14 Mart 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Gizli Düşmanlarımız — ini kaybetmiş cemiyetler; felâh bulmazlar. Türkiye; hayat ve ma- İşetini asgari hadde & indirerek, €n şiddetli ihtiyaçlarını kısarak buhranm tazyiklerine dayanıyor. Onun bu dayanıklığını çekemiyen- ler var. Umum! bühran karşı sında; mali ve iktrsadi bünyesin e açılacak yara yüzünden Türki- Yenin yıkılmasını bekliyenler, bu Mukavemet karşısında şaşırıp kal dılar. Gösterdiğimiz. feragate karşı düşmanlarımız şaşırıp kalı- Yorlar; fakat bıkmıyorlar, usan- Sİ Smuyorlar. Başka yollardan tahri- kât yapıyor ve bizi yıkmağa çalışı- Yorlar. Askeri, siyasi, iktisadi cephe- mizi yaramı lar, şimdi ruhları- mızda bir gedik açmak | suretile hedeflerine varmak © istiyorlar. Onların gayesi sinirlerimizi gev- şetmek, ruhi kuvvetlerimizi zâfa uğratmak, hâsılı kendi nefsimize olan inanımızı ter. Gizli düşmanlarımız son za- Mmanlarda memleketin her tarafına menfi propaganda zehirini saçı- Yorlar. Halkı hükümetten soğut- mak için ortaya bir düzüye uydur- malar, saçmalar atıyorlar. Bu ya- lanları o kadar kuvvet ve ısrarla her yerde tekrar ve her o muhite yayıyorlar ki bir çok zayıf yürek- li vatandaşlar kendilerini kaptırı- Yorlar. Onlara inanıyorlar. Acaba tehlikede miyiz, acaba yanlış yol- dan mı gidiyoruz, acaba iyi idare ediliyor muyuz? Harici münase- betlerimizde karışıklık — ihtimali var mı?. Muhakkak ki buna ben- zer sorgular kafalarda yerbuldu mu, onu sinir zâfı, iman zâfı ta- kip eder. Halk arasına yayılan rivayetle- rin, yalanların ne kadar gülünç olduğunu gösterecek bir misal an- Bâzı Şark vilâyetleri- mizde, hele Cenup hudutlarımız- “da yürüyen bir türlü propaganda Evliyadan bir d. rüyasında üç beyaz deve ra Bu de- velerden biri we muş. . Biri yerin dibine geçmiş... Öbürü de tutunacak halde değil, cançekişiyormuş. Göklere & uçan deve din imiş.. Yerin dibine ge- çen, de namus ve aile imiş. . Can- şekişen mübarek hayvan da dev- Şüphe yok ki, buna benzer hu- rafata inanacak kadar saf ve ah- mak olanlar, bugünkü hayat şe- a ei mai aldanırlar, e- zilirler. Vâkıâ böyle vatandaşla. rın sayısı azdır. Fakat ne de ol. sa onların mevcudiyeti havayı bu. landırıyor. Bu bakımdan başta büyük Gazi olduğu halde halkın kesri kültürünü yükseltmek m lundaki çalışma ve savaşmayı ğenmemek, onlara bütün varlığı- mızla yardım etmemek kabil de- ğildir. Dünya işleri çok karışıktır. Bu- na rağmen biz, kendi yurdumuz- da nispi bir müvazene yapmış bu- Tunuyoruz. Bu müvazeneyi boz- mağa çalışanlar bulunduğunu bir ân olsun, aklımızdan çıkarmama. Mıyız. Harici politikamızda ii düzen vardır. Her ileti; Si münasebetteyiz. Hele İtalya ile aramızda ibtilâf luğunu, bugün yarın aramızda bir harp patlıyacağını etrafa yaymak haj. Dane bir harekettir. Eğer biz ken. di aramızdaki birliği korur, kendi nefsimize ve kuvvetimize inan. makta devam eder, hâsılı Gazi i- daresinin çizdiği çalışma politika. «ı yolunda ayni heyecan ve sevgi içinde yürürsek, yalnız buzünkü dostlarımızın dostluklarını daha ziyade kuvvetlendirmekle kalma- Yız. Bugünün düşman safında san- dığımız bazı (devletlerin veni dostluklarını da kazanırız. Unut- mamalı