14 Mart 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Aiisiklopedisi incı cüzü çıktı 27 Dokuzuncu sene: No. 3180 tSTANBUL CAĞALOCLU urıV Geçenlerde ttalya ile aramvzın açtldtğt, harp tehlikerinin baş gosierdiği hatta ttalyan'larm Antalya'ya atker çtkardıklart hakkında deve ran eden mananz bazı aşyialardan bahsetmiftik. Ba aşyialar hükumet merkezinde kayretle karşdanmtş, İtalya ile münaaebattmızın her za mandan iyi olduğu bildirilmîfti. Bagun ba ifadeyi teyit eden, ttalya üe aramızın açddtğı hakhındaki şayialartn anlnzlığtm meydana çtknran yeni bir delil karşınndaytz. Bu delil şadtır: Evvelki gün ttalya'dan şehrimize gelen ttalyan Ihracat Ofisi müdürü Komantor Mazi rfün ak<amki trenle refakatinde ttalyan sefareti ateşe kommersiyali olduğu halde Ankara'ya gitmiştir. Komantor Mazi, bu seyahati etrafında, dün, hareketinden evvel bir Arap ve Acem Kelimelerl yorint Oz Türkçe Sözler bulup bize gönderiniz Telgraf ve tnektup adresl: Cnmhuriyet tstanbu] Posta fcutusu: tstantral, No 246 relefon: Başmuharrtr: 22366. Tahrtr müdürü: 23238. îdare müdürü: 22365, Matbaa: 20472 Salı 14 Mart 933 ıınınmunııuıııııııııuııınııııınnıınHmınırnınııııuiııımııınıiHnııuıııınııuiHiııııııınııınıiHiıınaiHnıırnnrıııııııııniiiııııiiin Belçika nya Hududunu Takviye Ediyor Balkan Konferansı Bükreş'e gidecek heyeti miz Ankara'dan geldi Sanayi müessese lerimizi ziyaret Feshane iyi ve rasyonel çalışan bir fabrikadır Kısa bir zamanda imalâtını 270 bin ınetrodan 360 bin metroya çıkarmıştır İtalya ile müzakere ıııuıiMinıııiMiiHiıııııııiMHiııuınıııııııııtnıııııııııııııınıınııııııııınıııımıııııtnııııııınıınıtıınıııııııiMiııııiMiııırıııiMiınııııııınııııııtıııııııııuııııııııtıı Ankara'da muhtelif iktısadî meseleler için müzakere yapıhyor İtalya Ihracat Ofisi müdürü Ankara'ya gitti « Sefirimiz Sinyor Lajacoma Ankara'da Türk hükumetile iki memleketi alâkadar eden muhtelif iktısadî mes'eleler üzerinde müza * keratta bulunmaktadır. Bu müza * kereler esnasında görülen Iüzuma bi' naen beni de bir teknisiyen sıfatile çağırdılar. Müzakere mevzuu e«as itibarile Türkiye ile İtalya araMnda bir takas mukavelesi akti net'«le sme temas etaıektedir. Bu arada kontenjan ve gümrük mes'eleleri d« görüşülmelrtedir. Bu müzakeratm nasıl bir safhada oldugunu bilmiyorum. Çünkü söylediğim gibi işle »efirimiz meşgul bulunmaktadır. Ankara'da ne kadar kalacağım mes'eleci işin icabahna ve neticesin* bağh bir şeydir. Her halde mümkiin olursa sür*atle dönmek ntiyetmde Bükrefe gt&eceh heyet azasmdan ' Hasan Bey Rujen Etref bty Balkan konferansı murahhas heyetleri bu aytn on yedisinde Bükreş'te toplanarak, Belgrat'ta içtimaı kararlaşnuf olan Dördüncü Balkan Konferansma ait ruznameyi hazırlıyacaklar, konfe • ransa ait mnamelâtın devir ve teslhn işile ugraşacaklardır. Gelen malâmata göre Yugoslivya ve Arnavut murahhasIarı Bükreş'e hareket etmislerdir. M. Papanastasiyu'nun riyasetindeki Yunan heyeti murahhasası da bugün Pire'den şehrimize gele • cek ve buradan Tiirk heyetile birlikte Köstence'ye gidecektir. Türk Balkan Birliği Relsi Trabzon meb'usu Hasan ve Umumî KâtİD Ruşen Eşref Beyler Bükreş'e gitraek üzere dün Ankara'dan şehrimize gehniş lerdir. Hasan, Ruşen Eşref ve Reşh Saffet Beylerden mürekkep olan