17 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1
TELEPON* e a saddesi 103 İm İSTANBUL 310, 84318. 24319 DÖRDÜNGÜ.MİL — No, 1332 5 KURUŞ vi tane bulundurunuz. GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ ÇOCUK ANSİKLOPEDİSİ Müsilimlerin ve mektep talebesinin en kuvvetli yar, dımcısı, çocuğun en zengin kütüphanesidir. Çocuğunu se- ven her babanın yavrusuna verebileceği en güzel hediye. dir. Müesvesemiz tarafından Deşredilmiştir. Evinizde bir Berlin-Roma, Teminata Yanaşmıyor YENİ Dünyanın Eski Dünyaya Mesajı Roosevelt'in teklifi, kin ve ihtirasla dolu Eski Dünya- da müsbet bir netice ve- remez. Totaliter devlet. leri sulhe mecbur edecek yegâne kuvvet, İngiltere- nin tesisine çalıştığı sulh cephesidir, bu cephe tees- süs ettiği gün totaliter devletler artık kımılda- yamaz. Yazan; M. Zekeriya SERTEL B iz Yeni Dünyayı, makine| medeniyetinin maddileş - tirdiği, paradan ve Trefahtan başka ideali olmayan bissiz, ha- yalsiz ve idealsiz insanlardan mürekkep bir diyar biliriz. Halbuki 8 milyon insanin ölümü- De, 13 milyon insanın ali), sakat, fa- kir ve sefil olmasına nebep olan Ci- kan Harbinin sonunda dünyaya sulh ve sükün getirmiye koşan peygamber (Vilson) Yeni Dünyadan çıkmıştı. O, «ski dünyadan kin, ihtiras, intikam na dostlük, Kardeşlik, üremik bis | lerini sokmak istiyordu. 'Tâ Parise kadar geldi. Eski dünyaya yeni bir nizam vermek vazifesini bizzat üze- rine almak istedi. Fakat eski dünya- zın muhteris, kurnaz diplomatları: Dın eline düştü. Yeryüzünden nifakr, düşmanlığı, kıskançlığı kaldırıp ye- rine sevgi, saygı ve İnsanlık hisleri- Bİ yayacak yerde, eski dünya top-| raklarına yeniden kin, İntikam ve nefret tohumları ektiler. O bunlara Seyirci bir şahit olmaktan başka bir Sey yapamadı. Versay muahedesile ekilen tohum- lar büyüdü. Meyva vermeğe başladı. Eski dünya yeni baştan kin, ihtiras, İntikam unsurlarile doldu. Yeryüzü- ne yeni emperyalistler çıktı, Küçük milletlere hayat hakkı tanımıyan diktatörler türedi ve İnsanlık yeni ve korkunç bir harbe yuvarlanmak üzere iken Yeni Di sisi ikinci bir İ Amerika Cümhürrelsi, bizim o maddi Sandığımız dünyadan bir idealist gi- bi yükseldi. Eski dünyaya sulh getir- eğe teşebbüs etti, * iktatör veya demokrat bütün | devlet sdamları dim ideal- İl lerinin sulh olduğunu tekrar edip dururlar, Hitler, Çekoslovakyayı haritadan sildiği gün bile bu hareketile dünya #ülhüne hizmet ettiğini iddia etmiş- ti. Şimdi Arnavutluğu işgal eden Mussolini de son nutkunda Jtalya-İİ Dın sulhten başka bir şey istemedi-(ğ Bini tekrar etti. Roosevelt bütün Avrupa devlet #- damlarına hitap ederek diyor ki: — Sulh mü istiyorsunuz? | O halde birbirinize on sene için yekdiğerinizin haklarına ve hudutlarına hürmet ve ria- yet edeceğinize söz veriniz. Mesele kalmaz. O vakit bagün milletleri aç bırakan, medeni- yetin ilerlemesine mâni olan silâhlanmanın milletleri o birbirine : düşmem yapan iktısadi kayıtları hâl Sİ dırmak kolaylaşır. (Sonu; Sag Dr Devlet Reisi Milli Şef Dün Maçı Takip etti Cümhurreisimiz İsmet İnönü, bugün öğleden sonra, refakatlerinde Hari - elye Vekili Şükrü Sarâcoğlu bulun - duğu halde, stadyomu şereflendir - mişler ve Beşiktaş - Ankaragücü ma- çını sonuna kadar takip etmişlerdir. Stadyomu dolduran binlerce halk, üne geçmek, yyiyi Şefi, candan