26 Mayıs 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 9

Lİ? 5 ilm ve i Mur 1 Tefrika No. 56 Halim Tekrar Yakalanmıştı Fakat Karakol Kumandanı Cevdet Çavuş Onu Bırakmıya Hazırlanmış ve İşi de Tamamlamıştı Hâdise, yalnız Yenimahal Sivarını değil, İtilâf devletlerinin Polis karargâhlarını de telâşlan- Girmişti.. Halimin ve arkadaşlı Bin tutulması için, hâdise mahalli- 28, binbaşı (Bover) kumandasın- bir polis müfrezesi gönderi . Sarıyer ve Büyükderede ©- turan bütün Islâm evleri basal rdu. Her aranan e- Halimi kaçırmakla it- ediliyor ve tabii söyletmek İçİn tazyik ve işkenceden de çeki- Bilmiyordu. et karşımda Nafiz Bey ve arkadaşları Aştırdıkları ikinci akına çıkama Mişlar ve saklanmak mecburiye öde kalmışlardı. Çünkü Kemer- Mürgazdan ve Istanbuldan getir- #ilen iki düşman bölüğü Boğazın Rumeli Kavağından Kefeli köyü- e kadar olan kısmını dağ tara. İmdan sarmışlar ve bütün mah- #eçleri göz al kara da fırsattan istifade Üe, Beykozla Omerli arasında da Yeni bir teşkilât yapmak üzere Sa- Tiyerden ayrılmış, köy köy dolaş- Mağa başlamıştı. Pek az bir za- Manda o havali i dirmış, düşmanlara karşı Müşterek bir harekete hazırla Müşir, |, Halim, Bâdise günü Yenimahal- İeden Sarıyere kaçmış ve bir dost sandalı ile Beykoza atlamıştı. Fa- kat, orada da, kendini emniyette Büremeyince Alemdağı ve Ömerli ve bir gün Ömerli civa- tnda yakayı ele vermişti. O sıra- merli Şandarma karakol ku- Mandanlığında Cevdet isminde Bedikii bir başçavuş bulunuyordu. züccaciye ticareti eketini sever del 5 9 sirada kendinin de dahil bu- unduğu Nâfiz Beyin teşkil Mensubiyetini anlamıştı. Istanbul *e Şüphe etmediği bu yürt kulunu Serbest bırakmağı bir milliyet bor- Şu saymıştı ve borcu muhitin ve fark ve şüphe edemiyeceği tarzda ödemişti. Yapmağa mec- Ur olduğu musmeleyi tamamla- tanzim etiği evrakı Halimle te maiyetinde bulunan Kon- Yalı bir jandarma neferine teslim Ptmişti. Cevdet Efendi, yaradılışı Sür ve milliyetçi olan bu aslan lerin muhit ve civarda yapılan e, ümlere, hele üzerlerinden hiç slk olmıyan düşman tahakkü- Müne edemediğini ve çu sebeple memleketi olan Konya- YA kaçmak üzere fırsat gözledi- BİNİ biliyordu ve onun arasıra ©0- #an hissini beğeniyor, zihnini ke- pitmekte olan firar teşebüsünü ekl buluyordu. Bu coşkunluğu Püzünden bir gün, bu yurt yavru- nün taşmasından armamil müdahalesini cel | 'vek bir hâdise çıkarmasından korkuyordu. Halim ile evrakını Verirken: “Arkadaş. Demişti. Bu delikan- YI sen götüreceksin, Haydi hazır- | AN ve şimdi yola çıkın. A slan yaradılışı Mehmetçik kendisine uzatılan evrakı Mamıştı. Titiz bir hareketle baş- de, Ufunu selâmlamıştı. Yaşlı göz- Tile odanın köşesinde ve ayak- * düren Halimi işaret ederek: — Başçavuş, bir ricam var sana, ç*erim, balâdan gelen emre İtan- » çok. Emret, şuracıkta öleyim. nat, yurdumuza saldıran düşme 3 bir polisini öldürmeyi ben suç çi bilâkis vezife sayanlarda- DE Verdiğin bu vazife, köyleri- 28 saldırılan kudurukların gözü in önünde yaptıkları