6 Mart 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 10

UVAFYS Wodern Yeni bir aile yuvası inşa ettirme- ğe kalkan bir kimse ekseriya mim.ra şöyle demektedir: — Bana her türlü konfor ile hem güzel hem de hususiliği olan bir ev yapınız. Paraya gelince * dar sarfetmek istiyorum Böylece ısmarlanan ve inşası de- ruhte edilen modern bir aile evi te- ferrüatı aşağı yukarı malüm olan bir malı anaırmaktadır. Yalnız şu var ki bu mal kataloğlara bakılarak ısmar- lanabilecek kadar sadeleşmiş değil- dir. Şu veya bu kimsenin “modern a- ile evi,, derken ne tasarladıklarını bu- rada uzun uzadıya incelemek istemi- yorum, Ancak bunlardan çoğu elek- rikli toz alma cihazı, Taylor sıste- minde bir mutfağı basınca dıvarlar- dan karyolaları fırlatan elektrik düğ- meleri ile birlikte, içinde yaşanacak bir nevi makine tasavvur ediyorlar; bir kısmı da, ihtimal ki, çelik mobilyalı, köşe pencerelerini,iWeov ampullerini yahut haftalık sanat mecmualarında görüp beğendixleri diğer bazı tefer- Füatı goz önünde tutuyoriar hava, sanki aunyanın her hangi bır <uca- ğında teknık ve sanat bakanından her türlü teterruatla techiz ecumiş — no- dern bir aile evi keş edilmiş de, save- ce bir kopya ed: mesi kalsuş düşün- cesine dayanan tasavvurlar da vardır. Ben, her şeyden önce böyle bır di ceye itiraz etmek istiyorum. Ççun kü bu şekilde düşünen kinıseler bugün (Çaile evi) meselesinin dünyanın her tarafında arzettiği şekillerden hiç haberleri olmacığını ve hususiyle, bır çok nesiilerin muayyen bir âtem, bir yuva kurdukları (aiie ocağı) denilen mefhumla alâakalanmadığgını goster- mektedir. Tarihin her hangi devrine bakarsak bakalım, aile evi tipi diye dünyanın her tarafında kabul edilmiş ve muay- iyen bir devirde (modern aile evı) sa- yılabilmiş hiç bir yapı olmadığını gö- « Buna mukabıl, esasında ve bü- tün teferrüatiyle birbirine benzemiyen bir sürü tarihi aile evi tiplerine rast- larız . Çok dikkate değer ki, şu veya bu ev şekilleri hakkında ileri geri bir çok şeyler yezılmış olduğu halde, belli baş- h bir görüşe göre, meselâ kat plânla- rına, tabiat ve arazi vaziyetine, mil- letlere göre veya başka bir suretle bü- tün memleketlerin müşterek rabıiaia- rını muntazam bir şkilde tesbit eden tek bir eser bile meydana getiriline- Mmiştir. ,, Muhtelif tarzlar ve bu tarzların yayıldıkları sahalar hakkında olduğu kkadar, keramik mamullerin menşe ta- rihi ve birbirleriyle olan garabetleri hakkında da az çok bir bilgiye sahibiz; fakat, aile evinin menşei tarihi, tarz- ları ve garabetlerine dair kâfi dere- cede malümatımız yoktur. Bu arla, Ktek ailelik ev)in niçin burada böyle, keşfedildi mi? KezeRa aile evi Derli toplu bir yapı gövdesiyle bir çatıdan mürekkebdir. Dürt dıvarına a- çılan pencereleri, ıçinde kapılarla bırı- birine rabtedilmiş ayrı ayrı odaları var- dır. Burada evin ayrıca bir plânını da görüyorsunuz. öbür tararta başka türlü inkişar et- miş olduyu ve hususiliği olanyaşayış âcetlerimnae, iklim — zaruretlerinde milli veya ırki ananelerde esas un- surların nelerden ıbaret oluugu suali- ne cevab vereoilmekliğimiz — ıçin, bütün memleketierde bir çok maizame toplamak, bunları güzden geçirip etüd etmek lâzımdır. Boöyie bır şey yapıldığı takdirde, zengin bir tecrube mirasına konacağımızı, tariaten önceki devirlere aid müşterek rabıtaların henuz yazıl- mamış bir tarihi ve bilhassa bizi teş- vik edecek olan bir hazıne ile karşılaşa- cağımızı sanıyorum. Aile evi, ıçınde yaşanan bir makine- den çok daha başka bir şeydir. Eskiden- beri, muayyen bir insan tipi, onun için- de kendini, fevkalâdeliği oxan bir dış â- leme karşı korumuştur. Onu tarzı, i- çinde yaşayanın karakterini ve müli ta- rihinin ruh ve meiküresini taşımakta- dır. Onda, güneş yahud gölge, su, o- cak ve ateş,hiç formül veya hesabla kendini tükendirmiyea, derin manalı bir “rol oynamaktadır. Kuvvetli ırk ve nesiller, şırıl şırıl a- kan çeşmesiyle, alevi ateşi sönmiyen o- cağı ile, misafir sofrasiyle, dıvarları a- talarının menkıbeleriyle, muharebe, za- fer ve muvaffakiyet destanlariyle lenmiş olan aile evinde kendi tarzlarına uygun bir âlem yaratmışlardır. Aile evi, asil bir millet için, için- de yaşanan bir makine değilı, kendini daima kuvvetli ve sağlam tutan bir milletin doğduğu yuvadır. Ev, onun için mukaddes bir yerdir. Bundan do- — Arkası 7, inci sayfada — M