22 Mart 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 3
22 Mart 1933 İŞARETLER Lügatler bizi aldatmasın Dil anketi onuncu gününde. ünon günlük yoldan sonra i- liyen kolların görünüşünden setmek istiyorum. Anket işinde neler yapıyoruz? er gün gazetelerde okuyoruz. Çıkan listelerin karşılrkları bulu | Muyor, Bu buluş tarzının bizi al - datması ihtimali olan bir küçük hoktasına zihnim takıldı kaldı. Bulunan karşılıklar arasında larına rastgeliyoruz ki bulu - Ran kelimeler eski lügat kitapla - nndan devşirme suretile ortaya a- İryor. Ben doğrusu bundan çok kor - yorum, çünkü lügattan çıkarma “özler bizi bir gün ölü sözlerle ya- Hyan düşünceleri anlatmağa mec- bur edecek diye... Lügatlerden aradığımız keli « Meler Arap ve Acem kelimelerinin rşılığı olan sözlerdir. Bu sözler, Lügat kitaplarının Yazıldığı zamandanberi ayni ma- Dayr, ayni fikri ifade etmekte de- Vam etmişler midir. Bu cins kelimelerin çoğu asır - içinde değişe, değişe lügat ki » taplarının dışında manalar almış- ır. Bu kitaplar ya eski devir « e yaşıyan muharrirlere aittir. Yahut ta yaşadıkları zaman Arap Ve Acem kültürünün tesiri altın - da kalmış olan o meşhur ümmet Yrinin münevverleridir. İki şekilde de yaşıyan kelime- i seçerken çok dikkatli olmak dır. Meselâ, Kanuni zama « Mide münevwerlerin dilinde en - dişe kelimesi bugün anladığımız dan başka manalar anlatır. Endişe o zamana göre (düşün “8) demektir. Bu devirde yaşıyan Münevverlerden biri tarafmdan hazırlanan lügat kitabında endişe- din karşılığını ararsak ve bu keli « Menin o zamanki Türkçedeki kar #lığmı kullanırsak biz endişe ke- nesine cevap vermiş olmayız. 5 Çünkü bugün (endişe) sözünü Üzüntü karşılığı olarak alıyoruz. ir başka misal, (teşhir) sözünün karşılığını mutlaka cetlerimiz na - Wi kullanıyormuş diye arar ve teş- irin karşılığını o zamanki Türk - $€ ile anlatmak istersek gene al - z. Çünkü o kitaplarda teş - ir, tef'il babından diye gösterilir Türk dili için yarın bir içtima yapıyor Türk dilinin genişletilmesi için çalışan Türk dili tetkik cemiyetine hizmet etmek istiyen darülfünun ve yüksek mektepler ile lise tale - beleri yarın saat 14 te darülfünun konferans salonunda büyük bir top Jantı yapacaklardır. Toplantıyı tertip eden Milli Türk dilinin güzelleşmesi ve ge * İnişlemesi için çalışan arkadaşla - irin el birliği ile çalışması için ya -| rınki toplantıda bir proğram hazır lıyacaktır. Bu proğramın nasıl ol - ması lâzım geldiği yarın konuşula caktır. Verilen habere göre toplantıda evvelâ milli Türk talebe birliği na- mama bir zat Türk dili için bir söz söyliyecektir. Bundan sonra muh- telif hatipler Türk dili çalışması hakkındaki fikirlerini anlatacaklar dır. Nihayet el birliği ile yapılacak! çalışma usulleri hazmlanacak ve bu vazife ile uğraşmıya Milli Türk talebe birliği memur edilecektir. Birçok hatipler bilhassa akalli - yetlere nasıl türkçe öğretilmesi lâzım geldiğini söyliyecek ve bazı gençler de muhtelif dillerde yazı- lan levhalar hakkında fikirlerini anlatacaklardır. çok heyecanlı olacağı anlaşılmak - tadır. Davet Milk Türk Talebe Birliğinden: Önümüzdeki 23 Mart Perşembe günü saat 14 te Darülfünun konfe- rans salonunda Birliğin dil toplan tam