11 Mayıs 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

2 PENCEREMDEN Kıyamet Yazan: M. Turhan TAN Küremizin bir gün hareketlen duracağını ve bitevi buz kesilmek yahut başka bir — felâkete uğramak suretiyle sönüp gideceğini bugün ilk mektep çocukları da bilir. Eskiler, yani bizden bir iki bin yıl evvel yaşayanların mütefekkir kısmı da bu hakikati - her mevcudun ergeç yok olacağını düşünerek - kavramış- lar ve ortaya - muhtelif isimlerle - bir kıyamet meselesi çıkarmışlardı. Fen, bütün — ilerlemelerine rağ men küremizin âkibetini henüz ka tiyetle tesbit etmiş değildir. Şu hale| göre eskilerden, ayni âkibeti ifade i-| çin kullandıkları kıyamet hâdisesi -! nin vuzuh ile anlatılmasını beklemek ! elbette haksızlıktır. Fakat. eski mü-! tefekkirler arasında kıyameti mana- h bir lâtife tarzında izah edenler ve; o devirlerde avam denilen okuma; yazma bilmez takıma o sırrı hazmet-i tirenler vardır. Onlardan biri: “Her| ölenin kıiyameti kopmuş demektir” : diyor ki gerçekten zarif bir tariftir. | Çünkü kürenin sönmesi, parçalan - ması, hareketten kalması gibi halle- rin doğuracağı netice “hayatın dur- masından” ibaret olduğuna göre ha- yatı durmuş, olan her şahsın da kı - yametini kopmuş farzetmekte isabet muhakkaktır. Rahmetli Nasrettin Hoca bu na - zik mevzua da temas etmiştir. Fakat onun kıyameti, yâni kürenin sonunu tarif edişi kendine mahsus tarzda - dır, Rivayete göre ona bir kaç kişi müracaat ederek “kıyametin ne za - man kopacağını” sorarlar. Hazret de şu cevabı verir, — Karımın öldüğü gün küçük, benim öldüğüm gün de büyük kıya- met kopacaktır! * Bir kaç arkadaşla, Kadıkoy köp daki £ rü yi * den aşmak için ratip ve yabis konu- şurken bu kıyamet meselesi de dili- mize geçti. Boş bir hurafe veya ma- saldan İbaret olmayan, fenni iddia - larla telif edilmesi pek alâ mümkün olan bu mevzu üzerinde çene yarışı başladı. İçimizden birisi, biraz tered- dütten sonra şöyle bir davrandı: — Kıyamet, dedi, yalnız kürenin sönmesini ifade eden bir kelime de - ğgildir. Ferdi ve içtimai hayatta yüz gösteren her türlü yıkılışlar da kıya- met sayılabilir. Ayni zamanda kıya- metin veya kıyametlerin alâmetleri vardır. Meselâ üç kuruş kazanıp da beş kuruş harcayanların baştina as - gari bir zaman içinde kıyametler ko- pacağına şüphe yoktur. Mabet du - varlarına tükürenlerin kıyametleri tepelerinde dolaşıyor demektir. Arkadaşımız biraz durdu ve mü- lâhazalarını hızlandırdı: — Size pek nadir tesadüf olunan bir kıyamet alâmeti anlatayım: Bi - zim komşulardan genç bir zat geçen- lerde öldü, Zeki, dürüst, bilgili ve haysiyetli bir adamdı. Bütün mahal- leli acıdık, cenazesinde — bulunduk, mezardan dönüşte matemli eşini de hararetle, samimiyetle taziye ettik. Dün evden taze dulun göz yaşlarına hâlâ sükün gelmediğini, dinmediğini söylediler ve kendisini teselli etmek için bir — ziyaret daha yapmaklığımızın uygun — olacağını ileri sürdüler. Karımla, anamla kalk- tık, matemli eve gittik. Taze dul, gerçekten perişan bir durumdaydı, boyuna ağlıyor, boyuna — sızlıyordu. Ben, münasip çığırlar bulup bir kaç söz söyliyeyim derken o, daha çabuk davrandı. Kocasının gençliğine, gü - zelliğine, zarafetine, nezaketine, cö- mertliğine, kibarlığına, işbilirliğine dair yanık yanık sözler söyledikten sonra göğsünü