11 Mayıs 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 9
SA — 11.5.1938 ŞEYH Pm — İstanbulda, Padişah... Akol. koda, Şamil... Diyorlardı. Şamil, yenilmez bir azim ve ira - de ile çalışarak, hakikaten bir hü- kümdar mevkii elde etmekle be- Taber, Aholkoda mütevazi bir ha- Yat geçiriyordu. Naiplerin, halk- tan topliyarak gönderdiği varidat tan, kendi nefsi için bir tek para bile kabul etmiyor; Gimrideki bağ larından ve tarlalarından gelen kü çük varidat ile geçiniyordu. O tarihte, aile efradı henüz ka- labalık değildi. Yanında validesi, hemşireleri, iki zevcesi ve iki oğ- lu bulunuyordu. (1) Bunlarda Şamilin sade ve mütevazi hay: tana iştirak ediyordu. Dağlar hü- kümdarının küçük sarayında, en küçük bir gurur, maddi varlığa dayanan en ehemmiyetsiz bir ben lik bile hissedilmiyordu. Şamil; bir taraftan bu teşkilât işlerile uğraşırken, diğer taraftan da mücadeleye fasıla vermiyor- du. Yaptığı işleri, Çarlığın casus- larından saklayabilmek için hiç bir yabancının kendi nintakasmna girmesine milsaade etmiyor. Teş- Kilâtını Ikmal edinceye kadar Çar lığı oyalayabilmek için de, Cenubi Dağıstanda, Gürcistan hudutların- da, mütemadiyen mümayişler ya- parak, küçük küçük çete harpleri Ne devam ediyordu. ARTIK, MÜHİM HADİSATA DOĞRU... samafih Çarlık, Şamilin ha zırlıklarını hâber almakta Becikmemişti. Kafkarordusu BUğ” kumandaninın ikamet ettiği (TI: lis) şehrinden başlıyarak (Pöters- burg) saraylarına kadar, bir telâş başgöstermişti. Hükümet merkezi; başkuman- dan Baron Rossen'i ihmalkârlikla itham ederek, derhal harekete ge- Şilmesi İçin emir vermişti. Baron de, ayni emri, General Fe seye tebliğ etmişti. Avaristan üzerine bir sefer ya- barak General Kuluk müfrezesi- »in uğradığı felâketin intikeminı âlmayı ne zamandanberi arzu €- den General Fese, bu emri büyük bir memnuniyetle kabul ederek derhal hazirliğa girişmişti. 'Tipki © da, General Kuluk gibi, ordü- hun güzide erfadından 4899 piyade 348 kazak süvari seçmiş. Bu kuv- Vete, en mahir topçu efradından Mürekkep 18 dağ topu ile 4 havan topu da ilâve etmişti. Şamile karşı kalbinde derin bir Kin ve gayz besliyen General Fe- ©, büyük bir iş göreceğine kati- Yen emin ve mutmain olarak, 1837 *edesi Mayıs ayının başında, (De- Mirhan Şura) dan hareket ederek, Avaristana girdi: Ve doğruca Han- m giderek orasını, harekâta mer Yapmak istedi, m «ski sarayları, uçurumun kenarında idi. General Fese, derhal bu sarayı üstahkem bir kale haline getirdi. tarafına toplar yerleştirildi. in hazırlıklar süratle yapıldığı ai çarçabuk bitti. O zaman Ge ar Yele; buraya muhafız ola- la dört bölük askerle fazla top- ni Ve ağırlıklarını bıraktı. Ya- ayın, alniz altı top aldı. Haziran tu he günü, şimale döğ- iye başladı. tam, ral Fese, son derecede ke- etmiş; plânını maiye- itlere bile söylememiş- Ibuki onun plânı gayet ba- Nitekim, daha harekete geç- keşter evvel, bunu Onsokullular tindeki 4 Ba zabi itki, — Küvet herhalde bizim ü- e gelecektir. Şayet gelir- ——— Süretle hareket edelim?. si) > Geni ihanağıdeği “bi ailesi) 5 mufassal izahat vereceğiz. Dağıstana GU eden Çar ordusu neferlerinden biri Diye, Şamile haber göndermiş- lerdi. General Fese Demirhan Şura- dan hareket ettiği gündenberi Şa- mil uyanık bulunuyor; bu küçük orduyu daimi bir tarassut altında