27 Ağustos 1934 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 11
inin vukuu tap Uyurlapıyyos Sgk o edrasi piş 39 play eövd Uppaskeyi sEpEMI 24 tuşu âNŞ EŞ 4353) UErEJUTEŞSI Op da voedr Pzruap K3g121434 irpap KEŞ LUMO YEIYA A guyapı aörulpzed Tue page: ME» Si UŞLASDI EAş ap) Ne 4 WI LES liytami (#6) va v ANY NUEUSO pejo Eymen “pray yer SET AGE “ml 7 syyalânrm3 ımugı Wppar nu pp ULAK gez Pnsznuz beli ani i ey, TE aero) Çİ etk Krfageapi pe, 0 MRI mirzs3) - vafey pugey) MEK öpogenr Yöpie TİYpMA run 118493 ppozkep Ey sür AL) yayalım pe YEDEN 4, İÜ Urume2 © SA şeri ag Mas urag “wep z Yane aurgizen apaeni yeunğ nedey ies ruefzg uyppozleşi (1) *” (1) ze een 2, İRJOK iyon vuruuz wyösg 140g tey MEŞE adas eyipnyin ruya m — - bs Ali Paşa, Yanda da Venedik'i Hasan Paşa) di- rak üessir ve İstanbuldan kuvvet Deni isyanları yatıştırmağa kadirdiler. na teşkilâtı başka idi. Yeniçerilerle ie etleri yoktu. Reisler gemileri- Ç edikleri gibi tanzim ve teçhiz ediyor “hlandrıyorlardı.. Fakat sonraları serilerin de ganimetlerde hissedar *İarr için gemilere birer o bölükbaşı ag desende silâhendaz yeniçeri Oko- € — Memleketin İdaresi iş Memleketin idarei âliyesi beylerbeyi- , linde idi. Asıl azası beş kişi olan a ari mahiyette bir divan (meclis) i. e Höcatülhayı (atlar nazırı), beytülmel, AD ağası idi. 4, Hizineci, maliye nazırı (defterdar) yi Sekti. Paşadan sonra en ehemmiyet- », *murdu. Yalı vekilharcı Bahriye AZI Mileyd ve Bu azalar hazineci, yalı vekilhar- £ibi olup tersaneye, gemilere, ge “eki kürekçilere, esirlere ve topçu İder, Pimmatı harbiye işlerine, kalelerin like bakardı. Atlar nazırı: Milli em W ” “müm hayvanat alım satımına na te ATA ağası: Cezayir şehri haricin- il, çe iman sancak mıntakasındaki kaba- © muntakanın asayişine memurdu. yy beş kişiye (Kerassa) yani heyeti N Kul oğulları bu me. *Yetlere geçemezlerdi. Bun'ar mut- ia Türk olacaktı. Yeniçeri ağası Yi dı dahi divanda bulumurlardı. Di- d, Yazı işleri ve zabıt tanzimi için ca yani kâtiv kullanılırdı. şi, Paha küçük rütbeli (200) kadar kü Dd, ti : K Bayı, Toterlik, tahsildarlık gibi işleri ya-* rdı. Mecliste biri Türk, diğeri ver- Ni vir vak iki tercüman kullanılırdı. Göm- hi, ktrova, anbar erinleri gibi sair etlerin de öminleri vardı. Manda bayramlarda cuma ve salıdan er gün toplanır, sabahtan öğleye uourur) (1) urekıog sknpuy uayayağ okagir müranye yoyazey eng “ueyej uapakuzaz (1) oppaasrufaz Gi »İeg UppoJkei$ şi) eğeurete nsousg deg ayı #İNPEN repey May #p O pasa ape ekwKaog Bkpuy Wğr issuyngm #yepne Uruuduğ Mppadepş yazduaap “Pig #oaap WoŞ “ippE dageğ tüttepeyea PAGAN SA EYAOAYIN TPJSA BİNpUOp 24 “ednsay oyıstıppı (maoylaj akogasg unşng dnanpjo nsozugang Uoydeğ aoysu edip *apuop aksza) opate Gg Efe yer sama wp rulamyıkoş urmepu hg “myığ v£ -2yJokeyaj sozegirg vüOt UEpUOYENN epeppemeani “ie kaps Ger 0 #p depiejung *rampjo