11 Mayıs 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3
AM 11-5-1038 BÜĞÜN Hitler - Mussolini Mülâkatının Neticesi Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL Imanya devlet şefi Fer Hitler ile maiyeti dün, İtalya seya- i tamamlıyarak O memleketine fakat seyahat esnasında ya. bilan konuşmaların mevzuları ve ne ticeleri hâlâ anlaşılamadı. Kolay ko- İay da anlaşılamıyacağı şüphe gö - türmez. Bu yüzden siyasi mahfeller, hâlâ bir çok tahminler yürütmekte. dirler, Üzerinde en çok durulan tah Min, iki taraf arasında askeri ve si- Yasi mahiyette İş beraberliği temin *decek ve bu iş beraberliğinin hu- dudunu katiyetle çizecek yeni bir Baktın imza edilmemiş olduğudur. Anlaşılan Sinyor Musolini geçen son baharda böyle bir paktın akdine ta- Yaftardı. Fakat o zaman Almanya, tekinmiş ve iki taraf arasındaki iş beraberliğinin gayri muayyen kal- Masını yani kati taahhütlere girişil- Mesini tercih temişti. Avustury Almanya tarafından ilhakı üzerine Yaziyetin değiştiği ve o Almanyanın böyle askeri mahiyette bir ittifaka taraflar olduğu, fakat İtalyanın bun dan çekindiği anlaşılıyor. Bu yüz - den iki tarafın askeri bir ittifak yap mamakla beraber karada, denizde, havada daha sıkı teşriki mesai ile iktifa edecekleri tahmin olunuyor. Ru tahminin isabet derecesini ö- hümüzdeki hâdiseler tayin edecek - tir. Orta Avrupa vaziyetinin de bu Mülâkatlar sırasında önemli bir mev »u teşkil ettiği muhakkak sayılı - Yor. Bu yolda yürütülen tahminlere &öre Almanya, İtalyanın Orta ve Sarki Avrupa ile alâkadar olmama» Sını temin için orta ve garbi Akde- Bizle meşgul olmasını. İspanya, Kor #ika, şimali Afrika hattâ Nis ve Sav. Vayda menfaatler temin etmesi için ; teyviklerde bulunuyor ve bu suretle Avrupada tek başına hâkim olmak İçin çalışıyor. ik © Bu mevzu üzerinde etraflı bir ya- “1 yazan Mancester Gardiyan gaze- esinin diplomat muharririne göreAl Manya, İtalyaya bu noktai nazarım kabul ettirmek ler ileri sürmekte ve Korsikalıla- Nin İtalyan olduklarını, İtalyanm Nis Ve Savvaya ait tarihi matalibi bu - luğunu söylemekte ve bu suretle Boktainazarlarının kabulü için çalış Maktadırlar. Ayni muharrire göre İtalyanın ansa hesabına meşgul olduğu sı - tada Almanya, İngiltere ile meşgul #lacak ve onun bu emelleri tatmine Mini olmaması için vaziyet alacak - e. Hayal ve mübalâganın bu çeşit minlere ne derece karıştığını ko- > kolay ölçmiye imkân yoktur. İspanya bahsine gelmce İtalyan - İman teşriki mesaisinin orada Fran mun harbi kazanmasına kadar de- Yam edeceği muhakkaktır. Yalnız bu Münasebetle Almanların zafer bah- yede en büyük hisseyi benimsedik. İ ve 7000 Alman mütehassısının veudiyeti ve faaliyeti © sayesinde çinkonun kazandığını iddia ettikle. hattâ bu mütehassıslar çekil wirde işin değişeceğini söyledik - Si anlatılıyor. Bundan başka Al « anlar, İspanyadaki tayyarelerinin ia kati bir rol oynadığına kanidir - Her Hitlerin İtalyayı ziyareti do- Sısile Tiroldaki Almanlar mesele- ,de konuşulacağı şayi olmuş ise böyle bir bahsin ortaya atılmış sına imkân verilemez. Siyasi hatil, meselenin açık olmakla be- veni an ait olduğu kanaatin. vağmanya ile İtalya anlaşmasının ri, Yİ anlatan bir İngiliz muharri ni nokta üzerinde duruyor: ol lmanya Orta Avrupada hâkim mukabilinde İtalyanın Orta Kn Akdenizde tavizat arması le , “dir. İtalyanın, yeniden silâhin Ve genişliyen Almanya ile ye- m —— Silâhlanan İngiltere ve Fran- w w sındaki vaziyeti güçleşmekte plomasi bakımından büytik bir e İhtiyaç göstermektedir. İtal ön. vkünkü vaziyeti büyük harp 1 eme Vaziyetine benzer. Şu fark duğu e bugün daha kuvvetli ol 1) çin müvazeneyi kendi