8 Haziran 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 15
#at konferansında Türkiye Para politikası hakkındaki noktai nazarımız ne olacaktır ze b Sihan İktisat konferansı ayn| karşı büyük para merkezlerinde Tür, € açılıyor. Bu konferansa | fazla altın karşılık tutulması zaru Yeti, > Bamına iştirak edecek he-| reti ve nihayet kanuni mecburiye- Re dün git. ta leşi maliye vekâleti nami- | Bay 1 Urnum Müdürü Cezmi! haf ga Mâcaktır. Cezmi Bey ta - daki a para politikası hakkın - ray Okta mazarımız için hazır » İlki ptidat izahı Kaklediyoruz: “sadi bubranların sebepleri a- | di, ,* Para politikasının da kre - “alg, , tikası kadar mühim bir âmil İ m muhakkaktır. Para, politi | p birile para kıymetinin istik- taç bük faza ve idamesine ma anuy, n tedbirleri kastetmiş bu - otuz, Ma umumi içinde ve harbi u - (ola ! tâkip eden senelerde lay #tandard) sisteminden ay - Rüce Se memleketlerde uzun h le ve fedakârlıklardan son kay lar istabilize edilmesi iy, “lüzum ve ihtiyaç haline Migi © Para esasının harbi umu - Miriye evvelki şekilde yeniden te - la da görülmemiş ya (gold Sarya standard( veya (gold ex - ihyey andard) sistemleri tatbik Buz Zaruri olmuştur. t bi iki sistem arasındaki fark, ç via, sinde evrakı nakdiye müb - aş, PE meskük değil fakat külçe Üyey, Mek ikicisinde evrakı nak ter dahilde meşkük ve gayri Dera altınla mübadele etmekle > ice olan alim borcunu bil tahı daha fazla altına ka - Tettiz, izle ödemekten iba- a Hstemlerin taammüm ettiği tin, © 1928 senelerinde paraları" in Gn tesbit eden devlet Ve Üy deflâsyon ile (İngiltere ei VA gibi) bazan da ecnebi ağla, #erdeki matlâbatın veya iv , #ermayelerin memlekete N rinde müsait bir fiat seviyesi ü- Yapmışlardır. (Fransa — Heç Bibi). & ki sistemde fili netice aşa - söyle olmuştur: m ilave dahili piyasadan kal - hemen tamamen mer « ukalarınan kasalarında top- Ba. Mae elekt dahilinde altın pa- vül etmemekte, altın veya | ay kl tahvil dövizler harice € Mu ara tahsis edilmekte idi. Ron s3 Bankaları yaptıkları ar mukabilinde kasaların- | Veya alına kabili tahvil rcentage » de röserve) bu: | D) yaka idiler, Mina la Bankaları (pourcen- serve) dolayisile bsynel- | merkezleri üzerine, ek- z York ve Londra Ban- tah yük miktarda altına Vil döviz matlâbu bulun- Ali, iyetinde idiler. Mekin tedavülden çekilmesi, LE eke #alarında toplanması, ağ ie, sek olan wemleket- 4 İanmiz üzerine mühim bir te - vü iş bulunuyordu. Keza te - Kya paralar için kanunen Veya eke, * Yüzde üzerinden altın Ni diğ. Tiyetle altına kabili tah - Meg 1, Hundurulması mecbu - || Reş akkımdaki kat? hükümler, tin fevkinde altın stok bulundurul- masının kredi üzerine yaptığı müs bet tesir dolayısile büyük para mer kezleri altın karşılıklarını geniş mikyasta arttırmağa başladılar. Altın stokları, harbi umumi için de, muharip memleketlerden ve | hattâ muharip olmayan memleket- lerden Amerikaya intikal etmişti. Sermayede, harbi umumiyi takip eden senelerde enfilasyon tehli - kesi olmıyan emin memleketlere dağılmış ve hattâ enfilasyondan is tifade eden sermayeler de, gene bu memleketlerde teraküm etmişti. 