17 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10

—— Kütahyada Yeni İşler Kütahya (TAN) — Viliyetimizin yeni bütçesi 978302 lira üzerinden mütevezin olarak kabul edilmiştir. Bu bütçe ile mutad işlere ilâveten görülecek yeni işlerden başlıcaları şunlardır: Ağaç ve aşı işlerinden anlar köy- Tüler yetiştirilmesi için bir aşıcılık kursu, köy elemanlarına köy çalış - ma programlarının tstbikatında u - mumi r vermeğe mahsus bir kurs açılacaktır. Çiftçiliğin teknik te. rakkiyatını öğretmek üzere Avru - piya talebe gönderilecektir. Merkezde, Uşak ve Tavşanlıda başlanılmış olan ilk mektep binaları * bitirilerek, Gediz, Simav ve Emetde Kaymskam evleri yaptırılacaktır. Kağnı srabalarının kaldırılması- na çalışılacaktır. İki tekerlekli ara - baların muayyen bir müddet içinde dört tekerlekli arabalarla değiştiril mesi için bir talimatname hazırlayan umumi meclis, bu hususta vilâyet makamına salâhiyet vermiştir. Vilâyet di encümeni, Salâ - hattin Kutman ile Ömer Özden, Sü- kül etmiştir. Vefa Doğan Sporu Yendi (Başı 6 ımerda) kemin gözünden kaçan açık bir of- sayddan altıncı gollerini de kazandı lar ve maç ta bir dakika sonra 6-2 Vefanın galibiyetile neticelendi. Nasıl oynadılar? Vefalılar birinci devrede ikiniri devreye nisbetle daha güzel oynadı. Fakat ikinci devrede son on dakika yı İstisna edersek çok bozuklular. Izmir takımında bir şey göremedik, © Çok acemi oyunculardan müteşekkil 'bir takım, böyle farklı neticeler her 'maç için mukadder bir akıbettir. Bu oyun bize İzmirde futbol seviyesinin çok düştüğünü göstermiştir. Anadoluhisar 3 — Bozkurt O Ikinci küme karşılaşmalarda A» nadoluhisarlılar - Bozkurtla oynadı. lar. Bu oyun güzel geçti. Daha iyi bir oyun oynayan Anadoluhisarlılar bi- rini devrede bir gol yaptılar ve dev. re 1—0 bitti. İkinci devrede fki gol daha kayde- den Yüsarlılar Bozkurtu 3—0 yendi- ler. Barutgücü sahasında Barutgücü sahasında Barutgücü le Fatih halkevi A ve B takımları a- rasında bir karşılaşma yapılmıştır. B takımları arasındaki maçı Ba- rutgücü 2—0, A takımları arasındaki maçı da Fatih halkevi üstün bir o- yunla 2 — O kazanmıştır. Bakırköy spor ile Tıp fakültesi arasında yapı- lan maç 2—2 berabere bitmiştir, sen, ne olur? İşte öyle! Denizin şimdi sancaktaki, şimdi de iskele- deki yamaca çarparak gürlediğini duyuyordum. Bu halin ne kadar devâm ettiğini bilmiyorum. Çünkü kendimden geçtim, anki bir asır sonra gözlerimi açtığım zaman kendimi bir dağ tepesinde buldum. Bir ağacın gölgesinde uzanıyordum, Üzerime bir Rum kızı iğilmiş ağlıyordu. Köyleri yıkılmış, annesi kardeşleri hep ezilmşlerdi. Kız zelzeleden bi- rez evvel evlerinin kapı eşiğinden denizi seyrediyormuş. Açık deni- zin bir noktasında suların kabarıp dumanlar çıkardığını görmüş. No- dir o diye ileriye, açığa koşmuş. Tam o sırada zelzele olmuş. Yer çatlayıp çatlayıp kapanıyormuş, Kız bir ağaç kütüğüne sarılmış ve öyle kurtulmuş. Bütün insanları çarpan felâketlerde artık yabsnci- lık mi kalır. Başbaşa verip ağladık. Bizim emin liman tâ altımda