20 Mart 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 9

1 Mart 1983 ri Irlandanın. yeni hükümeti ve fırkalar o Sait she İMİZ şu makaleyi ehemmiyetli bul- nde muzdan alıyoruz: Kânunusani umumi intiha- ire seçilen ve 8 Şubatta davet nb Dail meclisi idareyi M. de al a'ya vermiştir. kad*İ De Valera 1932 şubat intiha- ralu İldanberi başvekil olmasına rağ- dahti len bu sefer serbest İrlanda hü - fet İ Ümetinin idaresini ele alan yeni - İza$ ettir. ka”|, Filhakika bugüne gelene kadar (- Vİ “lanna Fail,, yani kader şanpi- ar ef alar; 153 kişilik bir mecliste an 72 kişi idiler ve M. de Valera la küçük işçi grupunun vere - 0$i reylerle ekseriyet temin ede' diilirdi. Bu grupun da kendisine gen a bi Zaman rey vereceği pek © ka- 1 is emin değildi. Halbuki de Va- se “İA öiyasi gayelerini temin edebil: kay'j “£ için, memleketi doğrudan lahsf “Suya temsil etmek istiyordu. ne di kat'i ekseriyeti elde etmiş- Türki * ve işçilerin sekiz reyini de ka» ha * nıştır. Halbuki Coegrave'ım irdef Wialefet partisinin yalnız 48 ra *) *9'usu vardır ve müstakillerden dokuz rey almaktadırlar, Zi - ii iler yerine Frank Mac Der- - St tarafından tesis edilmiş olan kağ) <3 merkez fırkası ise kendi ba - vini a bir siyaset takip etmek niye- de olduğunu gösteriyor. va pi) Mdada. siyasi ayrılıklar, fır- adı larını 1921 de İngiltere yapılmış örf, 9 muahedeye karşr aldıkları diri Ziyetle tebellür eder. Fakat ik- sükİ “adi sebeplerin tesiri de gittikçe a), iYor. Siyasi noktai o nazardan burl, İefet partisi sadece “muahe- ş Ode değildir. Bu grupa, “tminister milliyetperverliği ve tc fırkasından geri kal Miş olanlar da iltihak etmiştir, ve ir di noktai nazardan, büyük i a ve mali işler, İngiltereye ii ihracat edenler bu grü- ba KİP istinat ediyorlar. Bu fırkanın İ bütün dünya im hükümet siyaseti noktai Mİ Mikmndan soubafezakir olanlar. ül yi teşekkül etmiştir. dir. Finna Fail fırkasma Cümhuri- “X fırkası denilmektedir. Yalnız nazarı dikkate almak lâzım- ki Cümhuriyetçi demek İrlan- , hükümet şeklinin cümhuri- olması demekten daha ziyade, kendi hükümet tarzını, ken i tayin etmesi demektir. Bu fır- maddi menfsatlerden ziya» siyasi birer gaye güden kimse- dahildir. Fakat bu fırkada ya- EE EE. İN le ud yavaş, Cosgrave'ın fırkası gi" .. ” 1 İİ iktsadi tesirler altında kaldı muhalefetten daha fazla olarak gi j he n İngiltere ile iyi münase-| görüyor. Halbuki cümhuriyet- İngiltere ile münasebata &- iyet vermekle beraber, İr- esas olarak kendisine bir iktisat yaratmasını isti - . Bu fırkada evvelâ, ziraat - var. Bunların istikbali hay - ihracatındadır. Sonra bir sanayiciler ve tüccarlar var İrlandanın iktısaden kendi ih- nı tatmin edeceği fikrini etmişlerdir. Sonra milli ik - içılığın ve devletçiliğin bütün e İİİ a e 1 a di ni ei bulunmasına bağlı olduğu | t çocuklarma iş. tedarik| İrlanda ile imparatorluk ve cenubi Irlanda münasebetleri Jürnal dö Jenevde gördüğü- | edebileceğine inanan ameleler var. Nihayet, vaziyet tamamen ay- dınlandığı takdirde kendilerine bir hattı hareket tayin edecek genç politikacılar etrafına toplan- mış bazı müstahsiller de gruplar | teşkil ediyorlar. İrlandada bir çok memleketler» de olduğu gibi siyasi milis kıtaa- tı var. Risk Republican Army cümhuriyetin kuvvetini teşkil