alçaklık- ”4, zulümlere karşı bir şey yapa- mamiya tahammül etmekten daha ağir gel Bu delikanlıyı bir başkası götürsün, çok yalvarı rım sana Demiş ve başını Başçavuş masasının başında, Halim or bana, yere eğmişti. de bulunduğu köşede ağlıyorlardı. Odayı matemli, hıçkırıklı bir ses- sizlik sarmıştı. Uçü de derin bir e dali Nihayet buş- çavuşun yaşı Katrelenen kirpikle- ri oynamış, nemli ve kızarık gözle ri açılmıştı, Halecandan sarsılan yüreğine elini bastırmış, kisik bir sesle mırıldanmıştı: — Bölüğe gidecek değilsiniz ki, Mehmetçik baştnı kaldırmış, baş savuşuna hayretle bakmış, bak- muş ve nihayet meraklı bir tavır- la sormuştu: düşüncey aştı. — Bölüğe gidecek değil miyiz, Başçavuş?.. — Evet — Ya nereye gideceğiz?.. — Dilediğiniz yere. Onu yolda kendi aranızda kararlaştırı Bu söz Mehmetçiği de, hayalinde, uğrıyacağı acı akıbeti yaşatan Ha- limi de şaşırtmıştı. Uzun uzun baş çavuşa bakmışlar, bakışmışlaf, niha- yet dayanamamış, Cevdet Efendi- nin üzerine atılmışlardı. Üç yurt dertlisi biribirine sarılmışlar, öpü- şe öpüşe ağlaşmışlardı. niz. çük Straısı vali, Küçük ole ji haberleri, 13,15 Müzik leri) Vals, $ — Paduk (Paraphra- 46), 6 — Tuchal y (Romans). 13.50 - 1430 Türk m ent peşrev bağlamalı), 4 — Ni nedir...), 8 — A: (Köklası havent kinin nihavent gi nı), 6 — Haci Ar rap iç 17.30 Program, 17,33 19.15 Türk 00 Memleket Jans ve meteorol müziği: 1 il Hakki servi.) 8 (lâyık m (Benim Aşçavuş, masasının çekme- sinden çıkardığı Halimi Mehmetciğe uzatır B bancasını ve: (Devamı var) BÖCEKLER VE MİKROPLAR Havada uçuşan, yahut oturdu- ğumuz yerlerde, yataklarımızda bile, dolaşan böceklerin hastalık mikropları getirmeleri hekimliğin epeyce yeni bilgilerinden biridir. Fakat onların insanı sadece raha sız etmekle kalmıyarak kötü b sey getirdiklerine de halk arasın- da pek eski zamanlardanberi bir tel dolaplardan bellidir. Bunlar, tabii, sinekler bizim yiyecekleri- mize ortak olması onların üzerine zararlı bir şey ge- tirip te kokutmasınlar diye ittihaz edilmiştir. Yiyeceklerin kokmasile bulaşık hastalıkların hemen he- men ayni hâdise olduğu da hu za- manın buluşu değildir. Pek eski zamanlardaki hekimler de hasta- lığı mayalanmağa benzetirlerdi... Ancak bü bilgi yakın zamana gelinciye kadar fence ispat edile- memiş bir kanaat halindeydi. Hal- buki şimdi böceklerin bize hasta - lık mikrobu getirmeğe çok defa vasıta oldukları iyice sabit olmuş bir şeydir. Böceklerin bazıları bizi hiç sok- madan mikrop getirirler. Bu mari feti yapanlar en ziyade kara si neklerdir. Bu marifeti nasıl yap- tığını anlamak ta pek kolaydır, Kara sinek hastalık mikroba bu. İunan bir yere, en ziyade kirli maddeler üzerine konar, oradan kanatlarını bulaştırır, hattâ o mad- deleri yerken mikropları karnına indirir, sonra bizim yiyeceğimiz şeylerin üzerine, oturduğumuz yer- lere gelir, kanatlariyle, yahut kâr- nından çıkardığı şeylerle bize mik- vobu bulaştırır. Kara sineklerin, kara humma mikrobu getirdikleri epeyce zamandanberi