3 Kasım 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 5

v ULUS SAYFA 5 Hıfzıssıhha mektebi müdürü Prof. Kollins Çortada), profesörler ve ilk ders devresi talebeleri etmesi lâzım gelen sıhi içtimai program için, ne tecrübelere girişmesine zaman vardır, ne de bu gibi tecrübelere vere. cek parası, bunun için bütün milletlerin geçirdiği tecrübeler netayicinden hemen müstefid olmak isteriz.) demiştim. Değişmiyen program O vakıttan beri, biz programımızda hiç bir tebeddül yapmadan yürüdük. Bugün içinde bulunduğumuz müessese. leri yaparken, yeni tecrübeler yapmak i- çin değil tecrübe edilmiş yollarda yürü- yerek bir ân evvel türk sıhatini koruya- cak anasırı yetiştirmek çarelerini elde etmeğe uğraştık. Müsaade ederseniz bunu biraz daha izah etmek isterim. Meselâ: Bir suyun kaptajı, bir ka- nalizasyonun tesisi, bir evin inşası, bir muzir nebatın kurutulması, bir köyün kurulması. Türkiyede meçhul işler de- ğildi. Fakat bu işler yapılırken onu ya- panların yanında ve birinci safta koru- yucu tıb ve içtimat hıfzıssıhha fikirleri- ni temin edecek devlet sıhat idaresi ve onun mümessili ile, yapanın veya tatbık edenin bilgileri ar da bu iki pr p vücuduna lüzum olduğunu ve o işle bu fikirlerin nasıl telif edileceğini bilen in- sanlar noksandı. Buna nazaran birinci vazife olarak millet hayatında.bir devlet sıhat idaresinin de lüzumu olduğu zih- niyetini yaratmak, ve bu idarenin mü- messillerini yetiştirmek. Sonra da tat - bikata geçmek lâzım geldiği neticesine vardık. İşte arkadaşlarım, senelerdenberi de- vam eden çalışma ile listesi çok uzun o. lan her şekildeki kanunlarımızı Büyük Millet Meclisinin tasvibine arzederken bir tarafdan da yepyeni bir şekilde ve tamamen medeni âlem seviyesinde mü- esseseler vücuda getirerek devlet sıhat memurlarına koruyucu tıb ve içtimai hıf- zıssıhha prensiplerini telkin etmek için çalıştık. Bugün açılan mefl:teb Buğün açılan bu mekteb işte o çalış- maların bir merhalesidir. Ve bu müesse- senin, kurulması iledir ki yukardan beri hikâye ettiğim batıl zihniyetlerin berta- gaf edilmesi ve yerine gene izahına ça- lıştığım fikirlerin kaim olması imkân da- hiline girmiştir. Bugüne kadar devlet sıhat idaresinin kurulması ve işleyebilmesi için sarfolu- nan emekler, ona mensub olanlara ve barice göstermiştir ki millet hayatında, Oorganize ve çerçeveli bir çalışmadan başka hiç bir şekilde muvaffak olmanın imkânı yoktur. Arkadşlar, bu müessesenin içine gir. likten ve güzide hocalarının takrirlerini linledikten sonra anlaşılacaktır ki küt- le sıhatina taallük eden işler yalnız fa- külte sıralarındaki tedrisatla hal olunur işlerden değildir. Bugünkü tabiblik sa- natı millet hayatında, bilhassa ehemiye- . İhti- yarlamak, beşer hayatınım içtinabı müm- kün olmıyan bir neticesidir. Fakat bütün dünyanm arzusu, sıhati haleldar edecek mazarratların vukua gelmemesine gay- ret ve mevcud mazarratları bertaraf et- mek ve neticelerini islâh eylemek, çalış. ma kuvvetini arttırmak, ve hayat uzun- luğunu temin etmektir. Bugünün hakiki tabibinden istenilen ve yapacağına iti- mad beslenilen meseleler bunlardır. Me- deni dünyanin uzun çalışma senelerinin mahsulü olan bu itimadı türk vatanında da tesis ve temin etmekte sizin ve bi- zim omuzlarımıza verilmiş olan bir vazi- fedir. Devlet idaresinde vazife alan tabi- bin mevkii yüksek bir ehemiyeti haizdir. Bu mevkiüi işgal edenlerin sıhi - içtimat sahadaki bilgilerinin vusatini hergün bir az daha g ğunu size söylemekle ileri gitmiş sal - h 3 :ycı.i oldu. V| günün sıhi « içtimai bilgilerini öğrete- cek olan bu mektebi