13 Şubat 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10

10 Diğer Memleketlerle Yaptığımız Ticari (Başı 6 mcıda) Kleringli memleketler rbest dövizle işliyen me lerie vaki ticaret anunları hü sttir. Bu tlere yapılacak ihracatın be- deli olan dövizler 12 numaralı katar- Mamenin 14 üncü maddesi mucibince on beş gün zarfında Türkiyeye geti- rilip bir bankaya (Mısır ve Filistin i- çin Merkez Bankasına) sumuna müteallik makbuzun ve fa- turanın ibrazı suretile kambiyo mü- dürlüklerinden istihsal olunacak dö- Viz müsaadesi mucibince serbest dö- Viz tediyesile ödenir. Bugün bizim tetkik edeceğimiz mevzu kliringli memleketlerdir. 7005/2 numaralı kararnameye gö- Te, bu memleketler ithalât serbestisi bakımından ikiye ayrılmıştır: 1 — 2 inci maddede dahil memle-| ketlerden vaki olacak ithalât o Türk kanunları hükümleri dahilinde ser- besttir. Bu memleketler ithal da, İngiltere, İrlanda, İsveç, İsviçre, İtalya, Yunanistan, İspanya, 2 — 3 üncü maddeye giren mem- Jeketlerden ise, ithalât bu memleket- lerin kliring anlaşması hükümleri dahilinde yapılabilir. Bu memleket- ler ithalât ve ihracat arasında Tür- kiyeye yüzde 20 den az döviz veren veya hiç iyenlerdir, Bun- ların da isimleri şunlardır: Çekoslovakya, Estonya, Finlandi - ya, Macaristan, Norveç, Polonya, Ru- Rusya, Yugoslavya, bakımından baş- müvazenesine ti hang. Tar ki, bunlrla ticari ayit Gele Ber nevi tediye, kliring mukavelesi hü- künileri dahilinde cereyan eder. 2 — Tediye müvazenesine müste- Bit ölmıyanlar ki, bunlarla yapılan kliring anlaşmaları yalnız ticari mü- badelâttan mütevellit tediyelere şa- mildir. Hangi memleketlerin birinci, han- gilerinin ikinci kısma dahil olduğu her mukâvele hususiyetleri tetkik| edilirken görülecektir. Japon ve Bulgar mukavelelerini ayrı bir kısım olarak tetkik edeceğiz. Hususi takas muamelâtına imkân ve- Ten kliring mukovelelerinin bu kı #iwlarini takas muamelâti arasında | izah edeceğiz. yafisİknit memlei İnegöl Yolunda Bir Otomobil Kazası Bursa, 12 (Tan Muhabirinden) — İnegöl yolunda bir otomobil kazası olmuş ve dokuz yaşında bir çocuk, ezİlerek ölmüştür. Şoför Seyfinin idlaresindek! 34 nu- zaaralı otomobil İnegölden Bursaya gelirken Kalbur köprüsü civatınde birdenbire önüne Çeltik köyünden 8 yaşında Ahmet adında bir çocuk çık | mış ve tekerlekler altına giderek ©- Hilmiştir. Bu sırada otomobil de devrilmiştir. Başından ve vücudünün muhtelif yerlerinden ağırca yaralanan çocuk, yarını saat sonra ölmüştür. Bu dev -| rilme esnasında otomobil de hasara uğramış İse de içerisinde bulunan 4 yolcu kazayı tehlikesiz atlatmışlardır Şoför Seyfi hakkında takibat yapıl- yaaktadır. Ea mam * çocuğun ağzını bulurken, - öteki eliyle çocuğun kapkara şişen du- dakları arasına memesini tikma « ğa uğraşıyordu. Ölü nâşm yüzünü memesinin kaniyle, kan revan için- de bırakıyordu. Bir aralık tırnak- larını göğsüne saplamağa çalıştı. Bağrını açarak çocuğu, yüreğ'ne iğerleri arasina sokmağa kalkış” tı. Muhafızlar, çocuğu