29 Mart 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

ği © mevzuu bahsedildiği malümdur. Sayıfa: 2 Siyasi icmal Cenevre konferansında Boğazlar meselesi Silâhsızlanma konferansında | ” bükümetimizi temsil eden Cemal > Hüsnü Bey tarafından Makdonald © projesi münasebetile söylenen nu- ! ğ © tukta boğazlar meselesinin de Bu meseledeki noktai nazarımız şudur: Malümdur ki Lozan muahede - “ sine merbut boğazlar mukavelesi © mucibince gerek Çanakkale, ge-| a rek Karadeniz boğazmın her iki ii v © Yunan gazetelerinin bize > tarafında muayyen bir mıntaka © gayri askeri bir hale vazedilmiş - tir. Buradaki eski tahkimat kaldı: © rılmıştır. Şimdi silâhsızlanma ransında inkişaf eden son vaziyel- İer dolayısile hükümetimiz boğaz- lar mukavelesindeki bu kayıtların > ilgasını talep ediyor. Çünkü esasen | diğer devletler gibi Türkiyenin | berri, bahri ve havai kuvvetleri | umumi surette tahdidata tâbi tu - | tulmak isteniliyor. Hükümetimiz | de umum sırasında ve nisbet dai- | resinde kendi uhdesine düşen kuv- ” vet tahdidatmı kabul edecektir. Binaenaleyh bir kere Türkiye © umumi mahiyette olarak bu tarzda © tahdidat kabul ve tatbik ettikten sonra artrk boğazlar hakkındaki malüm kayıtların devam etmesin- de mantık ve makuliyet yoktur. Kezalik Trakyadaki hudutları- muz da ayni vaziyettedir. Hududu- muzun gerek Bulgaristan, gerek Yunanistanla olan temas noktala - rında gene birer gayri askeri mın- taka vardır. Bu mıtakaların dahi kaldırılması icap eder. Bununla beraber hükümet boğazlara ait gayri askeri mıntaka kaydının kaldırılmasını isterken boğazların gerek ticaret, gerek harp gemile - rine geçit vermesi hakkındaki ah- | kâmm olduğu gibi muhafazasını | istemiştir. Bu noktai nazardan hiç | bir istediğimiz yoktur. Boğazlar- daki beynelmilel bir mürakabe ko- misyonu gene kalacak, ecnebi ge- | mileri usulü dairesinde boğazlar- 'dan gelip geçecektir. konfe - ... rare der 108004 raya van esen Ni Bilen yok mu ? .dair verdikleri bir haber | Yunan gazeteleri son nüshala - « rında şu malümatı vermektedir: “Türkiye hükümeti kontenjan usulünü pek yakında kaldıracak tar. Bu maksatla ticaret muahedele rine şimdiden ehemmiyet vermiye başlamıştır. Nitekim İspanya ve Fransa ile yapılan ilk ticaret muahedeleri çok iyi neticeler vermiştir. Türkiye hükümeti bu esaslar da- iresinde diğer memleketlerle de | muahedeler yapacaktır.,, | Yunan gazetelerinin vermiş ok) duğu bu malümat üzerine dün ik - © sat işleri ile uğraşanlara doğru Ni olup olmadığını sorduk; hiç biri © bizene müspet nc menfi cevap ve: | remediler. Garip değil mi? İ Türkiye - Rusya Hudut ihtilâflarına dair | protokol uzatıldı ANKARA, 28 (A. A.) — Tür kiye — Sovyet hudutlarında çıka » bilecek ihtilâfların tetkik ve halli asulü hakkındaki 6 —8 — 928 tarihli Türk — Sovyet mukavele - namesi müddetinin, evelce bu hu * İ ca mecburdurlar. VAKIT ON-HABERLE VAKIT'ın Hususi Afyon tüccarlarına Afyon