24 Aralık 1932 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 11
; Musevi vatandaşlar Türkçe konuşalım! İzmirde başlıyan bu hareket hakkında İstanbul musevileri ne fikirde ? Memleketimizde yaşıyan mu - | etmek haksızlık olur. sevilerin türkçe konuşmiyarak a - larca evvel terke icbar edildik- eri bir memleketin lisanı olan İs- Panyolcayı konuşmaları öteden - i nazari dikkati celbeden bir | meseledir. Son zamanlarda, İzmirdeki mü | Sevi vatandaşlarımız arasında, ürkçe dilinin museviler arasın - da yapılmasını temin yolunda Memnuniyet uyandırıcı bir hare- baaşlamıştır. Bu gayeyi temin | maksadile İzmir müsevileri ara - a birlikler vücude getirmek te ve hattâ musevilerin Türk isi leri kullanmalarını bile istemek - lerin Türkçe öğrenmelerini temi- | ne çalışacak birliklerin teşekkülü hiç şüphesiz museviler ve bilhas - sa gençler tarafından sevinçle karşılanacak bir hâdisedir.,, Haham başılık cismani mecli - si, sabık özalarından avukat İsak Hazan Bey ise bu bahis üzerinde şöyle düşünüyor: — Müsevi ispanyoleasının ye - rine Türkçenin ikamesi yolunda faaliyet hareketleri yeni değildir. Bu hareketler meşrutiyet devrin- de de vardı. Bizzat ben, genç nes lin Türkçe öğrenmesini temin maksadile bir cemiyet kurmuş - İzmirde ve şehrimizde müsevi- | Mi a Bu güzel teşebbüslerin şehri - Mmizdeki museviler arasında nasıl karşılandığını göstermek için ba- 2 musevi münevverlerinin bu hu- sustaki düşüncelerini kaydediyo- Fur. Bu hususta Türkiye haham ba- #ılığı cismani meclisi ikinci reisi, Ortaköy musevi eytamhanesi ve almanca konuşan “Aşkenazim, Musevi cemaati reisi Raysner bey söyle diyor: — Watan olarak kabul etti- ği memlekete museviler kadar <a bulk alışsın ve o memleketin ya - şayışma intibak eden başka hiç bir | millet yoktur. Garp memleketle - tinde, İngilterede, Fransa, Al « Manya, İtalya, Avusturyada mu « '€r tamamile kütleye karıs - Mışlar, mensup oldukları memle- kete içlerinden muharrirler, şair- ler vermişlerdir. Türkiye müsevileri İspanyadan beraberlerinde ölıştıkları Ku li sanla, barsla gelmişlerdir. Bu hun âyni şekilde devam etmesi, musevileri değil Türkleri bile dü- şünmiyen, Türkiyedeki eski re- jimlerin kusurundan ileri geliyor. Türkiyede tamamile Türk har- sile yetişmiz rmüusevi — Bokor ve Davut Efendiler gibi eski âyan âzasile Mişon Ventura Bey ve di- ğer bir kaç zat müstesna — pek nadirdir. Zaten bulunulan memleketin li- sanını öğrenmek, kendi kendine vücudünü hissettiren bir mecbu - riyettir. Balkanlarda musevi ispanyol“ Cası konuşan müseviler şimdi bulundukları memleketlerin dili - ni konuşuyorlar. Burada da, bilhassa lâtin harf- lerinin kabulünden sonra, iyi mu- allimlerin faaliyeti sayesinde Tür müsevileri yavaş yavaş Türk | benirsiyeceklerdir. Şimdi Türkler eskiden olduğu | &ibi memlekette yaşıyan diğer unsurlardan tecerrüt etmiş bir halde yaşamıyorlar. Bu itibarla Ayni memleketin evlâdı olan Türk Ve Yahudiler arasındaki temas ve mekteplerin