bulunduruyor.. Neticeyi, o da iyi- ce tahmin ediyordu. Şamli, köyleri tahrip ettirme mek, ve General Fesenin ateşini kendi üzerine çekmek için; Onso- kullulara: i * —“Rüsları; silahla Katşılamayı- nız. Hattâ, bir itilâf yapmıya Çah- geneli bilimi Abuk) Diye, cevap gönderdi. Onsokullular, yanılmamışlardı. Birkaç gün sonra Fesenin kuvvet- leri, avulun karşısına dayanmış- lardı. Köylüler, Şamilden aldıkları e- mir mucibince hareket etmişler; ihtiyarlarını, General Fesenin ya- nina göndererek itaate hazir olduk larını bildirmişlerdi. Çarlığın mağrur Genrali, diğer ökyleri de böyle kolaylıkla itaate getireceğini zannederek - beyhu- de yere asker telef etmemek için - derhal bir itilâf akdetmişti. Ve Rus ordusundan kaçan mültecile- rin iadesini istemişti. (Evvelce de arzetmiştik ki; Çar ordusunda, askere çok fena mua- mele ediliyordu. Onun için efrat şuraya buraya kaçıyor; bazıları da Dağıstan köylerine gelerek oralar- da saklanıyordu.) General Fese, buradaki işini ko laylıkla bitirmiş, köylülerden bir kaç kişiyi de rehine olarak aldık- tan sonra, şimdi de Şamilin sabık İmamlık merkezi olan Aşiltaya giderek orayı da. itaat altına al- mak.. olmadığı takdirde tamami- le yakıp yıkmak için Onsokuldan harket etmişti. Fakat tam hareket ânında, mühim bir haber gelmiş ti. Bu habere nazaran Generslin Betl yaylası © istikametine gön- derdiği kol, Şamil ile karşılaşmıştı. General Fese, fena halde telâş et- mişti Çünkü binbaşı Tubinevski'nin kumandasinda bulunan bu müfre- ze, bir piyade taburu, bir Kazak bölüğü, 3 dağ topu ile - Şamile düş man olan - Gazi Komuh hanları- nın, Rus kuvvetlerine yardımcı 0- larak verdikleri 300 kadar başıbo- zuktan ibaretti. Hiç şüphesiz ki Şa mil, bu müfrezenin üzerine yük- lenirse, bunlari berbat ve perişan edecekti... Halbuki, - General Fe- senin zan ve tahmini hilâfına ola- rak - Şamil, çok fena bir vaziye- te girmişti. Küçük bir nümayiş ile Rusları kendi üzerine çekmek istiyen Şa- mil, yanına yüz kadar asker alarak Tiletl köyüne gelmiş. Oradan, düş General Fese, Şamile Derin Bir Kin Besliyordu ederek iyi bir pusu noktasına çe- kilmek istemişti. Fakat Şamilin bu köye girdiğini gören Rus casusları, oraya pek ya kın “olan Botlih yaylasına koş muşlar; binbaşı Tubinevsky'ye va- ziyeti haber vermişlerdi. Cesur ve işgüzar bir adam o- lan Binbaşı, gecenin karanlığından istifade ederek sessizce köyü mu- hasara etmiş; bütün yolları sımsi- kı kapayarak topları da köyün ü- zerine çevirmişti. Şamil; muhasara edildiğini an. lar anlamaz derhsi plânını değiş- tirmiş; bütün Rus kuvvetlerini bu raya çekerek, General Feseye bu- rada bir darbe indirmek istemiş- ti... Fakat böyle mühim bir bare- Kete, maiyetindeki * yüz kişi kâfi gelebilecek miydi?.. Şamil, bu ciheti düşünmeye lü- zum bile görmeden, derhal müsa- demeye girişmişti Köylülerden bazıları, bu müsa- demeden ürkerek avulu terketmek istemişlerdi.. Şamil buna katiyen müsaade etmemiş. k #iyarlarını toplıyarı — Kadınlarınızı ve çocuklarını- zi ateşten masun olan yerlere yer eştiriniz. İsterseniz, siz de onlarla beraber birer tarafa çekiliniz... Köyden çıkmak, yok. Buna kim te şebbüs ederse, sırtının orta yeri- ne kurşunu yiyecektir. Demişti. Köylüler; bu kati ifade karşısın- da, birer köşeye sinmişlerdi. Şa- mil de, rahat rahat müsademeye