yapılacağından yüksek tahsil ve lise ikinci devre talebelerinin gelmeleri rica olunur. Bütün kömürün Istanbuldan temini Bunun için bir müessese müracaat etti İstanbulda kömür işi yapan mü- bim bir müessese Ticaret Odasma müracaat ederek İstanbul limanı Bir baba ile üç oğlu mahkemede Adliyedeki dokuzuncu İhtisas mahkemesinde dün bir baba ile üç oğlunun, kopye kâğıdı ve tütün kaçakçılığından muhakemelerine başlanmıştır. Kendileri boşnaktır: Süleyman Ağa, altmış altı yaşında, sekiz ço- cuk babası. Oğullarından Hüseyir, ! otuz, Bekir yirmi yedi, Ömer yir - mi iki yaşlarında. Hüseyinin dört çocuğu varmış. Bekir, bekâr, Ö - mer de evli amma çocuksuz. Dör- dü de Kara Mürselin Ayazma kö. yünden, dördü de rençber... Hep beraber oturdukları ev a - ranmış, 10,050 yaprak kopye kâ- gıdı, bir kilo da havanla kıyılmış tütün ele geçmiş, Türkçe bilmediğini söyliyen Sü- leyman ağa, mahkeme mübaşiri Şefik Efendinin tercümanlığile Boşnakça ifade verdi. Şöyle dedi: — Kopye kâğıtları denilen kâ - ğıtlar, on senedenberi odamdaki sandıkta duruyordu. Ben, evele bunlara peynir, kiraz filân, ötebe- ri sarardım. Tütüne gelince, bun * dan haberim yok. Evde değil, ke- çilerin yattığı yerde bulunmuş! Hüseyin, Bekir ve Ömer, kopye Toplantınm çok kalabalık ve | kâğrdı denilen kâğıtlarm kendi w| dalarında bulunmadığını, tütün »| den de hiç haberleri“ olmadığını söylediler. Hâkim Refik Bey, müd deitumumi Muzaffer Beyin isteği - ne uygun olarak, şahitlerin Kara Mürsel mahkemesinde İstinabe yo muhakomeyi on bir nisana bıraktı. Dava edilenler, o gün gelmek üze- re, serbest bırakıldılar, ane İnzibat meclisi dün toplandı İstanbul barosu inzibat meclisi dün öğleden sonra toplanmıştır. Her salı günü, meclisin toplan » ma günüdür. Bu itibarla bunun fev kalâde bir mahiyeti yoktur. Ancak itoplantıda son istifalar ve umumi toplantı mevzuları etrafında da ko nuşulduğu tahmin olunmaktadır. Alâkadarlar, bu hususta ketum davranış vaziyetlerini muhafaza ediyorlar. Evelce de yazıldığı üze- İre, birinci ve ikinci reislerle bütün İ inzibat meclisi azasıın hep birden istifaları dolayısile yeniden inti - İ hap yaprnak ve ruznamedeki baş- ka işleri görüşmek üzere, avukat lar, bü aym otuzuncu günü öğle - den sonra umumi toplantılarını ya pacaklardır. İtfaiye mütehassısları İtfaiye mütehassıslığı için bele- diyeye beş kadar mütehassıs mü - racaat etmişti. Belediye bunlardan birini seçmiştir. Bu mütehassıs ko lonya itfaiye müdür muavinidir. Belediye itfaiye teşkilâtçılığile iş- tihar etmiş olan bu mütehassısı da vet etmiştir. Keyfiyet dahiliye vekâletine de yazılarak müsaade istenmiştir. epi ilem Defterdarlıktaki islâhat Defterdarlıkta yapılacak ıslahat için tetkikatta bulunan maliye ve- kâleti umumi muhasebe müdürü Faik Bey tetkikatını bitirmiş ve dün akşam Ankaraya gitmiştir. Fa ik Beyin vereceği rapor üzerine İs tanbul defterdarlığında yapılacak teşkilât ve ıslahat hakkında bir ka rar verilecektir. Belediye karşısındaki arsada bir bahçe yapılacak Belediyenin karşısındaki eski Türk — Alman dostluk arsası hü- kümetçe Emlâk Bankasına devre - dilmiştir. Dün bankanın mühendis ve me- murları arsada ellerindeki harita- ya göre tetkikat yapmışlar ve ar- sada