açmak için seneler- denberi çalışryordu. Bu mekteb aynı zamanda, devlet sihat idaresini elinde tutacak olanlara cumu- riyet hükümetinin ne kadar büyük ehe- miyet verdiğini gösteren bir müessese- dir. Rokfeller Fondasyonuna teşekkür Türkiye hıfzısıhha mektebi açılırken bana düşen diğer bir vazife daha vardır. O da yüksek ideali ile bütün dünyada hürmetle anılan (Rokfeller Fondasyo- nu) isminin bu müessesenin vücudile de yakından alâkadar olduğunu söylemek ve fondasyonun merkez hıfzıssıhha mü- inin ve hıf: hha mektebinin inşasına ve tesisine vakfettiği (280) bin dolardan başka mektebin faaliyete gir- mesi için de hürmetle tanıdığımız se- vimli arkadaşımız Bay Dr. Kolensi, mü- dür olarak vermesini şükranla yat et- mek benim için bir borçtur. Roktelier Fondasyanunun bize kıymetli yardım- ları bundan ibaret değildir. Bir çok türk doktorlarının koruyucu tıp ve içtimai hıfzıssıhha branşlarında tekâ&mül kurs- larını senelerden beri üzerine almış ve mektebin sıhi mühendislik şubesinde muhterem bay Enjeniyör (Rayt) gibi kıymetli bir uzvunu tahsis etmiştir. Rakfeller fondasyonu hakkındaki tc- şekkürlerimi bitirmeden bize senelerce büyük dost olarak marevi yardımlarmı esirgememiş olan Prof. Dr. Rassel, Prof. Dr. Gan, ve Dr. Söyer ve Dr. Ştrod'un isimlerini hürmetle anmayı bir borç bi- lirim. zannederim . Doktorun büyük mzıfesı İlk kademde tabibi ve muavenetine ihtiyç gösterenlere karşı telkin edeceği şahsi emniyet gelir ve bu aynı zamanda tabibin vazifesine bağlı bir şahsiyet olduğunu gösterecek ve te- barüz ettirecek bir vasıftır. Bu nokta- dan itibaren tabibin vazifesi genişler. Yalnız tedavi ettiği hastalıklar noktai nazarından değil, gelmesi muhtemel has- talıkları bertaraf edecek bir mücadeleci gibi telâkki olunur. Bundan dolayı aile- lerin mahrem müşaviri, bilumum sıhi meselelerde onların en yakın akraba- sından biri olur. Tabib hastalıkların bertaraf edilmesinde oynadığı rolden daha ziyade, sıhhatte olanların bu hal- lerini muhafaza etmesi için sarfedeceği etmekle, koruyucu tıp ve içtimai hıfzıs- sıhha sahasına girer, bu noktadan itiba- rendir ki türk devletinin, Türkiye cu- muriyetinin millet, hayat ve sıhatı hak« kındaki kanunlarınm icaplarını yapmak mecburiyeti maddiye ve maneviyesi al tında kalır. Yani devlet srhat idaresinin milletin sağlam olması için koyduğu ve koyacağı prensiplerin takibiyle mükel- lef, her ailenin hayatı dahiliyesinde çok ehemiyetli bir rolü olan mütefekkir bir devlet unsuru olur. Tabibten istenilen Bundan anlaşılmasın ki, biz devlet hizmetinde bulunan tabibi, hiç bir za- man mücerret mefhumiyle tabib olmak. tan ve öyle kalmaktan men ediyoruz. İs- tediğimiz devlet memurüu olduğu müd- detçe halk hayatına tealluk eden işler. de cumuriyet sihat idaresinin kendisine verdiği vazifeyi o idarenin — muayyen prensiplerine uygun olarak görmesidir. Cumuriyet hükümeti, türk milletinin hayat ve yükselme kabiliyetini bütün azmiyle fazlalaştırmağa uğraşırken, is- tikbaldeki kuvvetli ve güzel bir inkişa- fi göz önünde tutuyor. Cumhuriyet si- hat idaresinde bu yüksek ideale tam manasiyle uymak için kendi vazife hu« dudu içindeki işlerden biri olan ve bu- Mektepte ilk bakteriyoloji dersini veren profesör Doğe Arkaadşlarım, Mektebte lütfen ted- ris vazifesi almış olan profesörlere ve diğer arkadaşlarıma teşekkür ederken burada ders alacak olan arkadaşlarıma- da kendilerini muvaffak etmek için eli- mizdeki bütün vasıtaları kullandığımıza emin olmalarını rica ederim. Devlet sıhat idaresinde yeni yol Arkadaşlarım, Devlet sıhat idaresi yep yeni bir yola