heyetimiz, Yunan heyetile birlikte öbörfun Romanya'ya hareket edecektir. VeriTen bir habere göre, ekaBtyet mes'eleierînin halledilmem«sinden mugber olarnk konfera» me<aisîne istirak etmemek kararmı veren Buirar'Iar Bfikreş <«timaiTia murahhas gondermiyeceklerdir. îtatya »efiri Slnyor Lajacoma muharririmize şu beyanatta bulunmuştur: Feshane fabrtkasınm dokuına tezgft hlannın bulunduğu atClyelerden Vh 1 Türkiye'mizde sanayi hayatı nasü gidiyor? Bnnn hep merak ederainiz tabiî. Bizim ba htnustaki kendi merakıkunız, siz okuyuculann merakmıza termız, siz okuyucularuı roerakınıza terburiyeti fle katmerleniuistir. Bu hisle üç gün evvel Feshane kumaş fabrikatmı ziyaret ettik. Geçen sene mümasil Karamünel fabrikasını gaamiş olmanın hahrası, bize bu yeai ziyaretimizin bir taraftan kvlaı^ t< ıligcr tm ofUın TTnJoyeaeli bir ban diğerlerinden biraz alargada olsa da bels görülemiyeceğini takdir edersiniz. Orada da öyledir. Mamul amban digerlerinden biraz alarga mesafede • dir, v e zaten bunun için yeni bina yapılmıyarak eski binalardan istifade edilmiştir. Feshane kumaş fabrikasraın bir devlet müessesesi olduğunu söylemiştik. Sermaye itibarile öyledir ama çalışma itibariie bu müessese bir anonîm sirket halindedir. Maliyet ve satış fiatian arasmffîfcf itı ufalt farklan kın kırk yararcasına he>ap etmek mevkhnde olan ve öyle de yapan bir müessese. Biliyorsunuz ki Feshane evvelce dheti askeriyenin idaresinde olan bazı fabrikalardan bir tanesidir ki bunlar 1925 senesinde Iktısat Vekâletine devrolunmuşlar ve bir kanunla Sanayi ve Maadin Bankasının sermayesinden ehemmivetli birer ciiz teşkil etmislerdi. Banka bu işleri yürütmek içm onlan iktısadî bünvelerine göre idarî teşkilâta tâbi tuttu: Fabrikalar giderek birer anonim şirket şekline girdiler ve onlann mamulâtlannı plâse etmekle meşgul olacak bir satış merkezi ve «Yerli Mallar Pazan» ismtle satış evleri vücut buidu. Sigaralann nasd yapıldığını bihne • yenleriniz çoktur. Bir sigarayı yapmak için her şeyden evvel daha yaprak halinde iken dört beş törlii tütünden muayyen nisbetler dabilinde bir harman yapılır. Yünden ve hususile bizim yünlerden kumaş yapmak için de, işte het şeyden evvel ve daha yünler kirli pash bir halde iken böyle bir harman yapılıyor, ve bu harmanı teşkil eden muhtelif yünler biribirlerile iyice kanşsınlar diye onlann yığını yağlı bir mayile ıslatdıyor. Ondan sonra bu harman hallaç makinesinden geçerek didikleniyor. Di diklenmiş yıkama makinelerinde te mizlendikten, santriföjler de suyunu atarak kurutma makinelerinde kuruduk • tan sonra iplik olmağa başhyor: Evvelâ fttil hah'nde uzanarak küçük yuvarlaklar halinde top oluyor, sonra bu toplar igirilerek bükülüp masuralara dolanıyor. Masuralar diğer makinelerde buyük ustuvaneler üzerine nakledildikten sonra asd dokuma makineleri üzerinde de çözülüyor. I Çözgu ve Her kumaşın esas ameliyesi bu iki işten ibarettir. tki katlı olarak uzunlamasına çözülen iplikler «çözgü» dür. Makinelerin hareketile bu çozgünün açtlıp ka panan katlan arasında dolaşan mekikteki iplik <atki» dır. Tarak atkının ipliğini çözgü arasında sıkış • tmr, ve bunlar çoğala çoğala ku maşı vücude ge • tirmiş plur. uîabadt Ztnd eahtjede) Dil Anketi 3 numaralı liste Ankara 