bilinir, bazı yerlerde haylice geniş salgınlara sebep oldukları bile vardır... Ko- lera hastalığının salgın olduğu yer- lerde hastalığın sineklerle başladı” ğına ve sinekler kaybolunca, has- talığın da söndüğüne dikkat edil mişti.. Kara sinekler hayvanlar - dan gelen şarbon hastalığının bu- laşmasına da sebep olurlar. Di zanteri hastalığını, bulaşık göz hastalıklarını, küçük çocuklara is- hal hastalığı getirdikleri de olur, Verem mikroplarını bulaştırdığına da misaller vardır. Kara sineklerin — başka böcek» lerin de — bize hastalık bulaştır- maları için mutlaka yiyeceklerimi- zin, yahut — göz hastalıklarında olduğu gibi — hastalık yaptıkları uzuv üzerine konmalarına lüzum yoktur. Sinek her hangi bir yeri» mize, meselâ elimizin üzerine, ko- nar. Oraya mikropları bırakır. Sonra biz orasını kaşırız, mikro- hu tırnaklarımızın arasına alırız. daha sonra gözümüze, ağzmuza gölürürüz. Sineğin başladığı işi kendimiz tamamlarız. Bizi ısırmasından kinliği, dokunması ve kötü siyle rahatsız eden tahta kurusu da verem mikroplarını getirir. O- nun daha başka hastalıklar getir- diğine de misaller vardır. Fakat bit gibi, pire gibi ısıran böceklerin getirdikleri hastalıklar daha, yeüikimleridir. Kekeli hüm nı, şüphesiz, bilirsiniz, Lekeli hum maya tutulmuş bir hastanın ken- disi başkaları için hiç bulaşık de- Hildir. Vücudünden çıkan madde- lerin hiç birisi hastalığı bulaştı. madığı halde, ancak hastanı vilcudünün üzerinde bulunan bi ler başkalarına hastalık götü ler. Hastanın üzerindeki bitler te- mizlenince, o bulaşmak tehlikesi kalmaz. Hastalığın bulaşması için mutlaka bitin hastayı ısırarak 0- rdan mikrobu alarak sağlam 3 Bitler hummayı racin denilen hastalığın bulaşmasına da vasıta olurlar. Fakat insanı ısırarak de- gil, Bu hastalığın sebebini almış olan bitin insanı ısrmasında teh» like yoktur, İnsan ondan hastalığı kaşındığı vakit alır. İnsan kaşınır. ken bitin incecik ayakları kırılır, kırılan yerden bitin beyaz kanı çı- kar, Sonra insan, o beyaz kanı kendi eliyle, parmaklariyle oradan alarak gözüne götürür, hastalığın | sebebi olan i cude Veba hastalığı pirelerle bulaşır. Bir pire bu hastalığın mikropları” Dı İnsandan insana, yahut fareden piroket gözden insana götürür. Fakat mikropları | bırakması insanı ısırmasiyle değil dir. Pire insanı ısırdığı vakit ilk kan damlasiyle karnını temizler, emdiğini çıkarır, Sonraki damla- ları karnında saklar, Daha önce Vebalı bir hastanın kanını emmiş te mikropları almışsa, sağlam bir adamı ısırdığı vakit karnından çı- kardığı madde ile hastalığı bulaş. tırır, yani hastalığı ağzından değil de, öteki tarafından verir,, Sıtma hastalığının da sivri si- neklerle geldiğini bilmiyen artık kimse yoktur. Bizim memleketi mizde bulunmıyan hastalıkları böceklerle nasıl geldiklerini sö yemiyeceğim, Böceklerin getirecekleri mik- roplardan korunmak için böcek- lerin kendilerinden sakınmak lâ- zim olduğu şüphesizdir. Fakat bo da dile kolay bir şeydir. Onların her birinden nasıl *korunulacağı ayrı ayrı birer bahistir, Ancak onlardan önce, İnsanın mikrop bakımından en büy'ik düş- manını bilmesi lâzımdır. Çünkü böcekler de çok defa bir insandan aldıkları hastalığı başka bir insa- na götürürler, yün sarkı türkü: İ dmirin içinde), 7 Jsi, eriç aşku (Ağlamış gü | hicaz şarkı: (G ). 