22 Mart 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
| de bile ÇARŞAMBA 22 MART 1933 8 inel sene No. 2555 NUSHASI 5 KURUŞTUR Can çekişen Bir politika Musolini'nin dedikleri Beynelmilel politika © sahnesi; von karmakarışık bir hale geldi. Bu sahne; Musolini'nin dediği gibi, ni, ne de memleketlerinin dilek- lerini bile iyi kavramıyan adam- larla dolmuş, geçilmez bir hale gelm';'ir. Halbuki arın; ver miş, e-diği kararları a'bik için nefsinde kudret ve 62! müş devlet. adamlarına, . her za- | mandan ziyade bugün muhtacız. Artık insanlar ve milletler; gelişi- güzel, o muvakkat tedbirlerle kal. | kınmanın mümkün olmadığını an- İryorlar... Senelerdenberi gün ge- çirmeyi, başkalarını atlatmayı po- litikalarıma (temel yapan devlet | | adamlarının da yavaş yavaş fikir. | İğ leri değişiyor. Ağır ve müstesna vaziyetlere, ancak müstesna ve radikal tedbir- lerle karşı konabilir. Bu itibarla, son günlerde büyük devletler mü- messilleri tarafmdan ortaya atılan plânları, teklifleri — bazı husu- | siyetleri bir tarafa bırakılırsa — | iyi alâmet diye almak lâzımdır. Şimdi yürümeğe başlıyan fikir şudur: Milletleri ve bütün dünya- Yı ağır tesiri altında ezen buhra- nın çareleri bul » Bunun sebep ve tedavi usulleri etrafımda söylenmedik söz, ortaya atılma- dık fikir kalmamıştır. Eksik olan tatbikattır. İktisadi buhranm izalesine, si- yasi ihtilâflarm ballinden başla mak zarureti de (her zamandan daha ziyade kendini hissettiriyor. Halledilecek siyasi meseleler ara- sında muahedelerin bir daha göz- den geçirilmesi, silâhların azaltıl- ması, ittifak lerinin vaziye- ti, devletler arasında müsavat ve müsavatsızlık meselesine bir şekil verilmesi, hâsılı müna sebetm yeni ölçülere, yeni esasla- Ta göre yeniden tanzimi İüzumu başta geliyor. Daha yakım vakitlere kadar mevcut muahedelere kutsilik iza- fe eden zihniyet; tamamen arka- da kalması icap (eden bir şeyol- muştur. Mac Donald'ın, Musolini'- nin ve hattâ bu zihniyeti müdafaa &denlerin son teklif ve projelerin. bu zihniyetin tamamen atıldığını gösterecek işaretler var. Geçenlerde Musolini'nin iktısa- di konferans ve beynelmilel vazi- yet hakkında "çıkan bir makalesi vardı. Bu makalede, bir çok mütalealar arasmda bil hassa şu hükümler göze çarpıyor: — “Tavsiyelerin, telkinlerin za- manı geçmiştir. Karar verilen kararların < mesuliyetini yüklenmek lâzımdır. Bu kararla. ziyade si. kail bu. salâhiyet ifade eden mütalealarına aykırı düşse bile—bu yoldan kal- mamalıdır. Devlet adamlarından bugün istenilmesi icap eden ilk bir 5 m zum ve ez- &in dünyanın iye muhtı olduğunu habul etmelidirler. Mü tarekeden salhe geçmek zamanı- mın çoktan geldiği anlaşılmıştır. Mütareke on beş sene sürmüştür. basit, fakat korkunç şıklardan bi. rinin karşısındayız: Ya sulhü ta. | hakkuk ettirmek, yahat yeniden | harbe başlamak! . .” Bütün devlet adamları vaziyeti bu görüş zaviyesinden tetkik et- tikleri gün; o kadar güç sanılan buhranın izalesine hiç bir mâni kalmaz. Bir şart ile ki, bütün tet- kiklerde adalet hissi, başkalarının bakkma ve hayatma hürmet hissi, hülâsa beynelmilel münasebetler. de Avrupalı, Asyalı, küçük, bü. Yük, zayıf, kuvvetli gibi tasnifler Yerine her milletin yaşamak hak- ks hâkim olsun! Sürt meb'usu MAHMUT M. Massolini İngiliz Baş vekilini Sahip ve Başmuharriri Siirt Meb'usu MAHMUT Umumi Neşriyat ve Yazı Müdürü ETEM İZZET İtalyadan İstikraz | Miiziöre'cok: ilerledi ANKARA, 21 (Telefonla) — İtalyanlarla istikraz muamelesi etrafında yapılan müzakereler çok ilerilemiştir. Şu bir kaç gün içinde'neticenin alınması bekle. niyor. Müzakerelerin bu kadar iyi yürümesinden de anlaşılıyor ki, Türkiye ile İtalya arasında soğuk, gayritabii hiç bir hâdise ve ihtimal yoktur. 