edi- yor. Bu kuvvet genç partizanların etrafında gruplar haline gelmiştir. Bu gençler askeri terbiyelerine rağmen ağabeylerinin yaptıkları harpleri yeniden yaşatmak iste- miyorlar. Bu kuvvete karşı muha- lefet tarafından teşkil edilmiş olan Army Camarades'ler cümhuriyet- çiler kadar iyi teşekül etmişe ben- zemiyorlar, onlar kadar kuvvetli değiller. Bununla beraber, iki kuvvet arasında mücadele ihtima- li her zaman vardır. Fakat son in- | tihabatta Jandarma kuvvetlerinin sükünu muhafazaya muktedir ol - duğunu görmekle memleket em - niyet içindedir. De Valera kabinesinin istinat edebileceği ve karşısında bulaca - ğı unsurlar bunlardır. Günün me- melelerinden en mühimmi ise kra- la sadakat yeminidir. Toplanır top lanmaz yeni meclis bu meclisi 49 reye karşı 75 reyle kaldırmıştır. Yemini âyan meclisi vaktile ka- bul etmişti amma bu meclisin hük- mü şimdi kalmamıştır. Şimdi parlamento senelik te - diyat meselelerile uğraşacak. Bu mesele şudur. 1902 senesinde İn - giltere çifçilere, arazilerini satın alabilmek için istikrazda bulun” muştu ve her sene 4 milyon İngi- liz lirası taksite bağlamıştı, Bun - dan başka İrlanda senede bir mil- yon kadar tamirat, tekaüdiye gibi para verir, İrlandalıların bazan “Harp borçlarr,, dedikleri bu borç las muahedede yoktur amma, mec- lis tarafından tasdik edilmemiş ve 1926 da yapılmış bir anlaşma neticesinde (mevcuttur. İrlanda hükümeti bu anlaşmayı tanımıyor ve taksitlerin tediyesini tehir edi- yor. İngiltere, bu taksit bitene ka- dar almmak üzere İrlanda emtea- sı üzerine bir vergi koydu. Buna mukabil İrlanda da İngiliz malla- rını gümrüğe tâbi tuttu. Bu larife mücadelesi fena bir şekil alıyor. Fakat bu fenalık sadece hayvanat ihracatçıları içindir. Buna muka- bil, tarifelerin memlekette yeni sanayiin doğmasına yardım ede" teğine inananlar var. Geriye, Irlanda ile imparator - milli iktısatçılık tesis etti. Cu: ! luk ve serbest hükümetle cenubi Gaedheal İrlandanın res | İrlanda münasebetleri meselesi ! kalıyor. Bunlar gayet mühim me- selelerdir. Yalnız ehemmiyetleri, i bu meselelerin de Valera kabinesi tarafından olsun, muhaliflerin ka- binesi olsun, kat'i ve ani surette ballini tehir ettirecek mahiyette - dir. Diğer taraftan, tarihi sebep- lerden dolayı, İrlanda, İngiltere imparatorluğu haricinde yaşamak istiyorsa, kendi topraklarının hür- riyet ve vahdetini de temin etmek istiyor, ve bu meselelerden birisi- nin halli, ötekinin de halline se- bep olabileceğini tahmin etmek hiç te saçma olmaz. “YEM LE heri dn KARTA “ © e MİCE Haberleri 5 A EE Kayserinin canlanması için ne yapmak lâzım? iktısat vekiline verilen raporda neler isteniliyor ? Kayseri, (VAKIT) — Iktısat | memleketi olmadıkçs, istikbali vekili Celâl Beyin buraya gelip | meçbul ve karanlıktır. gidişi memleketin sanayi ve ti- caret bayalında yeni bir hare ket ve uyamıklığa sebep oldu. Celâ! B., burada iken Kayse- rinin ileride büyük ve mamur bir sanayi şebri olacağını ümit | ettiğini söylemişti. Celâl B. bu- rada iken mubtelif tetkikleri arasında yeni açılacak mensucat abrikasının yerini, tayyare fab- rilkasını, iş bankasını, müzeyi, iplik fabrikasını, şelâleleri, elek- trik fabrikasını gezmiş, toprağın pancar yelişlirmedeki kabiliye- tinden bahsederek bir şeker fabrikası açılmasını