hem elin - den almak İstiyorlar, hem de ki- yamıyorlardı. “ İstemiye İstemiye onu son tesel- isinden mahrum (ettiler. Onu satılmalıdır. ir ithalât bedeli ise, malım gümrük rü ; İ renin Minork adası için tatbik edil- İ yan etmekle beraber onlara Fransız- Fransa İle Ingiltere Frankoyu * (Başı 1 incide) Çünkü aksi suretle hareket, Fran- ko ile arasınm açılmasına ve İs- panyanm iki kısma ayrılmasına sebebiyet verebilir. Halbuki İta Ne Büyük Britanya sulh/lehinde müşterek mesai sarfedecek olurlar- sa bu gayretlerinden onların da| saferle çıkacağına itimat olunabi- İspanya ile münasebetler Observer gazetesi, rüldüğü takdirde, F | miş olan tarzı halli, Madrit hakkim- a da kullanmıyı âmade olduk! şu tarzda devam etmektedir; “Franko idaresi bütün İspanya is lerini tedvire başlar başlamaz Rüyitk | Britanya ile Fransamn Frankoyu keyfiyetini hukuki cepheden de için lâzım gelen esbabı & da şüphe yoktur. Diğer taraftan ce - nebi askerlerinin İspanyadan ihrac ni temin etmek de doğrudan doğruya | ve münhasıran general Prankoya ait bir haktır.” Aymi gazete, John Garvin, General Miyaja'ya karşı olan hürinetini ve takdiratını bildirdikten sonra kendi sinin de bundan sonra harbi İdamı insafsız ve faydasız bir| ğını tasdik otmesi İğ - Franko, kendisine karşı bu kadar kı vetli müzaheret gü İspanya yı masına general Frankonun muvafa- kat edeceği manasına gelemez. Fran- sa ve İngiltere İspanyiya büyük bil | ve yapmıy Buna muka. bil bekledikleri ise samiıni bir bita- vaflıktan ibarettir.” Giornale d'ltalia'nın bir izahi Roma, 12 (A.A.) — İspi talyan muhacirlerinin ahıcak Franko- | nun siyasi zaferinden sonra çe" leri hakkında bu günlerde bir maks- le neşretmiş olan Giornsle d'İtala,| bugün fikrini şu suretle tasrih etmek tedir: “İtalya, Frankoya olen yardımma | aneak henüz dışardan tehdit edilmek- te olan bu siyasi zaferin müdafaasına lâzum hasıl olduğu takdirde devam | edecektir, Fekat İtalya kendisine siya si zaferi asla empoze etmek tusav - vurunda değildir. İtalya yarınki “İs- panyanın siyasi rejiminin şu veya bu tarzda faşizmin ayni olmasını id- did etmemektedir. O yalnız bu reji- min, doğru yoldan şaşırtabilecek y bancı tesir ve nüfuzlarından âri, yani “İspanya, İspanyahlarındır” formülü pe uygun hale gelmiş bir İspanyanın #nilli arzusuna tekabül etmesini orzu ediyor. Roma itham ediyor Roma, 12 (A.A.) — Fransa ile İn- gilterenin, Frankist İspanyaya karşı Htihaz etmiş oldukları hattı hareket, İtalyan gazetelerinin Lenkitlerde bu- lunmalarına sebebiyet vermekte ber- | devamdır. Bu gazeteler, Londra ve Parisi Frankoya düşman olmakla mu sheze ettikten sonra Fransızlarla İn- gilizlerin Burgos İle mukurcnet pey- da etmeleri ihtimalinden kuşkular - maktadırlar. Voce d'İ gezetesinde Vidginlo Gayda, şöyle yazıyor: “Londra ile Parisin başka törlü hareket etmelerine imkân olmadığın- dan dolayı, Frankonun muzatferiye- tini kabul etiniş oldukları bedihidir. Fakat şimdi bu muzafferiyeti balta- Jamağa