ihtiyaç- Köre tutmaktadır. ha ai, de “im, Ma, tarihi ve ırki de-| Yor Roma, 10 (Hususi)— Her Hitlerin İtalya seyahati dün son bulmuş ve Führer bu sabah maiyetile birlikte Brenner geçidinden geçerek Alman- yaya dönmüştür. Hitler, seyahatinin çok iyi ve çok güzel geçtiğini anlatmış ve huduttan İtalya kral ve kraliçesine, Sinyor Mussoliniye ve İtalya veliahdine te- şekkür telgrafları göndermiştir. Her Hitler, Floransada Stefani A- Jansı muhabirine beyanatta buluna- rak demiştir ki: “Faşizm ile Nasyonal - Sosyaliz- min biribirini anladığını görerek memnun oldum. İkimiz de ayni âle- me mensbuz. İdeolojimiz birdir. Dost luğumuz suni olarak ihdas edilen dostluklardan değildir. Brenner'den geçerken Brenner, 10 (A.A.) — Hitlerin tre- ni, bu sabah hududu geçerken yirmi da, Hitler, İtalyan kralının mümessi- Wi Dük dö Pistoa ve'Mussolininin mü messili. faşist partisi genel sekreteri Starace'e veda etmiş ve kendisini UZAK ŞARK: Japonlar Amoy Adasını Bombalâdılâr! Nevyork, 10... (Hususi) — United Pres'in Uzak Şark muhabiri bildiri- Amoy'un bombardımanı obütün gün devam etti. Amerika, Amerika tebaasını, İngiltere, İngiliz tebaasın, kurtarmak için harp gemileri gön- derdiler. Şimdiye kadar yabancılar- dan zayiat yoktur. Anlaşılan Japonların hedefi, Çin- lilerin orta Çinden askerlerini çekme lerini temin etmektir. Amoy, 10 (A.A) — Amoy limanı bu sabah Japon harp gemileri tara- fından bombardıman edilmiştir. Bom bardımandan sonra Japon kuvvetle ri Amoy adasına taarruz etmişlerdir. Japon tayyareleri civarda ecnebi- ler tarafından meskün olan Kulapgsu adasına beyannameler atarak Amoy adasının işgal edildiğini bildirmişler ve ecnebilerden bu adayi terketmele- rini rica etmişlerdir. Beyannameler- de ayni zamanda ecnebi gemilerinin mücadele sahasından uzuklaşmaları istenilmektedir. Çinliler bir şehri geri aldılar Hankov, 10 (A.A.) — Salâhiyettar Çin mahafilinden bildirildiğine gö - re, Mançüko mıntakasında muhare- İbe devam etmektedir. Bugün öğle den sonra yapılan bir mukabil taar ruz neticesinde Çin kıtaları Lung - kençini geri almışlardır. Çin gümrükleri hakkındaki İngiliz - Japon anlaşması Hankeu, 10 (A A.) — Çin Şekini ajansı bildiriyor: Çin makamları,Çin gümrükleri tarafından garanti edil miş olan yabancı tahviller servisi hakkındaki İngiliz - Japon anlaşma- sının hâsıl ettiği sürpriz ve teessürü gizlememektedir. Enternasyonal hu- kuk bakımından, Çin bu anlaşmıya kendisini yabancı telâkki etmemek- tedir. Bu anlaşmanın hukuki hükümsüz- lüğüde Çin hükümeti tarafından kuvvetli surette ileri sürülmüştür. Gümrükler üzerindeki Çin hâkimi yetine hürmetle devam edeceği hak- kında İngilterenin idari istiklâline rağmen; bu son anlaşmanın Çin güm rüklerinin idari istiklâline ihlâl edi- ci bir mahiyette bulunduğu inkâr o- Tunamaz. dakika tevakkuf etmiş ve bu esna-| TAN kakşılamıya gelen muhtelif devlet a- damlarile ve ezcümle Says - İnkuart ile görüşmüştür. Tren, biraz sonra Münihe doğru hareket etmiştri B. Hitler Münihte.. Münih, 10 (A.A.) — Hitlerin treni, buraya gelmiş ve büyük tezahürler. le karşılanmıştır. Hitler, akşam Berlinde olacaktır. B. Hitler Berlinde Berlin, 10 (A.A) — B. Hitlerin hu susi treni, Vanzeden itibaren 17 ki. lometrelik mesafeyi iki taraflı meşâ le taşıyan Nasyonal Sosyalist kıtala rı efradının arasından geçerek saat 22,45 te Berline vâsıl olmuş ve B. Hitler, istasyonda başta Mareşal Gö İring olmak üzere bütün devlet ve İparti yüksek memurlârı tarafından karşılanmıştır. Berlin halkı, B. Hit - lere hararetli tezahürler yapmıştır. * Roma, 10 (A A.) — Mussolini, bu sabah, Floransadan Romaya dönmüş- tür. RUSYA: —zz