devam etmişti, ZİRAAT: “ Yeni Toprak Mahsulleri Ofisi Için Hazırlık Toprak mahsulleri ofisinin umu - mi müdürlüğüne tayin edilecek olan uyuşturucu maddeler inhisarı mü - dürü Hamza Osman şehrimize gel - miştir. Toprak mahsulleri ofisinin teşkili için hazırlanan lâyiha bugün- lerde Millet Meclisine verilerek müs taceliyet kararile kanun haline konu lacaktır. Yeni ofisin, Ankaradaki merkezine bağlı olarak İstanbul, 15- mir, Mersin ve lüzum görülecek di- ğer ihraç limanlarımızda birer şa - besi bulunacaktır. Toprak mahsulle- rinin standardına fazla ehemmiyet verildiği için bu gibi mahsullerin kıymetlendirilmesi ve cihan piyass- larında iyi birer mevki temin ede - bilmeleri için tedbirler alınacaktır. Trakyada Mahsul İyidir Trakyanın muhtelif mıntakaların - dan gelen haberlere göre bu sene ekiliş vaziyeti iyi olduğu gibi son ni- san yağmurlarının ekinlere çok fay- da verdiği, her tarafta mahsulün gö- rüpüşü feyizli olacağına dair ümit - leri kuvvetlendirdiği anlaşılmakta » dır. > Yeni Kurulacak Zabrikalarımız Tatbike başlanmış olan yeni beş senelik sanayi programının esasla - rına göre yurdumuzda sekiz muhte- Iif fabrikanın kurulması için hazır - Uklara başlanmak. üzeredir. Bu fab- rikalsr şunlardır: Seramik, azot asi- di, çelik ve boru, kimyevi fosfatlı gübrelerden süper fosfat, süMürik a- sidi, çimento, sut kostik. Bu fabrikalardan başka kâğıt, su- ni ipek ve mensucat fabrikaları için 'vücude getirilecektir. ELMA KABUĞUNDAN İLÂÇ Elmayı lezzetle ve âfiyetle ye- dikten sonra kabuklarını ve orta- sında yenilemiyecek yerini, ister- seniz, attırırsınız. Fakat bilmelisi. niz ki bunlardan değerli ilâç çıkar» Midesinde Elma bulunan kimse ölmez, diye eski bir söz vardır. Bunun tamam am gerçek oldu ğu şimdiye kadar isbat edileme- miştir ama. elmanın türlü türlü derde deva olduğu pek eskiden be ri bilinir. Gıdalarımızın arasında madenlerin ve vitaminlerin ehem- miyetle lüzumu anlaşıldığındanbe- ri elmanın değeri pek artmıştır. Bir elma parçasını rak âuyumı çeviri, gö ikten, şekerini yine havaya uçurduktan sonra kalan külünde kimyaca bir analiz yapılırsa, bu- nun içinde: Potas, sud. silis, yezi, demir oksidi, albümin, klor ve fosfor asidi bulunur. Vaktile, gıdalarımızdaki maden ler hakkında yazdığım yazılardan madenlerin sadece adları bile rınızda kaldıysa elmanın ne ka ar değerli bir yemiş olduğunu an- Tarsınız. Elmanın vitaminlerine gelince, A vitamininden 12 - 36, B vitami- ninden 2 - 5 C. vitamininden 3 - 6 ölçü vardır. Bunlar da elmaya ayrıca bir kıymet verirler. Yemişler arasında elma bütün yıl içinde en uzun zaman buluna- bilirse de, bulunamadığı mevsim ve yer olduğundan hekimlerden ba zıları kabuklarını ve zamanında yenilemiyen icerisini saklayıp ku- rutarak onlardan ilâç yapmayı dü- şünmüsler. Vâkıa, elmanın hassalarını sakla yap bütün yıl onlardan istifade et- mek için bir yol dahi dır: El ma şarabı, alkolü pek ax, gazoz gi- bi keyifle içilir bir içkidir. Bunu her yerde bilmezler ve mevsimin- de yenilemiyen elmaları çürüterek atarlarsa da, elma şarabı içmiş o- lanlar onun zevkini bilirler. Fa- ba sonra, buk sirke asidine döner, bu da el- ma şarabının değerini pek çok dü. sürür. Halbuki elmanın kabuklarile or- tasında bu mahzur olmadıktan baş ka, elmanın yenilen kısmında bu- Tunan ve ona