yumrukladı: — Nasıl yanmıyayım, nasıl çır - pinmıyayım dostlar. O sağ olsaydı şimdi ben tnnıatlınüklerin blrlnıle ve Nevyork y da bul Onun ölümü beni sergiye gitmekten de mahrum etti. Arkadaşımız, kaşlarını çatarak i- lâve etti: — Şerefsizim ki duyduğumu söy- ledim, küçük bir mübalâğaya kapıl- madım. Bu yemin üzerine cevap verdim: — O evde kıyametin küçüğü ve - ya büyüğü değil, aliyülâlâsı kopmuş!. TAN Romen milli bayramı dolayısile dün Konsoloshanede yapılan toplantıdan iki intıba Atılay Denize İndiriliyor Haliçteki Valde kızağında yapıl- makta olan Atılay denizaltı gemimi- zin denize indirilme merasimi 19 ma- yis cuma günü öğleyin saat 12 de yapılacaktır. Gemiyi inşa eden şir- ket, merasimde hazır bulunanlara sa- at 13.30 da Perapalasta bir büfe a- çacaktır. Merasimde Milli Müdafaa Vekili- nin de bulunacağı söylenmektedir. BELEDİYEDE : ' Süt İşinin Halli Için Iki Komisyon Çalışıyor Yeni Kurulacak Müesseseyi Belediye, Daimi Kontrol Altına Alacak İstanbulun üt işleri üzerinde tet- kikat yapan komisyon dün öğleden evvel belediye iktısat müdürlüğünde toplanarak şimdiye kadar bu mevzu etrafında yapılan etütleri müzakere etmiştir. Komisyon tetkikatı sırasın- da İstanbulun günlük süt istihlâk miktarının 35 bin litreden ibaret ol- duğunu ve bu miktarın kismen şehir bin litre sütü sterilize edebilecek bir müessesenin kurulmasına lüzum gös- termiştir. Bu müessese belediyenin daimi murakabesi altında bulunacak- tır. Müessese, ihtiyaç takdirinde u- fak bir tadilâtla bu miktarı 100 bin litreye çıkarabilecektir. Heyet bir taraftan bu tetkikatı yaparken diğer taraftan süt fabrikasının kurulacağı Eminönünde İstimlâkler Eminönü meydanının genişletilme- sine ait iki numaralı plânın tatbikine geçilmiştir. Bu plânla Balıkpazarın- da kalmış bulunan' ve deniz kenariın- daki Mescitten yolun Mısırçarşısının kapısına döndüğü noktaya kadar de- vam eden binalar yıktırılacaktır. Çarşının yanındaki kuşçu ve elbi- seci dükkânları da yıktırılacaktır. Prost Geliyor Şehir mütehassısı Prost cumartesi günü şehrimize gelecektir. Prost bu seferki gelişinde ilk olarak Eminönü meydanı için yapılan maketi tetkik ve son şeklini tesbit edecek ve mey- dana konulacak otomatik saatin ye- rini tayin edecektir. Araba Talimatnamesi Şehir caddelerinin asfalta tahvili dolayısile yük arabalarının biçimle- rile tekerlekleri hakkındaki talimat- namenin tatbiki kararlaşmıştır. Şe- hirde 4500 yük arabası mevcut oldu- ğu yapılan tetkikattan anlaşılmıştır. Talimatnameye göre bu arabaların asfalt yollara zarar vermemeleri i- çin yaylı olmaları ve tekerleklerinin muayyen bir kultru tecavüz etmeme- leri icap etmektedir. * Vali ve Belediye reisi Lütfi Kır- dar dün Üsküdar belediye tahsil ve tahakkuk şubesi binasının temel at- - NBi a-. şehre civar kaza ve köylerden şeldi- ğini tesbit etmiştir. Bu netice alın- dıktan sonra komisyon İstanbul ci- hetinde, şehre süt sevkeden köyleri gezerek buralarda sütleri istihsal, top lama ve sevk işlerini tetkik etmiştir. Yarın da Anadolu cihetindeki köyle- re giderek ayni tetkikatı yapacaktır. Komisyon tetkikatından aldığı neti- celere göre, İstanbulun süt ihtiyacı- izremarii nın temin edilebilmesi için günde 50 yerwe VEVZIT üç semtinde şubeleri olmasını da tek- lif etmektedir. Heyet pazartesi gü- nü