yetiştiriciler “satış birliği hakkındaki kanun mucibince af - yon tacirleri ellerindeki afyonları bir nisan 933 tarihine kadar ihra- İsparta meb'usu Kemal Bey bu mühletin bir eylâla kadar uzatıl- ması isteğile B, M. Meclisine bir teklifte bulunmuştur. Mesele bugün toplanan iktısat encümeninde iktısat vekili Celâl Beyin de iştirakile müzakere edil- di. İçtimada iktısat vekili elyevm mer'i afyon birliği kanununun ye- rine kaim olmak üzere afyon inhi- sarı lâyihası hazırlamış olduğunu, afyon ticaretimizin inkişafı için verilen mühlet uzatılıyor Tüccarlar afyon stoklarını Hazirana kadar ihraç edebilecekler ANKARA, 28 (Hasusi) — | dünü, bu tedbirlerin kat'iyet kes -| i dan verilmemesi için temdit tek - lifinin muvafık olduğunu encü - | meclisinde müzakere edilecektir. yeni bazı tedbirler daha düşündü- betmesine kadar karışıklığa mey»! mehe izah etmiştir. Encümen tüccarların bir nisana kadar ellerindeki stokları ihraç etmelerine imkân olmadığını, bir- liğin de ihracatı deruhte edecek vaziyette bulunmadığını nazarı dikkate alarak temdit isteğini mu- vafık bulmuş, yalnız eylüla kadar | verilecek mühleti fazla bularak bir hazirana kadar uzatılmasını kabul etmiştir. Bu lâyiha Perşembe günü B. M. Lâyiha kabul edildiği takdirde af- yon tüccarları ellerindeki malları bir hazirana kadar ihraç etmekte serbest olacaklardır. Telgref Tari .. Çorum'da Hocaların muha- kemesi devam | ediyor ÇORUM, 28 (Hususi) — Çorum mahkemesi: bügün Hacı Mehmet Efendi adlı 65 yaşında bir adamın muhakemesine baş-! ladı. Tahkikat evrakına göre suçlu; | Amasyada Hacı Hamza camiinde ayağa kalkarak peygambere ait bir methiyeyi okudukin sonra: | “— Kur'an tahrif, Allah ekber tepdil edildi. Nasıl ağlamıyayım!,, yollu sözlerle halkı tahrike teşeb- | büs etmiştir. Bugünkü celsede Hacı Mehmet Efendi suçunu tevilen ikrar etti. Dinlenilen şahitler de ayni şeyle- ri söylediler. Muhakemesi müddei- umuminin talebi üzerine, iki şahi- din daha dinlenilmesi için 2 nisa- na bırakıldı. Diğer suçlu İzmirde Karşıyaka Turan köyü imamı 63 yaşında Ra- doslu Ali Efendi ise camide bir Başvekilimiz silâhsızlanma konferansı hakkında Fırka grupunda izahat verdi ANKARA, 28 (A. A.) — ©. H. | yasetinde toplandı. F. grupu idare heyeti riyasetin - den: vi C. H.F. grüpu'bugün öğleden | hakkında verdiği izaha Başvekil İsmet Paşa Hazretle - | rakıldı. t dinlendi Telgraf haberlerlmizin de- | rinin silâhları azaltma #onra Afyon mebusu Ali Beyin ri «| ve müzakereye nihayet verildi, İngilterenin Tü Murahhasımızın, M. Makdonaldın teklifi hakkındaki, beyanatına Ingiliz hariciye nazırı cevap verdi CENEVRE, 28 (A. A.) — İn- giltere hariciye nazırı M. John Si- mon silâh bırakımı konferansmn nmı müdafaa için söz aldığı sıra- da Türk noktai nazarma cevap o- larak şu beyanatta bulunmüştur: — Muhterem Türk murahhası beyanatımda İngiliz vesikasınm Avrupa ( effektifleri (cetvelinde Türkiyenin zikredilmemiş