büyük değer veren maddelerin hepsi kabuğunda daha büyük mikdarda bulunur. Vitamin ler de kabuğun icindekinden beş misli fazladır. Hele koyu kırmızı kabuklu Amasya elması olursa bu- nun kabuğu vitamin bakımından ye sil kabuklu eksi elmadan daha zengin olur. Bir de elmanın orta yerinde, yenilen kısmında bulunamıyan a- sit çallotanik vardır ki bu da bir kuvvet ilâcı gibi tesir eder. Kabuklardaki vitaminler mesele si mühim olduğundan. elma kahu- ğu kuruyunca vitaminlerin ne ola cağını da tetkik etmişler! K. kuruduğu vakit bir vıl sonunda taminler yarı yi kı larsa d. ay icinde tamam kalı yorlar... Zaten altı aya kadar da elmanın tazesi yetişir, Elma kabuğundan ve elmanın or tasından yapılan ilâç, bunlar kuru: tulduktan sonra iyice dövülerek toz haline getirilip bundan bir çor ba kaşığı büyük bir çay fincam do Jusu uyun içinde içilir. Bu ilâç en iyi, idrar yolundan gelen kumlar üzerine tesir eder. Za ten elma şarabı içilen memleket- lerde kum hastalığı bulunmadığına eskidenberi dikkat edilmişti. Bun- dan başka bazı romatizma sancıla rına, nereden geldiği bilinmiven bel ağrılarına, bir de sonbahara ermis bayanların sinirlerine iyi geldiği de görülmüştür. Simdilik bu ilâcı evde yapmanı- meselâ epikarpin diye (elma - nın kabuğuna ilim dilinde epi- karp derler) süslü kâğıtlara sarıl mış şişeler içerisinde, suya karısın GÜNLÜK PIYASA Ziraat Bankası buğdaylarından 112 bin kile yumuşak kilosu 5,27,5 ku- $ ruştan ve 30 bin kilo sert 5,20 ku » ruştan satılmıştır. Tüccar malı ola- rak 60 bim kilo sert 4-8 çavdarlı 8,38 kuruştan 30 bin klla yumuşak 524- 5,35 kuruştan verilmiştir. * Şark malı ince İşlenmiş 31057 ki- loluk bir parti yapak kilosu 60,345 kuruştan ve ayni mıntakanın yapak larından 5491 kiloluk bir parti ki- losu 50,18 ve diğer 2283 kiloluk bir parti $6,21 kuruştan satılmıştır. * Samsun arpalarından 160 bin ki- isluk bir parti ile 50 bin kiloluk An- talya arpa 4,18 kuruştan ve doksan bin kilsiuk muhtelif mıntakalar » dan gelen arpalar 4,17,8:4,25 kuruşa kadar satılmıştır. Arpa talepleri art mıştır. Mal azalmaktadır. * Adapazarın beyaz mısırlarından tesiimi 18 kuruştan, 30 bin kile top 1 5,05 kuruştan ve 48 bin kilosu 5,05 ku - bin kile 6, BURDURDA : a Gülyağcılığı Gitdikçe ie Sönüyor Burdur, (TAN) — Mahrukat fi - yatları çok yüksektir. Bu hal, Bur - durun başta gelen varidat memba - larından olan gülcülüğü ve gül yağ- cılığını mühim surette mutazarrır etmiştir. Güllüklerini bozdurup yer- lerine başka şeyler diktirtmekte o - lanların sayısı artmıştır. Bu gidişle, kalite itibarile çok iyi derece alan gül yağcılığımız birkaç sene sonra tarihe karışacaktır. Halk, gül yağ - cılığımızın kurtarılmasını hükümet- ten bekleniekteğiri “(09 SANAYİ BİRLİĞİNDE : Sergi Yine Galatasarayda Açılacak Yerli Mallar sergisinin bu sene yi- ne Galatasarayda açılmasına dair a- lâkadar Vektiletlerden müsaade emri gelmiştir. Bu hafta toplanacak olan Sanayi Birliği heyeti faaliyete geç- mek üzere bir komile seçecektir. Bu komite, birlik idare heyeti ile ticaret odası umumi kâtibi Cevat Düzenli ve sanayi müfettişi Danişten teşkil edi- lecektir. “BORSA | i 10.5 - 168 | ÇEKLER İ | Açılış Kapanış | Paris 20,218 282215 : İ NewYork 0.100079 0190079 | | Milâno 150150 190150 | Brüksel 4,6050, 46950 | Atina 16,7460 ©6740 | Cenevre 34563 34563 | | Sota 63,572 — 645725 | Amsterdam 14207 ! İ Prag 22,0875 İ Madra 126905 | Berlin 1,9603 4 Varşova 4,1867 vi İ Budapeşte o 3M8s0 Bükreş 10619 106419 Belgrad 3425 34625 Yokohama 2,725 215 Stokholm 307 SOM Londra 630,— 000.