daha giriyor. Bunun en büyük sevincini benim duyduğumu söylersem, lütfen çok görmeyiniz. Bana inanarak senelerden beri beraber çalışan arkadaşlarıma da bütün kalbimle teşek- kür ederim. Asıl onlar türk sıhatciliği- nin biyoniyeleridir. Bütün muvaffakiye- ti ben kendilerin borçluyum. Arkadaşlarım, Asırlardan beri türk vatanının, türk milletinin bir çok cephelerde olduğu gibi ihmal edilmiş sağlık varlığını te- min için bize fırsat veren büyük şefimiz Atatürke, büyük başvekilimiz İnönüne buradan bir kerre daha minnet ve şük- ranlarımı arzederim. Bir millet hayatında bir gün bile ol- mayan kısa bir zamanda meydana gelen bu eserler ancak onların yüksek itimadı ve teşvikiyle olduğunu söylemekle ra- hat duyarım. 'Türk Milletine olduğu kadar, türk sihiyeciliğine de bu mekteb kutlu ol- sun.,, Sıhat Bakanımızdan sonra mektep direktörü Profesör Doktor Kollins; mektebin açılışmı yaptığından dolayı Sıhat Bakanına teşekkürlerini bildire « rek dedi ki: “ — Hıfzıssıhha mektebinin pren « sipleri umum? harbtan beri develope olmaya başlamıştır. Açılan mektep, be- nim kanaatime göre, Avrupa ve Ameri- ka için de model olabilir. Mektebimizin faaliyet sahası arasında sayılabilecek ölanlar şunlardır: evvela hekimler, hem- şiteler ve sıhat memurlarının tekâmül ve tedrisi işi vardır. İkincisi teknik işlerde sıaht idare- sinin taazzuv ve gelişimine yardım et - mek, istatistik ve ilim araştırmaları yapmak; bilhassa sıhat mühendisliği, suların tasfiyesi ve lagımların yoluna konması üzerine tetkiklerde bulunmak.. tır. Bu iki şube biribirinden ayrılmaz vaziyettedir ve birisinin muvaffakiyeti diğerinin muvaffakiyeti demektir, İs- tikbalde bu iki kısmı terkib etmek ümi- dindeyiz. Sıhat Vekâletinden gördüğü- müz büyük yardımlarla, yeni doğan mektebimizi yakında tam bir - tekâmül seyrine sokacağız.” # ** İlk ders dün öğleden sonra bakteri- yoloji profesörü Bay Doçe tarafından verilmiştir. Mektebin bu devresi dört ay sürecektir ve kursa on beş sıhat mü- düriyle beş hükümet tabibi iştirak et - miştir. Önümüzdeki eylülde kurslar tekrar başlıyacaktır. Senede iki - defa & IqPANYOL IHTİLALİ B. Azana intihara teşebbüs etti Hükümetçiler yeni bir mukabil taarruz , hazırlıyorlar (Başı . inci sayfada) Hükümet kuvvetleri yeni bir mukabil taarruz hazırlıyorlar Sevil, 2 (A.A.) — Madrid'in müthiş bir mukabil taarruz yapmak üzere yeni bir “demir” kolu hazırlamakta olduğu söylenmektedir. Barselon'da Madrid'in pek yakında zaptedileceği söylenmekte ve Katalon- ya'nın müdafaasına hazırlanmaktadır: Dün birçok köylüler, nasyonalistlerin hatlarına sığınmışlar ve arzularına rağ- ,men bu ilticayı daha önce yapamamış olduklarına teessüf etmişlerdir. Cebelüttarıkta marksistlerin iki ge- misi, ingilizlerden yiyecek ve kömür istemişler ise de verilmemiştir. Hükü- metin bir gemisi, dün Malaga'ya hâkim tepeleri topa tutmuştur. hükümeitçi tayyarelerin faaliyeti Madrid, 2 (A.A.) zırlığı tebliğ ediyor: Cumuriyetçilerin tayyareleri, büyük bir faaliyet göstermektedir. Bu tayya- reler, Toledo'nun şimalinde Eskaluna tayyare meydanı ile Salamank tayyare meydanını bombardıman — etmişler ve beş düşman tayyaresini tahrib eylemiş- lerdir. Bu tayyareler, Toledo mıntaka- sında âsileri nakletmekte olan bir tre- ni de tahrib etmişlerdir. Harbiye nezareti, Oskorial mıntaka- sında masyonalistler tarafından yapıl- mış olan taarruzlarla bunların Tage va- disinde ve Madrid'in şimali şarkisinde Siguenza mıntakasında yapmış olduk- larr hücumların püskürtülmüş olduğu- nu bildirmektedir. Harbiye nezareti, Asturi maden iş- çilerinin Oviedo