21400 Ne-| - R. 2140 Müzik (Feyha Ta- 1). 4 yaşında genç viok nistin kardeşlerine konseri, Piyanoda - Dr | Markovttz, 1 — Sen (Senne) Ku 2 — Brahms - Ninni, 3 — C.C İ entale, 4 — D. Popper -Marurka, 21.25| Müzik (Riyaseticümhur Bandosu - Şef İhsan Künçer), 1 — Louis a - Marg, 2 — FP. Von Blon - Çiçek dergisi (Fantezi), 3 — Beethoven - Korlolan Üvertürü, 4 - Küçük sak nigeçit, e) Manvetta, ç) dolflott N Anadolu ajan evisi), 22.10 Mü- band) Pİ, 3245 - 28 Son ajans İ| haberleri ve yarınki program, Pazartesi, 29. 5. 1939 1230 Program, 1225 Türk müsiği - Pİ 18.00 Memleket saat &yarı, ajans ve me İ teorolaji haberleri, 13.15 - 14 Müzik (Ha- Hit müzix) PL 18.30 Program, 18.38 Müzik (Oda müzi- - Ori-| 2200 ik program « leket saat Ayarı, a- berleri, 20.15 Türk müziği: İdare eden: Mesut Cemil, Ankara Radyoru küme Konuşma, 5 Esham, tahvilat, kambiyo - nukut 3125 Neşeli Bedi Yöneizen), 1145 Müzik (Virtloz- ua 22.00 Müzik (Küçük orkestra - Set Necip Aşkın), 1 — W â Akşam Üzeri Kb Fer » Eşkiya öperetinden - Potpuri, 3 — Hans Stlip - Marş, $ — Cari Robreht - Te- zat öperetinden - Potpuri, Straüsis (Cenup çiçekleri), 28.00 Son ajans habar- leri ve yarınki program, 23.19 - 24 Müzik| (Cazband) PL, | Salı, 30. 5. 1939 1230 Progrâm, 1238 Türk müziği (Pİ), 18.00 Memleket asat ayarı, ajans ve me- teöroloji haberleri. 13.15 Müzik (Karışık program » Pİ), 1345 - 14 Konuşma (Xa- din saati - Ev hayatına dağ 1835 Müzik (Operetler , 18.00 Konuşma, 10.15 Türk m 1 heyeti), 20,00 Memleket saat a» 8 ve meteoroloji haberleri, 2016 Türk müziği, 1 — Udi Eşretin Hüzzam peşrevi, 2» Ahmet İrsayun hüzzam şar« kı: (Hatırında kalın), 3 — Faiz Kapı 1 hüzsam sarin; (Seni gördü ki.) 4 — Santur taksimi, 3 — Şükrü Şenoza: ahur şarkı: (Bu sevda ne tatlı), & — caz türkü (Bağa girdim örüme), 7 — Halk türküsü: (Şu dağları delmeli), 8 —| Ali efendinin hicaz şarkı: (Samur kaşlı), 9 — Suzlnâk şarkı! (Sensiz geceler), 10 — Husa Seyyanın hüzgüm gark: (Sen san- ki baharın), 21 konuşma, 2115 Esham, tahvilât, kambiyo « nukut ve Ziraat bor- sası (Fiat). 21.25 Neşeli plâklar - R. 2130 Müzik (Radyo orkestran - Şef H. F. Anlar), a) Adagia - Allegro, b) Andant ©) Menüette - Trim ç) Tilerro spiriteso. E. Grleğ: Norveç dansları, Op. 35. a) Al Jesro marcato, b) Allegretto iranguile' e grazioac, €) Allegro moderate alla Marcla, 6) Allegro melte, - A, Dvorak: Slav danş- ları a) Nr. 8, Grazioso e lento, b) Nr. 7. Allegro vivace, - 7, Brahms: Macer da: ları, Nr. $ ve 6. 22.30 Müzik (Opera arya- ları » Pİ), 28,00 San ajans haberleri ve| yarınki program, 23.15 - M8 Müzik (Caz- band) Pİ, Çarşamba, 31. 5. 