20 Eylül 1939 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

Çarşamba 20 Ulus Basımevi Çankırı Caddesi, Ankara Telgraf: Ulus - Ankara - ÜLÜS ANDIMIZDIR EYLÜL TELEFON 1939 Müessese Müdürü 1144 TRASA Şnşm?hı"îi;a dürü — 1061 azı İşleri Ü SRURUZ M Pa e 1062 AIR Çemberleyn bugün izahat verecek İngiltere'nin vaziyetine ve Fran- sız kabinesinin bugünkü toplan- tısına ait haberler 3. sayfadadır. Hariciye Ve B. Saraçoğlu son haftanın siyasi vüziyetlerini bildirdi İnailtere ve Fransa ile yanılan nihai anlaşma görüşmeleri şayanımemnuniyet farzdadır Führer'in Danzig nutku Falih Rıfkı ATAY Alman devlet reisinin Danzig'de söyliyeceği nutuk merakla beklen- mekte idi. Öyle tahmin ediliyordu ki Führer kendisi ve Almanya için artık hiç bir mesele kalmadığını söyliyecek ve garp demokrasileri ile sulha hazır olduğunu ilân ede- cekti. Edebiyat dekorundan tecrit edil- diği zaman, nutuk birkaç cümlede hülâsa olunabilir: hayat ve devam kabiliyeti olmıyan Versay Polonya- sı tasfiye edılınıı!ıı', oııuıı yeı'me tı- bii bir Lehistan v İddia edildiği gibi, hndutıuz ıhtı- raslar peşinde değiliz. Menfaatleri- miz pek mahduttur. Ne Fransa, ne İngiltere'den bir şey istemiyoruz. Dost İtalya'nın sulh tavassutunu Fransa ve Almanya kabul etmişler- di. İngiltere'nin inadı yüzünden harp çıkmıştır. Polonya'nın yeniden tanzimi dâvasında savyetlerle mu- tabıkız ve onlarla hiç bir zaman çarpışmak gafletinde bulunmıyaca- ğız. İngiltere ve Fransa harpte 1s- rar ederlerse, bilsinler ki aslâ tes - lim olmıyacağız; sonuna kadar dö- ğüşeceğiz. Bu hülâsanm da hülâsası şudur: “Polonya mağlüp olmuştur. Siz de Almınyı’yı harp ilân ederek şeref sözünüzü yerine getirmiş bulunu- yorsunuz. Başka bir tecavüz niye- im olmadığına emin ol Emri- vakii kabul ederseniz, meseleyi bu- rada bırakabiliriz!” Bu nutka karşı taraf şu iki ce- tan birini verecektir: 1 — Hak- lumı var, silâhlarımızı bırakalım. 2 — Evelâ 31 ağustos hudutlarma çekiliniz, sonra görüşelim! Birinin mânası teslimiyet, diğeri- nin mânası harptir. Bugünkü vazi- yete göre bu harpte Almanya, iki demokrasiye karşı yalnız bulun- maktadır. Savyet Rusya emniyet sahasını elde etmiştir ve demokra- silerle sulh halindedir. Almanya'nın toprak bütünlüğü Savyet Rusya'nın garantisi altında bulunmadığı için, | eğer harp devam ederse, Almanya Lehistan'dan aldığını değil, Çekis- tan'ı ve Avusturya'yı dahi ancak garp cephesinde kazanacağı zafer- le muhafaza edebilir. İngiltere ve Fransa'nın bu nutka vereceği cevaba tekaddüm edeme - yiz. Fakat ahval öyle gösteriyor ki Londra ve Paris'in cevabı, Führer'i hayal sukutuna uğratabilir. Karşı taraftan şimdiye kadar dinlediğimize göre, Almanya'nın elde ettiği harp gayeleri kadar, İn- giltere ve Fransa'nın elde etmekte ısrar ettikleri sulh gayeleri vardır. Danzig meselesi, yalnız girişilen bir taahhüt yerine getirilmek için de- ğil, bu gayeler elde edilmek için harbe vesile olmuştur. Müttefikler Bu ağır mesuliyeti üzerlerine almak için, şüphesiz alman ordularının Polonya tarafından mağlüp edilece- ğine güvenmemişlerdi. Bilâkis Le- histan mukavemeti ergeç kırıldık- (Sonu 4 