4) İktisat vekilleri karşılıyor İngiliz Başvekili Pariste görüşmelerine başladı Şimdi de anlaşmak havası var! Küçük itilâf dört devletin birleşme- sinden endişe ediyor, vaziyet nedir? PARİS,21 A. A. — M. Mac Donald ile kızı ve Hariciye nazırı Sir John Simon, saat 9,50 de Pa- ris'e gelmişler, M. Daladier, M. Paul Boncour ve İngiliz elçisi tö- rafından karşılanmışlardır. Bundan biraz sonra İngiliz el- (Devamı 4 üncü sahifede) Fırkada bütçe görüşüldü Yeni sene bütçesi hakkında Başvekil izahat vermiştir ANKARA, 21 (A.A. ) —C.H. Fırkası grupa bugün öğleden son- ra Afyon meb'usu Ali Beyin riya- setinde toplandı. 1. — Meclise hükümet tarafın- dan verilen 1933 bütçe kanuna lâ- yihasımın esasları hakkında Baş- vekil İsmet Paşanın izahatı din lenildi. ' 2. — Hususi idarelerin müteva- zin bütçe yapabilmeleri imkân nın ve mali vaziyetlerinin müra- habesi esaslarını tetkik etmek ü- zere Fırka grüpu İdare Heyetince bir Maliye Encümeni teşkili ka- rarlaştırıldı. ! 1 — Davetliler H. Ziraat mektebi önünde, 2 — Köylü ziyafete, 34 — Köylü ve talebe bayramı tesit ediyor. Toprak bayramı yapıldı Halkalıda ve öteki köylerde dün köylü toplandı Dün Toprak Bayramınmn ikin- ci yıldönümü idi. Toprak Bayra- mi, memleketin her tarafında ol- (Devamı 2 inci sahitede) Mülâkatı CelâlB. nisan sonunda Atinaya gidiyor ANKARA, 21 (Telefonla) — Iktısat Vekili Mahmut Celâl Be- i in Atina seye »ati nisanın 80 nunda olacaktır. ki komşu mem- eketin İktısat Ve çilleri arasında »lan bu görüşme re konuşmaların nevzuları, o hu- tutları hakkında henüz bir şey öylenmiyor. Mu- Nazırı, iki mem- leketin ticaret ve iktisadiyatını a- lâkadar eden bütün . meselelere dokunacaklar, (o memleketlerinin menfaatlerini halin icaplarma uy- duracaklar ve neticede gene her iki memleketi alâkadar eden itha- lâtve ihracat işlerinde karşılıklı müspet anlaşmalara varacaklar- dır. Yeni teşkilât Kaldırılacak ve birleş- tirilecek vilâyetler ANKARA, 21 (Telefonla) — Ba- sı vilâyetlerin kaldırılması ve bazılar rınm birleştirilmesi hakkında hükü. metçe hazırlanan kaman lkyihaar bu- gün meclise takdim edilmiştir. Bu lâyi- hanın esaslarını bil. diriyorumı 1 — İçel ve Mer Celâl B. ilâyetinin merkesi olan Silif- ke kaza haline ko- Dahiliye Vekili nacaktır. Şükrü Kaya Bey 3 — Artvin ve Ri xe Vilâyetleri birleştirilerek merkezi Rize olmak üzere Çoruh Vilâyeti teş- kil edilecektir. Artvin Vilâyetine tâbi Yusüfeli Kazası teşkilâtile Erzurum Vilâyetine bağlanacaktır. 3 — Akaaray Vilâyeti lâğvoluna- Vilâyetine bağlanacaktır, Şerefli Koç- hisar Kazası lâğvedilerek nahiye ha- | line konacaktır. 4 — Niğde Vilâyetine tâbi Ürgüp Kazası bugünkü teşkilâtile Kayseri Vilâyetine bağlanacaktır. 8 — Hakkâri Vilâyeti kaldırılacak- tr. Hakkâri kaza haline konularak Gevar Kazasile birlikte Van Vilâyeti- ne, Beytüşşebap Kazan Siirt Vilâye- tine bağlanacaktır. 