ki maddi ve manevi kuv- Yetleri kırılmış, çalışma ve nöras- ma zevki sönmüş, nefsine, milleti- me ve şeflerine olan inanı sarsıl- Mus bir içtimai heyetin başkaların- dan dostluk ve yardım araması Zülünç olur. Siirt meb'asa MAHMUT 14 MART 1933 8 irci sene No. 2547 NUSHASI 5 KURUŞTUR M. Mac Donald Sahip ve Başmuharriri Siirt Meb'usu MAHMUT Umumi Neşriyat ve Yazı Müdürü ETEM İZZET M. Mussolini M. Macdonald M. Muso- lini ilede görüşecek Milletler meclisi Dançig çıbanı ilede uğraşmağa başladı CENEVRE, 13. A. A. — İngiliz heye ti mehafilinde M. Makdonaldin Romaya seyahat etmesinin shtemel bulunduğu söylenmektedir. CENEVRE, 13. A, A. — İngiliz mu- rahhas heyeti ile ilişiği olan mehafilde söylendiğine göre M. Mac Donald'ın yalnız evvelce ileri sürülen asgari mü- kavelenin hakikat şekline girmesini de- gil, fakat silâh imi azaltma İ- yapılma re açılmasını da isteyip düşündüğü söy Tenmektedir. Mületler Meclisinde yeni bir mesele PARİS, 13. A. A. — Matin gazetesi- nin Cenevre muhabiri, buzün milletler Cemiyeti meclisinin teklif edeceği Dan- zigde Vesterplatte hadisesini mevzuu- bahs ederek diyor ki: Bu hadise de gös- teriyor ki, Danzigde beynelmilel bir za- bita kuvvetine ihtiyaç vardır, Lehistan, gayrimesul unsurlar tarafmdan mucibi teessüf hadiseler çıkarılmaması için ora- daki ini takviye etmek husu- | sunda, kuvvet olarak elinde bir dektile ve silâh olarak ta bir yazı makinası bu- lunan Milletler Cemiyeti o komisörinin muvafakatini bekleyemezdi. Pravda Almanyaya ateş MOSKOVA, 13, A. A. — Pravda #etesi Ötto Straser grubunun şimdi Vi- yanada çıkmakta olan gazetesinde Prus ya dahiliye nazırı Göering'in Fransa #6 firi Poncet ile yaptığı mülâkata dair çıkan haberi mevzuu bahsederek diyor kiz Bu habere M. Gosring Fransa Lehistan meselesinde Alman- yaya müzaheret ederis Almanyanın da Ukranyanm Sovyet Rusyadan ayrılma- 1 hareketine yardım etmesini teklif et- miştir, M. Göring şimdiye kadar bir çok defalar alman harici siyasetini idare e den adam rolünü oynamağa çalışmış fa- kat teşebbüslerinin ber birinde de mu- vaffakiyetsizliğe uğramıştır. Lehistan ko ridoru mükabilinde Ukranyanm Sovyet (Devamı 6 ıncı sahifede), Hastanelerde para! Hastalar ve ücretler 3 sınıfa ayrıldı, epey münakaşalar oldu Tin Varidat bütçesininde müzakeresine başlandı İstanbul umumi meclisi dün saat 14 de ikinci reis vekili Ne- cip Beyin reisliği altında toplan- dı. Evvelâ Sıhhiye Encümenin- den istifa eden Dr. Tevfik Sa ım Pş. nm is ifası okundu. Tevfik Salim 'p. bu istifana- mesinde — şöyle iyordu: “Yüksek riya- k ete; © Sıhhiye : mcümeninden is Ş ifanm — kabulü- # ü rica ederim,” , Dr. Hulüsi Er. T. Salim Pş. Wörul B. söz a- larak Encümenin mesaisi noktayı nazarından bu istifanın geri alın. masmı istediğini söyledi. Bu tek- lif kabul edildi ve istifa kabul e- dilmedi. Vilâyete ait muhtelif emlâkin hüsnü muhafazası için 70 lira maaşlı bir şefin reisliği altında bir heyet teşkili kabul edildi. Belediye avukatlarma kazan- dıkları davalardan verilen aida- tm tezyidine dair mazbata kava- nin encümenine verildi. Bundan sonra kooperatif Oİokantasınm tevsii için yapılacak istikraz işi müzakere