duruyordu. Sanki ateşler püsküren 6 değilmiş gib idi. Onda masum bir çocuğun masmavi bakışı vardı. Ne güzel dünya! Fakat güzelliği- nin derinliğini kim sondalıyabi- Vr?» Ahmet durdu. Dinliyenlerin yü- zünde alay etmek isteği yoktu. On- lar da uzun uzun bakıyorlardı. leyman Atay ve İbrahimden teşek -| Berlin v (Başı Birincide) sulh getirecek yegâne yol olduğunu, devletler arasmdaki ekonomik ma- niaları kaldırarak müşterek emniyet ve refaha varmak için bundan başka çare olmadığın: bildirmişlerdir. Rusya ve Yugoslavyada Rooseveltin tekliti, Rusyada da &- hemmiyetle telâkki edilmiştir. Bü - tün gazeteler, mesaji ittifakla tasvip ediyorlar. İngiliz büyük elçisi bu - gün Moskovada Litvinof ile mülâ- katta bulunmuştur. Görüşme hak - kında siki bir ketumiyet muhafaza edilmektedir. . Mesaj, (o Yugoslav mahafilinde ve efkârı umumiyesinde| derin bir intiba hasıl etmiştir. Bu jestin Chamberlain ve Daladi- er'nin son beyanatların: vazih o bir surette tamamladığı ve beynelmilel vaziyet yeni bir dönüm noktası teş- Xil ettiği kanaati göstermektedir. Diğer taraftan siyasi mahfiller ve efkârı umumiye, Amerika relsicüm- kurunun bu kadar râzik bir anda milleti niamına müdahalede mülhem olduğu insani hisleri bilhassa kaydey lemektedir. Amerika Hariciye Nezareti, cenu- bi Amerika milletlerinin dokuzundan Roosevelt'in teşebbüsünü tasvip ©- den tebligat alınmış olduğunu bildi- riyor. Yalnız, bu milletlerin hangi: leri olduğu tasrih edilmemiştir. Nevyork gazeteleri, Roosevelt'in gönderdiği mesajın bir müracsattan ziyade bir “ihtar” olarak telâkki e- dilmesi lâzım geldiğini kaydediyor- lar, Amerika Donanması Atlantikte manevra de bulu- nan Amerikan donanmasına derhal Pasifikteki üssü bahrilerine dönme- leti için emir verilmesi, bir çok şayi- alara yol açmıştır. Anlaşıldığına göre, son hafiz içinde Tokyoda, Ja- pon erkânı harbiyesinin akdetmekte bulunduğu fevkalâd2 içtimalar A- merikayı şiddetle kuşkulandırmıştır. Joponyanın Pasifikte Amerikaya kar| #ı büyük bir darbe hazırladığı ve teh» ! likenin büyük olduğu kanaati hasıl olmuştur. Bunun üzerine Amerika hükümeti, Atlantikteki donanmasını Pasifik denizine naklederek müdafaa tertibatı almağa mecbur kalmıştır. Simdi, Amerika Atlantik donanma- sı, Pasifiğe geçmektedir. Roosevelt'in Tefsiri Amerika Cümhurreisi Mister Roo- sevelt, dün, alelâcele içtiman davet edilmiş olan matbuat konferansında Hitler ve Mussoliniye gönderdiği mesajı okumuş ve tefsir etmiştir. Roosevelt, bu mesajın gönderilme- sinden evvel hiçbir devletle istişa- rede bulunmamış olduğunu söyle - miş, yalnız evvelki gece telgrafla ce- nubi Amerika hükümetlerine malü- mat vermiş olduğunu söylemiştir. Reisicümhur, son haddine varmış olan gerginliklerle yeniden çıkması muhtemel buhran arasmdaki fasıla- dan bilistifade bu mesajı gönderdiği- pi ve bunun için haftalarca düşün- müş olduğunu beyan etmiştir. Çe- koslovakya ve Arnavutluk hâdisele- ri, bu mesajı daha evvel gönderme- sine mâni olmuştur. Zira o kadar sü- ratle emri vâki karşısmda