Belediye, Evkaf ve şahısların Ye manası bir şeyi şöhretlendir- | na gelen bütün gemilerin kömür ih | hisselerini yeniden tespit etmişler- Mek demektir. Halbuki biz teşhiri | tiyacını İstanbulda temin etmek dir. Banka arsada kendi hissesine Yaymak, açmak, göstermek karşı iğ olarak kullanıyoruz. (Teşhiri silâh) etti. Mallarını hir etti, onların mahiyetlerini ir etti dediğimiz zaman tef'il bab; filân manasız kalır, Bu misaller çoğaltılabilir. Yaşıyan dille yaşıyan mefhunr- ar, anlatacağız. On günlük misal- İt göstedi ki kullanılan kelimele- halk arasında karşılıkları var- der, Ben korkuyorum ki lügatten İsime toplarken bulduğumuz kar | #liklarln biz halka değil (Mahmu- du Kâşgari) ye mektup yazmış o- üz yaşıyan halka doğru Bitmektir, n zi Sadri Etem “Tartısı noksan ekmekler arın teftişinde müsadere | tartısı noksan ekmeklerin sonra Darülâcezeye gönde “Sesine karar verilmiştir. Bu ek- ler Darülâcezedeki fakirlere istediğini bildirmiştir. Müessese bü arzusunu gösteren tezkereye şunları ilâve etmiştir: “Yaptığım tahkikatta İstanbula uğrıyan bütün gemiler kömürlerini Pire limanmdan temin etmektedir | ler. Bunun sebebi İstanbul liman ia hisarı tarifesinin yüksek olması do | layısile hiç bir geminin bu kadari y Halbuki Pire Jimanı tarifesi 1s - | tanbul limanma göre yüzde elli nispetinde ucuzdur, Gayet tabit olarak gemiler Ati nayi tercih etmektedirler.,, Müessese liman inhisarr tarife - si indirildiği takdirde bütün gemi - lerin İstanbulda kömür tedarik e- deceklerini bu suretle İstanbul li- | manma oldukça mühim varidat ge İeceğini bildirmişlerdir. Ticaret O dası telkikatma başlamıştır. Ticaret odası toplantısı Bugün Ticaret Odası umumi mec Tisi bir toplantı yapacaktır. | Bu toplantıda 932 senesi bilân-|İ çosu tetkik edilecektir. bni — kilik yüksek tarifeyi ödiyememesidir. | İ | | düşen kısmı satacaktır. Bu yerleri Belediye almak tasavurundadır. Ve burada bir bahçe yapılacaktır. VAKIT Gündelik, Siyasi Gazlte Istanbul Ankara Caddesi, VAKTT Yurdu Telefon Numaraları Yazı işleri telefonu! 24379 Idare telefosu : 24570 Telgrat adresi: Istanbul — VARPI Posta kutum Na. 4 Abone bedelleri : Türkiye 400 Kr. —ş. 40 10 Seneliz 6 aylik 3 aylık 1 aylik ilân ücretleri: Resmi ilânlarm bir satım 10 Kuruş Ticari Anların bir satmi (O125 Kuruş Ticar İlânlarm bir santim! 25 Kuruş Küçük ilânlar: Bir defa 30 iki defam 50 Uç defam 65 dört defam 15 ve on defam 100 kuruştur. Uç aylık ilân verenlerin bir defusi mecca- nendir. Dört satırı geçen Mâslarm (azla satımları böş kuruştan hasap edilir. Pi mağa Gece bir kahveye hırsız girdi ! Çekmecedeki 50 lira ve ipekli kumaşlar yok oldu Evelki gece Beyoğlunda İstiklâl caddesindeki bir kahvehaneye hır sız girmiştir. Bu kahvehane, “Santral, ismin dedir. Garsonlardan İssk, gece üç buçukta kahvehaneyi kapamış, e- vine gitmiş, sabah saat altıda ke - penk yarıya kadar açık ve kilidin takıldığı zincir kırılmış olarak gö rülmüştür. Bu vaziyeti ilk gelen garsonlardan Osman görmüş, bek çiye haber vermiş, içeri girilmiş, yerde ikiye bölünmüş bir maşa bü lunmuş, bir çekmece içindeki elli f liranm çalındığı anlaşılmıştır. İ Kahvehanenin arka kısmındaki | odada bulunan ipekli kumaşlar da | galmmıştır. Polis