faaliyeti | sayesinde Türk haramı benimsemiş bir mu- Sevi neslinin meydana çıkazağı ç Zaman pek uzak değildir. O za - im cemaatinin konuştuğu i rd müsevi ispanyolcası ve Aş- yerine Türkçe kaim ola- | © Tahsillerini ecnebi müessesele- & tinde yapan ve mektepsizlik yü - Desle Mensup müsevilere hücum İ tam, Cemiyetin âzası gittikçe ço- alıyordu. Fakat maalesef umu - mi harbin zuhuru üzerine bu işe devam edilemedi. Ve bu güzel proje terk veya daha doğrusu tehir edildi. O zaman Hasköyde hükümet - ten yardım gören “Şulei Maarif,, adk bir mektep vardı. Müsevi doktorlarının bir çoğu ilk tahsillerini bu mektepte yapmış- lardır. Bu da gösteriyor ki, o za- manki hükümet bu işe biraz daha ehemmiyet vermiş olsa idi, bugün kütün musevi gençliği mükemme- len Türkçe öğrenmiş bulunacak - tı. Şimdiki halde en mühim mese- le Türk dili propagandası yap - mak üzere teşekkül etmiş olan bir liklerin ihyası işidir. Bu hususta musevi cemaati cismani mecli- sine mühim bir vazife terettüp e- diyor. Cismani meclisin Türk müsevilere hattâ ecnebi tabiiye - tindeki müsevilere birer beyan - name göndererek onları artık Türkçe konuşmağa davet etmesi çok faydalı olacaktır. Zaten Türk çe konuşmak meselesi bu işidir. ve itiyat ta çok kısa bir za- teplerinde de talebede Türk- çe konuşmak itiyadının kazanıl - maşma çalışılmalıdır. Mevzuu bahis olan biraz hüs - nü niyettir. O takdirde herşey bir Yıl içinde düzelebilir. Ben, bir mu sevi Türkün Türkçeyi ana dili o - larak kabul etmesinin bir vazife olduğu kanaatindeyim. Müslüman © vatandaşlarımızın başlangısta bize biraz müsamaha kâr davranmaları, kusurlarımızı hatalarımızı mazur görmeleri ve her fırsatta musevileri Türkçe konuşmağa teşvik etmeleri, onla- rin hatalarını düzeltmeleri de lâ- zumdır. Garp şehirlerinde müsevileri İ bir hıristiyandan farketmek kânsızdır. Hattâ ekseriyetle isim- ler bile birdir. Gayeye yakın bir zamanda varmak için müsevi ço cuklarının diğer vatandaşlarla ay ni şartlar altında umumi mektep- lere kabul edilmeleri lâzımdır. Resmi defterlerden ırk ve din ka- yıtlarının silinmesi ve bunlara resmi işlerde ehemmiyet verilme * mesi Z artık gelmiştir. Musevi kadın ve kızlarının bil- i hassa zengin ailelere mensup o - ilanlardan bir çoğu kat'iyyen Türk çe bilmiyorlar. Bunların © süratle Türkçe öğrenmeğe onlar için bir vazifedir i İ itiyat | manda kazanılabilir. Musevi mek | Uyurken.. Şimdi ayrılmak istiyor; bunlar doğru mu? EN e Filipin | Fakat Amerikan kuvvetleri orada kalıyor! Washington, 23 (A.A.) — Phi: Kendisini almak istiyen adama | lippines adalarma istiklâl veril - varmamağa azmettiği halde göz * | lerindeki miknatisi kuvvete ta - hammül edemiyerek ona varmak ' hakkında tetkikatta mecburiyetinde kalan bir kadına | üzere meb'usan ve âyan âzasm - | ait dava Fransiz mahkemeleri ta - rafından rüyet olunmaktadır. Dava ile alâkadar olan kadın, oldukça zengin bir ailenin kızı - dır. İki tarafın isimleri mektum tutulduğu için erkeğe