20 Eylül 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

20-9-939 BUGÜN . : Hitlerin Nutku Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL H er Hitler, dün Danzig şehrinde Polonya seferinin zafer kasi- desini andıran nutkunu söyledi. Ken. disi “Büyük Almanyanın mümessi: Wi,, ve “Danzig'in kurlurıcısı,, olarak söz söylüyor ve hütün hasımlarına cevap veriyor; Almanyanm her cep- hede muzaffer olacağını her darbeye daha ağırile mukahele edeceğini an- latıyordu. Nutkun en belli başlı hedeflerin- den biri yine Versaydı. Her Hitler bu defa da Versayı bombardıman etti ve onun bitmez tükenmez haksızlıkla. | rma hücum etti. Artık tarihe karıs- miş sayılan Polonyayı kuran ve Dan- zig, koridor meselelerini de icat e den Versay munhedesi değil miydi? Her Hitler de, ordularının kahhar savletine nazireler yaratan sayha- larla Versaya taarruz etti, Versayın icat ettiği Danzig ve koridor mesele. lerinin de ortadan kalktığını, Versa- yın kurduğu Lehistanın “da bir daha kalkınamıyacak bir şekilde yere se rildiğini ilân etti. Her Hitlere göre yeni harbe sebe- biyet verenler vaktile Versayı dikte edenler, ve Lehistanı harbe girmek için kışkırtanlardı. Yani İngiltere ve Fransa idi. Bunların ikisi de, Her Mitlere göre, Lehistana teminat ve- rerek onu anlaşmak yolundan çevir. diler, onu Alman ekalliyetleri aley- hinde tüyler ürpertici mezalim irtikâ bına sevkettiler, onu bin senedenbe- ri Almanyaya ait olan şehri ve kori- doru Almanyaya iade etmemek için teşvik ettiler, hulâsa Lehistan ba. | * şın: belâya sokmak için her şeyi yap- tılar. Ve neticede Lehistan 300.000 esir vererek, yıkıldı, Bundan sonra yapılacak 15, Almanya ile Rusyaya aittir. Çünkü Polonya meselesi an- cak ikisini alâkadar eder. Hitler bütün bunları anlattıktan sonra İngiltere ile Fransaya döndü ve onlardan bir şey istemediğini söy- Tedi. O halde onlar ne istiyorlar? Hitler bunu da kendi telikkisine gore 'İkh EE A Rk İSLER aartarmak değil, fakat Alman rej mini yıkmak peşinde koştuklarmdan bahsettiklerini, hakikatte © Alman milletini yıkmaktan başka bir şey düşünmediklerini ve onun için Al man kadınlarını ve çocuklarını aç bırakmağa © uğraştıklarını söyledi ve Almanyanın harbe üç, dört, beş değil, yedi sene tahammül edebile- ceğini anlattı. Bu suretle Hitlerin nutku, evvelâ bir emrivâkli izah etti, sonra da garp cephesinde harbin devam edeceğini söylemiş oldu. Bu arada, Almanya nın Ukraynada bir emeli olmadığına işaret ederek Almanya ile Rusya a- rasında hiçbir ihtilâf bulunmadığını tebarüz etiirmek istedi. Onun en çok ehemmiyet verdiği nokta, AL manyanın me yaptıysa haklı olarak, ve bir haksızlığı gidermek için yap. tığmı göstermektir. Acaha buna muvaffak oldu mu? Hüküm, tarihe aittir. Fakat süphe götürmez bir hakikat var; o da AL kendinden kücük konu. | ibkar ettiği, ons barış sart. larını dikte etmek istediği ve küçük komşusundan bu yolda mukavemet gördüğü için harbi açmış olduğudur, Tarih, bu hakikati ber halde unut. mıyacaktır. Amerika - Japonya Münasebatı Tokyo, 19 (A.A) — Bugünkü bü. tün Japon gazeteleri Japonya ile A- merika arasındaki münasebetlerden bahsetmektedir, Resmi Japon mahafilinin mütalâa. sına göre, bu münasebetler hiç te nik binlik verecek mahiyette değildir. Matbuat Amerikanın Japonyaya karşı aldığı vaziyetin hasmane oldu. Bunu yazarak şu izahalı