kalmıştır. ki, mesajını göndermeğe vakit bula- mamıştır. Roosevelt, şimdiki buhrana mü- dahalede bulunmasının sebebini izah etmiştir. Müşarünileyh, demiştir ki: Amerika, harbin önüne geçmek için hiçbir fırsatı fevtedem?e, Hitler ile Mussoliniye müracaat etmeğe karar görüşmek ve mesajı tanzim etmek üzere davet etmiştir. Gerek kendisi, vermiş olduğundan dün B. HulVü|” e Roma, ra mütesilik olan ftkraya geldiği za- man Amerikenin iktisadi konferans- larla teslihatın tahdidine müteallik konferanslara iştirak © edeceğini, si- Yasi konferanslara iştirak elmiyerek hudut meseleleri vesalreyi müzakere etmek hususunu doğrudan doğfuya alâkadar memleketlere bırakacağını anlatmıştır. Bu beyanat, derhal Amerikanm Avrupadaki herhangi bir mesuliyet TAN YENİ. Yapılacak | Teminata Yanaşmıyor| Dünyanın Eski Dünyaya Mesajı (Başı Birincide) Sözleri gibi özleri de #ülhçü olar milletler Roosevelt'in bu davetine derhal el kaldırdılar? — Beraberiz, dediler . Fakat sulhten bahsedip harbi isti- 17-4-999 İEKONOMİJ Muhtelif Memleketlerle Aramızdaki Klering Muameleleri Esasları Yunan Kliringi 1935 senesindenberi meriyettedir. 1939 senesi başlangıcından itibaren kabul etmesinden korkan infiratçt-| yen devletler, yüzlerinden maskele- | yeni bir protokolla bazı tadilâta ma- ların endişelerini teskine matuf ol-İri çıkarılmış kimseler gibi, şaşırdılar, | ruz kalmıştır. Ilk vadesi 1939 senesi, duğu suretinde tefsir edilmiştir. Paris Gazeteleri Bütün Paris gazeteleri, Roosevel- tin teşebbüsünü büyük bir memnu - niyetle karşılamaktadır. Gâzeteler, göstermiş olduğu cesaretten dolayı reisicümhuru tekrim ediyorlar, *sulh getirebilecek olan bu teklifi çü- Ne söyliyeceklerini bilemediler Ken- dilerini toplaymca da İşi muğrlataya ve demagojiye döktüler. Dünyaya rütmeğe çalışıyorlar. * Zer iki taraf ta sulh idenlin- de müşterek olsalardı dün, Muhtelif gazeteler, Amerika el. | un harp sebeplerini kaldırmak için sicümhurünun bu teşebbüsü hak - kında mütalealar yürütmekte ve dik tatörlerin ümit edilen yolda yürü - melerinden şüphe (© etmektedirler. Amerika Cümhurrrisinin teklifi ka- dar makul ve mantıki bir mazdı. Fakat totaliter devletlerin gayesi Yol ola- Maamafih, gazetelerin umum edası, sulh değildir. Hattâ onlar sulhün iki diktatörün kaçamaklı yollardan | mü in zararlı bir afyon oldu- gidemiyecex bir hale getirilmiş ol-| Kurs Kani olduklarını ilân etmişler. dukları suretindedir. Petit parisien diyor ki; “Roosevelt, vaktile Yilsonun yap- dir. Harp idealinin milletleri dina- mik yaptığına kanidirler. Onların gayesi, dalma istim üzerinde duron bir vapur g'bi milletleri harp psikosu tığı gibi, Almanyaya maskesini| içinde yaşatmak, ve bu psikosu ida- indirmesini ihtar etmektedir.” La Victoire, yazıyor! re için de mütemadiyen ortalığa harp havası yaymaktır. Çünkü milletin “Mesajın uyandırdığı en bülyük a. | hakiki İradesine ve muvafakatine Tâka, iki diktatörü kaçamaklı yol. 