uurpsay BA sejipjey dentek oouyyunp (soku sosegseg ızıs upon) sdepspugf ape ei ap aukoj ula zeyaylog “npJmana ozur dnpaşnz dolay odu uça” yanı, oya “Nası nadoy ag uspnpuol uopopey “pajmulap epumu “4 “*p13 'ppuop yazapanuynu sunğyönp deye uyusıpusy uvpure;doz unjos uu “afem Teyeğ onpaokiğey dıy urpuu; vjasizma resmi yyoaaol yuyaapuzE uvs “10 iedzed Z0yoya0g EŞ paaa3 Teaig ip “ejiyşos ajarjdol yadınsonu yedetes iswy “417 gg urusuusuop sojjezmuz tieyung vu “#povuroj Goyeyy eoarepyk eksyey “göranğ ouypyol su “usuop YeWipp yadamiğlap toyasıglo YA Mepşeskeg #pJok yeyuz *npfniğop vunu -eulş (voyepy) Ujo rzoyazu Ursepe 4OUUŞ ipipek öözye Leopar) 'Mpana run “#goyysanun üireyedreğ “Te Taze izeşung “ye dağaşso mjenun, uopuö; apje v5 sad EŞE epJoK; “riyle Mazakıp (zmarzek “np vauos yursas doj pity) ieiug uyppas “Kep "rpejue rulğippıdek eğruai rojez yaz “sit mğrpyye doz 09 - 05 Hapapoy ayı ramzop opaşesem Şu znjo uapusvpa #yaokeyg nsojıy Wueğeg UppsafeH kadar ahalinin müracaatlarını dinler, on- lara hüküm verir, öğleden sonra resmi işleri görüp ağalar, kâtipler, yüksek me- murları ve konsolosları kabul ederdi. Salı günleri meclis Cenine sarayında beylerbeyinin yanında toplanırdı. Divan cünhalara dayak ve cezayi nakdi ve cinayetlere idam hükmü verir. di. İdam'— Kesmek, asmak, boğmak, kazıklamak, çenkle #smak, ateşte yak- mak suretlerile olurdu. Kazıklamak, çenkle asmak gibi işkenceli ölümler siya- si mücrimler ve ateşte yakmak mürted- lere ve yahudilere tatbik rlunurdu. Baş kesmek cellâtların işi idi Meclis salo- nunun yanındaki avluda bulunan çeşme- nin önünde olurda. Boğulucaklar (Ba- bı azzun) un dışarısına götürülüp kale mazgallarından sallandırılırdı. Çenge- le asmak kale dıvarlarına çakilmış çeh. gellere mücrimin yukarıdan atılıp çen. gellere takılarak orada ölmesi idi. Kazı- ia vurma ve ateşe takma cezaları Ba- bülvaad'da yahut limandaki iskele üze- rinde icra olunurdu. Dayak mecliste atılırdı. İki esir müc- rimin başından ve kalçalarından tutar ayakları kaldırılarak tabanlarına o vuru- Vurdu. Cezayi nakdi de derhal mechiste alınırdı, Yeniğeriler sur dahilinde ve â- lenen idam olünamazdı. Onların cezası yeniçeri ağasının saraymın avlusunda infaz olunurdu. D — Memlektin Adliye işleri Cezayirde iki müftü olup mahkeme de iki idi. Ahali Hanefi ve Maliki mez. heplerinde olduklarından müftüler de Hanefi ve Maliki müftüleri idi. Beşinci mezhep denilen Haricilerin müftüsü yok- tu. Hükümler şeriata göre verilirdi Müf- tülerin hükmüne razı olmıyanlar büyük meclise müracaat edebilirlerdi. Büyüt (1) Grammont *ayppasıynur ŞuĞaup garp sa guoppepi seal ng ii) uouğten ng “ody pees 34 sunum3 nun3 meyszey aysuanf uu (ass9u3pusA) s3uolumesey (p) sone (£) 1041893 (H0gsE ENE wpopANu şpaynaı ug ud g'uenişy ulg 9 olurd apakızey nams uouğyeg >) - HA Yapuayadyeapi ETEpi M0Ğrp 3083 ut 7ç UYE 005 öğlğd Joy SA