1925 senesinden itibaren bu suret- le dağılan sermayelerin, paralarını tesbit eden memleketlere avdet'et- tiğini Avrupada gerek Sanayi ge - rek Ziraat sahalarında, istihsal ve saitinin ve usullerinin ıslah edile - rek geniş bir istihsalât devresi a - çıldığını görürüz. Bu istihsalât 1928 senesinden i - tibaren azami hadde vâsıl olmuş bulunuyordu. Bir taraftan Ameri - ka Müttehit Hükümetlerinde, bar- bi umumide ve harbi umumiyi ta « *p eden senelerde, başlıyan geniş istihsalât, diğer taraftan 1925 se - nesinden sonra Avrupada, muhte - Hf memleketlerde görülen istihsa - lâtta büyük inkişaf, beynelmilel vazarda fiatlara müessir olmuş, her tarafta fiatların muhafazası gayreti, kredi enfilasyonları baş göstermiş ve nihayet bu gayretler | buhranlarla karşılaşarak transfer kabiliyeti büyük bir zaafa uğra - mış, hemen her tarafta maliyet fi- atlarile satış fiatları arasında bü - yük farklar hâsıl olmuştur. Bu buhranların tabii neticeleri, sımai istihsalâtın o daraltılmaşını, mamul eşyanın ve bilhassa mevad dı ziraiye ve mevadı iptidaiye fi » atlarının sureti umumiyede düş - mesini ve umumi emniyet ve itima dın sarsılmasını mucip olmuştur. Beynelmilel ticaretin maruz kal dıği bu vaziyet, para sistemlerine intikal etmiş, para (kıymetlerini muhafaza tedbirleri, beynelmilel mübadeleyi ve ticareti yeniden da- belemistir. Bu devrede ve bilhassa her memlekette beynelmilel tica - reti ve tediye muvazenelerini ihlâl eden tedbirlerin birbirini velyede- rek tatbik edildiği görülür, Bu ted- >irler, 1925 senesinden itibaren tatbik edilmekte bulunan para sis- temlerinin terk ve altın ihracının memnuniyeti, ecnebi dövizlerinin kontrolü, ihracata prim verilmesi, gümrük itbalât rüsumunün bazr'eş yada veya tarifenin umumunda tezyidi, ithatâla hususi resimler vaz'ı veya Konsolosluk rüsumu - nun tezyidi, emtia ithalât konten - iant veya (licences) usulünün tat- biki, ithalâtın inhisara tabiiyeti; it halât memnuiyetleri, ve nihayet harici Devlet borçları veya harici ticaret borçları için (Moratoire) i- lânı gibi haricii ticareti tamamen takallüse sevkedecek - mahiyet ar - zetmektedir. Keza iktisaden biraz geri kal nış milletlerde, milli istihsal sahasını genişletmek ve mütevazin ticaret bilânçosu tanzim etmek için ecne - bii rekabete karşı alınan şiddetli himaye tedbirleri, diğer taraftan ileri ve büyük müstahsil devletle rin umumi harpten evvel alıştık - ları vaziyetlerini tekrar ve her hal- de ele almak hususunda fanliyet « | leri, karşılıklı bu iki hedef de, bey nelmilel ticari mübadeleyi ihlâl e den unsurlardan birini teşkil et - #ektedir. Velhasıl, milli sahada para ted- birlerinin milli iktisat hareketl le birlikte yürütülmesi zaruretleri, beynelmilel sahada ne eşya ne de | sermaye mübadelelerinin hakiki ve yeni ihtiyaçlara uygun şerait al tında cereyan edememekte olma - İ sı, zirai ham maddeler üzerinde sal | başlıyan ve mütcakıben genişliyen (döpression Economigue) i tevlit etmiş ve bu hal, yalnız altının işti ra kuvvetini darbeleyen bir hâdise olarak kalraayıp para sistemleri - nin terkini ve para kıymetlerinin düşürülmelerini de intaç eylemiş - tir, Altın esasına girmiş olan dev - letlerde, bir takım siyasi ve iktisa- di sebeplerle, bu esastan ( sicate doğru başlıyan ve bütün dünyaya