vermekte. dir: Assahi Şimbun gazetesi Amerika rin girişmiş olduğu muazzam deniz teslihat programının Japonyaya mü- teveccih olduğunu yazıyor. Kokumin Şimbun gazetesi Ameri, arasında bir harp tehlikesi yaratıp yaratmadığını soruyor ve diyor ki: || Eğer Amerika şimdiki siyasetine devam edecek olursa Japonya hayati menfaatlerini müdafaaya mecbur ka. lacaktır, İzahat Verdi Ş. Saracoğlu Dün Partide Vekilin Beyanatı, Umumi Tasvibe İktiran EHi Ankara, 19 (A.A) — C. H. Partisi | Meclis Grupu bugünü 19—9--1039 | öğleden sonra sant 15 de Rels Vekili Seyhan Mebusu Hilmi Uran'ın riya- setinde toplandı. İlk defa söz alan Hariciye Ve- kili Şükrü Saracoğlu, son hafta- | nın siyasi vaziyetini bildirmiş, bu meyanda, İngiltere ve Fransa ile müzakere edilmekte olan ni. hai muahedenin görüşmeleri şa. yanı memnuniyet bir tarzda iler- lemiş olduğunu anlatmış, bugün- lerde yapacağı Moskova ziyareti hakkında da malümat vermiş ve Vekilin beyanatı Grupun umumi tasvibine iktiran etmiştir. Bundan sonrs bütçe encümeni relsi İs- parts mebusu Mükerrem Ünsal söz alarak dünkü Meclis rusmamesine dahil iken en- cümen namına kendi yaptığı teklif ile ge- lecek celseye tehir edilmiş olan ve Büyük Millet beclisi binasında bir sığınak inşa #1 için başka bir tahsisattan münakele ic- rasına dair bulunan maddenin daha ev- Partide müzakere edilmesi maksadile ehiri istenilmiş olduğumu anlatmış ve bu pia csreyan elen kere sonunda şimdilik Meclis binasında sığınak yapi” ması İçin münakale yapılmaması karar. laştırılmıştır. Grup ruznamesinde dehil diğer iki takrirden Manisa Mebusu Refik İn- ce'nin bugünün icaplarına göre ida. rede bazı tedbirler olınması hakkın. daki şümullü teklifinin daha evvel grup idare heyetince teşkil edilecek bir komisyonda müzakere mulumüş VE Nonya NEDUSU dah Şevki Uludağın hava. tehlikelerine | karşı halkın korunması tarzına müte allik alınacak tedbirler hakındaki su. | aline de Dahiliye Vekili Faik Öztrek tarafından cevap verilmiş ve bu ce. vap grup umumi heyetince tasvip a. Yunmuştur. Ruznamede müzakevş edilecek baş ka madde olmadığından riyasetçe cel seye nihayet verilmiştir. —-——. Sümerbank ve Etibank Birleştiriliyor Ankara, 19 (TAN) — Sümerbank ve Etibank idarelerinin birleştiril. mesi ve ayrıca endüstriyi finanse g- decek bir banka kurulması hakkın daki kanun Jâyihasın: hükümet ya- kında Meclise verecektir. gi Çelik Kralı Öldü Nevyork, 19 (A.A) Bethicen Steel Corporation reisi çelik kralı| Charles Schwub vefat etmiştir. i © İngilterenin Almanyaya bomba yerine beyanna z 0 SON HARE Kabinesinde Hitlerin Nutku HİTLER, dün Danrigte bir nutuk söyledi. Nutkun en belli başlı noktaları şunlardır; Versay muahedesinin haksız lıklarından biri Polonyayı icut ve onu bir sürü milletlerden teş» kil temekti, Polonyalılar müle. madi bir tethiş siyaseti takip e- diyorlardı ve onların tethişin - den en çok rahatsız olanlar da Alman ekalliyetleri idi. Lehli - ler bu vaziyeti bertaraf etmek i- çin vuku bulan makul teklifle- rin hepsini reddettiler. Alman. ya da kendinden çok geri olan bir memleketin o tahakkümüne boyun eğemezdi. İNGİLİZLERLE Fransızlar Lehli lere teminat vermekle (terör himaye ettiler. Nihayet Alman: ya faaliyete geçti. İngiltere bu sırada Mussolininin yaptığı te - şebbüsü reddetmekle sulhü boz- mağa karar vermiş bulunduğu- nu gösterdi. Halbuki Fransa