olduğu nu ifade ve hattâ bunu siyasi bir mânayı tazammun edebileceği su: retinde tefsir eyledi. Gerek ken- di memleketim, gerek, tabir caiz- se, Türkiyedeki (dostlarımızın menfaati namına bu bapta varit olabilecek her hangi suitefehhü- mü izale etmek isterim. Görüleceği veçhile, efektif cet- velinin başında bulunan notta bu cetvelin yalnız Avrupa kıt'asında- ki memleketlere ait rakamları ih- çin, temdidine dair olan protokol bugün Hariciye Vekâletinde Ve * kil doktor Tevfik Rüştü Beyefen di ile Sovyet büyük elçisi M. Su - riç cenapları tarafmdan imzalan - mış ve bu protokolun muvakka - ten derhal tatbik mevkiine konul susta yapılan protokolun inkıza - smdan itibaren yeniden altı ay i - | ması hakkında tanzim olunan no * lalar teati edilmiştir. umumi komisyonunda İngiliz plâ- * tiva etmekte olduğu mezkür bu- lunmakta ve ikinci fasılda Avru- pa kıt'asındaki müsellâh kara kuv- vetleri teşkilâtı hakkında ahkâmı mahsusayı ihtiva etmektedir. Cet- velimizi tanzim ederken Türk mü- sellâh kuvvetlerinin kısmı küllisi- nin bizim anlayışımıza göre Av- rupa kıtasının haricinde obulun- masını nazarı dikkatte tutmuştuk. Binaenaleyh Türk ordusunun he- yeti umumiyesile munhasıran Av- rupa kıt'ası orduları için derpiş €- dilen hususi rejime tabi tutulması” nı teklif etmenin muhik olacağına emin değildik. Ve sunuda ilâve edebilirim ki, bu hususta Büyük Britanya hükümetinin vaziyetile Türkiyenin vaziyeti arasmda her iki memleketin de Avrupa kıt'ası haricinde başlıca menfaatleri ol- ması noktasından bazı müşabehet vardır. Ve eğer bu hususta yanıl- mışsak, Türkiyenin cetvele ithal &- dilmemiş bulunmasının hiç bir mânası olmadığını omuhterem Türk murahhasının bilmesini is- terim. Türkiye emin olabilir ki, eğer Türkiye hükümetinin arzusu bu merkezdeyse Türkiyeyi mev zuu bahis cetveldeki listeye ithal etmek suretile her hengi bir hâtayı tashih hususunda £ teşriki rkiyeye cevabı ! şey söylemediğini, yalnız Cemal ve ! Yaşar isimlerindeki (o kimselere | Türkçe ezan hakkında bazı sözler | söylediğini bildirdi. Muhakemesi | şahit Sıtkı ve Servet Efendilerin i- | fadelerinin celbi için 2 nisana bı - vamı 6 ıncı sayıfamızda) mesaiye çok haheşkâr bulunaca- ğız. ” Xl. W Mar 1933 7 Adımız unutul- muş mu ? ALE MEZ (Naşmakaleden devam) sait bir mevzu olduğu izah olun- muş. Nihayet Büyük Britanya hü- kümetinin gittikçe inkişaf etmek» te olan İngiltere ve Türkiye dost- luğuna çok kıymet vermekte ol * duğu sarahatle ve samimiyetle be- yan olunmuş. Bu izahat şüphesiz bütün Türk» leri memnun edecektir. Bilhassa bu izahat vesilesile Türk - İngiliz dostluğunun yeni bir inkişaf deli- lini görmekle hissedilen bu mem - nuniyet bir kat daha artacaktır. Demek oluyor ki ingiliz plânı- na Türkiye adının açıktan açığa girmemiş olması aleyhimize değil, bilâkis lehimize olan bir alâkadan neşet ediyormuş. Fakat acaba ay- i ni alâka Türkiyenin adını plânda zikretmek suretile ifade edilemez miydi?. Çünkü İngiliz başvekili - nin maksadı o Türkiyenin ismini zikretmemekle onun lehine bir a- lâka göstermek olabilir; fakat am cak hükümetin büyük hassasiyeti- “ le anlaşılan bu alâka zamanla gözden kaçabilirdi. O vakit Tür - kiyenin mevkii plânda açıkça gösterilmemiş olmak © konferans” muhitinde çarpışan muhtelif â- millerin ve kuvvetlerin tesirile bir gün memleketimizin aleyhine dö- * nebilirdi. 