— Moskova ooo 138825 O 238625 PARALAR Aiş o Saw | | ! | : i ptiğış İÇ PİYASALAR: Son Günlerde Tiftik piyasası Hayli Gevşedi Yeni tiftik kırkımı dolayısile iç piyasalarda fiyatlar düşmeye başla- mıştır, Bundan dolayı şehrimiz pi- yasasında gevşeklik devam etmek- tedir, Piyasamıza getirilmiş deri ma- hı tiftiklerden 144 balya kilosu yet- miş kuruştan ve Eskişehirin oğlak tiftiklerinden 27 balya kilosu 127,5 kuruştan satılmıştır. Borsaya ayrı - ca 101 balya ayni fiyat ve ayni cins maldan kaydedilmiştir. Suriye Koyunlarının Yapakları Suriyeden cehup vilâyetlerimize ithal olunan koyunların buralarda kırkılmakta olması dolayısile bu mın takaların yapağı miktarı artmakta- dır. Bu artış piyasalarımıza tesirden geri kalmamıştır. Suriyeden yapak ithali için kilo başına 25 kuruş güm- rük resmi verilmek lâzimgeldiği hal de koyun ithali suretile kırkılan ya- paklar gümrüksüz olarak yurdumu » za girmiş oluyor demektir. Esasen yapak mahsulümüzün tamamını ib- raç veya sarfetmek zorlukları karşı sında yapak miktarını stoklaştıra - cak olan bu vaziyet karşısında tüc- carlarımız endişeye düşmüşlerdir. Tabiatile müstahsilin de yupakları fazla mal dolayısile fiyat düşkünlü- üne uğrayacağı söyleniyor. DIŞ TİCARET: Amerika Ile Hususi Takas Yapılacak. ği Amerika ile .aramızda « yapılacak iyi bir safhaya girmiştir. Ankaradan gelen haberler Amerika ile yapıla - cak işler için müsait tesirler uyan- dırmış ve İyi işler yapılacağı ümit- lerini kuvvetlendirmiştir. Hususi ta- kas yoluyla yapılacak işler arasında bilhassa av derileri, yapak ve tiftik- lerin, fındık ve kuru meyvaların ü- zerinde durulmaktadır. Av derilerin- den muhtelif ellerde toplanabilecek olan miktar 60—65 bin kadar tilki, 70—80 bin kadar tavşan ve az mik- tarda diğer deriler bulunmaktadır. Tavşan derilerinden her gün borsa- ya kaydedilen satışlarına nazaran stok azalmaktadır. Fiyatlar dahi mahdut bir derecede yani tanesi 17 —1710 kuruş arasnda durmuştur. Sansarların satışları düşük bir fiyat- la yapılmaktadır. Çifti 40 liradan fazlaya satılan deriler ancak 21—23 lira arasında verilmektedir. Kunduz lar ise 1115 — 1400 kuruş arasında satılmıştır. Kliring Ticareti İçin Yeni Bir Esas Kendilerile kliring anlaşması yap tığımız memleketlerden gelecek mal ların fop veya sif kıymetleri ara - sındaki farkların ne suretle ödenme- si lâzım geleceğini tespit için Anka- rada bir hususi komisyon toplanmış- t. Ticaret odasından öğrendiğimize göre bu komisyon mesaisini bitirmiş tir. Verilen kararda mukavelelerinde aksine sarahat olmıyan memleketler le yapılacak ticari mübadelelerden doğan kiliring tediyelerinde sif esa- sının kabulü muvafık olacağı kabul edilmiştir. Komisyonun bu kararı a- lâkadar makamlara bildirilmiştir. ——— Tarla Meselesinden Cinayet Bartın, EA) — üçler köyünde, bir tarla meselesinden kavga eden Ali Aygörmez, Ali Kalafatı bıçakla öldürmüştür. LT Ev Kadınları! Bütün doktorların birleştikleri ha- kikat şudur: Reçel ve şurup en iyi sağlık ve kuvvet ilâcıdir. (Ulusal E. konomi ve Artırma Kurumu) müzakereleri ©