edildi. İstikraz hakkın- da bütçe encümeni mazbatasın- da istikraz yapmaktan daha zi- Hâmit Bey yade belediyenin bankadaki pa- rasından faizsiz ölarak 20 bin lira verilmesi muvafık olacağı beyan ediliyordu. Kooperatif için bir sual Tevfik Salim Pş. dedi ki: — Kooperatif tesis edileli da- ha az oldu. Aradan çok zaman ratif ne yapmıştır? Bu hususta meclis tenvir edilmek lâzımdır. Bunun üzerine kooperatif ida- re heyeti reisi Hâmit B. izahat verdi. Lokantanm memurlara çok faydası dokunduğunu, ucuz ye- (Devamı 6 mcı sahiede) Korunacak ANKARA, 13 (Telefonla) — İhracatımızı arttırmak için para mızın kıymetini düşürmek lâ- zım geleceği etrafında son za- manlarda yapılan bazı neşriya- tın piyasada tereddüt uyandırdı ği haber verilmektedir. Si yettar membalarda yapbı; tahkikata göre hükümetin bir tasavvuru asla yoktur. Ve böyle bir harekete zaruret olma dığı kanasti hâkimdir. i Bükreşkongresi Murahhaslarımız ha- reket ediyorlar Hasan Bey Büyük Millet Meclisi Reis Ve - kili Hasan ve Afyon meb'usu Ru- şen Eşref Beyler Bükreşte topla- konferansı sanasnde 3 üncü Balkan konseyine iştirak etmek üzere şeh rimize gelmişlerdir. Konseye Ha- san ve Ruşen Eşerf Beylerden ma | ada Kocaeli meb'usu Reşit Saffet Bey de murahhas olarak gidecek - tir. Murahhaslar birkaç güne ka- dar hareket edeceklerdir. Bükreşe gidecek olan M. Papanastasyu'- nun reisliği altmdaki Yunan heye tinin de bugün İstanbula gelmesi bekleniyor. Konsey ayın 20 sine doğru toplanacaktır. Kazanç vergisi Layiha bugün fırkada görüşülecektir ANKARA, 13 ( Telefonla ) — Yarınki fırka grupu içtimamda ka zanç vergisi İâyihası, müzakere mevzularından birini teşkil edecek tir. İçtimada hükümet, muhalif kal dığı bütçe encümeni tadillerini i- zah edecek, encümenler ve grup azaları mütalealarını bildirecek- lerdir. Lâyihanm azaları fırka gru pu tarafından seçilecek bir komis yon tarafından yeniden tetkiki tek lif olunması ihtimali vardır. Hamdi Bey Liman Şirketi umum! müdürü Hamdi Bey dün akşam Ankaraya gitmiştir. Hamdi Bey Ankarada vekâletle temas ederek, şirkete ait bazı işleri bitirecektir. Hamdi Bey Ankarada bir hafta kadar kala- caktır. Gece Yarısı Hitlere suikast teşebbüsü BERLİN, 13. (Sant 24 radyo) — 1919 senesinde Sağ cenah fırkası men- Eisener'e suikast teşebbü- bulunmuş / olan komünistlerden Arko Walkei bu defa Hitleri öldürmeğe teşebbüs etmiş ise de zabıta uyanık dav ranmış ve teşebbüsünü İcraya imkân bir rakmadan tevkife muvaffak olmuştur. Dün Dil Derleme Heyetinin yaptığı toplantıda Herkeste heyecanlı bir alâka ve araştırma var.. 3 üncü listeyi bugün neşrediyoruz Halkevinde de dün bir toplantı yapıldı. Herkes ilân edilen kelimelere cevap arıyor Büyük dil anketinin üçüncü kelime listesini bugün neşrediyo- ruz. Dil anketi gün geçtikçe vatan daşlar arasında daha çok alâka uyandırmaktadır. Dün de her yer» de konuşma, münakaşa mevzuu- nu dil anketi teşkil ediyordu. Bü- tün vatandaşlar osmanlıca keli- melerin öz türkçelerini bulup ku- lanmaktan büyük bir zevk duy- maktadırlar. İstanbul söz derle- me tetkik komisyonu dün akşam Köprülüzade Fuat Beyin riyase- tinde Halkevinde toplanarak an- kete daha geniş bir alâka