yapacağı içtimada bu husustaki raporunu hazırlıyarak makama vere- cektir. MÜTEFERRİK: Sergi Hcıırlıkları kullanılacak şişeler üzerinde etüwler yapmaktadır. Bu maksatla Paşabah- çedeki şişe fabrikasile de temas edil- miş ve süt şişelerinin hazırlanması hususu hakkında görüşülmüştür,. Ayni mevzu üzerinde tetkikat ya- pan belediye iktısat müşavere heye- ti de, aşağı yukarı, komisyonla ayni neticeye varmıştır. Heyet, kurulacak sterilisation fab- rikasının şehrin münasip görülecek 1935 senesinden beri Toprak Ofisi tarafından satın alınmamış olan kaba afyonların son bir ka- rar üzerine morfin derecesine yirmi beş kuruş verilmek ve be- deli beş senede ödenmek üzere müstahsil ve tüccarın ellerinde kalan afyonların ofise teslim e- dilmesi alâkadarlara tebliğ edil- mişti, Son güne kadar ofisin yap- tığı mukaveleye imza etmek su- retiyle mal teslim edenlerin mik- tarı pek azdır. Tesbit edilen fi- yat ve tediye şartını muvafık gör- Tüccar ve Müstahsil Afyon Satmıyor heyetler göndermişlerdi. Giden heyetlerin hepsi avdet etmiştir. Haber aldığımıza göre afyon mü- bayaasına dair olan kanunun hü- kümleri ile ofisin mübayaa şart- ları arasında uygunluk olmadığı ve bu fiyat şartlarının alâkadar- lart zarara sokacağı iddia edil- mektedir. Bundan dolayı ellerin- de mal bulunanlar Şürayı Dev- lete müracaatla son kararın doğ- ru olmadığından bahisle Toprak Ofisi aleyhine dava açmıya ka- ayda ik sanayi ser- gisimin avalı prUJESİ yYüpanısıı yess. a giye iştirak edeceklere dünden ıtıba- ren tebligata başlanmıştrı. Bu arada Sümerbank, Etibank, Iş Bankası, In- hisarlar gibi büyük müesseselerin daha geniş ölçüde iştirakleri temin edilmişitir. Afyon Kongresi Cenevrede toplanacak afyon yetiş- tiren memleketler mümessilleri önü- müzdeki hafta görüşmelerine başla- yacaklardır. Memleketimiz namına gidecek afyon mebusu Hamza Osman ile İktısat Vekâleti teşkilâtlandırma müdürü Servet Berkin yarın Cenev- reye hareket edeceklerdir. Ağaçlık Sahası Vilâyet ziraat müdürlüğü vilâyetin muhtelif yerlerindeki ağaçlık sahala- rın hudutlarını genişletmiye karar vermiştir. Bu arada Dugdullu, Umra- niye, Üsküdar ve Haydarpaşada yeni ağaç fidanları diktirilmiştir. Bunlar- dan başka Kartal ve Yakacık civarın- daki yabani ağaçlra Antep fıslığı a- şılanması ve yine bu civarda bir man dalina bahçesi tesisine karar veril- miştir. ' 50 Selektör Alınıyor Vilâyet ziraat müdürlüğü, ziraatin ıslahı için Avrupadan 50 selektör, 30 tohum ilâçlama makinesi getirtmiş- ma merasiminde bulunmuştur. Bu a- miyen alâkadarlar — Ankaraya rar vermişlerdir. rada Üsküdarla Beykoz arasındaki tir. Ayrıca 12 selektör de İstanbulda yolu da tetkik etmiştir. bir müessesede yapılmaktadır. KARİLERİMİZİN SUALLERİNİ BURADA CEVAPLIYORUZ mi? S— Devlet memurları 25 veya otuz senelik hizmet müddetleri dol- madan ne için tekaüt edilirler ve bunlara maaş ve tazminat verilir C — 25 veya 30 senelik hizmet müddetlerini doldurmayanlar yâ- şının ilerlemiş olması, malüliyet veya vazifeye devamına mâni ka- nuni sebeplerle tekaüt edilirler. Bunlardan hizmet müddetleri 20 seneden aşağı olanlara her hiz - met senesi için maaşının emsali ha- sılı hesap edilerek tazminat veri- lir. Meselâ 25 lira maaşlı bir me- mur tekaüt edildiği zaman 10 se- ne hizmet yapmış ise maaşının em- sali