1939 iri 12.30 Program, 1238 Türk müzi Osman beyin hüzzam peşrevi, 2 — M. Ce- Milettin paşanın hürrem şark: o (Kerem €yle mastane), 3 — Hüzzam şarkı (Çıkar yücelerden), 4 — Leminin (Yeter hicranlı sörler), $ — Leminin (Son aşkımı cana), 8 — Taksim, 7 — Halk türküsü (Yürü Güber yürü), 8 — Halk türküsü (Demi ler demir...), 18.00 Memleket saat ayarı, Pazar, 28. 5. 1939 Ju 1300 |” Ankara Radyosu Programını Burada Bulabilirsiniz | erse manareammanesann Fopp nn lâyık rm), bienekâr s — Kürdili hicazkâr (Aşı | &ri Asımın eviç şarkı: imde), $ — Halk tu kurdan), 10 — Sarı İd ik pe gli in nin eviç şarkı olduğumu), $ — Ves 1 öksüz beni 1 ta kutusu, 21,1 şehi piâklar - orkestra - Şefi İlebahar) me- Paul Liheke (€ re) mi minör, » PL), 22.00 Son ajan 12,40 Program, 1238 Türk müziği 13.00 Memieket saat ayarı, sjens ve 7 teoroloji haberleri, 13.15 - 14 Müzik (Caz- band) Pi 19.00 Program; 1905 Müzik (Dans mü- riği - PL), 1030 Konuşma (Zi 1945 Türk müziği (Fasy Beyeti) sat saati), | 20,30) Memleket saat ayarı, ajans ve meteorolo- 11 habe 45 Türk müziği: 1 — Si min hicaz peşrevi, 2 — Rıfatın hicaz (Sislendi hava), 3 — Şevkini kı (Sen bu yerden gideli), 4 — Y car şarkı (Ateşi surani firksti, CEbruler kürdilikicazkzâi Osman CAleşam kürüilihicazkâr sarkı: (Aşkınla yanan gönlüm), 10 — Sa- lâhattin Kaynak muhuyyer (Ne zaman Körsem onu). 71.30 Konuşma, 2145 Es am, tahvilât, kambiyo - mukut ve ziraat borsası (Pist), 2155 Neşeli plkklar, 22.00 Müzik (Küçük orkeniru - Şek: Necip Aş- | kemi 1 — Reçce 8) Lâvine (Humore: cek (Marş), İ süit), $ — 1. Straum (6 — Becve (Se 7 — Techaikowsky Cüyuyan güzel, inden: Vale), 8 — Rubinstein (Kostümlü bala), 2300 Son a- jsns haberleri ve (yarınki program, | 13.15 » 24 Müzik (Cazband d h gün üncü küçük | s Viyans karı) vans, Pİ Cuma, 2. 6. 1939 i ram, 1295 Türk müziği - PI, te- 1230 13.00 Nemleket saat ayari, ajans ve (Başı 7 incide) Şimdiye kadar bizi taşıyan otobüsü, şimdi bu felâketli zamanda, biz mi taşıyacaktık? Makine çalışıyor, tekerlekler etrafa #rasira çamurlu bir su saçarak dönüyor. Omuzlar dayalı olduğu halde, araba itiliyor fakat o, rahatını bulmuş gibi, kati- yen ne ileri nede geri gidiyor- du. utün güç İşlerin (o başında B ve başarısında olduğu gi- bi, burada da etrafımızda bulünân köylüler, sapanlarını bira- karak, imdada koştular. Yeni bir hamle, fakat ayni netice: Makine- nin feryadına rağmen otobüs ça- murdan kurtulamıyordu. Bunu gören “Vakit,, in sakin, sa- mimi ve nükteli tahrir müdürü Bay Refik Ahmet birdenbire, bir itimadı nefisle: rkadaşlar, yürüyelim! Di- ye cesurane bir surette İleri atıldr. Otobüsle gitmek yürümetken daha kolay geliyordu. Beklemek yürü- meğe galebe çaldı. Bu zamanda, sa- hibinin başlarından gittiğini anlı- yan iki öküz, arkalarında sapani sürükliyerekten, bize doğru geli- yordu. Köylü bunu görünce var kuvvetiyle; — Ovah, ovah diye bağırdı. O- küzler bir an için kulaklarını di- kerek, bulundukları yerde durü- rak, sesin geldiği tarafa baktılar. Arkasınm kesildiğini görünce ye- ajans ve meteoroloji haberleri, 13.15 - 14 Müzik (Riyaseticimiur bandosu-Şef: İh- san Künçer). 