Mösyö 5. deniliyor. Kendisi 18 ay evvel evlenmişti. oFakat karısı onu bırakıp gitmiş, o da karısının e - vine avdet etmesi için mahkeme- ye müracaat etmiştir . Zevce, kocası olan zat ile resmen evlendiğini inkâr etme - mekle beraber bu adamın bir doktor vasıtasile kendisini ip - notizme ettiğini, kendisinin bu kuvvetin tesiri altında izdivaca | şeklini alınca bu adaların müeb- muvafakat ettiğini, bütün izdivaç merasimi esnasında bu doktor hep gözlerini kendisine diktiği : için bir güna muhalefette bulu - Bamadığını anlatmıştır . Madam, ifadesinde söylüyor; “Hiç istemediğim ve bu ada - ma varmağa hiç bir veçhile tazı olmadığım halde, belediyede o - na varmak istediğimi söyledim. Daha sonra dini merasim yapıl - dı. Bu merasim esnasında da aynı şekilde hareket ettim ve o « nün refakatinde evine gittim. Bütün bu s:ralarda doktorun tesiri altında idim. Doktor, bizi bırakıp gittikten sonra ben de kendime geldim. O geceyi zevcim olan zat ile ge- çirdim ise de ertesi gün hemen e - vime döndüm. Zevcimle aram - da zevci hiç bir münasebet vuku bulmamıstır. Netekim o gün- denberi bir daha yüz yüze gel- medik . “Çünkü doktoru da görmeme - ğe gayret eltim. Kocama avdet etmek istemiyorum. Geri dön * düğüm takdirde kocam beni bir âlet gibi kullanacaktır .,, Kadınm kocası ile doktorda istiçvap edilmişlerse de inkâr et - mişler ve ipnotizme hikâyesinin tamamile uydurma olduğunu söy - lemişlerdir . Zevcin iddiasına göre, karısı şunları i başka bir adamı devdiği ve onun - la yaşamak istediği için bu hattı hareketi takip etmiştir. Mahkeme, şahitleri dinliyerek hakikati anladıktan sonra kara - rını verecektir . Malü'lerle şehit yetimleri için 1. F. As. Dairesinden: Istanbul vilâyeli mıntakasında bulunan ma'üller ile şehit yetm- lerinin kapun malısusuna tesfi- kan 933 senesinde tevzi olunacak beyiyye ikramiyeleri için defter- lerinin tapzimine askerlik şubele- rinde İ kânurusani 933 taribin- den itibaren başlanacak ve 15 mart 933 tarihinde defterler kapatılacak ve tarihi mezkürdan sonra müracaat kabul edilemi: yeceğinden (eshabı istibkakın mukayyet 0'dukları şubelere mü- racaatları YAKIT MATBAASI — İSTANBUL SAHİBİ: MEHMET ASIM Umumi Neşriyat Müdürü: FİKRET ADİL | mesi hakkında yapılması icap e - den kanunun esas ve mahiyeti bulunmak dan mürekkep olarak teşekkül €- den komisyonda tam bir itilâf el- de edilmiştir. Komisyon azası, Philippines dalarına 10 seneye kadar tam bir serbesti verilmesini, yıtların gevşetilmesini mulazani - mın kanun lâyihasının mahiyeti hususunda mutabık kalmışlardır. Bu lâyihaya göre Amerika hü - kümeti Philippines adalarmdaki .Birkadın ipnotizme Adaları Amerika- ile evlenmiş.. (danayrılmak üzere| muhaceret İğ ve ticaretin tabi tutuldukları ka - Doktorlar Doktor - Operatör Ahmet Asım Doğum va kadın hastalıkları mütehassıs Muayene: 10 — 12 Ortaköy, Şifa yurdu 13—1£ Beyoğlu, İstiklâl caddesi No, 193 (Opera sineması kargı) Tek 1960 — 4222) Doktor A. Horhoruni