bu teşebbüsü kabul etmişti. POLONYADA yapılan harp me - deni bir harptir ve Polonyada » ki bütün anasır, terörden muz- tarip olduğu için harp süratle biti ve Alman kuvvetleri 300 sele iki alâkadar taraf olan Rus. ya ile Almanya arasında halle. dilecektir. ALMANYANIN emelleri mahdut olduğu için Rusya ile anlaşmak imkânı hasıl olmuştur. Bu an - laşma yüzünden iki tarafta hiç bir değişiklik yoktur. o Rusya Bolşevik, Almanya da (o Nazist kalacaktır. ALMANYANIN İngiltere ile Fran sadan bir istediği yoktur. Fakat İngilizler Alman rejimini yık - mak için harp ettiklerini söylü- yorlar. Alman rejimi (oOAlman milletinin malı olduğu için İn- gilizler Alman milletini istibdaf ediyorlar, Onun için Almanya da mukabele edecektir. Ve on lar üç sene tahammül edecek - lere Almanya yedi sene ta. hamı me atışının asıl sebebi, bir hava #aarruzuna mu. kavemet tedbirlerini henüz tamamen alamamış bulunmasıdır. Londra şehri, henüz, bir hava taar- ruzunu karşılamaya tamamile hazır! vazi» yette değildir. Londradaki kadınlar ve çocuklar emin sığınaklara yerleştirildikleri, gaz maskele- ri dağıtıldığı, sığınaklar tamamlandığı, ve tay- yare dâfi topları yerlerine yerleştirildiği, hulâsa, tedafüi ve taarruzi bütün tedbirlerin alınması bittiği takdirde, İngiltere, Almanyaya müthiş ha- va hücumları yapacaktır. Bu müthiş bombardı- manların, beyanname toplamaya alışmış bulunan Alman halkı arasında büyük bir panik yarata- cağı umulmaktadır. * Polonyaya giren Sovyet kıtalarınm, Polonya ile Ro: manya arasındaki hududu, bir Alman istilâsına mey- dan vermiyecek şekilde tutacakları bildirilmektedir. * Şarki Polonyada vukubulan hâdiseler, Litvanya, Letonya ve Estonya Cümhuriyetlerinde, gittikçe büyüyen bir endişe uyandırmaktadır. Bu endişe ER Kİ Bir Alman Sovyetlerin Müdahalesi Avam Kamarasında ve Fransız Görüşülecek Şark Cephesinde (A) — MUHTELİF yerlerdeki Po- lonya askeri kıtaları (oOkomşu memleketlere iltica etmektedir. Bunlar kısmen Romanyaya, kis- men Macaristana, kısmen de Le- tonya ve Litvanyava girmişler ve silâhtan tecrit edilmişlerdir. Alman (o tebliğleri Leh ordu - sunun inhilâl ettiğini, 50 bin ka- dar esir topladıklarını, bir kaç gün zarfında, şurada burada ka- lan Leh kıtalarının da ya teslim olacağını, veyahut da imha edi. leceğini bildiriyorlar. (B) — SOVYET kuvvetleri Lwovu işgal etmişlerdir. Motörize kuv- vetler süratle ilerlemekte ve'is. gali tamamlamaktadirlar. Belgrattan verilen bir habe- re göre Sovyet kıtaları Macar hududuna varmış ve Macar kı taları ile selâmlaşmışlardır. Sovyet Müdahalesi İNGİLİZ Avam Kamarasi bugün toplanacak ve Mister Chamber. Isin, Sovyet müdahalesi ve ne- ticeleri hakkında beyanatia bu- Iunacaktır. Fransa kabinesi de buğün toplanarak siyasi keri v dahâlesini tetkik ettikten sonra yeni kararlar verecektir. Garp Cephesinde HARBİN yeni bir safhaya girmek üzere olduğu Paristen bildiril. mektedir. Yeni safhanın taarro- zi bir hareketle © başlayacağı söyleniyorsa da taarruzun han - &i taraftan vukubulâcağı anla » şılamamıştır. Garp cephesinde son 24 saat zarfında hiç bir değişiklik ka; Ziş - frit hatlı ile temas halinde bu- Tundukları haber verilmektedir. İtalyanın Vaziyeti MISIRDAN bildirildiğine göre, İ- talyanım Kahire sefiri Mısir ha. riciye nazırı ile son » günlerde bir kaç kere temas ederek İtal- yanım harbe karşı bitaraf