uğraşıyorlar. Gayda, nasyonalist zimamdarlara, mutlak surette itimadı olduğunu be- larla İngilizlerin İspanyaya karşı it- tihaz etmiş oldukları hattı hareket muvaeshesinde ihtiyatlı davranmayı tavsiye etmektedir. İsviçre de Frankoyu tanıyor Paris, 12 (A.A) —B. Motta'nın Bern'deki cümhuriyetçi İsparıya orta Bu Hafta İçinde Tanıyacaklar rasyon arasında mevcut ticaret mü» nasebetleridir. Nasyonalistler hududu muvakkaten kapadılar Hendaye, 12 (A.A) — İspanyol mültecilerinden olup İspanyaya dö- nenlerden 48 saattenberi İrun'a ge lenlerin adedi o kadar çoğalmıştır ki, nasyonalist makamlar Katalonya mi- islerinin geçmesini muvakkaten dur- durmıya karar vermişlerdir. Hudut, at 13 tenberi İspanya tatafından kapalıdır. Memleketlerine dönmekte olan bu mülteciler Hendaye garinın avlusunda ve beynelmilel köprüye giden yol üzerinde emir beklemekte- dirler. Hududun bu suretle kı ması hiç düşünülmemiş oldüj Frensiz mâkamatı mültecilerin iaşe ve iskânları hususunda müşkülât maruz kalmışlardır. Saat 17 de İrun kumandanı yalmz kadınlarla çocuklara ve Hendaye'de hazır bulunan harp esirlerini kabul edeceğini bildirmiştir. Diğer taraftan, nasyonalist makam isr, sah gününden itibaren İrun hu- dut karakolunun günde 6 bin kişi kabul edeceğini tebliğ etmişlerdir. Temps'ın mütaleası Paris, 12 (A.A.) — Te yazıyor: Minarka adasının nseyona devri hâdisesi istiklâl prens bizzat Burgos hükümet kadar mühim old! ps ge: ni haiz bir mümessil İngiliz bayra- Zının himayesi altında Devenshire zırhlısında adanın Kan dökülmeden işgali hakkında müzakerede bulunur ken Majorka üssünden gelen İtalyan ıvvetlerinin hususi bir politikaya hizmet ettikleri ve İspanyol milliyet- perverliği devasile hiçbir alikaları olmadığı düsünceşini tevlit ediyor. bir menfaat güttüğüne ve Batı Ak- denizi statüsünün idame edileceğine | dair teminatı kıymeti hakkında bazı | mahfellerde mevcut şüpheleri İdame | edecek mahiyettedir. Bu şüvhenin | bir an evvel izalesinde bizzat Fran »| ko'iç'n otoritesinin teyidi bakımın * dan, bilhassa Fransa ve İngiltere ta- ratından tanmması mevzuubahis wi. duğu şu sırada. büyük fayda vardır. Bu tanınmavın sncak müstokil, mu- kadderatipa hâkim bir surette sahip ve bundan başka Avrupanın batı ce- nubunda, Akdenizde ve Amerikanın şimalinde hayati menfaatler yine biç bir surette zarar ve halel getirilme- sine müsaade etmiyecek olan dev - letlerle itimat verici iyi komşuluk mü nasebetleri idame fevkalâde alâkadar bir İspanya için yapılabileceği aşikâr dır.” 'Nafile Konuşmak .. - Hüneri (Başı 3 üncüde) lenip imlümiz fonetik olunca kaşlı g dediğimiz harfi telâffuzuna yakın olsun diye mümkün olduğu kadar Y yarmıya başladık. Eğer muhterem doktor bu kelimeyi düzme şeklinde telâffuz ediyorsa İstanbul şivesine uygun olmadığına “işaret “etmeme müsaade etsin! Yazılarımın Rumeli şivesine kaç- ması iddiasıma — gelince; maalesef Rumelide ne oturmuş, ne gezmiş ol- duğum icin böyle bir şivenin tesiri altında kalmış değilim. Daha