14 Mart 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

Dünyanın iktısadi çırpınışı e i (Başmaksirden devam) Colbert'in, Büyük Frederk'in po « litikaları de öyle.. Ucuz ithalât ve pahalı ihrâöat, bugüli'de, bâğka bir politika rengin bürünetek, het bü dünün istediği şeydir. Fakat tutü - lacak yollar değişmiştir, dünya - nın ve dışpazarların yapıları, alış hası hazırlanıyor veriş sistemleri çok değişmiştir. ANKARA,I3 (Hususi) — Bizce münakaşa ve tahlil yanlışlı -| Maliye vekâleti vekâletin yeni teş ğı şuradadır: Nasıl bazı tarihçiler, | kilâtma ait lâyihayı hazırlamağa bugünü anlamak için en eski de -| başlamıştır. Şimdiye kadar milli virlerin mantığı ile nasıl işe başlı- | emlâk, muntazam borçlar ve vari- yorlarsa bazı tanmmış iktısatçılar | dat umum müdürlüklerinin ve ma da öyle yapıyorlar. Halbuki de -| liye vekâleti hukuk müşavirliği - virler akmış ve geçmiştir, onları! nin yeni teşkilât kadroları hazır - izah eden mantık ta bu devir, için, | lanmış ve tetkiki için vekiller he“ artık, sağlam bir ölçü olamaz. Me- | yetine verilmiştir. Diğer müdür - selâ, Napoleon için nasıl eski bir| lüklerin teşkilât ve kadrolarının Avrupa lâzımsa, onun İngiltereye | hazırlanmasına devam olunmak - karşı kullandığı buğday politikası | tadır. için de gene öyle eski bir iktısat| | İstanbul defterdarlığı teşkilâtı - yapısı lâzımdır. Yerli pazarı tut -| nım genişletilmesi hakkındaki lâ - mak ve iş hayatını yükseltmek için | yiha maliye vekâleti teşkilâtı lâ - gümrük politikasından istifade et. | yihasından sonra hazırlanacaktır. mek fikri yeni değildir. Tarihin muhtelif g sahtelif zamanlarmda, tıpkı bu | | Vekiller heyeti gün olduğu gibi, gümrük politika- toplandı tr Banda e erine Yapın) ANKARA, 13 (Hemel) — 7 e uzun ta > be Icra vekilleri heyeti saat on altıda başvekil İsmet Paşa Hazretlerinin reisliklerinde*toplandı. Geç vakte kadar çalıştı. izmirde bir dava IZMIR, 13 ( Hususi) — Şehrin muhtelif yerlerine beyan- nameler atmaktan suçlu modelci Kerimle beş arkadaşımın muha « kemesine bugün ağır ceza mahke- mesinde devam edildi. Müddeiu - mumi evvelce dinlenilmiş olan bazı şahitlerin tekrar mahkemeye çağrılmalarını istedi. Mahkeme yârm kararını bildirecektir. manen yanararanayan Rusyası böyle bir tecrübeye giriş- miştir, Bu tecrübenin nasıl yemişler ver diğini anlamak için yerinde tet - kikler yapılması lâzımdır. Avrupa için böyle bir tecrübe mümkün de- ğildir. Çünkü: büyük istihsal ve sanayi yurtları, feleğin tavlasında, son bir zar oyununa girişmezler. Fakat kurtuluş yoluna dönmek te o kadar kolay değildir. Devletin iktisadi müdahalesi yüzünden öy- le vaziyetler husule gelmiştir ki: bunların likidasyonu da başlı ba- şına bir meseledir. Onun için ilk önce budunlar arasmda bir anlaş- ma temeli bulmak hasreti uyanmış tır. Buda pekiyi gösteriyor ki, bütün istihsal ve sanayi dünyasmı üzen ve yıpratan dert, aşağı yu - karı, bir mahiyettedir. Şimdiki va- ziyet aşağı yukarı müşterek bir iktısadi oluştan doğduğu için ge- ne el birliği ile likidasyon icabet < mektedir. Bugünkü iktısadi anar - tiyi yenmek için pek çok yol kalma mıştır, İstihsal ve sanayi nasıl yük selmiştir, niçin