sevgi tezahürleri âyrılirlarken de büyük tezahüratla üğurlanmışlardır. “m Tasvip Ediliyor Amerika Matbuatı “Mesaj Totaliterlere Bir Ihtardır,, Diyor Hitler ve Mussolini Telefonla Görüştüler, Fakat, | Mesaja Karşı Henüz Resmen Cevap Verilmedi Tondra, 16 (Hususi) — Amerika Cümhurreisi Mister Rooseveltin Sinyor Mussolini ile Her Hitlere gönderdiği sulh mesajı, Paris ve Londrada büyük bir heyecan uyandırmıştır. Başta İngiltere olmak üzere bir çok hükümetler, bu teşebbüsü hararetle tasvip ettiklerini derhal bildirmişlerdir. Bir hafta- | danberi Adelsalsburgda bulunan Hitler, Rooseveltin mesajın- | dan haberdar olur olmaz, Münihe gelmiş ve kendisine bu me- sajın metnini tevdi etmek üzere Berlinden Münihe gelen Fon Bibbentropa mülüki olmuştur. Hit. —— Burgosta yeni temaslar yapan Fransız Sefiri Mareşal Peten se muh mine” Ankaragücü Beşiktaşı tür, Diğer taraftan, Romada bulunan| Mareşal Göring, Duçe ile bugün bir görüşme yapmiştır. Bunu takiben Führerle Duçenin telefonla görüş - tükleri haber veriliyor. Vefa Takımı'da Izmirin Doğansporunu Yendi HATAY j Almanya ve İtalyada Umumi intiba, Roosevelt tarafın- || dan gönderilen mesajın Almanya ve Ankarada | İtalyada hoşnutlukla karşılanmadığı merkezindedir. o Berli; gazeteleri, Roosevelt aleyhinde tezyifâmiz 'neş- riyata başlamışlardır. Roma mah- fellerindeki kanaat te, “fakir millet- lerin emelleri ve meşru ihtiyaçları Antakya, 16 (Tan Muhabirin. | den) — Hatay devlet relsi Tay- fur Sökmen ve Başvekil Doktor Abdurrahman Melek, bu sabah Ankareya hareket etmişlerdir. İİ! cahakkuk ettirilmedikçe cidâl bir Devlet reisi ve Başvekil, Pa- (İ| sulh kurmağa imkân yoktur” cüm- yas istasyonunda vekiller, me- İl) lesi ile hulâsa olunabilir. Bu mah- buslar, konsoloslar, zabitan ve müll$i erkân tarafınden teşyi 0- Devler reisine fellere göre, Rooseveltin teklif ot- tiği anlaşma, ihtilâfı noktalar için lunmuşlardır. bir tarzı hal bulamaz ve milletler meclis reisi “Abdülgani Türk- || arasındaki mühim meseleler berta- men, Başvekil de Adliye Ve- /l| rat edilmezse tahakkuk edemez. kili Çemil Yurtman vekâlet et- mektedir. il Ankara, 16 (Tan Muhabirin || — — den) — Hatay Devlet reisi An- Nitekim, Alman gazetelerinin u- talya mebusu. Tayfur Sökmen (|| mumiyetle yaptıkları tefsirler, AL! ve Hatay Başvekili Antep me- İman mahfellerinin mesaj karşısında busu Doktor Abdurrahman Me- || ki menfi hareketlerini sarih bir su- lek, Büyük Millet Meclisi top- |! rette göstermektedir. lantısına iştirak etmek üzere “Deutcher Dienst" gazetesi Ro- yarın Hataydan Ankaraya gele- |fi| sooveltin mesajı hakkında şöyle di- ceklerdir. Tayfur Sökmen ve İilyor: Abdurrahman Melek, Meclisin “Evvelâ tahrik etmek, sonra barış yarınki içtimainda tahlif oiuna- İl) peygamberliği oynamak.. Bu ilk caklardır... defa tesadüf ettiğimiz bir politi - & ka değildir. Gazete, Roosooveltin bu teşebbü- sünü tereddütle karşılamakta ve: “Almanya, müzakerelerin ve a - daleti beklemenin feci bir vaziye - te müncer olabileceğini, kendi ?8- rarına olarak tecrübe etmiştir” Demektedir. Menfi Karşılanıyor Ankara, 16 (Tan muhabirinden) -— Vefa - - Döğaliğor e Bile bir enstanlane Dün şehrimizde ve Ankarada cam-|müsabakaları da hayli heyecanlı ol hı spor hareketleri olmuştur. Beşik -|muş, Hanço oğlu Halil © pehliyanın taş, Ankarada, Ankaragücü ile yap-| yeğeni Pomak Süleyman, büyük or- İ tiği maçını 1 - 0 kaybetmiştir. Vefa -İtanın birinciliğini kazanmıştır. Te - İDoğanspor müsabakası, Vefalıların | kirdağlı, idmansızlığını ileri sürerek 4 - 2 galibiyeti ile | neticelenmiştir.