6 — Cebelibereket Vilfyeti lâğvo- lunacaktır, Cebelibereket kaza hali- ne konularak Bahçe, Dörtyol, Ceyhan Kazalarile birlikte ve kaza teşkilâtla- rile Adana Vilâyetine ve Islahiye Ka- zan dn Gaziantep Vilâyetine bağla- nacaktır. Bu suretle teşekkül eden (Devamı 2 inej sahifede) Her gün 8 inci sahifemizdedir. Ankara şehir haberleri ve An- haralının defteri bu sahifededir sakkak olan şu | i, her iki İktrsat| | Dil anketi | Ali Canip B. ne diyor? Türkçe düşünebildiğimizden çok daha zengindir Ali Canip Bey, masanın başında dak- Gözlüğümün altından beni gördü: <2 Büyüm efendim. > iris efan- Meşrutiyetin ilk sarhoşluğu işinde, * Genç kalemler * i etrafa toplayarak yeni lisan bayrağını açan Ali Canip, ar- tık kanaatlerini müdafanya uğraşan o eski kavgacı şair değil... Çünkü buna ha | cet ikalmadı. Ortada kazanılmış bir da- va var, Davanın başında . gene büyük Gaziyi görüyoruz. Ali Canip Beyin “Ye ni lisan” 1 yalnız yabancı terkiplero, ya- bancı kaidelere silâh çekmişti. Bugün kü dil inkılâbının gayesi çok daha yük- Ali Canip B. sek, mânası çok daha geniş; dili yaban- <1 kelimelerin istilâsmdan kurtarmak!... Ali Canip, Beye sordum: — Dil seferberliğinde nasıl çalışılma- »ı fikrindesiniz? Septik bilgiçlerin tereddütten kurtu- larak bir işi ba buna mukabil irnde ve azim sahibi büyükle- rin isteklerini meydana koyacaklarını anlatmak için bir mütefekkir: " Bilen yapman, yapan pekiyi -bilirt * demiş- tir. Büyük inkıliplar yapan & adamlar, . » » 11 inci Liste ANKARA, 21 (A-A.) —İl T.D.T. Cemiyetinden verilmiş: | tir. Karşılıkları aranacak arap- fl ça ve farsça kelimelerin 11 nu- maralı listesi şudur: 1. — LAKAP 2. — LÂKİN , — LÂMİSE . — LÂNET iu — LAFZI 6. — LÂUBALİ 7.— LAZIM | 8. — LEH - Aleyhin zıddı - 9. — LEHÇE | . — LEVHA 12. — LEYLİ 13. — LİYAKAT 14. — LOGAT Listelerde çıkan kelimelerden İİ manaları birden fazla olanların İİ her manası için ayrı karşılıklar | İİ ileri sürülebilir. Karşılık gön- İ deren zatların © gönderdikleri İİ karşılıklardan ötedenberi alışı | İİ mış ve işitilmiş olmıyanları han: gi kaynaklarda bulduklarını da göstermeleri rica olunur. yaptıklarımı, pek iyi bildikleri için ya- parlar. Tekrar ediyorum: dil seferberliğinde gidilecek yol. Gazinin işaret ettiği yol- dur. Bu yolu da herkes biliyor. Çünkü dil seferberliğinde bepimiz o yolu takip ediyoruz. (Devam $ inci sahifede) M. Malche geliyor Darülfünunun ıslahı için kendisile bir senelik mu. gö > “kavele yapıldı ANKARA, 21 (Hususi) — Da- rülfünun ıslahatıma memur edilen Prof. M. Malcbe'n (mukavelesi " Heyeti Vekilede tetkik ve kabul edilmiştir. Mukavelenin bir sureti bugün Darülfünuna tebliğ edilmiştir. Aldığım malümata göre Pr. M. Malche, Maarif Vekâletinin direk» tfi dairesinde bir sene müddetle Darülfünunun ıslahma çalışacakve ayda 1600 küsur lira maaş alacak- tır. Kendisine bir sene zarfında üç ay mezuniyet hakkı verilmiştir. Mukavele o nisan 933 ten 31 mart 934 tarihine kadardır. Pro- fesöre yol masrafı olarak 1600 kü- sur lira gönderilmesi Darülfünu- na emredilmiştir. M. Malche ANKARA'YA DA GELİNİZ! Ankara; her bayram ve her yaz ortası har tarafa alay alay misafir erir. Ankara; yaklaşan Kurban bayra- munda da böyle yapmağa şimdiden hazırlanıyor. Cümhuriyet Törkiyesinin özünde oturanların, uzak Dal perileri hi bucaklara kargı gösterdiği bu ili. gi Colâka) ve bağlılık. karaılıkmz Ankaraya da geliniz! Balaca gezmek, görmek, çevre Çe ) ve değiştirmek için ge- ve bir tutam Azottan yapılma değil dir. Bu hava başha havadır. » Sayılı doktorlar böyle söylüyor. Doğrudur amma eksiktir. Burada sade, etten insanlar sağalmaz. işin tabuta giren tarihleri de burada temizlenir, burada yeniden can bular. Burası ruhları çelikleştiren, yü- rekleri ateşten daha temiz eden, ka- amma; dalları çelikten, gelikten, gövdesi çelikten bir ulu ağaç vardır: Yeni Türkiyenin ileriye a- kan kaynağından özsuyunu almış Türk devleti. Böyle bir devletin tebaası olmak mutuna erenler, bir kaç yılda bir ol- sun buraya gelmelidirler. Urmutsuz- Aka GUNDUZ
