hatırlatmış — ve Fransanın Suriyedeki haklarını İngilterenin tanımakta devam e- MAN-RUS ı AL HARBİ Berlin bildiriyor: Almanlar Moskova yolunda Rus müstah- | kem hattı nasıl tahrip ediliyor? Leningrad'a karşı da tazyik şiddet- lendirildi Berlin, 16 (a.a.) — başkumandanlığının tel | — Şarkta, harekât müsait şekil | de inkişaf etmektedir. Bir çok| | yerlerde Sovyet kuvvetleri ta- | Tafından yapılan — nevmidane mukabil hücumlar düşmana | | kanlı zayiat verdirilerek püs - | kürtülmüştür. Stalin hattı nasıl yarılmış? Berlin, 16 (a.a.) — Vitebsk mıntakasının şarkında kâin Sta lin hattının son tahkimatı da Pazartesi akşamı Alman kıtala- rı tarafından zaptedilmiştir. Betonarmeden yapılmış — bü- (Sonu sayfa 5 sütun 4 de) Yeni bir sulh rivayeti Vaşington, 16 (a.a.) — Hari ciye müsteşarı B. Welles, dünkü | gazeteciler toplantısında Hitle- re memurlarının Amerikada Al-| manyanın sulh- tekliflerini yap- mağa çalıştıkları hakkında New - York belediye. reisi B. Laguradia tarafından yapılan beyenatin yerinde olduğunu söy | lemiş ve Bunu teyit eylemiştir. | B. Welles, tekiiflerden bahse- | derek bunların kendi kulağına | tesadüfen geldiğini resmen A-| merika hükümetine bildirdiğini | beyan etmiştir. | Alman taklığı Hükümet bu Ankara, 16 (Hususi) — Hü- kümet Hataydaki Amok batak-| liğının kurutulması için lâzım | gelen tedbirleri almıştır." Yapı- | lan keşiflere nazaran bataklı -| ğin tamamen kurutulması - için 6 -7 milyon liralık tahsisata | lüzum görülmektedir. | Hükümet bu iş için yeni sene | deceğini bildirmiştir. . İngiliz başvekilinin beyana- fanda en 'ziyade ehemmiyeti hai: olan fokta son parçadır. Çünki zaten hiç kimse İngilterenin Suriyeyi emperyalist bir hırs sevkile istilâya kalktığını ciddi Burette aklına getiremezdi. İn-! giltere Ortaşarktaki ve Mısır- daki mevküni sağlamlaştırmak ve emniyet altında tutmak için Suriyeye el koymak zaruretinde idi. Fakat Fransanın Suriyede- ki haklarının İngiltere tarafın- dan tanınmakta devam edilece- ği hakkındaki teminatından sa- rih bir mâna anlamak zordur. Eğer Vichy hükümetinin iz- har ettiği noktai nazar ile İn- giltere Başvekilinin verdiği te- Minat birbirine uygun ise yani mareşal P&tain ile Mister Chur- chill ayni lisan ile konuşuyorlar ve ayni maksadı ifade ediyorlar ise bütün cihan büyük bir hay- ret içinde kalacaktır. Bizim gahsi kanaatimize göre her iki devlet hemen hemen ayni ta- birler altında çok farklı mak- satları ifade ediyorlar. Fakat esas hakkında tamamen muta-, bütçesine 250 bin liralık tahsi-! sat koymuştur. Geri kalan tah-| sisatın temini işi büyük su işleri programı içine alınmıştır. Su ; Hatayın Amuk Ba- Kurutuluyor eden tahsisatı kabul etti v Sovyet zirhlı teşekkülleri Ingiliz - Rus İşbirliği Moskövada bir .ve Rus-İngiliz uzlaşmasının hangi tarafa daha çok faideler bahşettiği bir tedkik mevzuu olamaz Fransanın çökmesinden son- ra Büyük Britanya orduları çok çetin vaziyetlerle karşılaşmış- lardı. Havalarda, nisbetle çok zayıf Britanya hava orduları ana yurd semalarını korumıya, hasım memleketlerine akınlar yapmıya mecbur — olmuşlardı. Bir yandan adanın can damar - ları bombalanıyordu, bu hamle- leri yerinde ve tam zamanında karşılamalı idi; öte yandan taar- ruza uğraması muhtemel Bri - tanyanın müdafaası, taarruz çı- | kış yerlerinin muntazam surette iş için icap YAZAN : Emekli General Kemal Koçer Gövülmesini zaruri kılıyordu. Hava kuvvetlerinin uçuz siar| ları dahilinde Convois'ların mur hafazası wıî gene ana hava ku]- vetlerine düşen . bir .