13 (A.A.) T. D. T. Cemiy«tinden verilmiftir: Karşılıkları aranacak arapça ve farsça kclimelerin 3 numaralı listesi çudur: ' * / Cadde 2 Cahil 3 Caiz 4 Cali 5 Camit 6 Canip 7 Casu» 8 Cazibe 9 Cazip 10 Cebir 11 Cephe 12 Cerrah Listelerde çıkan kelimeler • den manaları birden fazla oIanların her snanası için ayrı karsıhklar ileri sürülebilir. Almanya da vaziyet İmperatorluk bayrağı resmen heryere çekildi Belçika şark hudutlannı sür'atle takviyeye karar verdi Berün 13 ( A . A . ) Yeni bir emir verilinciye kadar umumî binalara çekilecek olan bayraklar hakkmda dün Reisicumhur tarafmdan neşredihniş olan kararname metni şudur: «Harp ölülerinin hatiralarını tebcil için bütün Almanya'da eski Siyah Beyaz Kırmızı bayraklann matem alâ • meti oimak üzere yan çekibniş olduğu bugünde, yanndan Hibaren tmoaratorluk bayraklan mes'elesrnm kat'î bîr usul ve nizama bağlanacağı dakikaya kadar Sîvsh Kırmızı Bevaz bavr»k ile gamalı hacı taşıyan bayra&m «Hitler bayrağı» yanvana asılmasma karar verdtm. Bu bayraklar, Alman tmparatorlu • ğunun sereflı mazisile Alman milletinin muzafferane bir surette tekrar canlan • ması arasında bir bağ teşkil etmektedir. Bu bayraklann birleşmesi, devletin satvetini ve Alman milletinin bütün mfllî unsurlanntn samimî vahdetmi temsil edecektir. Askerî binalara yahuz Alman harp ( Mabadt 5 inci sahifede ) Alvıan Başvekül Httler NazOerin bir iç timaında nutuk söylerken {kö$ede görülen bayrak devlet dairelerine ve mfie»sesata İmparatorluk bayrağt üe beraber. çekilmeti kararlatan <HtUer bayrağn dır ) tetkikle faydalı olacağını fantettirip duruyordu. Karamünel huıusi bir teşebbüs, Feshane ise modern olmak mecburiyetinde ve yolunda bir devlet müessesesi idi. Eğer Karamünel için yazdıklarmıızı hahrlıyanlar varsa bu hosusi millî teşebbüsü görmekten pek ziyade memnun kalmış olduğumuzu unutmamışlardır elbet. Şimdi de Feshane fabrikamızın ziyaretinden ayni derecede ve hatta daha ziyade memnun kalmış olduğumuzu söylemekle söze başlıyacak halde bulunmaktan ayrıca iftihar duyuyoruz. Diyebiliriz kj san'ahn yeni ve canb bir hamle ile ayaklanmağa kalkısı cumhuriyet rejfmimizin bariz hareketlerinden birini teşkil eder. Karamürsel'i îstanbul şehrinin göbeğinde her gün biraz daha tevessü etmek yolonda bir müessese olarak görmüstük. Fabrika bir taraftan çahşıyor, diğer taraftan yeni yeni insaatla büvümeğe doğru gidiyordo. Feshane fabrikası ayni ihtiyacı başka türlü takip ve denebilir ki şirodib'k ikmal etmiştir. Feshane, evvelce çok geniş bir saha üzerine gelişi giizel yapılmış oldukça eski bir fabrikamızdı. Şimdi yeni idarede fabrka Eyüp'te Halîc'in ta müntehasnu âdeta dolduran geniş sahamn adeta yansmdan az bir kısmına toplanmış. Bu maksatla bu toplanb yerinde eskiiere ilâveten yeni* yenî inşaat yapılmış. Maksat isi rasyona'i*e etmektir. FOhak&a şimdi Feshane f abrikasmda yira ambanndan girip hemen birer kapı fasılasfle yekdiğerini takip eden binaiarda iplik, dokuma, boya ve apre ameliyelerin! geçerek nihayet mamul ambarma vanyorsunuz. Esas ameliyat «pre fle hıtam bulduğu için mamul am Altm madenleri Amerika'dan iki tnüte hassıs celbediliyor Ankara 13 (Telefonla) tktuat Vekâleti Kars civarmda kesfedüen al tın madenlerini isletmek için esaslı tedbirler ktihaz etmiştir. Bu cümleden o 'arak Amerika'da altın islerinde yüksek ihtısası olan iki mütehassıs oek yakmda memleketîmize gelecektir. İptidaî masraflara tekabül etmek üzere Meclisten tansisat istenmesi muhtemeldir. Keza Mardin civarmdaki petrol madeni için de bu tahsisattan istifade edilmesi muhteme'dir. Amerika'da bu sahada büyük muvaffakiyet ?