'dayanmıyan rejimler ancak böyle suni bir hava içinde yaşayabilirler, lardan gidemiyecek bir halo getir-| Bu havayı dağıtmak onlara teneffüs mesi ve onların. “evet” veyahut (imkânını bırakmamak demektir. “hayır” demeğe mecbur etmesi- dir.” Figaro gazetesi âlyor ki* Diktatörler böyle bir vaziyete razı olabilirler mi? Onun için Roosevelt'in teklifi kin “Bu teklif, bizzat ifadesi ile, “ha-| ve ibtirasla dolu eski dünyada müş- yati İhtiyaçlar” için kuvvete mü-| bet bir netice veremez. racaat zarmretini müdafan eden) Kuvveti ancak kuvvet yenebilir. bütün delâili çürütmektedir.” Le Journal'den: “Bu plân, pek necip bir telli! enin tesisine çalıştığı: su! ANA; daha yade güçtür. Sulhü İstemek kâ değildir. Sulhü yapmak dir” i Ordre gazetesinde Pertinax, şöy- le diyor: “Bir ademi tecavüz -tanhhdğfe | SUDA, 16 nün, bütün dünya tecavüzün tari. | Yüranistanın Totaliter devletleri de sulhe mec- bur edecek yegâne kuvvet. Tngilte- ih sephesi- .Bu, cepha.taassiiş.altiği.cün. to. taliter devletler artık kımıldayamaz. - — — — maa tuf kahramanâne bir hareket ve gayrettir.” * (A.A) — B. Metaksns, vekilliği” hakkında finde mutah'k kalmıs olmadıken, | Fransa ve İngiltere tarafından veri- hakiki bir ehemmiyeti olamıyaca-İlen teminatı aldığını bu iki memle- Emi unutmak İâzimedir.” ket elçilerine tebliğ etmiş, Yunün!s. La Populair'de B. Leon Blum.| tanm derin minnettarığını “bildin şöyle yazıyor: “Roosevelt'in mesajı, takdire şayandır, dünyayı maruz bulun- duğu felâketten kurlarmağa ma- miştir, * Paris, 16 (A.A.) — B. Bonnet, Tüür- kiye Büyük Elçisi ile görüşmüştür. , M.Kemalpaşa Elektrik Tesisatı Bitiyor gerek Hull, dün gece her zamankin- den ziyade vicdanları müsterih oldu- ğu halde uyumuşlardır. Mesajm okunması esnasında Roo- sevelt, galip ve mağlüp milletler ya- çekecekleri” noktasında şiddetle 15- rar etmiş ve kendisini böyle bir me- sajı göndermeğe sevketmiş olan â- milin dürüst bir surette tefsirinin şt olan alâkasını tebarüz ettirmesi lâzmm olduğunu tasrih eylemiştir. Müşarünileyh, bütün milletlerin harp tehlikesinden korkmakta ol- dukları noktasında rar etmiştir. Roosevelt, mutasavver konferansla- M. Kemalpaşada sirirat ie Sml Özdağ ilden yle ak see AA ei Gi * elektrik santralı nında “bitaraf milletlerin de ıztırap| M. Kemalpaşa (TAN) — On beşi rilecektir. bin nüfuslu kasabamız yakında isli oTenvirat, 135 beygirlik bir buhar petrol lâmbalarından kurtulacak, e-| motörile ve 220 volt üzerinden mü- lektriğe kavuşacaktır. Santral binası, caddelere dikilen| tır. Belediyenin 10 bin liraya yap- kendisinin bitaraf memleketlere kar-| direkler ve bazı diğer işler beledi-| tırdığı santral binası titmiş, motör yeye ait olmak Üzere 39 bin liraya| yerleştirilmiştir. Diğer tesisat müteahhide ihale edilen elektrik te-| pılmasına devam olunuyor. sisatınm bitirilmesine sz kalmıştır. da ikmal edildiği takdirde kasabamiı- İki taksit ödenmiş bulunuyor. Üçün-| zın 23 nisan bayramında elektrikle cü taksit muvakkat kabulde, sonun-|tenvire başlanılması pek muhtemel. tenavip cereyanla temin olunacak- cu taksit te kati kabul yapılmca ve-| dir. ya unlar sonundadır. Yeni protokolle vazolu- nan esaslar şunlardır; Türkiyeden Yunanistana yapılacak ihraç mallarından; 1 — Zeytin pirenası ve hububat bedeli kliring barici olarak serbest dövizle ödenir. 