9 Bereket versin ki hükümet vak- tinde dikkat ve hassasiyet göster- di. Ve bu müphem vaziyet vuzuh ve sarahat peyda etmiş oldu. ç Mehmet Asım “Gazi IE. di Yunan bayramını” tebrik ettiler ANKARA, 28 (A. A.) — Yur” nan milli bayramı münasebetile Reisicümhur Hazretlerile Yunan" Reisicümhuru arasmda şu telgraf” lar teati edilmiştir: “Yunan milli bayramı münase* i betile, zatrdevletlerine; en dostane tebriklerimle birlikte dost, âsil milletin refahı ve onun muhterefi” reisinin şahsi saadeti için olan te” menniyatımı iblâğ ederim.,, Her halde konferansın mesaisi neticelenmeden bu cetvelin dün yanın başka mıntakalarını ihtiva edecek surette tevsi oolunması lâzım gelecektir. Türk murahhası ikinci bir nok- tayı da mevzuu bahsetti ki, bunun hakkında da bir kaç söz söylemek isterim. Mumaileyh dedi ki: — İtilâf- name projesi, Versailles, Saint Germain, Tiriyanno ve Neullie sulh muahedelerinin bazı ahkâmı nm yerine kaim olmayı isdihdaf ettiği halde bunun Lozan muahe- desi ahkâmı yerine kaim olacağı - na dair hiç bir işaret yoktur. Bu beyanat bir suitefehhümden neşet etmektedir. İngiliz itilâfname projesinin sonmaddesinin, (madde 96) tatbikine gelince sulh muahe- delerinin mevzuu (o bahsolan hü- kümleri Almanya, Avusturya, Macaristan, Bulgaristanın silâh - larımı ve silâhlı kuvvetlerini hâlen tahdit eden ahkâm diye (o 96 ıncı maddenin tarif ettikleridir. İşte efendiler, Türk meslekdaş- larımızın da malümu olduğu veç hile Lozan muahedesi bu ma- hiyette bir hükmü ihtiva et Gazi M. Kemal “Tebriklerinizden pek ziyade mütehassis olarak, hararetli teşek” kürlerimi ve dost âsil Türk mille* tinin refahı ve onun şanlı teisinir! şahsi saadeti hakkındaki temenni” yatımı kabul buyurmanızı zatr devletlerinden rica ederim,;. Alexandre Zaimif Gazi Hz. Japon elçisinin sıhhatini sordurdular ANKARA, 28 (A. A.) — Ref sicümhur Hazretleri Baş yaver! vasıtasile Ankara Sıhhat yurdu#” da hasta bulunan Japonya büyük elçisinin sıhhatini sordurmuşlar” dır. Başvekil İsmet Paşa Hazı de bizzat sıhhat Yurduna gid. büyük. elçiyi ziyaret ve afiyet menni etmişlerdir. p ti # memektedir. o Türkiyenin şil#” ları ve silâhlı kuvvetleri muahef” ile tahdit edilmemiştir. Ve bizi” teklifimizin 96 mcr maddesi Jİ iniz silâhların ve silâhlı kuvvetli İrin tahdidine mütedair hususat”” fyorine kâlm olacağına göre w ŞAFEİSSESİSŞEZEZİ İiye hakkında buna müşabih hükme ihtiyaç görülmemiştir. i i EZE SE ESASEN: ta ya tih du Ni lan bi Yer dun tar Ne la kür doğ Kel lar, Yan dağ oluş