ödevdi. Almanlar, İngilizlerin havk. lardaki zafından istifade ederek, kuvvetli filolarla Londrayı gün: düzün dövmekle, fikirleri ted: hiş etmekle, ihraçlara imkâni hazırlarken, asıl kıymetleri key- fiyetlerinde olan İngiliz hava kuvvetleri de her savleti kar$ı- lamakta idiler, Bu cüretli muka> (Sonu sayfa 5 sütun 1 de) ingiliz tayyareleri Almanya ve İtal- yadaki hedeflere tonlarca bomba yağdırdılar işleri programı için meclisten 50 | milyon liralık tahsisat çıkarı -| lır, çıkarılmaz Amok bataklığı-! nin kurutulması için icap eden tahsisat tamayile ayrılacaktır. Amok bataklığının kurutulması işine Antakyadan itibaren Asi| nehrinin yataklarının ıslâhiyle başlanacaktır. Ayrıca bu saha-| daki bataklıklar kurutulacak ve sedlerle su baskınları önlene -| — nn eee ü diplomasi inceliklerine uygun buluyorlar. Çünkü realitenin li-| saniyle konuşmak icap ederse Mareşal Petain Fransanın Su- | riye “müstemlekesini,, — elinden | bırakmıyacağını - iddia - ediyor. | | Mister Churehill ise Fransanın | Suriyedeki haklarının tanına- cağı teminatı ile Suriyenin bun-| dan sonra da Fransa tarafından | | istismar edilmesine İngiltere - nin razı olacağını anlayam: | Bu ancak acı hakikatin lezzetini gizlemek için hapı yaldızlamak nezaketinden ibaret olabilir. İngilizler — Fransızların izzeti | nefsini korumak için Suriye an- laşmasında azami hüsnü niyet ve nezaket gösterdiler. Hiç bir | mütarekede görülmemiş dere- cede dostça hareket ettiler ve pek iyi yaptılar. Fransız kuv- yetlerinin şeref ve haysiyetine bundan daha fazla hürmet edi- lemezdi. Zaten kendilerini ha- kikatte daima Fransızların müt- bik imişler gibi davranmayı, tefikleri addeden İngilizlerden cektir. ı başka türlü bir hareket bekle- mek mânasız olurdu. Fakat İngil | tere imkân dairesindeki bütün nezaketleri ve dostlukları ibraz | etmek için ne kadar itina göste- rirse- göstersin, siyasi prensi) lerine, ideallerine, takip ve mi dafaa ettiği davaya Suriyeyi istilâya başlarken Suriyelilere ve Lübnanlılara verdiği vâdlere muhalif bir harekette - buluna- maz. Fransanın bundan sonra Suriyedeki hakkı Suriye ve Lübnanın istiklâllerini tebrik e- derek oradan çekilmekten iba- ret olabilir. Bu türlü iktısat ve siyaset sahalarında anlaşmalar, bir istilâ ve tahakküm hareketi- ' nin neticesi şeklinde Suriyelilere tahmil edilemez. Bunlar hissedi- | len dostluğun, beslenen minnet- | darlığın ve müşahede olunan | menfaat birliğinin telkin ettiği arzu neticesinde ihtiyari suret- | te gösterilmiş bir muvafakatin mahsulü olmak lâzımdır. Hüseüin Cahid YALÇIN Kahire, 16 (a.a.) — Ortaşark İngiliz hava kuvvetleri umumi karargâhının tebliği: Bu sabah erken bombardıman tayyarelerimiz Trablusgarp sa- hili açıklarında düşmanın - tica- ret vapurlarından müteşekkil 4Sonı ütun 5 ingilizler Beyrutta Mütareke hakkın- da tafsilât Kahire, 16 (a.a.) — Kahire- de mütarekenin nihaf şartları ile ayni zamanda neşredilen bir vesika bu husustaki müzakere- lerin ne gibi esaslar dahilinde cereyan etmiş olduğunu göster- mektedir. Vesikada ezcümle niliyor: müttefiklerin” Suriyede söyle de- bu memleket topraklarının düşman (Sonu saxfa ö sütun 6 da) YARIN Tarihi müsahabemizde Prut- ta Rus ordusunu mahveden, Fakat Katerina tarafından kandırılan Baltacı Mehmet Paşanın Valde — Sultana el yazısı ile yazılmış bir mektu- bunu neşredeceğiz, Ve geej di zi a aei 3 KENl ;ğ gq_:hnınlııde LMAN-RUS HARBİ Harp çok kanlı bir şekil aldı Merkezde iki ta COf da büyük VA Mzayiat veriyor Şimal cephesinde bir Alman motörlü kolu imha edildi Moskova, 16 (a.a.) — Bu bah neşrolunan Sovyet teblij 15 Temmuzda bütün gün Pskov - Porhov, Vitebek ve No- vograd « Volins istikametlerin- (Sonu sayfa 5 sütun 3 de) Japon kabinesi istifa etti Milli Birliği daha iyi temsil eden bir hükümet kurulacak Tokio, 16 (a.a.) — Resmen | bildirildiğine göre Konoye ka- | binesi, yerini milli ve beynelmi- | lel siyasete uygun daha kuvvet- li bir hükümete bırakmak için istifa etmiştir. Bununla beraber imparatorun emri üzerine Ko- noye kabinesi muvakkaten va- zifeye devam edecektir. Bu resmi beyanat, Konoye- nin