2 — Taş kömür beledi Yunanistan- da açılan (C) hesabına yatırılarak bir Yani Türkiyeden alacaklı ve Yuna- nistana borçlu olan bir üçüncü mem- leket kliring hesabile karşılaştırılır. 3 — Geriye kalan bilümum Türk ibraç mallarının bedeli Yunanistan- da yüzde 50 nisbetinde kliring hesa- bina yatar. Yüzde 50 kısmı ise ser- best döviz olarak Türkiyenin emrine verilir, Klüiring hesapları Türk Jirasıdır. (Mal bedellerinin fop kısmına tasllâk eden tediyeler ve seyyah havaleleri ikliring yoluyla yapılır. Navlun ve sigorta bedelleri de iki taraf milli bankalarının mürakebesile ve tavas- sutu ile serbest döviz olarak ödenir. Kliring vaziyetlerine nazaran Tür. kiyenin Yunanistanda yüz yetmiş bin lira kadar bir alacağı toplanmıştır. Yeni Türk ihracatçıları Yunanistana sattıkları malların yüzde 50 bedeli- ni bir müridet tahsil edemeden bek- lemek mecburiyetindedir. Zira mü- tebaki yüzde 50 kısmı serbest döviz olarak Türkiyenin emrine verilir ve- rilmez mukabili Türk ihracatçilarına derhal ödenir, Rüs Kliringi ” 8 Teşrinievvel 1937 tarihindenberi meriyette bulunmaktadır. Onümüz- deki ilk vade 1940 senesi başlangı- cındadır. Rus kliring hesapları Ingiliz lirs- sıdırMerkez Bankası tahsilâtını beher sterlin (620) kuruş hesabile muvak- kat bir fiyattan icra eder. Bu an- laşma gerek iki tarafça mübadi? e- dilen mal bedellerine, gerekse mas- raf ve komisyonlara mahsustur. Rus kliringinde paranın kliring he- sabına yatırılmasile borçlunun borç- tan kurtulacağına dair bir sarahat yoktur. Gazetelerde çıkan sori kliring IHRACAT: Avansların Gecikmesi Piyasayı Müteessir Etti Bazı İhracat mallarımızın ihraç ev- rakı hâzirlanarak sevkleri için mua- #neleleri bitirilmiştir. Fakat bazı ban- kaların bu gibi ihracat mallarının evrakları omukabilinde ötedenberi vermekte oldukları avansların kısa bir müddet için geciktirilmesi ihra- catçı tüccarların fazla mal almaları- na mâni olmaktadır. Mubtelif ihraç mallarımızdan bazılarının döküm za- manı gelmiş olduğundan tüccar bu gibi mallara talip olmamıştır. Ner- mal vaziyetin iki üç günde tamamen avdet edeceği Ümit edilmektedir. Pi- yasularda “İşler kısmen açılmıştır. Yalnız zahire piyasası isteksiz olmuş tur, Yaj ve Tiftik Devlet müesseselerinin mütcahhit- Jiğini yapan firmalarla yerli fabrika- larımız kırkım dolayısile piyasalara İgetirilen yapak ve tiftik ile alâkalı- rını arttırmışlardır. Bu firma ve müesseseler mal toplamak için pa zarlıklara başlamışlardır İzmir, Trak ya, Ankara, Beypazarı, Konya mın- takalarında bu sönenin yeni rekolte- sinin geçen seneden biraz fazla ola- cağı tahmin edilmektedir. Alâkadar tüccarlar bu mmtakalardakisajanla- Tina piyasa fiyatları ile direktif ver- mişlerdir. Anadoludan küçük parti- ler halinde piyasamıza mal gelmeğe devam etmektedir. hesapları vaziyetlerine nazaran Rüs- yanın Türkiyeden ikiyüz bin lira ka- dar