tahkikata başla» | mıştır. Beynelmilel Hukuk Idare enstitüsü Azalığı Darülfünun Hukuk müderrisle: rinden Muslihittin Âdil Bey Brük- sel Beynelmilel Hukuk İdare Ene- ttüsü daimi azalığma intihap e- dilmiştir. Enstitü reisi bu intihabı mu - || beyyin beratı Muslihittin Adil Be- | ve göndermiş ve kendisini Tem- muz içtimalarmda hazır bulun - wi tn . me İmeiimei Darülfünun Fakülte reisi ile yardımcı müderris arasındaki hâdise Darülfünun hukuk fakültesinde fakülte reisi Tahir Bey ile fakülte yardımcı müderrislerinden Muhlis Ethem Bey arasında şiddetli bir. münakaşa olduğunu dün yazmış» ! tık. Bu mesele hakkında Muhlis Ethem Bey ve hukuk doktoru ve yardımcı müderris Kemalettin B. ler şu izahatı veriyorlar: D “Biz yardımcı müderrisler, diğer müderris meslektaşlarımız gibi fa- kühlenin tedris heyetine dahil ol - duğumuz cihetle, müessesemizi a- lâkadar eden meseleler ile daha yakmdan meşgul olmak gayesile müderrisler meclisine girmeği iste- miş ve bunun için de meclise bir, takrir vermiştik. Darülfünunun 1924 tarihli tali? matnamesinde yardımcı müderris- lerin meclise iştiraklerinden bah « setmediği cihetle ve edebiyat fa - kültesindeki yardımcı müderris ar- kadaşlarımızm kendi meclislerine girmelerindeki teamülün hukuk fa kültesini bağlamıyacağı mütaleasi le talebimiz terviç edilmedi. Mese le bundan ibarettir. . Fakülte reisi Tahir Beye ayrıca bir mektup yazıldığı ve bu. yüz « den gazetenin kaydettiği tarzda bir münakaşa cereyan ettiği doğru değildir. Esasen bir ilim müessesesinde böyle bir vaziyetin tehaddüsünü as la caiz göremeyiz. Mahiyetini yukarıda yazdığımız ve tamamen dahili bir prensip me selesi olan bu işin edebiyat fakül - tesine taallük eden çirkin bir hâdi se ile birlikte yazılmasından dola yı pek çok müteessiriz. N Biz yardımcı müderrislerin de « rin hörmet beslediğimiz tedris he- yetine karşı tahkiramiz bir lisan kullanmamız hiç bir vakit hatırı - mızdan bile geçmez.,, Belediye kooperatifinin istikraz teşebbüsü Belediye memurları kooperatifi belediyenin kefaleti altında (20) bin lira istikraz yapmıya karar ver 4 miş ve bu hususta şehir meclisin « den karar alınmıştı. 1 Keyfiyet Dahiliye Vekâletine ya zılmış ve müsaade istenmiştir. Mü saade verilince (20) bin lira istik raz edilecek, ilk olarak belediye memurları için ucuz gıda verecek bir tevzi merkezi açılacaktır. Kopya kâğıtları İstanbuldan Geyveye kopya kâ- ğıdı götürürken, Geyve istasyonun da yakalanan Huriye Hanımla Ah met Efendinin muhakemeleri, dün adliyedeki dokuzuncu İhtisas mah kemesinde görülmüştür. Bunların, cigara kâğıdı yapmı- ya elverişli kopye kâğıdı kaçırdık İarı neticesine varılmış, Huriye H. altı, Ahmet Efendi — yaşından do layı —beş ay hapise mahküm ol- muşlar ve tevkif edilmişlerdir. Bundan başka, 4,050 lira para cezası alınacaktır. 15 Yıl Evelki VAKIT | 22 Mart 1918 — Haber aldığımıza göre buglin Beyoğ Yü ile İstanbul aramda doğrudan doğruya tramvay işlemeğe başiryacaktır. — Halep vilâyeti ve mülhakatınm irti bat ve teşkilâtı kakkmdaki kanun Marttan itibaren tatbik edilmeğe başlsnacaktır. — Ankarada ahiren 10000 Ura sertdaye Mi bir tavukçuluk anonim şirketi teşkil olur- mug ve sübayasta başlamıştır. Şirket W K 4 Ml