fenası türkçeyi İstanbul şivesile doğru ko- nuşanlardan olduğuma dair dolaşan tevatiire İnananlar da vardır, Onun için bir kelimedeki ö harfinin ü şek- linde dizilmesi ile bir Rumelili gibi konuştuğum iddiz edilemez, Kaldı ki; bizim gibi her gün ya- zanlar için böyle ufak tefek değil daha büyük hatalara düşmek dalma mukadderdir. Bunlar bazan muhte- rem doktorun mektubundaki: “Dün koca başlık Tükezlemek o- kuduk” cümlesi gibi ibare düşük Tüğü; bazan da “Biraz Rumeli şive- elçisine yaptığı beyanata nazaran, fe- deral meclis gelecek hafta Franko hü- mümkün mertebe incitmeden sü- rüklüyorlardı. “Çocuğum! Çocu » m1, diye bağışı sokak araların dan uzaklaşıyordu. Fakat... kümetini hukukan tanımak tasavyu- rundadır. Bunun sebebi, İspanya ile bir çok İsviçrelinin ikamet etmekte bulunması ve İspanya ile konfede - sine kaçan yazılarınızın İstanbul şi- vesile konuşan insanlar tarafından da okunması ihtimalini elbette ister. siniz” elimlesi gibi münasıylık şek- linde olabilir. Bunları yazmakla ka- rilmizin türkçe bilmediğine hükme- TAN Tayyare Fabrikası Açılıyor Divriği (TAN) — Kasabamızın yeni teşkil edilecek bir vilâyet mer- kezi olması ihtimalinden bahsolunu- yor. Divriğinin inkişafa çok müsait bir yer olduğuna şüphe yoktur. Yaptırılmış olan plâna tevfikan ka sabamızın tanzimine yazın hız verile İ cektir. Yeni belediye reisimiz Rıza, Divriği imar işleri için hazırlıklarda bulunmaktadır. Burada bir motörlü tayyare fabri- kası açılması takarrür etmiş, fabri - şuur piyes Müğladan Yazılıyor: Halkevimizin temsil ve musiki ş besi gençleri, halkevi sinema salo - nunda bir müsamere vermişlerdir. “Oğuzlar,, piyesi muvalfakıyetle (Başı 1 incide) mın afacğı yanlış bir adım, harp de- gil, fakat ibtilâle sebep olur. Sonra Duçe, Führerden pek de e- min değildir. Roma — Berlin mihve- rinin doğuşundanberi mihver. bep Al manyanın iştifadeşi ve İtalyanın za- Tari için çalışmıştır. Düşünen fajist- lerin bir çoğu, memleketlerinin bü- yük Almanyaya tâbi bir halde yaşa- masından endişe ediyorlar, Berlin « Roma mihveri Umumiyetle İtslyanlar, Româ — Berlin mihverinden memnun değildir İler. İtalyan şehirlerinde; ünltormalı, Alman polisi vardır. İtalyanlar için de bir kimse de Tunus, Korsika veya Nisi alsbileceklerine inanmadığı £- çin yakın atide Cibuti gibi bir yeri veya Süveyş kanalında bir. bisseyi kapamadıkları » takdirde, * mihveri, Yer Hitlerin lehine işletmekten Vaz geçeceklerdir. 1938 ikinciteşrininde İtalyada bü- landuğum sırada bir çok İtalyanın İngiltere ile harbetmek istediklerini anlattılar. İtalya 1915 te, müseller ft- tfaka muahedelerle bağlı idi. Son ra bunu bırakımş ve daha yüksek be- del mukabilinde karşı tarafa "ihak etmişti. Yıllarca önce Bismark, İtal- yanın bir millet değil, bir soğrufya elyeililinmnizini emri dini ie decek kadar insafsızlık etmeyiz. Mesele şudur ki; okuyucular. muttasıl muharririn yanlışını srar. Bu merakı tatmin işin her gün elin- de yeni bir saha yani yeni bir