alacağı vardır. Ancak bu hesap çok seyyal olup kâh Rusların Türki- yede, kâh Türkiyenin Rusyada para sı toplanmaktadır. Yugoslav Kliringi 5 Teşrinisani 1936 tarihindenberi caridir. Önümüzdeki en yakın vade $ teşrinisani 1939 tarihinde gelecek- tir. Yugoslav kliringi yalnız mal be- fdellerine mahsus değildir. Iki mem- leket arasında her wevi tediyeler bu kliring yoluyla yapılır. Küiring he- sapları Türkiyede dinar, Yugoslav- yada Türk lirasıdır. Böylece iki ta- * İraftaki kliring hesaplarına para yat- tıktan sonra alacaklar, alacaklıların kendi milli parasına tebdil edilmiş o- lacağından, bu alacaklıların kambiyo temevvücatından doğan bir endişesi kalmaması lâzımdır. Kliring tediyeleri usulü veçhile tarih sırasile ödenir, sergi ve pana- yırda teşhir edilen ve satılan eşya bedelleri bu sıraya tâbi değildir. Kliring hesaplarına para yatırmak- la borçlular, borçlarını ödemiş far- zolunur. Halen Türkiyede toplanmış yarım milyon liralık Yugoslav ala- rakları mevcuttur. Vaziyet Türk ala- caklıları lehine olup, Yugoslavyada tahsilât yapılması uzunca bir zaman beklemeğe mütevakktftır. Hattâ sey- yah paralarının dahi sıra harici öden- mesi için bir anlaşma mevcut olma- dığından Yugoslavyaya giden Türk seyyahlarının orada para alabilmele- ri bir hayli müşküldür. Letonya Kliringi 1933 senesi kânunusani sonundan- beri meriyete girmiştir. Onümüzdeki ilk vade 1940 senesi kânunusani #- yda gelecektir” Bü KiPinŞ İki em leket arasında tahakkuk eden ticari borçlara şamildir. Hesaplar İngiliz lirasıdır. Merkez Bankası Letonya matlubatinın tahsiline beher sterli ne muvakkat olsrak (620) kuruş tatbik eder ve paranm Letonyada ödenme sirası geldiğinde Türk itha- Iktçısı ile hesaplaşır. Bu kliring ko- misyon ve masrafların da ödenmesi- ne müsaittir. Panayır ve sergilerde teşhir edilip satılan eşya bedelleri sıra harici olarak tediye olunabilir. Letonya kliring hesabı hemen he- men başbaşa bir vaziyettedir. Yani iki tarafın yekdiğerinde toplanmış 2- İ hemmiyetli bir matlubu yoktur. IÇ PİYASALAR : Oğlak ve Kuzu Derileri Piyasası Açıldı Anadoludan gelen haberlere göre, oğlak ve kuzu derileri piyasası aliv- re olarak açılmıştır. Kurütulmaktı olan bu cins derilerin mayısta fiyat değişmesine başlanacağı bildirilmek- tedir, Maamafih şimdiden alâkadar tüc- carlar alivre olarak mal bağlamağı başlamışrdır. Ağırlıklarına ve cins lerine göre kuzu derileri 140 — 150 kuruş arasında satılmaktadır. Bu se- ne fazla kış olmadığı için kuzu ve oğ- laklarda kıran olmamıştır. Bu itibar- In bu sene daha farla kuzu ve oğlak yetişmiş olduğundan bunlarm derile- ri de miktarca yükselecektir. Kızıltepede Bereketli Yağmurlar Kızıltepe (TAN) — Bir aydanberi topraklarımıza bol yağmurlar yağ" mıştır. Nisandanberi de, bu mevsim” de görülmedik derecede £ yağmur. yağmaktadır. Çiftçiler, mahsulün çok bol olacağını tahmin ederek se- vinmektedirler, Fazla yağmurların tesirile, Ab dülkedir Yedikardeşin binası çök” müştür. Diğer kerpiç evlerin sahip” leri de ayni âkıbetten korkmaxt5” dırlar,