imparatorla 25 dakikalık (Sonu sayfa 5 sütun 2 de) IRusyadan gelen Alman Kolonisi Ankara'da |Alman Büyük Elçi- si Berlin'e tayyare ile gidecek Diğer Alman, Macar ve | Rumenler bu sabah şehrimize varacaklar Ankara, 16 (a,a.) — Mosko- vada bulunmakta olan Alman, Macar, Rumen ve Slovak büyük ve orta elçilerile mümessilleri ve tebaasını getirmekte olan hu- Moskova bildiriyor| | ler da belirtilmemektedir. yazılan bu mektuplarda imza Profes Gün dün Merhum Ziya Gün Bir müddet evvel bir milyona 'yakın servetinin en büyük kıs- Mını Üniversiteye (ölüme bağlı, tasarruf) la terkeden profesör doktor Ziya Gün salı günü ak- şamı saat 24 de tedavi edilmek- te olduğu Cerrahpaşa hasta - hanesinde - vefat etmiştir. BALK Sofyada — (Avcılar parkı) a- dında mükemmel bir teşekkül vardır. Bir yanında avcı kurul- ları çalışır, öbür yanında herkes | eğlenir. Sağında bahçeler, arka-| sında ve solunda yemyeşil ve gepgeniş bir orman vardır. Ga-| zinanun önü bir kaçar yüz met-| | re eninde boyunda, yeşil bir a- landır ki burada canlı güvercin- , yapma hedeflere, plâkala- ra atış yapılır. Herkes için ser-| besttir. Tüfek getirmeğe lü- zum yoktur. Ucuz fişek parası- na atış talimi.. Ötede müzik, kahve, sandoviç, bira, şarap, se- rin hava ve neş'e, Nuruosmaniye, No. 84 İstanbul Telgraf: VENİ SABAH İstanbul Her yerde 5 Kuruş BAL ,ANI,ŞA%!! &i .SON SEYAHAT Yazan : Aka GÜNDÜZ Avcılığa Dair Bulgaristandaki avcılar kulübü her bakımdan mükemmel bir müessesedir susi tren bugün saat 16/30 da (Sonu'sayfa 5 sütün 1 de) | kamyon, Araba, oto, otobüs, ve yayalar.. İDARE YERİ TELEFON: 20795 İığına imzasız mek- tup gönderenlere o Medeni ve Kanuni cesaret göstere- miyen vatandaşların ihbarları nazarı itibara alınmıyacak Örfi İdare Komutanlığından: Komutanlığa gelen bir çok mektuplar kısmı da imzasız, adres ve hüviyetleri yazılmamış veya ha- kikate uygun olmayan tarzda yazılmış bulunmaktadır. Ayni zamanda muhteviyatlarının delilleri ve istinad edilen esasları meyanında - bir Muhtelif maksadlarla ve bir hizmet ifa etmek kasdile ve hüviyetlerini tasrih edenle- Tin zarureti kanuniye olmadıkçal şahsiyetleri yalnız Komu- tanlıkça malüm kalacağı tabiidir. medeni ve kanumi cesaret göremiyenlerin imzasız adres ve hüviyetleri tasrih edilmeden gönde! Mündericatı nazarı itibara alınmıyarak yırtılıp atılacaktır. 16/7941 Binaenaleyh kendisinde rdiği bu gibi mektuplar Örfi İdare Komutani Sorgeneral Ali Rıza ARTUNKAL Servetini Üniversiteye Bırakan ör Ziya vefatetti Merhumun cenazesi bu gün bü- yük merasimle kaldırılacak Ziya Gün şeker hastalığın- , dan muztarip bulunmakta idi. * / Aralarında Vâüli ve Belediye Reisi Doktor Lütfi Kırdar da iği kasar hizmet etmiş- ti. Dokdıgı bir kısmını içinde yetiştiği ve memlekete daha güzel bir istik- bal hazırlamak yolunda gençle- rin bütün kuvvetlerile çalıştık- ları üniversiteye terketmesi bü tün memlekette takdir ve alâ- ka ile karşılanmıştır. Üniversite rektörl tarafın dan bu temiz ruhlu vatan evlâ- dmin cenazesi bugün büyük merasimle kaldırılacaktır. Cenaze saat 12 de Beyazıd ca- miine isâl edilecek ve buradan öğle namazını müteakıp büyük merasimle ve talebesinin elleri üzerinde Üniversiteye getirile- cek ve burada nutuklar söyle- necektir, Cenaze Eyübe götürülerek (Sonu sayfa 5 sütun ? de) Tefrika No. 5 Başkalarına karışmam. Fakat buraya gelmek için hiçbir avcı demez ki: — Bir bira içip iki tüfek ata- cağım diye on üç on beş kilo - metrelik yolu tepmeğe üşenirim. İstiye istiye gelir. Seve sı atar, güle güle eğlenir, güle gü- le evine döner. Çünkü avcılık, tenbellik ve kül kediliği değil- dir. Hakiki ve milli spordur. Yugoslavyalı iki bin konuk Sofyanın her yanını doldurmuş. Sofyanın her kurumu — garpten gelen her kuruldaşına konuk- çuluk ediyor. Onun için Bulgar- (Sonu sayfa $ sütun 1 de)