Jöyee sg 05 34 38 uyg ş *Böred repey 901 sık -utuop 34 npso ng srapımozunL (2) *3pTBA gez opzojuuuman ap unİng A Tan -rpespü sununğ ur 0z uluruesruyday, agağad pyun3 todning ire te Yutsalşsoğ ye4efo ŞUespul rek sıgppodızemay S7 yunms L 6 “mA O YOŞBE » ULreGİ AT w 0. uyaysd yaza ue eurueuop(p) op 2 xees yeges opyoaasrudol, OZ (g) sapma ireçapum pokuwdsy yoğ yad "1gığ öruyos oykepesyomı ogyam yeğen suyasydı v8 örmek 4g *rurumuog (z) “psoyiru « pug aayasyse güp ou5os U? TUT ORT uapoşokpsaci nsz u> O yezekes gami ma iğvuunmag © opdayse ng Uajokpeaci “eN apzefirureyok Jayıyımun3 Hepp sezgıse efueuyy “epey “ekuedsj Un wa — uepuepnpdo yn4ng ue uu «se ur gı Taanış ng “pIBA MOYSE BAE 006 w1g EZ MPAMYeg OEE vg ZI SA Aİ ynâng gg “npaokijıkes usysi gis tıpp$ aunuç uLu4vz9) #uvuop (1) (ogumi ed gpg sıytpkızmum 8Zz — ISI PA - Aslay, 61) 19£9yiN “nörmöain$ Möysdey © Op Tyey uzu © pjmİsR YOpA 40) ep vpuuuyepe asofeg “pp Mag vo unajfa eprumy$ vo *npans unzn eyep depunğnpunjouuez İepşiaz meclis Hanefi ve Maliki ülemasındar. ve mensup vs #ma'zul kadı ve müftülerden mürekkep olarak Camii kebirde toplanır, verilmiş olan bükmü tetkik eder; hakimi dinler, hüküm “uvafıkı şer' görülmezse nr” <olunurdu. '1) Mülki taksimat: Cezayir umumiyet- İs şark, garp, cemp ve merkez sancak- İerına ve müstakil kaitliklere ve sancak- lar da kaitliklere ayrılmıştı. Garp san- cik beyliği (971 - 1563), eenup sancak beyliği (955 - 1548) de kurulmuştu. Sark sancak beri Korxtantinde garp **1- <ok beyi (1113 - 1701) e kadar Mazena- “x sonra 1122 - 1701) de Maskarada 6- turmuş ve Oran zaptsdilince (1296 1791) oraya merkezini nakletmişti. Cenup sancağının merkezi Medea idi. Buna Titeri beyliği de deniliyor- du. (2) Merkez sancağı Cezayir şehrile (N Uca) ve civar bazı limanları ihtiva edi- yordu. Lakal, Sebeu, Blida (Bahri Elfarun) yabut Siyahiler memleketi müstakil ka- itiklerdi. Tlemsen hususi bir vilâyetti. Fakat Titeri, Tenes, Becaye'nin bazan sancak beylerine verildiği ve diğer bazı beldelerin sancak itibar olunduğu da va- ki idi. (3) Sancak beyleri de sancağı kaitlikle- re, şeyhliklere taksim ediyorlardı. Bey- ler kendi mıntakalarında daha küçük mikyasta bir idare sistemine maliktiler. Sancak beylerinin memuriyetleri İstan- buldan tasdik olunarak o suretle (Has) ve malik oluyorlardı. (4) Beylerin maiyetinde muhafızlar bu- lunduğu gibi imtiyazlı kabilelerin kuv- ij 2 Miratülcazeyir (2) Juan rehberi sayıfa 144 (3 - 4) Divanı bumayunu mühimme undan sonraki haşiyelerde (D. H vanı bümayunu mühimme defte- “1047p (no aprrayey yememşepak <p - umumıyey ığıpımag3I yermdmmmyassş Syeg UZM O PJEPUEZE KARŞIMA yeme USA uapanazygi urmemipp #rpnaa) oy arpa surğuyaepaj aa are «oâ ururğe UESEJT Oİ'd 10ğ teyey "dok - izek nunğnpjo IpEA ng UrUYseş Kağan uresemeöeg 3 39j98 opumsadın rig Muop, uuğei euliyemyı Wuedug yiiy s4 wpi “uruplağ iMopzey