1 — G. Gesesse (Mars), 2 —| niden yürümeğe başladılar. Otobüs kenarında ayakları çamura gömü- erolaji haberleri, ç | yarı Türk Müstafi: kı: (Ün hum ral gi mence ia (ati, G Praetoriüs). L Van nrogram, 28.13 - 24 Müzik jans ve meteoroloji haberleri müziği: simi, 5 — Paizerin , | 1), 1830 Türk Konuşma (Dış po Neşeli plöklar - R. 20,30 Mes ayarı, sğüns ve m. Türk müziği: 1 birleik sevdiğim sensin), 2 — Şevki miyorum bana ne oldu), 3 Ziy kambiy. Köyün Ekonomik, Kült Manivelâsı: Eğitmen Haftalık Radyo Programı 13.15 - i4 Müzik (Ka- m « PL) 1905 nik progr 19.00 Pr PL), 1930 K (Fazl heyeti), ajans ve metaoro Operetler 1941 bah), 3 im suzlnak şerku $ — Lemi 5 7 — Ke- lerle), ki, (Bir melek si- Arifin peri b — Mahmut Celdlet #t borsası 2100 Müzi Şef: t, kambiyo » mukut ve 2158 “Neşeli vlâklar Riyasetic ar Fİ ven: 2 nef oni, Re majör Op; 36 1) Adaglo molto - Allegro con bri b) Larshetta, herro » Trio, malta, Roma Süit nguille « Allegro agitate, ©) Andante Gb Tilekro 23.00 Son njans haberleri ve yarınki Cazband) PL Cumartesi, 3. 6. 1939 13.30 Program, 13.25 Müzik (Neşeli müs k - Pİ), 14,00 Memleket 1410 Türk Artakinin kür« (Cismin gibi vinç), 4 — (Bade 1 — Peşrev, 2 ilihicarktir şark ak; (Çılgınca 1440 - 15.30 Müzik len), 19:00 Program, 19.08 Müzik (Dens saati müziği (Fasıl heyeti), 2010 ika hâdieleri), 2025 roloği haberleri, — Refik Fersan: ( Göğsümden kaçıp gi m (Denirin del emailer), 21.20 Tem 00 Haftahk pos- dillerle), 2230 Müzik üpük orkestra - Şef Necip Fried Walter (Rüy kestra için, 2 doldur) ağır vala, 3 lude), 4 — Borkiewlez (Ga Kavatin), 23,00 Son sJsns haberleri ve iki program, 7315 Esham, tabvilât, - nukut ve ziraat borsası (Hat), 3.25 - 24 Müzik (Cazband) PL üre lü, terli alınlı köylü, dikildi ve bu defa daha kuvvetli, daha yüksek ve daha kızgın bir sesle: — O..Vah. O..Vah diye bağır- dı. Oküzler durdu; sesin geldiği ta- rafa tekrar baktı; sonra başların- dan biri çekiyormuş gibi, geriye önerek, geldikleri yere doğru iler lediler. Hayvanların buahareketi, bu felâketli zamanımızda, bir neşe havası yarattı. Bay Hasan Ali Yü- cel gülerek; — işte tabii eğitim, dedi. Hepi- miz güldük. On, on beş insanın birleşmiş kuvveti, küçük bir motörün işini göremiyordu. Otobüs bataklıktan kurtulamıyordu. Mandalara müra- caattan başka ümit yok denildi. Anlaşıldı ki, yalnız kuvvet, hiç bir İş görmüyordu. Onunla birlikte ze- kânın da işe karışması icap ediyor- du. Üç dört eski çuval bulunarak tekerleklerie çamur arasına sıkış- tırıldı. Sonra makine son bir ham le ile geriye doğru işliyerek, zekâ ve kuvvetin yardimiyle, kendini kurtarmıya muvaffak oldu. Bu defa “yürüyelim arkadaşlar, yerine “otobüse binelim arkadaş- İar,, denildi. Köy yolu üzerinde, biraz önce bilgisizliğin acı netice- siyle karşılaştığımız icin, tecrübö- ye döyanan bir ihtiyatla ilerlemiye başladık. * (Köydeki tetkiklere sit İntiba- ları müteakip yazılarda okuyacaki siniz.)