istiyenlere bu temenhiyi nazarı itibara ala- cağını söylemiş, dibağların yap- tıkları gözel deri nümunelerini beğenmişti. Celâl B., elektrik fabrikasını ziyareti sırasında da henüz mali vaziyetini düzelteme- miş olan bu şirketin hisse se- netlerinin dörtte üçünün iktısat vekâletine | satılmasını, bunun müzakeresi içinde Ankaraya bir beyet gönderilmesini söylemiştir. Kayseri ticaret odası, mem- leketin ıktısadi vaziyetinden bah- seden, eski zamanla yeniyi mu- kayese eden, dilekleri bildiren uzun bir raporu iktisat vekiline takdim etmiştir. Raporda, Türkiyede münha- Sıran Develi kazamızda yetişen ve senede yarım milyon lira ge- tiren “Kitre,, ile - bugün müs- | tahsilin elinde üç miyon Jiralık kitre bu'uvuyor - satışı çok dü- şen kilimlerin takzsa (abi lu lulması rica edilmiştir. Kayserinin o dilekleri Vilâyet idari hududurun iktisadi hududa teşmilini temin ederek o Ürküp, Avanos, Pojezlıyan ve Şarkışla kazalarının hiç olmazsa “Geme- rek,, nabiyesinin ticari ve ikti- sadi muamelât itibarile Kayse- riye raptı elzem olduğu; açılma- sı kararlaştırılan pamuklu men sucat fabrikası için biran evel faaliyete geçilmes; pancar istih- saline elvetiş'i olan bu mıntakada bir şeker fabrikası açılması gibi üç mühim noktada toplanabilir, Hekikaten Kayseri fâbrika'ar Büyük sanayi kurulursa burası mükem- mel inkişafa namzetlir. Vaktile dokuz ön vilâyetin iş'ek bir pazar olan Kayseri merkezinde mesut ve müreffeh 75 bin vatan» daş yaşarken bugün nüfusu 40 bine düşmüştür. Umumi harp ve bubran bir çok sanatları sön- dürmüştür. Harplen evelki 30 bine yaklaşan halı tezgâhı adedi 2500 e kadar düşmüşken bhalı- ların takasa tâbi tutulmasile bu mıktar şimdilik dört bine çık- mıştır. Genç kızların ve daha ziyade dul kadınların çalıştıkları balıcılık onbin kişinin geçim vasıtasıdır. Kayserinin kesesine para ge- tiren ibracattan biri olan pastır- macılık da yarıya düşmüştür. Evvelce 25 bin inek kesilirken bu mıktar yedi bine kadar inmiş ise de iki senedir tekrar 13 bini bulmakfadır. Merkez ve mülbâkatta iptidai vesaitle pamuklu mensucat ya- pan binden fazla el tezgahı vardır. Bunlarda iki bin kişi çalışmaktadır. Dokunan beyaz | bezler, kadın ve yatak çarşafları | solra takımları kâmilen vilâyet dahilinde sarfolmaktadır. Evelce mahvolan bu san'at gümrük tahditleri sayesinde bir iki sene- ne tekrar canlanaışlır. Toros silsilesinin Kayseri - Adana hududunu teşkil eden kısımlardaki (O “Karaşa,, demir madeni ile buna on kilometre mesafedeki kömür ve kurşun | havzaları işletilirse burada iş hayatı başlar; aksi takdirde üç şimendifer hattı ile Akdenize ve Karadenize bağlanmış olmasına rağmsn orta Anadolunun bu mühim merkezi dağılmak tehli- kesi göslerir ve beş on bin nüfuslu bir şehir haline gelme- sinden korku'ur. Hulâsa ; Çiftçiliği karnını bile doyurmayan Kayserinin inkişafı ancak büyük sanayi ve fabrika- lar merkezi olmasına bağlıdır. bunun için de aranılan her türlü | şerait mevcuttur, F.D. Bahailik Mahkeme kitapları Orta mektep niha- tetkik ettiriyor Adanada bazı bahailerde bu lunan ve mahkemsye verilen Bahajliğe a't Arapça ve Acım- ce kitapların tetkiki için az dan Emin Ferdi Beyin re'siiği altın- da müfti Hüsnü, Sulh hâkimi Fevzi ve avxkat Necati Bey ve Efendiler ehi vokof tayin edil- miş. Ehli