kala- cağını teyit ederek (| İtalyanın Mısırla bir ticaret o munhedesi Vapuru Daha | Batırıldı Bir İngiliz Vapuru da Hasara Uğratıldı Londra, 19 (A. A.) — İstihbarat nezareti bildiriyor: Almanyadan ve rilen bir habere göre “Johannes Mal. kenbuhr,, ismindeki Alman vapuru bir İngiliz harp gemisi tarafından ih- tarsız olarak batırılmıştır. Bu haber doğru değildir. İngiliz harp gemisi Alman vapuruna yaklaştığı ozaman vapurun makine dairesine sular hü « cum etmiş bulunuyordu. Vapur bat- mak üzereydi. İngiliz harp | gemisi vapurun 12 yoleusu ile mürettebeti- nı kurtararak bir İngiliz limanina çi- karmıştır. > Hasara uğrayan İngiliz vapuru Ellerman seyrisefain kumpanya- sının City Of Paris adındaki 10.902 tonlük İskoç vapuru, cumartesi ge İcesl hasara uğramış ve Tomörkör ile çekilmesine mecburiyet hasıl olmuş. | tur. Courageous nasıl battı? Coürageous mürettebatından 400 işi torpito muhripleri ile limana ge. tirilmiş bulunmaktadırlar. Courageous'de 700 kişi aktaydı. Subaylardan 40 / kurtarılmıştır. Kurtulanlardan biri diyor ki: Couragaous, derhal yana (yattı Beş dakika sonra kumandan gemiyi terketme emrini verdi. Geminin baş- tarafı batarken kıç tsrafı da dimdik İhevaya kalkıyordu. 'Torpillenmesin- den 15 ilâ 30 dakika sonra. denizin dibine doğru saplanmağa Batan Hollanda vapuru Brüksel, 19 (A. A.) — Manş deni- zinde batan Belçikalı Alex Von Ops- tal vapurunun mürettebatı dün ak- şam Ostendeye © gelmiştir. İngiliz haberleri hilâfına olarak bir Alman denizaltı tarafından torpil - lenmiş, fakat mayne çarparak bat - mıştır. | Fransızlar ihtiyat filo kurdular | Fransız devriye gemileri Alman İ denizaltılarına karşı İngiliz #ilosu We faal bir surette teşriki mesai etmek tedir, Şimdiye kadar dört veya beş Alman denizaltısının Fransız hârp gemileri tarafından tahrip edildiği söylenebilir. Malüm olduğu üzere, İngiltere gibi Fransa da tahsisen denizaltı gemile. ri ile mücadele etmek üzere “ihti. yat, ismi verilen bir #ilo teşkil eyle. miştir. Bu filo hafif gemilerden ve teslih edilmiş bir ço kaltı düz küçük vapurlardan müteşekkildir. Bu kik çük vapurlara, su içinde bulunan kı- sımları pek az olduğu için, torpil a. tulması fevkalâde zordur. bulun - tanesi yüzünden, bu milletler, kendi aralarındaki bütün zıddiyetleri anatmuşlardır. Bugünlerde üç Cüm- hurreisinin toplanacakları, ve çok kuvvetli bir as- keri ittifak aktederek, her üç memleketin mukad- deratını da müştereken korumayı kararlaştıra- cakları söylenilmektedir. Litvanyanın, Letonya- nın ve Estonyanın müştereken çıkarabilecekleri ordu, modern teçhizatla mücehhezdir. Ve icabın- da, hudutlarına bir buçuk milyondan fazla asker tahşit edebilirler. Amerikada, sabotaj aleyhine şiddetli bir yapmıya çalışanlar. ve casuslar mücadele açılmıştır. Son yünler. de, bu suçlarla tevkif olunanların sayısı oldukça kaba rık bir yekünu bulmaktadır. Casusluk suçile yakala nanların hemen hepsi Almandırlar. Bu yüzden birçok şüpheli Almanlara da, Amerikayı hemen terketmeleri Tüzumu bildirilmiştir. * Çekler, Skoda silâh fabrikasına bir suikast yap- maşlar, ve fabrikanın mühim ir kısmını tahrip etmeye muvaffak olmuşlardır. Bu havadisi işae etmek suçile dokuz Alman teknisyeni ve otuz- dan fazla amele idam olunmuşlardır. başladı | 3 “FELE Şakadan Hava Hücumu Yazan: B. FELEK man birader. - Pazartesi günü öğleyin