yükselmşitir? Biz bunu modern iktisadi oluşu tetkik ederek anlıyabiliriz. Bunu anladık tan sonra tutulacak yol kendiliğin den belirmiş olur. Sıkıntıların bü » yük bir kısmı istihsal ve sanayiin feski yolundan ayrılmış olmasından yileri gelir. Fakat ortada yeni vazi- yetler de vardır. Bunların da göz- den uzak tutulmaması lâzımdır. Dünya iktısadını idare edenler ve ya idare etmek istiyenler, şaşkın - lik ve heyecan içinde ilâçlarının şişelerini değiştirmişlerdir. Iyi ne- ticeler vermiş basur ilâct ile gözle rinin hastalığını gidermeğe çalışı- yorlar, yoruz. Asıl mesele şudur: O vakit ki, Bazar ve istihsal nasıldı, bugün kü de nasıldır? Tetbir, hâdisenin mahiyetine göre düşülür, isterse bu hâdise dış görüşüne göre İngil - tere veya Amerikadaki bir hâdi - seyi hatırlatmış olsun. Modern devlet, dünya savaşmda dört ağır tecrübe yılı geçirdi. Bu Yıllarda, bütün istihsal kudretinin devlet elinde toplanması, umumi müdafaaya göre cephe ve yön al ması lâzımdı, Yurt istihsalinin de, eğer söylemek doğru ise, alıcısı devleti, İç pazara da devlet karışı yordu. Dünya pazarı için hazırlan mış İstihsal ve sanayi için dört sa- vaş yılı normal sayılamaz. Savaş bittikten sonra istikisal ve sanayiin eski gayelerine göre kımıldanma - sr lâzımdı. Dört yıl içinde devletle sıkıca kaynaşmış istihsal ve sana» yüin likide edilecek tarafları var- dı. İşte, Avrupa'da bu likidasyon se çok fena başlanılmıştır. Bü- ük sarsıntıların ilk kaynağı bura- dadır. Bundan sonra devlet ada - mını, henüz tecrübesini yapmadığı mevzularla uğraşır görüyoruz. İn- gilterede, Almanyada, Amerika - da, Y. 8., hür bir pazara alışmış is- tihsal ve sanayi, devlet adamları - nn işe ması yüzünden çeşit çeşit tecrübeler karşısında kalmış- tır. Yapılan tecrübeleri, burada kısaca saymağa bile imkân yok : tur. Tecrübelerin ne gibi netice- ler verdiğini anlıyabilmek için va» ziyetin ne kadar çetinleştiğini göz önüne getirmek kâfidir. İstihsal ve sanayi ilk çocukluk devrine ait tet birlerle dirilemezdi. Bugün, artık, bütün tecrübelerin çıkmaza vardı ğını bilmiyen kalmamıştır. Bura - dan kurtulmak için ne yapmak lâ Zımdır? Eğer, bütün sikinti, plân“ li bir iktrsat sistemi ile aşılabilsey di, bütün dünyanm 24 saat içinde cennete dönmesi çok kolaydı. Fa- kat ufak ölçüde yapılan plânlı ik- tısat tecrübeleri, devlet adamları» na acıklı bir hayal yıkılışı hazırla- maktan başka bir şeye yaramamış tır. Çünkü: kökleşmiş ve bütün dış pazarlarla kaynaşmış bir ikte- —i sistemini bırakarak bir başka- *ma baş vurmak öyle sanıldığı gi- ; “'i» iş değildir. Sovyet M. Nermi VAKIT'ın Hususi Telgrafları Mg gg Maliyede | Kazanç Yeni teşkilât lâyi- | Lâyihası fırkada |Yeni verilen kanun görüşülecek ANKARA,I3 (Hususi) — B. M. Meclisine verilmişken bütçe encümeni mazbata muharriri Bur sa mebusu Galip Beyin isteği üzeri ne geri alınan yeni kazanç kanunu lâyihasımın yarın toplanacak olan fırka grubunda müzakere edilme si çok muhtemeldir. Alacak yüzünden cinayet IZMIR, 13 ( Hususi) — Bugün burada bir cinayet oldu. Karşıyakada Sütçü Demiri akra - basından Hafız Osman bir alacak meselesinden çarşıda öldürdü. Izmirde menenjit IZMIR, 13 ( Hususi) — Burada yeni bir menenjit vak'ası daha meydana çıktı. izmir rıhtım şirketi davası IZMIR, 13 ( Hususi) — Haklarmdaki mahkeme kararı Temyiz mahkemesince bozulan İzmir rıhtım şirketi suiistimali suçluların muhakemelerine ya - rın Asliye ceza mahkemesinde de- vam edilecektir. Diğer suçluların mahkümiyeti tasdik edildiğinden yalnız Gat Franko Beyle Galip Bey yeniden muhakeme edilecek- lerdir. İngiltere Silâhlara ambar- goyu kaldırıyor LONDRA, 13 (A.A) — M. Baldvin avam kamarasnda M. Lausbury'nin silâhlara ambargo konması meselesi hakkında sor - duğu suallere verdiği cevapta de- miştir ki: “Hükümet silâh ihracatı için ilân ettiği ambargoyu yakında kal dırmıya karar vermiştir. Buna se- bep bu hususta beynelmilel bir an- laşma olacağına dair hiç bir ümit kalmamasıdır. Ambargo tedbirin- de İngilterenin yalnız başma de- vam etmesinde de hiç bir fayda yoktur. Bununla beraber bir fırsat çıkar çıkmaz bu mesele hakkın - daki görüşmelerde devam ede « ceğimizi umuyoruz.,, Parlâmentolar Birliğinin Türk grupu toplandı ANKARA, 13 (A.A.) — Parlâ- mentolar birliği Türk grubu umu- mi heyeti bugün Necip Ali Beyin riyasetinde toplanarak encümenle rin çalışma tarzları ve grubu alâ - kadar eden muhtelif meseleler ü- zerinde müzakerelerde bulunmuş- tur. Ahmet Senusi öldü KAHİRE, 13 (A.A.) — Mekke den bildirildiğine göre 1915 ikin- ci teşrininde Mısıra yapılan istilâ hareketini idare eden Şerif Ahmet Senusi ölmüştür. ği , Mecliste lâyihaları ANKARA,I13 (Hususi) — B. M. Meclisi bugün reis vekili Re fet Beyin riyasetinde toplandı. Bazı azaların mezuniyetleri hak kındaki riyaset divanı tezkeresi okunarak kabul edilmiş ve ruzna - mede müzakere edilecek başka madde bulunmadığından Perşem- be günü toplanılmak üzere toplan tıya nihayet verilmiştir. Hususi idare lâyihusı ANKARA,I13 (Hususi) — Muhtelit encümen bugün toplana- rak hususi idareler lâyihasını o - nuncu maddesine kadar tetkik et - miştir. Muvazene vergisi müddeti uzatılıyor ANKARA,13 (Hususi) — Müvazene vergisi kanununun bir sene uzatılması hakkındaki kanun lâyihası meclise gelmiş ve bütçe encümenine verilmiştir. Yeni yollar lâylihası ANKARA, 13 (Hususi) — B. M. Meclisi toplantısından son - ra dahiliye encümeni toplanarak yeni yollar lâyihasınm devlet şura sınca kabul edilen şeklini müzake reye başladı. Yedi maddesinin tet- kikini tamamladı. Muhtariıkların kaldırılması ANKARA, 13 (Hususi) '— Mahalle muhtarlıklarının lâğvile bu vazifelerin belediyelere devri hakkında dahiliye vekâletince ha- zırlanmakta olan kanun lâyihası tamamile hazırlanmış ve vekiller heyetine sevk olunmuştur. Bir ihtilâf halledildi ANKARA,13 (Hususi) — Devlet şurası, Şark demir yolları kumpanyasile evkaf idaresi ara - sındaki mukataa ihtilâfını hallet- miştir. Aydında intihabat AYDIN, 13 (Hususi) — Vilâ- yet umumi meclisinin müddeti ni- hayet bulmuştur. Bunun için ye - niden aza seçmesi başlamıştır. Samsundu 30 mektep açılacak ANKARA, 13 (A.A,.) — Sam- sun vilâyet meclisi bu yıl vilâ - mağa karar vermiş ve vilâyet büt- çesine yetecek tahsisat koymuş- tur. Maarif vekâleti Samsunluların yüksek maarif severliklerinin şa- hidi olan bu karardan dolayı vi - lâyet