HIUJUEpURUME 24 VEE - efeyey unayg iğnded op saye ng uma) » oyeredun 24 nunğnpıo #ruzykapua pajğ! « a3apa unısaz yryp$ 98:9p9 NİŞ opada sanı yg tapa? sojeredum w3p ayarı tap -oydn$ orna 29y 34 Tura pia erek -vedsy urueğe veseyy Yüoumuse (1) “H “npgoknuhjo diydey mu? gö Wepva * Ouz) *mpaokıjdo apsaanş opegaynuz “Pp sAous) o wp soyeredum şezzig “pef ” İng ağounug seyse suyapuaz okgpmu Sıpejpazey Musuuop 44 mp9 VON ” We$ vpurek şeouse (8p6 — IWSI) (1) canirmeuzpnzog neyepes uraeğu wesepi ömüypa Tejğı s9 (YPOYV OY) 903 öokepu o yeyaş Sami » 4908 pnkeumaş vung we ueseşg Uraz “sU vuLavjdapıar UrUrUpeA Uwaç) “MpAOk sığeağn eğuüupuuş eğe uvey apey yasopapna Tuğra aykezaz op Yopoyy 240 MSA o (uğ) use değig vay duy akapnyıpo. oyAyn> yLAĞA) #ğamek “1g caçag wepumwegaş »yerejşereyek m4 u0y 1010p BA poyrt MyoUrON Kayla 0g seyuny yekeyru iıpaoyso$ drupa yez » Bı rarıpusy eivg uyppoakey; ouss vaJ “apsodıkes önuyreszen warm) Tpuom nsoregreg yare wkuedsj m nyeppe 440 ıkuksogğ vinpuy (o vivg upposkeş; 'mpdokpa rep » dagey upkai soy upureumyi Çyeuey SA oykrmreunn rgelıped vpuuso ng vird yen -ey İıpye mayadıpey İn? Or9yeznai wat -d6 uspadur s4 UopuLmap 14ap9sacu yaaapo imge rsepyez uajlsapuoR sursıpuay vir Phi 1357 setinden de istifade ederek idarede mu- vaffak oluyorlardı. Bu imtiyazlı kabile- lere (Muhazin) deniliyordu. Konstan- tin beyliği bilhassa yerli kabilelerin kuv- vetine dayanıyordu. İmtiyazlı kabilele- rin başlıcaları (Mecana) da Beni Abbas- lar, Zap ve Hodna'daki arap kabileleri (bunların başındaki zata zeyhülârab de- nilirdi) Şabbiyaların tahtı hakimiyetin. de olan (Daünüida) larla muhasım bu- lunan Henaneşa'lar idi, (1) Cezayir sancağı da diğerleri gibi has İsra ayrılmış olduğundan bütün timer ve zeamet ve has sahipleri padişahın tas- dikile tayin olunuyordu. Askerin idaresi Hassi hümayuna 8y- rılan arazi hasrlâtı ve diğer varidatla ya- pılıyordu. E — Verldat ve Masarifat E — Varidat ve maşarifat — Cezayir ayaletinin varidatı giren ve çıkan mallar- dan alman yüzde on bir gümrük resmi, oktruva resmi, deri ve balmumu iltizamı rosmi, korsanların getirdiği ganimetler- den alman resimler (beşte birle sekizde bir arasında muhtelif) kimsesiz olarak ölenlerin kalan malları, liman resmi, meyhane, fuhuşhane, veraset resimleri- le, aşar, haraç ve cizyeden ibaretti, Fi kat muhtelif devirlerde bunlara daha hir çok vergiler e zammolunmuştu. Umum varidat beş yüz bin duka altınına varı- yordu. Beylikler ve kaitlikler de kendi min- takalarındaki haslardan hükümete git 5- İlanını ve fazla varidatı merkeze görde- rirlerdi. Köylerden, kabilelerden vergi toplamak için her sene mayıs ve teşiini- evvel aylarında yeniçeri müfrezeleri çi- karılırdı. Bu tahsilat müfrezelerine (mahal) veyahut (mahalle) o denilirdi. Mahaller yavaş yavaş dolaşır, vergi ve aşar toplarlardı. Bu tahsilât esnasında —re (1) Viktor Pike