sari bir vaziyet alan enfilasyon te- mayülleri ise, büyük bankaları, ek lerinde bulunan altını çıkarmama- ğa sevk ve altının beynelmilel te -| miş ve yevmi tahkikat için 29— |; 6—933 tarihine müsadif perşembe davülünü işkâl etti, Ve nihay pâra istikrarı için lâzım olani mat sarsıldı. Fiatı gayri müstakar paranın beynelmilel sahaya çıkması, altın sistemine sadık kalan memleketler için büyük bir tahdit vaziyeti gös” terdiğinden aksülâmel de süratle tezahür etmiş, esasen devam ede gelen kambiyo, kontenjan ve mü- masili tedbirin daha geniş mikyas ta tatbikatma başlanılmıştır. Binaenaleyh, altın sisteminden ayrılma tedbirleri mukabil tedbir- lerle karşılaşınca, dava, gerek bu sistemden ayrılanları ve ayrılmı - yanları ve gerek bu sisteme henüz girmemiş olan Devletleri âyni za - manda ve müştereken alâkadar e- den ve binnetice dünya iktisadiya- tma bağlı olması dolayisile, mut - iJaka beynelmilel bir teşriki mesai 193” senesi Eylülünden itibaren, ile halli lâzım gelen bir şekle gir - miştir. 49 Para sisteminin 6sasmı teşkil e - den, altın hareketleri de, | şayanı dikkat bir manzara ve mahiyet ar- zeder, Bugünün (Pricipes bancaai- res) inn, altının umumi ve hakiki ihtiyacı tatm etmiyecek bir tarzda taksimine ve tevezzÜüne sebebiyet verdiği de muhakkaktır. Altının, bazı memleketlerin merkez banka larile, devlet hazinelerinde, ve ti - €aret bankalarında ne suretle te - raküm eylemiş bulunduğu hakkın- daki, aşağıdaki malümat, ehemmi- yeti mahsusa ile nazarı dikkati cel beder. 1931 senesi Haziran sonunda Rusya dahil olmadığı halde dün - yada mevcıft altın stokunun 45 60 şı Amerika“ müttehit hükümetle- : EET YE 11 — VAKIT 8 Heziran 1933 sema «© | Istanbul Evkaf Müdürlüğü ilânları va | 1 — Nişantaşında" Muradiye mahallesinde cami ittisalinde 33- 39 No. dükkân. 2 — Bahçekepıda dördüncü vakıf banm birinci katında 19 No, otla. Yukarıda yazılı vakıf em'âk 934 senesi Mayıs nibayetin kader pazarlıkla kiraya verilecejinden tutmak İsteyenler Hazii nin onuncu Cumartesi günü saat on beşe kadar Evkaf mi yetinde Va'of akarlar kalemine gelmeleri. AR ADE Selânik Bankası Tesis tari Sermayesi: 30. İdare merkezi | Türkiyedeki istanbul ( Galala v hi: 1888 600. 009 Frank ! : ISTANBUL Şubeleri: e Istanbul ) Izmir Samsun. Mersin. Adana Yunanistandaki Şubeleri : Selânik. ları küşadı. o Esbam İstanbul Asliye mahkemesi ikin- ci ticaret dairesinden: MüddeibD. A. Mango ve A. Miku şirketi ve » dan müddeialeyh İstanbulda Aş - ma Altında Volto hanında Dede- zade Sırı Bey yazıhanesinde Salih Zeki Bey aleyhine 150 T. lirasının ma faiz ve masarifi muhakeme ve kame eylediği davada müddeia « leyhe gönderilen davetiye üzerine | mumaileyhin'mezkür adreste bu - İlunmadığı ve elyevm ikametşâhı meçhul. bulunduğu > mubasir ve #muhtarların meşruhatından anla- şılmakla yirmi gün müddetle ilâ « nen tebliğat icrasma karar veril- İ günü saat 14 tayin edilmiş oldu - i ğundan yevmi ve saati mezkürde bizzat veya bir vekil tayin etmedi- ği takdirde tahkikatın giyaben ic- ra kılınacağı tebligat makamına | kaim olmak üzere ilân olunur . (4266) ZAYİ — Ziraat Bankasından aldığım 1849 numaralı cüzdanımı kaybettim, Yenisini alacağımdan eskisinin hükmü yoktur. o Mihran İ oğlu Karabet (4267) metlerinde. 