üncü sayfada) Hariciye Vekili bugünlerde yapacağı Moskova seyahatı hakkında malümat verdi Ankara, 19 a.a. — C. H. Partisi Meclis Grupu bugün 19/9/1939 öğleden sonra saat 15 te Reis Vekili Seyhan Mebusu Hilmi Uran- ın riyasetinde toplandı: İlk defa söz alan Hariciye Vekili Şükrü Saraçoğlu, son hafta - nın siyasi vaziyetini bildirmiş ve bu meyanda İngiltere ve Fransa ile müzakere edilmekte olan nihat muahedenin görüşmelerinin şayanı memnuniyet bir tarzda ilerlemiş olduğunu anlatmış, bu - günlerde yapacağı Moskova ziyareti hakkında da malümat ver- miş ve vekilin beyanatı grupun umumi tasvibine iktiran etmiştir. Bundan sonra bütçe encümeni rei- si Isparta mebusu Mükerrem Ünsal söz alarak dünkü meclis ruznamesine dahil iken encümen namına kendi yaptığı teklif ile gelecek celseye te- hir edilmiş olan ve Büyük Millet Meclisi binasında bir sığınak inşası için başka bir tahsisattan münakale icrasına dair bulunan maddenin daha evel Partide müzakere edilmesi mak- sadiyle tehiri istenilmiş olduğunu an- ce'nin bugünün icaplarına göre idare- de bazı tedbirler alınması hakkındaki şümullü teklifinin daha evel grup ida- re heyetince teşkil edilecek bir ko- misyonda müzakeresi tasvip ol ve Konya mebusu Dr. Osman Şevkı Uludağ'ın hava tehlikelerine karşı halkın korunması tarzına müteallik alınacak tedbirler hakkındaki sualine de Dahiliye Vekili Faik Öztrak tara- fından cevap verilmiş ve bu cevap o Poznan n AC © BUDAPEŞTE eMinsk V3 b | Slusk Bobru sk VARŞOVA o oLodz Kielce oKrakov eBalta rus ekalliyetini gösterir harita; göstermektedir. Doyçe İllüstrayte Saytung ismindeki alman mecmuasının neşrettiği bir haritaya göre Polonya'd yukarda ince tar k lar, Beyaz Rusların bulunduğu min takayı, aşağıdaki sık ve gölgeli taranmış yer Şarki Ukranyd'yı ve buradaki ukranyalı ehallıyel Bükreş Büyük Elçimiz bugün Ankara'ya geliyor ALMAN GAZETELERİ Moskova, 19 a.a. — Kızıl ordu ge - Sovyetlerin Polonyadaki yeni hududunu çiziyorla Şafaktan itibaren binlerce Polor latmış ve bu bapta cereyan eden mü- zakere sonunda şimdilik meclis bina- sında sığınak yapılması için münaka- le yapılmaması kararlaştırılmıştır.. Grup ruznamesinde dahil diğer iki takrirden Manisa mebusu Refik İn- grup umumi heyetince tasvip olun- muştur. Ruznamede müzakere edilecek başka madde olmadığından riyasetçe celseye nihayet verilmiştir. Varşova Büyük Elçimiz Romanya'da bulunuyor İstanbul, 19 (Telefonla) — Bükreş büyük elçimiz B. Suphi Tanrıöver, bugün R:! ıya vapuriyle Köstence- Hitler Danzig'de bir nutuk verdi ve İngiliz devlet adamlarına hücum ederek dedi ki : Almanya'nın gayeleri menfaatleri mahduttur ! Hitler'e göre Polonya artık yoktur Ne Almanya ne Rusya garp demokrasileri uğrunda bir tek adam feda etmiyecekler Hitler ntttkunda sivil halkın bor. basdımar: ed'lmediğini söy- lemiştir. Yukarıdaki resimde Varşcva da bs mb ırdıman edilen sivil halkı görüyorsunuz. (Hitler'in Danzig'de söylediği nutuk beşinci sayfamızdadır.) den İstanbula geldi. Büyük elçimiz rıhtımda Romanyanın İstanbul baş- konsolosu, yakınları ve dostları tara- fından karşılandı ve akşam treniyle Ankaraya gitti. Bay