eşnur transız heyazeltra- ş1 Rodin bir münasebet- le şuniarı yazmışlı: “Bugün artık anlıyorum ki, güzelliğin yürekten hayranla- rına eski yapı ese:lerimizin arzettiği saadet hazinelerini tüketmek içın birçok ömürler kâfi gelmiyecektir. Fransız — katedrallerinin fransız tabiatinden meydana geldiğini iddia ediyorum... Ta- biat, gök ve yerdir; tabiat, bu gökle yer arasında düşünüp ıstırap çeken insanlardır; in- sanların göklere doğru kurup yükselttikleri yapılar da ta- biattir.,, îik_siıtnıeler Hakkında Uenç mimarlarımızuan biri diyor- ki: — Bugünkü e«xsütme — kanununun resmi mâna ve manıyetı, bir işın en ucuz teklifte bulunana malesıni emretmekte- dir. Bu suretie, ner nangi bir yapı işin- de ihaleyi yapanın deviet hazınesi za- rarına hareket edebileceği şuphesi, or- tadan kalkmaktadır, bunu tesiim etmek lâzımdır. Fakat bu faydanın tatbikat sahasın- da ortaya çıkan bazı mahzurlar yüzün- den kaybolup oımadığını, hattâ tama. miyle aksi bir tesir yapıp yapmadıgını araştırmak üzerinde durmağa değer bir meseledir. Bugüne kadar elde edilen tecrübe- lere dayanarak diyebiliriz ki, bu kanu- nun hükümleri dolayısiyle, ımkân da- hilinde olan en iyi işi yapmak düşünce- siyle hareket ve yapıları bizzat idare, planları tatbik ve ona göre de normal bir kazanç temin etmek istiyen mües- seseler, git gide, piyasadan çekilmek- tedir. Ancak, bu hususta, biraz da, iş. lerinin bolluğu dolayısiyle, tek tük yapılarda kazanıp kazan.namaya tazla ehemiyet vermeyen büyük müessesele. rin, yapı sahibinin yaptırmak istediği şeyi değil de kanunun hükümlerinden istifade ederek kötü iş yapmayı, yahud keşiflere ilâvelerde bulunmayı düşü. nen, avukat yapı müesseselerinin i- ri olmuştur. Son yıllardaki yapı inkişafı, ayrıca şunu da gösteriyor ki, yapr işlerinde işçiye iş verilirken gene en ucuza çalı- şanlar aranmakta ve kontrolörlerin itimatsızlığı veya protestosu ile karşı- laşılmazsa en düşük kalitede iş çıkarıl- maktadır. Yapı müessesesi bu suretle yapılan suçu ikinci el olan müteahhide yükle- mesini iyi biliyor ve o müteahhid de, ta- biatiyle, bazan bu yüzden, varını yoğunu kaybediyor. 'Tatbik edilmekte olan bu sistem yü- zünden, son yıllardaki yapıların kali- tesi gittikçe düşmektedir, dersek bir ha kikati ifade etmiş oluruz. Halbuki, bu. na mukabil, bu yüzden ortaya çıkan ta- mir ve mahkeme masraflarına, mukave- le müddeti içinde yapının teslim edil- memesi dolayısiyle sermaye faiziyle kiranın zıyaıma mani olacak bir kontrol mevcud değildir. Bunun neticesi, uzun uzadıya düşünmeğe hiç lüzum görme- den, suçu mimara, yahud, yapı kontro- luna yükletmek oluyor. Ancak, bugünkü hükümler meriyet- te bulundukça sağlam bir yapı müteah- hidliği yaratmak, marangozundan tu. tunuz da demirci, tenekeci, ilh, yamak. lara varıncaya kadar bütün yapıcı ve D Burada Akdeniz ev tipin- den mülhem avlulu bir ev görüyorsunuz. Bu evin tek- mil odaları avluya bakmak- tadır. Avlulu ev, eski türk e- vine modern bir şekil vere- bilir. Hatalı Romantik “Hal,, düşmanlarına birkaç söz arabelerin etrafına çöken hisler- de bir hususilik vardır. Ne de olsa, hayat, ortada ölü diye bir şey bu- lunduğundan memnundur; - öleceğini ayrılarak yüzünü santimantal romantike çevirmektedir. Maalesef, bu keyfiyet, yalnız, ilk olgunlaşmanın bir alâmeti değil, yorgun bir ihtiyarlığın sıkıcı şe- bilen mahlük ise bu tasa ile realiteden — Arkası 7. inci sayfada — merkezini dıvar — teşkil eden ve malzeme kontrast bir te- sir yapmak ü- zere terkib e - İfadesinin sıklet kurtulmuş ev fikri — Bu binalar, mevki dilmiş ve oda- nn kullanılışı" dıvara — iüzum österdiği yer- ue tatbik olun- muştur. ——— işçileri kalite terbiyesiyle yetiştirmek pek güç bir mesele halinde kalacaktır. Bundan dolayı, başka ihale usulleri a. rayıp etüd etmek, tecrübe ile sabit ve | mamaktadır. Zeminine döşenmiş olan yukarıda sözü geçmiş olan mahzurları muşambalar şimdiden kabarmıştır. kaldıracak çareler aramak gerektir. Ş D Gazetemiz, gerek yapı Gazetemize gelen bu mektubtan son- | seleri gerekse kontrol mimarları tara- ra bir muharririmiz en yeni taşınılmış | fından bu hususta ileri sürülecek dü- olan bir bina hakkında şu malümatı al- | şüncelere sütunlarını açık bulundur- mıştır 4 maktadır. Bubinanın asansörü işlememe' :e ve çifte camlı pencereleri, çerçeveleri el- verişli yapılmadığı için kolayca açıla- müesse