2211 Fransada, Dolar kiymetinde altın var. 1931 senesi Hazirandan son * ra vaziyet şöyle oldu: (Milyon dolar hesabile) zayöt yüt 31/3/9352 tarihine Zikadar Have | #311931 tarihin. Gdeki baliği Bi Yüzde be nisbeti ş Yüzde teza; > nisbeti Fransa İsviçre Hollanda 257 157 & elçikm 354 154 150 75 | Amerika M.H, 40$1-542 - 11,8 - 608-13,2! İşbu dört memlekette, artan al -' tnlarla maküsen mütenasip ola - 3 6 ğ ğ Z 309 190,7 öğ hükümetleri de dahil olduğu hal - de, diğer memleketlerin o nisbette altın zayi eyledikleri —yeniden is- tibsal olunan altınların mühim bir miktar arzetmemeşi ( dolayısile— aşikârdır. Muayyen memleketler lehine ve hemen bütün dünya aley. ! hine olarak inkişaf eyliyen bu va. | ziyetten, bir kısım memleketlerde altın stokları ihtiyaçtan fazla art - tı; bazılarında da (disette dor) | şiddetle hissedilmeğe (o başlandı.| Kaldı ki bir takım hususi O avamil | Kavala. kili avukat Lazaraki Bey tarafın- | I 21 ücreti vekâlet tahsili hakkında i - | Atina. Pire Bilâmum Banka muameleleri. Kredi mektupları. Cari hesap- ve Tabvilât. LANG AAA AA AAA Kasalar icarı. Yeni çıktı samuzu : Basubadelmevt Tolstoy'un meşhur eseri Haydar Rifat Beyin tercimesi 600 küsur sayfa 125 Kuruş Şafak. kütüphanesi öksürük şurubu Öksürük ve neles darlığı boğmaca ve kızamık öksürükleri için pek te siri ilâçtır ler eğzanede ve €cza depolarında balunur. (4002) onu İlânlar Sa. AL Kom. Satınstma İzmir Mat. Mv. dan: Kapalı zarfla 4780000 kilo arpa almacaktır, İhalesi 31— Temmuz — 933 pazartesi günü saat 15 te- dir, İsteklilerin şartnamesini gör - mek üzere her gün ve münakasaya girmek için o gün ve vaktinden evvel teklif mektuplariyle İzmir kışlasında Mst. Mv. Sa. Al, Kom.- nuna müracaatları. o (2607) Fatih Mal müdürlüğünden: Edirnekapıda Hacı Muhittin mahallesinde eski (12 numaralı dükkânın nısıf hissesi pazarlık su- retiyle bir ay zarfında satılacaktır, Taliplerin 1— Temmuz —933 ta- rihine kadar Fatih mal müdürlü- ğüne müracaatları. (2587) SATILIK HANE — Erenköyün- de Suadiye hat boyunda 47 nu- maralı derununda iki kuyusu ve vâsi bahçesi bulunan sekiz odalı müracaat eylemeleri, ——— — ——— — İstanbul ikinci iflâs - memurlu » yin iflâs masasma müracaatla 33 üncü sira numaraya kaydolu - nan Apdülhamit Beyin kaydettir- diği 400 liranın altmeı sıra olmak üzere kabulüne idare heyetince karar verilmiş ve sıra defteri bu karara göre düzeltilmiş olduğu İ- lân olunur. (4264) İst, 2 inci iflâs memurluğundan: Müflis Bigalı Halil Bey masası- na müracaatla kaydolunan alacak- lı Mustafa Beyin kaydettirdiği 150 ri dahilinde ve Fransada bulunu - altında fazla altın toplanan mem « İ liranın adiyenaltımcı sıraya kayit yordu” Bu tarihte: (Milyon dolar hesabile) 4 593 Amerika Müttehit hükü - b. iğ; leketlerde, bunlar istimal edilme - | diği için, mahsur bir vaziyette kal miştir dahi denilebilir. Devamı Var ve kabulüne iflâş idare heyetince karar vermiş ve bu suretle sıra def teri düzeltilmiş olduğu ilân olu « nur, (4263). b 158 765) köşk sahibi elinden satılıktır. Ta- lip olanların | ittisalindeki köşke j rak, son senede müttehit Amerika | ğundan: Müflis Bigalı Halil Be - pi va gi çi