Ankara radyosunü a çayım dedim. Bir de ne işiteyim. Spiker mi diyorsunuz? — Evet! Spiker. — Ben ona ispiker diyorum, işte © kadıncağız tatlı tatlı o anlatıyor. Sıhhiye Vekâletinin merdivenine de bir bomba isabet ettiği için içerideki memurlar, pencerelerden ve muhte. lif kurtarma vasıtaları ile tahlis e- dilmişlerdir. Falan yerde polis kulü. besine bir - tirit mi pirit mi - bilmem ne gazını havi bomba düşmüş, polis bayılmış, kurtarma ekipleri tarafin. dan hastaneye kaldırılmıştır... — Yanlışın var. Böyle bir şey ol- sa biz duyardık. — Ne yanlışım var yahu! Kulak- larımla işittim. — İyi ama... — Bırak da lâfımı bitireyim. Bir çeyrek heyecanlı heyecanlı bütün bu tafsilâtı dinledikten sonra bunun sa- dece bir manevranın hikâyesi oldu - ğunu anladım ama ben de, hapı yut- tum. Şimdi bu münasebetle radyo İ- dnresine yazıver. Bu gibi hikâyeleri © kâdar hakiki şekilde anlatıyorlar ki adamın yüreğini ağzına (getiriyor - lar... — Öylesi daha iyidir. Biraz alışır- sın! — Neye alışırım tanım! Hava bü- tumu öyle pek kolay alışılır şey de- gil. Sığınaklar, maskeler, gazlar fa- lan hiç hoşuma gitmiyor. Hem ben sana bir şey söyliyeyim mi? Bütün dünyada guz maskesi o var, bizim halkta böyle bir şey yok. — Evvelâ önna şu kadar söyliye- yim, Allaha şükür biz höyle hir teh. likeye maruz değiliz. Daha dünyada da zehirli gaz bombası atılmadı. — Neden? — Evvelâ bunu atmak isteyenler düşman tarafından ayni tarzda rmu- İkabeleye uğramaktan (korkuyorlar. Sonra cephelerde de böyle gaz kul. lanıldığı zaman, rüzgârla geri gelip atanları zehirlediği de var. o Zaten Fransada bu zehirli gazların tesirini izale edecek bir takım cihazlar keş- fedilmiş. Yâni senin anlayacağın bu gaz tehlikesi umulduğu ve sanıldığı gibi bir büyük âfet değil, Hattâ Yu - nun daha büyüğünden, mikrop saçan bombalardan © korkuyorl Ona karşı da dediğim gibi bir takım ci- hazlar icat etmişler. Mikropları daha habasetlerini ika etmeden mahvedi- yormuş. — Allah razı olsun birader. Biraz içim ferahladı. Benim © korktuğum. wle bir şey olduğu zaman ne yapa- cağımı bilmiyorum da od — Ben sana anlatayım. Bir hava hücumu olduğu zaman... — Aman Allah saklasın! — Saklasın ya! Sen yine dinle! Bir hava hücumu olduğu zaman kır- da isen hemen şöyle siper bir yere yüzü koyun boylu boyuna yatmalı, Sokakta isen, mutlaka bir binanm içine girmeli. Gaz bombasından kor- kulmuyorsa üst kata çıkmalı, Tram- İn İsen hemen arabadan inip de- diğim gibi bir yere girmeli. Evde isen pençereden falan bak * mağa lüzum yok. Hem pencereyi hem perdeyi kapamalı, Sokakta bir gaz tehlikesi olursa hemen mendille ağzını burnunu ka - Payip rüzgârın estiği tarafa (doğru | gitmeli, Şaşırma! Dediğime dikkat Jet! Gazdan kaçayım diye geldiği is tikametin aksine yürüme, © hep ar. dından gelir. Eğer karşı gidersen ne kadar çabuk gidersen o kadar çabuk gazdan kurtulursun, Trende iken bir hava hücumuna maruz kalırsan derhal kanepelerin altma veya yere boylu boyuna ve yü- zü koyun uzanmalı. Eğer sokakta iken gaz tesir etmi- ye başlıyorsa bağırıp çağırmağa ve kendini yormağa lüzum yok. Derhal yüzü koyun yere uzanmalı ve yardım ekiplerini beklemeli. Yangın bombasına karşı su ile değil kumla mildafaa edilir Onun 4 çin her yerde bir mıktar kum bulun- durmak faydalıdır. v Sinemada veya kalabalık bir yer. de böyle bir baskın ihtimali olunca