| güreşmemiştir. İngiltere ve Fransada İngiliz Başvekili Chamberizin ve Hariciye Nazir: Lord Halifax, bu « gün, pazar olmasına rağmen, müşte- rek bir beyanname nesretmişlerdir. Bu beyannamede Amerika Cümbür-| Rooseveltin Teklifilspanyada Geniş Her Tarafta Ittifakla Mikyasta Askeri e Hazırlık Var Pirene Boyunda Tahşidat Haberleri Geliyor, Ciano'nun Beyanatı Londrayı Tatmin Etmedi Londra, 16 (Hususi) —Kont Ciano'nun dün parlamentoda Arnavutluğun işgali etrafında verdiği izahat, İngiltereyi tat - min etmemiştir. İngiliz hükü » meti, İtalyanın Arnavutluğu iş- galini ve Kont Ciano'nun bu i- zahatını 1935 İngiliz - İtalyan anlaşmasiyle kabili telif görme- mektedir. Kaldı ki, İtalya, İs- panyadaki askerlerini, tayyare- lerini geri çekmek ve Balear a- dalarını tahliye etmek vaadini de yerine getirmemiştir. General Franko, Madridde yapı” lacak büyük 2 geçidinden sonra 2 mayısa kadar İtalyan askerlerini çıkaracağını vaadettiği haldeoda bu vaadini tutmamıştır. İngiliz - İtal- İyan anlaşmasının inkâr veya redde- dilmesi her halde sulhe hizmet etmi. yecektir. İspanyada askeri hazırlık Diğer taraftan, son zamanlarda İş- panyada büyük askeri hazırlıklar müşahede edilmektedir. Bir taraftan Cebelitarık etrafın da, diğer taraftan sahil kısmında Pirene dağları boyunda mühim tah- şidat yapıldığı haber verilmektedir. Bu suretle Fransa, bir taraftan Iş- panya hududunda tedbirler almağa, diğer taraftan İngiltere, Akdenizde lüzumlu müdafaa tedbirlerini ittihaz etmeğe mecbur kalmışlardır. Avrupadaki vaziyetin kararsızlığı dolayısile Holanda, Danimarka, Hel çika, İsviçrede de müdafaa tertibatı alınmaktadır. General Franko Sevil'de Burgostan verilen bir habere göre General Franko, Sevil'e gitmek üze» re Madritten geçmiştir. General Se- vil'de 80 bin kişiye bir geçit resmi yaptıraraktır. Fransanın Ispanya sefiri Petain Burgosa dönmüştür. Teç, Krala verildi Roma, 16 (A, A) — Arnavutluk heyeti, prenslerin, Mussolininin hü- kümet ve kordiplomatik azasınm iş“ tiraki ile cereyan eden sembolik bir merasim esnasında Arnavutluk taci Mareşal İni krala takdim etmiştir. Saldıray Gemimiz Dün Geldi Alman Krup tezgâhlarında yapı: “Saldıray” denizaltı gemimiz, dün gece saat 22 de limanımıza geti- rilmiş ve limanda bir motörle Deniz İkumandanlığı erkânı tarafından kar- şılanmıştır. Yeni gemimize bugün - lerde merasimle bayrak çekilecek - tir. "Saldırav” vanılmakta sınıfına mensup 950 tonluk. 2) mil süratinde dört denizalı gemisinin birincisidir. İkinej olarak da Bötiray yine Krup tezgâhlarında yapılmak - olan Ay ile küzşılamış ve dakikalarca alkış - iştır. İsmet İnönü, stadyomdan Şeref stadındaki karşılaşmada Şişli| © Dünkü «por hareketlerine sit bü- takımı Perayı 2 - 1 mağlüp etmiştir.|tün tafsilât resimleri İle birlikte al-| Taksim stadındaki yağlı güreş|tınci sayfamızdadır. reisi tarafından yapılan teklifin, de ğil yalnız Avrupaya, biltön dünyaya (Sonu: Sa, 10, sü. 2) ğe tadır. Ayni tip diğer iki denizaltı ge- mimiz de Haliçte Valide tezgâhları na konulmuştur.