vukuf Ağuceza mah- kemesi osa'onunda top: lanarak kitapları gözden geçirmiye baş: lamışlardır ——e—— Konyuda havalar KONYA, 19-(A.A.) — Havalar yağışlı gitmektedir. ekin işleri iyidir. Tohumluk buğday ve Da ee A, 7 Akhisarda yet açılıyor AKHISAR, (VAKİT) — Akhi- i da gizlenmekte olan beş katil faili Aoikida Halkevinde verilen konferanslar AYDIN, (VAKIT) — Aydın Halkevinde hâkim Ziya Bey de « mokrasi hakkında bir konferans vermiş ve dinleyiciler pek alâka - dar olmuşlardı. Bâkteriyoloğ Şem- si Bey de bu hafta “Firengi hasta- lığı: ve içtimai tesirleri, hakkında bir konferans verdi, çok kalabalık bir halk kitlesi tarafından dinlenil di. doktor hastalığın tarihini, muh telif devrelerini, bilhassa içtimai tesirlerini çok canlı bir surette an lattı, hastalığın önüne geçmenin bir aile yuvası kurmak suretile ka- bil olduğunda karar kilzrak sıhhi müzenin son zamanlarda getirtmiş olduğu mücessem ve canlı tablo lar üzerinde her devreyi ve her noktayı çok güzel bi: surette izah etti, Tarih ve dil şubesi reisi Hulâsi Bey “Türk bilgileri ve Türk şarkı- ları,, mevzuu üzerinde bir konfe « rans verdi. Bu da pek güzeldi. Sıh hiye vekâletince tertip ve tanzim olunan mikropları ve muhtelif has talıkları gösterir sıhhi filmler sıh- hi müze ve sergiler komitesi ta- rafından yakında getirtilerek bal- ka gösterilecektir. i Aydında satış birliği yapılıyor AYDIN, (VAKIT) — Aydın | 200 No.lı zirai kooperatifi, senelik kongresini yaptı. İçtimada çiftçi « ler için pek faydalı işler konuşul: “ du. Bir satış birliği kurulması itti © fakla kabul edildi. 101 yıllık kaçak AYDIN, (VAKIT) — Yüz bir seneye mahküm olup Kayserili Mehmet Çavuş namı müstaarile sekiz yıldanberi İzmirde ve Aydın i Nusret burada yakalanmıştı. Nus- ret, Niğdeye gönderilmiştir. O.S. 1 l Salihlide Hımayeietfal 5 SALIHLI, (VAKIT) — Salihli Himayei Etfal Cemiyeti yaptır - makta olduğu binaya harcamak üzere kazadan on dört kişiye var- miş ve bu on dört kişiden yardım olarak (54) lira (50) kuruş topla- hamsi. Türkiye çocukları koruma cemi» i yeti Salihli şubesi bu büyük yar « ” | dımlarından dolayı koruyucuları a ina teşekkür etmektedir. ——— — Kütahyada KÜTAHYA, 19 (A.A.) — Ye- ni seçilen C. H. Fırkası vilâyet ida re heyeti ilk toplantısını yaptı. Ida re heyeti riyasetine sabık H. Fırka | sarlılar senelerdenberi bir orta | s1 Teisi Etem Beyi seçti. mektep isterler, şehrimiz halkının (7777. —— —— bu dileğini zaman zaman VAKIT | *cisimiz Cemal Beyin reisliği al - sütunlarında da bildirmiştim. Ak- | 1nda bir komisyon toplanmıştır. hisarlılar yeni maarif vekilimiz Re ! Maarif vekâletine muvafakat ce * sit Galip Beyin himmetile pihayet | vabı verilmiş, şehrin mutena bir ye bu isteklerine kavuşmaktadırlar. | rinde bir orta mektep binası yapıl» Maarif vekâletinden vilâyet vasi - tasile belediyeye yapılan bir teb - liğde Akhisarlılar bu sene mektep binasını temin ettikleri takdirde vekâlet bütçesine müdür, müzllim ve diğer masraflar tahsisatının ko nulacağı bildirilmiştir. izi bh mak üzere Halk Fırkası teşkilâtı, v 1 İ a e / . A i ğ dişi belediye araları ve memleketin di. i ğer hamiyet ve servet sahipleri fa aliyete geçmişlerdir. Memleketin bu büyük ihtiyacı, bu suretle yerine getirilmiş olacak tır, ami giz imekteğile — Am 5 a rak in i