ma kale vardır. Muharrirler ise doktor gibi lisan meraklılarından ender olarak gelen ders mektuplarını - mahza hisnti mukabele olsun diye » tahlil ile ik- Divriğinin #mumi manzarası Muğla Gençlerinin Müsameresi Italya Fransaya Karş Taleplerini Resmen Niçin öne Süremiyor ? İkinci Münih Konferansına | Doğru | (Başı 1 incide) nında olduğu gibi, tekrar bir milyon askeri silâh altına almağa karar ver- diğini ilâm etmiş bulunuyor. Bu suretle üçüncü perde için sab- ne hazırlığı temam olmak üzeredir. Pek yakında perdenin açılmasını bek- Biyebiliriz. B" defa hedef Fransadır. Fran- sa, Çeköslovakyayı kaybettik- ten sonra tamamen İngilterenin ku- İcağına düşmüştür. Bugün Fransaya harici siyasetinde müstakil bir devlet nazariyle bukılamaz. Londra kendisi. ne, ne dikte ederse onu yapmağu mecburdur. Nitekim İspanyada Fran- ko ordularının zaferi karşısmda sesi- çıkaramamış, İtalyanm bugünkü mütehakkim vaziyeti almasını temin eden bu zaferi önliyecek (tedbirler alamamıştır. Fransa bir çıkmaz içindedir. İtal- ya ve Almanyaya karşı tek başına kafa tutamaz. İngiltereyi dinlemekte devam ederse Çekoslovakya gibi bir çok fedakârlıkları mecbur olabilir. Bu iki ihtimal dışına çıkamayınca şerrin ehveni olarak İngiltereye sa- rılmağa mecburdur. O halde bu işte hâkim rol sahibi olan devlet İngilteredir. İngiltere ne düşünüyor? İngiltere şimdilik şu düşünce İle mütesellidir: Herhangi bir. devletin İharbe mecbur olmasi ancak iki şar- İtin tahakkuku ile mümkündür. Biri, İharbe. girdiği takdirde mutlaka mu- zailer olacağından emin olması, ikin. cisi elde etmek istedği şeyi harpsiz Kkazanamıyacağına kani bulunması. Almanya ve İtalya harbe girmeden evvel bu iki noktayı düşünmeğe mec- burdurlar. Bugün diktatör devletler karşılarında Fransa ile İngiltereyi beraber bulacaklardır. Amerika da onlara yardım edecektir. Binaenaleyh Almanya ile İtalyanın harbi mutlak kazânacaklarına oOemin olmalarına imkân yoktur. İkinei noktaya gelince, ortağa Münih; tçerübesi vardır, Al kârlıklarıma mukabil bir şeyl tir, ve örtalık yatıştırılır. * ka yeri de satın alınmıştır. Muhitimizde başka madenler de bulunacağı anlaşılmakta, Etibank ta-| rafından maden araştırmalarına de- vam olunmaktadır. Civarımızda yeni bulunan demir madeninde faaliyet hararetle devam ediyor. Çıkarılan cevherler mütema- diyen istasyona taşınmaktadır. Divri- ği demir madeni, Karabük fabrika- larının ihtiyacını mükemmelen temin edecektir. temsil olunmuş, milli zeybek, kazas- ye ka, beş kaza oyunları oynanmış ve müzik parçaları çalınmıştır. Seyirei- ler, iyi bir gece geçirdikleri için çok B" maksatla" İngilterenin takip memnun olmuşlardır. ettiği yol şudur: Almanya, İtalya, Fransa ve İngilterenin iştirs- kile bir dörtler konferansı akdet - mek, Bu konferansta hem müstemle- ke meselelerini, hein de bu devletle- ri alâkadar eden Avrupaya ait diğer münaziünfib meseleleri halletmek ve bunun arkasından da silâhları tah- dide doğru yürümek. Zaten Almanya ile İtalyanın