umumi meclisi ile vali Mus- tafa Arif Beye tebrik ve teşekkür telgrafı yollamıştır. ei ğe Kolonya hâdiseleri LONDRA, 13 (A. A.) — Kolon- da Kohl Speryer'de çıkan hâdi - seler resmi mahafilde bazı müta- lealar yürütülmesine sebap olmuş» tur. Resmi mahafil Kolanya hâdi- selerinin Versay ve Lokarno mua“ hedelerine riayetsizlik suretinde görülebilip görülemiyeceği bakı - mından nazara almması lâzım geldiği düşüncesindedir. yette yeniden 30 köy mektebi Yunanistanda Diktatör hâlâ yok! Venizelos kabinesinin mu“ hulkemesi” mesölesi ATINA, 13 (Hüsust) — Başvekil M. Çaldaris ile dahiliye nezaretini kabulden istinkâf eden M. Metaksas arasında vuku bu “| lan mülâkat neticesinde araların * daki ihtilâf halledilmiş ve M. Me“ tamsasın fırkası erkânından Tur“ kovasilisin hava nezaretine tayini kararlaştırılmıştır. Bunun üzerine M. Metaksas dahiliye nezaretini kabul etmeğe razı olmuştur. Harbiye nazırı ceneral Kondili * sin hastalığı devam ediyor. 4 Hükümet taraftarı gazetelerden b8 zıları sabık askeri kabine reisi Ce* neral Ctoneos aleyhinde neşriya* ta başlamışlardır. M. Venizelo# bu hücumlara cevap vererek aske" ri kabinenin teşkiline ön ayak o “ lanların ceneraller değil, kendisi olduğunu söylemiş ve vaziyeti kur taran Ceneral Otoneosa minnettar lık beslenmesi lâzım geldiğini söy İemiştir. ATINA, 13 (Hususi) — Bidayet müddeiumumisi, M. Veni" | zelos ile kabinesi azasr aleyhinde kanuni takibat icrası için meclise müracaat edeceği şayialarını tek * zip etmiş ve demiştir ki: — Bu hak doğrudan doğruys meclise aittir. Sabık kabine aley * hine takibat icrasına ancak mecli" si mebusan karar verebilir ve delâ ili cürmiyeyi salâhiyettar maka * matı adliyeye tevdi eder, Ni SELANIK, 12 (Hususi) — Sa* bık Makedonya valii umumisi Ek sindaris ile Selânik kolordu kuma danı Ceneral Klados aleyhine dik tatörlük hareketine manen iştirak etmek töhmetile müddeiumumili * ğe resmen müracaat ve ihbar va” ki olmuştur. a ATİNA, 13 (Hususi) — Hükümet, diktatör Plâstrası tev * i kif için takibat ve tahriyatına de * vam ediyor. Maamafih bu taharri yatindan henüz bir semere hâsıl ol mamıştır. Ceneral Plâstrasın İstaf bulda Yeşilköy civarında görüldü * ğüne dair İstanbuldan buraya bif telgraf gelmişse de Plâstrasm dost ları diktatörün Yunan toprağın * dan ayrılmadığını söylüyorlar. Küçük itilâf ve Ingiltere | * LONDRA, 13 (A.A.) — Avam kamarasında sorulan bir sual6 Cenevrede bulunan hariciye nazi" rı Sör Con Simonun yerine cevaf veren M. Baldvin şunları söyle * miştir: 4 “Küçük itilâf hükümetleri ars” sında yapılan teşkilât misakınf” 10 uncu maddesindeki açık hü” kümler ve maddeler dölayısil* İngiliz hükümetinin harakete g€f" mesi için bir fırsat çıkmamıştır" plani Papanın protestosu | VATIKAN, 13 (A.A.) — Pap bu sâbah toplanan kardinallar m€ lisinde söylediği nutukta, geçen " lerde doğan Bulgar prensesini” ortodoks ayinine göre vaftiz edil miş olmasını itirazlarla karşılar Bulgar kanunu esasisinin kilise #*" nununa uymıyan böyle bir harek*" ti haklı göztermiyeceğini söylemi ve Katolik âlemini bu gibi lere vakitsiz ve yakışıksız gözil bakmıya devet etmiştir. —Zeas SD PAYU ev -w ga a A EY e - - - -