Beyoğlu imektep sokağındaki muayene- banesini tarsamen kapaniştır. Hminönün- do Valde kırantbanesi yaşmdaki mua yenebanesinde hastalarını sabahtan sk- şama kader bizzat tedavi oder. Tetefon: 24151 Doktor Cavat N. Zekâi Sinir mütehansrse 2 ve pazardan maada günlerde saat 0 6 ya kadar hasta kabul olunur. Muayonehanerini Babi karşımda An- kara cadüesi No. 47. ye tersian naklet- miştir. Telefon muayene: 23469, İkametgah: G0740 Doktor Emin Şükrü Dahili sastalıklar mütebassızı Wtanbul Sultanmalınut (türbesi, Bab &li caddesi, Na, 10. Telefon muayeneba- De: 72027 — Telefon er; 4.3123 “Har gün öğleden sonra saat 14-18, berri ve bahri ihtiyat kuvvetlerini daimi surette bu adalarda bıraka | caktır. Adaların istiklâli bir üroloğ » Operatör doktor Fuat Hamit Böbrek, mesane ve İdrar yolu hastalıkları mütehassıs Munyershane: Türbe, Mahmudiye cağ desi, No, 10, Telefon 22622 Doktor Kapikyan Munyenennesi: Sirkeci #i No. 28'Tel, - 21077 hakikat beden bitaraf bir hale konması için ecnebi hükümetlerle muahe- deler akdi için müzakereye giriş » mesi hükümet reisinden rica edile cektir. Ayan meclisi bu itilâfı sonra - dan tasvip edecektir. Alman tayyareciliği Berlin, 23 (A.A) — 30 seneden: | beri mevcut olan Alman tayyareci» leri federasyonu 25 senelik ömrü olan Alman tayyare kulübü ile bir leşmek tasayvurunda bulunmakta» || dır. Bu maksatla bazı müzakere - ler cereyan etmektedir. Iki teşek- /K külün ittihadından maksatAlman | Babehli (Ankara Caddesi Numara 60) hava sporunun menafiini harice li toru karşı temsil eden unsurların bir - zeki Halit İeştirilmesidir. Muayenchanesi; Kadikby Altıyol ağzı İki teşekkülün tevhidi hakkın - daki karar galiba gelecek Şubatın birinde Berlinde toplanacak olan umumi bir içtimada kararlaştırıla- caktır. Diş tabibi Zeki Nuri Her gün hasta kabul edilir. Her nevi diş rahatsızlığı tedavi ölünür, Muayenehane: Üakikinr Ahabaşı Mektep sokak No, 80 YELKENCİ ve SADIK ZADE Müttehit vapurları 26 Kânunuevvel 932 Pazartesi gününden itibaren Karadeniz hattına vapurlarımız ber hafta İstanbul'dan Pazartesi ve Perşembe gönleri hareket edecektirler. Deniz levazım satınalma komisyonundan Kapalı zarf ile münakasası; Okânunusani 933 pazartesi gü- nü saat Jİ de. Kapalı zarf. ile münakasası 2 kânunusani 933 pazartesi günü Saat 14 te. Kapalı zarf ile münakasası: 2.1933 pazartesi günü saat 1S te, Deniz kuvvetleri ihtiyacı için Jüzumu o'an yukarda cins ve mik» tarı yazılı malzemenin kapalı zarf ile münakasası hizasındaki gün ve saalle yapılacağından şartnamelerini istiyen'erin her gün ve vermiye talip olacakların da teminatı makkuzlariyle birlikte mü- nakasa gün ve saatinde Kasımpaşada den'z levazım satınalma komisyonuna müracaatları. f (6483) YENi TARIH Her sınıf tarih kitabının hulâsası Tarih imtihanını vermek isteyenlere lüzumlu bir rehberdir, 100 kuruş fiatla Istanbulda Kanaat Kütüphanesinde satılır, 1500 Ton Rekompoze kömürü: 40 Ton Benzin 3000 Ton kazan mayii mabruku: 1