kapılarındaki müca- delelerine devam etmekte olduklarını ve nasyonalistlerin Madrid'in şimali şarkisinde Villeseka - Henares'e karşı yapmış oldukları taarruzun kırılmış ol- duğunu ilâve etmektedir. Cumuriyet- çiler, mukabil taarruza geçerek Villato- ba kaâsabasını zaptetmişlerdir. — Hava işleri na- Cuma günkü bembardımanda ölenler Madrid, 2 (A.A.) —-Cuma günü tay- yareler tarafından yapılan bombardı- man neticesinde 148 kişi ölmüştür. Ay- rıca 'Getafe'de de otuz kadar telefat vardır, Bunların çoğu kadın ve çocuk- tur. İhtilâlcilerin yeni muvaffakıyetleri Salamank, 2 (A.A.) — Nasyonalist- ler, Madrid'in şimainde altr kilometre ilerlemişler ve Sevil, Brunete, Villas mantili ve Villanueva de Pearles kasa- balarını işgal etmişlerdir. Düşman, 162 ölü bırakmış ve düş« mandan 64 esir ile mühimmat zaptedil- miştir. Bunların arasında iki top ile do« kuz mitralyöz vardır. Madridin cenubunda cumuriyetçi- lerin taarruzu püskürtülmüştür. Cumu- riyetçiler, 300 ölü, mühim miktarda harb malzemesi ve bir tank bırakmış« lardır. Madridin şimali şarkisinde nasyona« list kuvvetleri, ilerlemişler ve Toren« noça ve Jabraf kasabalarını işgal etmiş- lerdir. * Moskova, — Âsilerin bir sovyet gemisini araştırmalarından bahseden ve bunu küstahça bir hareket bulan İzves- tiya, bu hareketin ve bunun mazhar ol« duğu yardım ve müsamahanın sulh için — tehlikeli olduğuna işaret ettikten son- ra, hiç kimsenin âsilerin bu gibi gayri meşru hareketlerine lâkayt kalamıya- caklarını tebarüz ettirmektedir. * Londra — Çarşamba günü toplana« cak olan ademi müdahale komitesi, sov« yetler birliğinin alman ve italyan id« dialarına karşı verdiği iki nota ile meş« gul olacaktır. | * Lil, — Fransız hükümeti İspanya« ya gönüllü olarak girmek istiyen ve çoğu Lehli veya Çekoslovak olan ya« bancılardan evrakı muntazam olmryan- larr geri çevirmektedir. Bu gibi yaban- cılar, Brükselde çalışan anarşist - ko« münist enternasyonali tarafından sevk olunmaktadır. J tekrarlanacak kurslara bütün sıhat mü« dürleriyle hükümet tabiblerinin iştira- ki temin edilecektir. Mevzular şunlardır: Umumi hrfzis- sıhha, içtimat hıf: hha, Epidemiyo - loji, bakteriyotoji, seroloji. parazitolo: ji, sıhat mühendisliği, umumi sıhat ida- resi ve sınat toksikoloji. Dersler için gereken laboratuvarlar ve tesisat tamamiyle hazırlanmış ve bi nada bazı tadiller yapılmıştır, İstanbul Programı ÖĞLE NEŞRİYATI : Saat. 12,30 Plâkla türk musikisi, 12,50: Havadis. 13,05 Plâkla hafif müzik. 13,25 — 14,00 Muhtelif plâk neşriyatı. AKŞAM NEŞRİYATI : Saat. 18,30 19,30 Caz: plâkla, Konferans Bayan Suat Derviş tarafından. Vedia Rıza ve arkadaşları tara« fından türk musikisi ve halk şarkıları, 'Türk musiki heyeti. 21,00 Operet temsil heyeti. 21,30 Orkestra. 1 — J. Strauss: (Ayarasa) uvertür. 2 — Saint-Saens: (Gümüş zil) süvit 1. Romans. 2. Venedik valsi. 3 — Rimski - Korsakoff: Senfoni Poem, 4 — Chopin: (Nocturne) No. 5. 20,00 20,30 5 — Mendelsohn: (Bahar şarkısı) 6 — Yvain:; (La Haut) operetinden parçalar. 7 — Pesse; (Değirmen). Saat. 22,30 Ajans haberleri. 23,00 Son. E| işleri ve küçük sanatlar sergisi Türk sanat zevkinin parlak eserlerini bir araya top layan sergi, her gün binlerce ziyaretçi tarafından zi- yaret edilmektedir. Her gün 10 dan 20 ye kadar Duhuliye: Başka Salı günü günler 25 kr 5k SERGİDEN MUTLAKA BİR HATIRA ALMALISINIZ. 'Teşhir edilen eşyaların büyük bir kısmı satılıktır. Fiatlar kataloğlarda işaret edil- miştir. Satın almak istiyenler sergideki memurlara veya doğruca muhasebeye müra- taat ederek satış muamelelerini yaptırabi lirler. (Antar) — ı :