hasılı olan 75 liranın 10 mis- lini 11 sene hizmet yapmış ise 11 mislini, 19 sene hizmet yapmış ise 19 mislini alır. 20 sene ve daha fazla hizmet etmiş olanlara tekaüt maaşı tahsis edilir. Bu maaşın miktarı 25 sene hizmet eden bir memurun tekaüt maaşı miktarının yirmi beşte biri- nin her hizmet senesile zarbından çıkan yekündur. Meselâ 20 sene hizmet eden 25 lira maaşlı bir me- mur 28 lira 80 kuruş tekaüt maa- şı alır. Eğer bu memur 25 yıl hiz- met yapsaydı alacağı tekaüt maaşı 36 lira olurdu. 25 seneden fazla hiz- met eden memurlar da 25 senelik hizmete' tahsis edilen maaşın her hizmet senesi için 25 te birinin i- lâvesi ile tekaüt maaşı alırlar. * S — Çin mi büyüktür, Japon- ya mı? CEVAP C — Çin büyüktür. Dünyanın nüfusca ve arazice en büyük mem leketi Çindir. 430 milyon nüfusu olduğu tahmin edilmektedir. Çin - den sonra dünyanım en — büyük memleketi Hindistandır. Hindis - tanda da 319 milyon'insan yaşa - maktadır. Japonya Asya kıtasında en büyük memlekettir. Japonya - nın nüfusu 57 milyon, bütün Ja- pon imparatorluğunun nüfusu ise 78 milyondur. Romanya Milli Bayramı Romanyanın 10 mayıs milli bay- ramı münasebetile dün saat 12 de Romanya konsoloshanesinde mera- sim yapılmıştır. Vali muavini Hüdai Karataban, şehrimizdeki ecnebi kon- soloslar ve Romanya kolonisi mera- simde hazır bulunmuşlardır. İlk olarak Romanya kolonisi na- mına Romanya Seyrüsefain acentesi müdürü Onceanu söz söylemiş ve bu- na Romen general konsolosu N. Lu- casiewiez cevap vererek, koloni aza- !arınn teşekkür etmiş ve Kı-ı] ı(nro!u talorafı rabilmictin x ral konsolos sözleri arasmda Re İ- cümhur İsmet'İnönünün büyük şah- siyetinden bahsetmiştir. — Toplantı 13.30 a kadar devam etmiştir. * Bükreş, 10 (A.A.) — Milli bayranı münasebetile Bükreş civarında kâin Cotroceni'de kral Karolün huzurunda büyük bir geçit resmi yapılmıştır. (Ge çide 30 bin asker, bir çok tayyareler ve mühim miktarda harp malzemesi iştirak etmiştir. Romanyanın milli bayramı müna- sebetile bütün Leh gazeteleri Kral Karol hakkında sitayişkârane maka- leler yazmışlardır. Krâal Zogonun Hemşiresi Ameliyat Oldu Eski Arnavutluük kralı Zogonun hemşirelerinden Prenses Ruhiye, dün bir apandisit ameliyatı geçirmiştir. Prensese dün öğleyin birdenbire kriz gelmiş ve derhal Şişli Sıhhat yurdu- na nakledilerek burada kendisine o- peratör M. Kemal tarafından ameli- yat yapılmıştır. Ameliyat muvaffa- kıyetli olduğundan Prensesin sıhhi vaziyeti iyidir. Kral Zogonun büyük hemşiresi de dün şehrimize gelmiştir. TAKVİM ve HAVA PERŞEMBE 11 Mayıs 1939 5 inel ay Gün: 31 Hızır: 6 Arabt: 1358 Rumi: 1355 Rebiülevvel: 22 Nisan: 28 Güneş: 447 — Öğle: 12.10 İkindi: 18606 — Akşami. 19,14 Yatsı: 21.01 —a İmsâk: 246 — Hava Vaziyeti — Yeşilköy Meteoroloji istasyonundan a- lınan mâalümata göre, dün yurtta hava Trakyada kapalı, Kocaeli ve Karadeniz kıyılarında yer yer sisli, Orta Anadolu- nun garp kısımları ile Egede bulutlu, di- ğer yerlerde açık — geçmiştir. Rüzgârlar bütün bölgelerde Şimali istikametten ha- fif, Karadeniz ve Trakyada orta kuvvet- te esmiştir. Dün İstanbulda hava çok bulutlu geç- miş, Tüzgâr Şimalden saniyede 2 — 4 metre hızla esmiştir. Saat 14 te hava taz- yiki 1018,9 milibar idi. Sühünet en yük- sek 22,3 ve en düşük 12,5 santigrat ola- rak kaâydedilmiştir.