Suphi Tanrıöver, sorduğum muhtelif suallere cevap vererek de - di ki ; * Gazetelerin neşrettiği haberler vaziyeti kâfi derecede tenvir ediyor- lar. Benim bunlara ilâve edecek bir sözüm olamıyacağını teslim edersiniz. Varşova elçimiz B. Cemal Hüsnü, se- faret erkânı ve memurlar Romanya'- nın Cermoviç kasabasında bulunmak- tadırlar. Diğer ecnebi sefaret erkânı da oradadırlar..,, Bay Suphi Tanrıöver, Ankara'da Hariciye Vekilimizle görüştükten son ra tekrar Bükreşe dönecektir. « Garp cephesinde — Alman faarruzu geri püskürtüldü Mühim bir hareket yok Paris, 19 a.a. — 19 eylül sabah teb- liği : Sarre'ın şark mıntakasında düşmaz Jnın geceleyin yaptığı kısmi bir taar- ÇSonu 4 ünçü sayfada) nel kurmayının tebliği: 18 Eylülde kızıl ordu kıtaları, Polon ya ordusu kıtalarını geri atmağa de - vam etmişler ve akşam üzeri aşağıda- ki mevkileri işgâl eylemişlerdir. Şimalde, garbi Bielorusyada Swien ciang şehri, Lida demiryolu iltisak noktası, Novorudek şehri, Nilmen ü- zerinde Orlicsa köyü, Slonim, Volko Vysk şehirleri, Minsk - Brestlitovsk demiryolu üzerinde Jaglewiczi istas yonu, Cenupta garbi Ukranyada, Sarny demiryolu iltisak noktası, Luck, Stan- wow, Halicz, Karsne, Buczacz şehir- leri, Kizıl ordunun ileri kolları ve Wilnoya yaklaşmışlardır. Brest - Litovsk Vilno sovyet işgali altında Muhtelif mahreçlerden gelen ha- berlere göre, sovyet kıtaları pazarte- si günü saat 21 den itibaren Vilno'ya girmeğe başlamış ve Polonya asker- leri ile sokak muharebeleri yapmıştır. askeri Litvanya topraklarına iltica meğe başlamış ve orada silâhlarınd tecrit olunmuştur. Sabahleyin şeh: sövyet askerleri tarafından işgali mamlanmıştır. Silâhtan tecrit edi! Leh askerleri evlerine dönmekted Şehrin civar mahallelerinde bazı yi ginlar vuku bulmuştur. Dün akşam bu sabah erkenden müsademeler yağmalar kaydedilmiştir. Sovyet askerlerinin Brest - Lito ka girdiklerine dair verdiğimiz hal Anadolu Ajansının şu telgrafi; teyit olunmaktadır : Amsterdam, 19 a.a, — Westphal che Landes Zeitung, rus kıtaatii Brestlitovsk'ta alman kıtaatiyle ten sa geldiğini yazıyor. Sovyet kıtaları Romanya hududunda Bükreş, 19 a. â. — Sovyet tankl nın dün sabah Kuty ile Vicneceo a sında Romanyaya giden köprüyü g tikleri huduttan bildirilmektedir. ! (Sonu 4 üncü sayfada Lwow Havas ajansının bir haberi Çekya'da Almanlara karşı isyan başladı Yüzlerce kişi tevkif edildi Kopenhag, 19 a.a. — Havas: Gelen bazı haberlere göre, SI vakya ve Bohemya'da tethiş başlamıştır. Skoda fabrikaların işçisi arasında vuku bulan isyan üzerine Gestapo yüzlerce kişi t« kif ve bazı kimseleri idam etmiştir. İdam edilenlerin ailelerinin matı tutmaları menedilmiştir. İdam ceza rının amelenin çıkarmış olduğu k gaşalıkların son derece şiddetle ti kil edilmiş olduğu Brno'de icra olt duğu tahmin edilmektedir. Slovakya'da slovak memurlarına ) pılan tevkifat hakkında olsun hal verilmeden birçok idamlar icra ed miştir; Yalnız Slidzilina makamatı C. H. P. Umumi İdare heyetinde C. H. P. Umumi İdare Heyeti dün mutad haftalık toplantısını yapmış ve Partiyi ilgilendiren işleri görüşmüştür. (Sonüu 4 üncü sayfada)