ile bü- tün vatandaşları bağlamak için icap eden tedbirler görüşülmüş- tür, Bütün derleme teşkilâtların- dan derleme komitelerine kelime ler gelmekte devam etmektedir. İstanbul şimdiye kadar 15 bin ke- lime toplamıştır. Dört faaliyet komitesi bu kelimeleri tetkik ve tasnif etmektedirler. Bugün de 3 üncü liste T.D.T. CEMİYETİNİN LİSTESİ ANKARA, 13 A.A. — T.D.T. Cemiyetinden verilmiştir; Karşılıkları aranacak arapça ve farsça kelimelerin 3 numaralı listesi şudur z eN de vee Ep —ğ.— m-OV9AJADUREN m LE TKEREVLİ 0000000000600 nmimM>p>p>>bb»>>> ATANNAZZR LU Time çe >” 12 — H Listelerde çıkan kelimelerden ma- a ikinci listeye gelen cevap mek- tuplarmı neşrediyoruz: Karşılıklar Kelimelerin hepsine karşılık bulamadım. Bir takımına da ara- madım. Çünkü lüzüm görmedim: Asude gibi... Bir kısım kelimeleri de türkçe sayıyorum. Bence halkın her ta- bakasında söylenen ve teleffuzu Türk âhenk kaidesine uyan keli- "meler türkçedir: rahat kelimesi gibi... Bu artık arapça “râhet” maları birden fazla olanların ber ma- nası için ayrı karşılıklar ileri sörüle- bilir. değildir. Türkleşmiştir. Adap — türe Aferin — yaşa (Tavlada bir gele attı dendiği gibi, bu çocuğa bir yaşa verdim, denebilir). Ahenk — uyarı (uyarılı, uyarı- sız, uyarısı bozuk. | Alet— bu kelime halk arasın. da “1” ve «en si kalmlaştırılarak türkçeleştirilmiştir: alat.... Tıpkı (Devamı 6 cı sahifede) Milli mücadele tarihine dair notlar: Ankaralının Defteri Tarihi mukadderat, Ankarayı Türk inkılâbının en mühim sah- nesi yaptı. Ankaranın kendine göre öyle esprileri, (o hâdiselerin içine gizlenmiş öyle hususiyetleri var ki, Türk inkilâbnin O bütün manasını anlamak için o mutlaka bu inceliklere dalmak lâzımdır: Ankara, inkılâbımıza o kadar ka- rışmaştır! Elimizde bir “Ankaralının defte ri” var, Bu defterde milli inkilâ- bın tâ ilk günlerinden itibaren hâ- diseler günü gününe kaydedilmiş.. Bunların içinde Gazi'nin ük gün- lere ait faaliyetine, mecliste ve hariçte yürüttüğü politikanın hu- susiyetine, birinci ve ikinci Bü- yük Millet Meclislerinin içyüzüne, millet kürsüsünde ve koridorlar. d cephe hayatına, ilk günlerin türlü dürlü zihniyet ve telâkkilerine, hâ- sılı Ankaranın umumi ve o hususi hayatına dair bugüne kadar işidil- memiş pek meraklı intibalar var. İnkılâp tarihinin karanlıklarda kalmış bir çok noktaları var. Bun- ları aydınlatacak ışığı bu notlarda bulacaksınız. İşin bir de şu ciheti var: Anka- ralının defterindeki bu intibaları okuduktan (sonra, kafalarımızda yaşayan bazı patlar, O hâfızamızı we bazı kanaatler mutlaka yıkılacak, parçalanacak.. Şimdiye kadar doğra bildiğimiz — bir çok şeylerin yalan olduğunu öğrenece- ğiz. Kafalarımızı dolduran yalan ve yanlış şeyler yerine temiz ha- hikatlerin geçmesinden, nihayet inkılâp tarihimizde hakikatin za- ferini görmekten haz duymıyacak vatandaş olur mu? “Ankara hayatı” sayıfamızda her gün Ankaralımn defterinden bir yaprak bulacaksınız. Bu not- m noktasından muayyen bir sıra takip edecek değildir. & Her gün inkelâbın muhtelif safhaları hak- kında, bilhassa Ankarayı ve An- kara hayalını alâkadar eden bir not, bir mevzu bulacaksınız. Ya- rından itibaren başlıyoruz.