da İstediği budur. Çünkü Münih konfe- Tansında olduğu gibi, bu dörtler kon- feransında da ateş etmeksizin, kan .dökmeksizin arzularmı tatmin edebi- leceklerme kanidirler. Yalnız bu defa böyle bir konfe - ransa gitmeden evvel demokrasiler kendilerini hazırlıklı göstermeğe ça- hşıyorir. . İngilizler (o Fransızlarla beraber olduklarını temin ve tekit ediyorlar, Silâhça hayli hazırlanmış bulunduklarını ilân ediyorlar ve Mü- nihte olduğu kadar fedakârliğa kat- lanamıyacaklarını anlatmak istiyor - lar, İşte bugün ortada gördüğümüz gürültünün hakiki mahiyeti" budur. Perde arkasında görünecek olan dram bundan ibarettir. — amaaan rini söylemiş olduğunu iddia etmek kolaydır.,, Flandin'in nutku Paris, 12 (A.A) — Salne - et . ok se, demokrat İttihadı federsayonunu# tertip ettiği ziyafette bir nutuk söy” yen parti başkanı eski başvekil Flandin ezcümle demiştir kiz “4. Avrupa barışı meselesi ârs" Hd ve müstemleke değişikliklerili halledilemez. Eğer Hitler'in son nut kunu iyi tefsir edebilsem, beynelmi' lel münasebetlerin iktisadi cephe şimdi münakaşa edilmek icap edef Zira Avrupa teşriki mesaisinin anat tarı buradadır. Avrupanm büyül müstahsil ve müstehlik memleketl& ri bu noktai nazarın doğruluğun kabul ederler ve devletleri harp esti lerinden kurtararak gayretlerini mü cadele ve refahm tedricen tekrar * sisine hasrettirecek olan iktisadi vi mali müzakerelere samimi ve « bir surette başlarlarsa, bariş kurtu! müş olucaktır. tabiri olduğunu söylemişti. Onun i- çin İtalyanın mihverden vazgeçerek daha az tehlikeli bir haya: sürmesi ihtimal haricinde değildir. Fakat bir diktatör, yalnız bir isti. kamette yürüyemez. İtalyanlar kuy- vetli olduklarına inanarak, haysiyet- lerini korumadan geri dönmiyecekle- ri bir vaziyet slmış bulunuyorlar. Fransızlar, impuratorluklarınin bü- tünlüğünç karşı vukubulacak her ta- afruzu silâhla karşılıyacaklarını söy- lemişlerdir. İtalya ile Fransa arasın- da kopacak bir harbin İse, urcak bir neticesi olabilir. İtalyanın isteği ye- rine gelsin diye, Almanyanın Fran- sa ve İngiltere ile harbe girmesi be lenemez. Ispanyadaki gönüllüler İhtimal ki, Sinyor Mussolini, İs - panyadak! vaziyeti yüzünden durak- lamaktadır. Frankist İspanya, mem- leketlerindeki İtalyan gönüllülerden hoşnut değildirler. Şayet, İtalya bu askerlerle Preneden Fransaya hücum edecek olursa bunlara belki de ricat hatlarının İspanyol menfaatleri tara- fından kesildiğini görürler. İspanyolların hepsi de İlalyanları memleketlerinden çikarmak hususun da birlesiktirler. Bu da şok güç bir iş değildir. Mussolini bu yüzden duraklamak- tn ve generallerile müzakere etmek- tedir. General'erin. Pranssya karşı ih tiyatlı hareket tavsiye etmiş olmaları muhtömeldir. Gâyda, İtalyanların askeri zafer - den sonra değil, siyasi zaferden son- ra İspanyayı ve bulaşık yerleri terk etmeleri lâzım geldiğini yazıyor. Bu- nun manası, İspanyaya taarruzun mü temadiyen düşünüldüğüdür. Fakat Sinyor Gaydanın, yalnız kendi fik-