österen Türk mühendisi Cevat Bey mütehassıs o'arak Amerika'dan burava gelecektir. Baroda siddetli Münakaşalar oldu Meclisi inzıbatın istifa ettiği söyleniyor Geçen güı» avukatlar Ba roda bir heyeti umumiye içtî maı aktetmiş lerdi. Bu içtî mada bazı mü him mes'elelerin mevzuu bahsolduğu Irazanç ver gisi işim takip etmek için Ankara'ya gönde rilmek üzere bir heyet seçildiği yanlmiffa. Bursa'lı mürteciler Çorum'da fal açmakla vakit geçiriyorlar Çorum 13 (Hususî) Bugün Trabzon' A an üç. Edirne'den bir, Izmir'den bir, Barbn'dan iki irtica maznunu getirildi ve Taş hana yarleştirfldiler. Bugün hapisaneyi tefti» eden müddeiumumî Tahsin Bey Bursa'lı irtica maznun'arı ara sında bası sarıklı kimseler görerek resmî sıfatlan kalmıyan bu adam•'a sank'arırı çıkarttirdı, şapka giydirdî. Marnun'arın hapisanede birbirierinm fa'ına bakm»kla mesgvl olduklan anlaşıM^mdan bunun da ö^üne geçîldi. Müstantikler geceli gündüzlü çabş • maktadniar. Emre Hatan Radyoda Millî marş niçin çalınmıyormuş! Yüksek tahsil gençlerinin teessürü karşısmda şir ket tarafmdan verilen garip izahat Saro relst Halil . Hilmi Bey Gazetemizin «Hem Nalma, Hem Mıhına» sütununda Abidin Daver Bey arkadaşımiz tarafmdan «Millî Marş •e Radyo» serlevhasile yazılan bir yazı üzerine Yüksek Muallim mektebi talebesinden bir efendinin evvelki gün idarehanemize müracaat ettiğini ve mezkur mektep talebesinden 45 jrencin Mes'ut Cemil Bey vasıtasile İstanbul Radyo şirketine mektup göndererek radyo neşriyatına her gün millî marşımızla başlanmı>stnı veya nihayet verljmesini istedikie rini yazmıştık. Dün de yazdığımız gibi taiebe tarafmdan yapılan bu müraçaatin ve bunu takip eden diğer tahrirî ve şifahî müracaatlerin cevapsiz birakıl j ması gençler arasında teessürü mucipj olmustur. ' Radyo sirketi müdürü Hayrettin Ji<.âhbul Radyosunun her gece sestnl ttn~. Bey, Jün bu ırces'ele hakkında bir muharririmize şunlerı söylemiştir: lediğlniz tpiekeri Mes'ut Cemil Bey Oe {Mabadi ! ind Radyonun müdürü Hapntttn Bey Son sahne M. Şor ve kızı Atina'dan hareket ettiler Atina 13 (A.A.) M. Şor ile kızı, ecnebi memleketlere hareket etmislerdir. Bu suretle genç kızm Yunan artisti M. Papas ile tstanbul'dan tayyare ile kaçmaları hâdisesi nihayet bulmujtur. Bu içthnada diğer bazı mesail dah% mevzuu bahsolmuş ve Baro meclisi inzibati aza tarafmdan siddetli tenkit ve hücuma maruz kalmıştır. Dün akşam Baro meclisi inzibatının istifa ettiğine dair bazı haberler şayi olmuftur. Maamafih vaziyetin kat'î şekli, yakında aktedİlecek ikinci bir içtimaa talik edilmekle beraber yeni bir intihap icrasmın zarurî bir hal aldığı ve şhndiki Baro inzibat meclisinin mevkiini muhafaza etmiyeceği beyan edilmektedir. fstifaya sebep olan mesailden biri de müstantik mektebi mezunlannm avukatlık yapmalarına müsaade edilmestdir. Feahane'de genç kudarra çahjtıjı iplik tezgâ hlarmdan Mri YUNUSNAPİ