Kore, Mançuko Hududuna Teca- vüz Haberi Yalan Moskova, 10 (A-A.) — Resmi Man- çuko ajansı, Kore ve Kuvantung Ja- pon orduları o kumandanlıklarından aldığı bir (akım haberleri neşretmek tedir. Bu haberlere göre, Kore ve Mançuko hudutlarında güya Sovyet hudut muhafızlarının sebebiyet ver- dikleri bir takım müsademeler olmuş tur. Bu bapta, Tass ajansının neşrettiği bir notaya göre, komşu devletderin hudutlarına asla tecavüz etmemek hu susunda kati emirler almış olan ve kati bir disipline tâbi bulunan Sov- yet hudut bölükleri hiçbir zaman hu dut hâdiselerine sebebiyet vermemiş lerdir. Halbuki Japon ve Mançuko kuvvetleri daima Sovyet hudutlarını ihlâl etmişler ve bunun en son teza- | hürü de geçen ayın 11 inde, 11 Japon tayyaresinin Sovyet toprakları üze- rinde uçuşlar yaptığı ve bu tayyare- lerden birinin indirilerek Sovyet ma- kamatı tarafından tevkif edildiğidir Salühiyettar Sovyet mahafili, Ja- pon kumandanlıklarının Sovyetler a- leyhindeki bu uydurma haberlerini iki şeye atfetmektedirler, Birisi, Ja- pon efkâri umumiyesini Çindeki harp cephelerinden başka taraflara çevirmek, öteki de Japon askeri ma- kamatının iki memleket arasındaki münâsebatı vahimleştirmek için ana- De halini alan usullerine devam eyle mektir, ÇEKOSLOVAKYADA : dakika bütün Avrupayı tehlikeli bir teriyor. yağ ml, İyot ğa len kli HARİCİ HABERLER Hitler Berline Döndü ii ip Stefani AjansınaDünkü Beyanatında Diyor ki: “İdeolejimiz Birdir. Dostluğumuz Suni Olarak Yaratılan Bir Dostluk Değildir!,, ALMANYA: Mareşal Göring B. Göring Diyor ki: "Berlin - Roma Mihveri Sağlamdı Berlin, 10 (A.A.) — Göring, Alman milletine hitaben beyanatta bulun- muştur, Mumaileyh, bu beyanatında ezcümle demiştir ki: “Führerin Romada ikamet etmiş olduğu son günler, milletlerin istik- balde takip edecekleri yolun temel taşları olarak kalacaktır. İki millet, bütün dünya karşısın. da değişmez olan ve ihlâs esasına da- yanan dostluklarını ilân etmişlerdir. Çelikten bir mihver, şimalden cenu- ba doğru Avrupayı Bu mihver, her türlü inhilâl kuvvet- lerine karşı sağlam bir kale ve sulh için sarsılmaz bir zımandır.,, * Berlin, 10 (A,A.) — Kontes Okta- via Vilopolska, casusluk cürmünden dolayı müebbet kürek cezasına mah- küm olmuştur. , ÇEKOSLOVAKYA: vi? Almanyanın Niyet ve Tasavvurlarından Endişe Ediyor Londra, 10 (A.A.) — İyi malümat alan mahafile nazaran Südet mesele- si hakkında İngiltere tarafından Ber lin ve Pragda yapılmış olan teşebbüs ler her iki payitohtta bir uzlaşma zihniyeti ile karşılanmış ise de henüz ameli hiçbir netice tevlit etmemiştir. Büyük Britanya, Berlinin noktat hazarı hakkında sarih izahat almak için Fon Ribbentrop'un avdetini bek- lemek mecburiyetindedir. Eroftaya gelince, mumaileyh, Çe- koslovak hükümetinin İngiliz teklifa tından kaydi malümat etmiş olduğu ve meselenin İki tarafın rızasile hal lini temin için her türlü mesaiyi sar- fetmiye âmüde bulunduğunu beyan etmiştir. Maamafih, Krofta, Hayn- layn'i kâfi derecede tatmin için çok daha ileri gidebilmekten endişe et- mekte olduğunu söylemiştir. Mumhileyh, Almanyanın niyet ve tesavvurları hakkındaki endişesini de ileri sürmüştür. Son günlerde Çekoslovakya Avrupanın göbeğinde her saniye patlaması beklenen bir barut fıçısı halini aldı, Buradaki Südet ekalliyetleri işi her hale düşürebilir vaziyettedir. Yu- karıki resim, Çekoslovakyanın merkezi Prağ şehrinden bir sokağı süs katetmektedir. | İSPANYA: Cümhuriyetçile- rin Mukavemeti Gittikçe Artıyor Saragossa, 10 (A.A) — Havas ajan | sının muhabiri bildiriyor: Castellon mıntakasında ve Teruel civarındaki muharebeler ber gün inkişaf etmektedi, Cümhuriyetçilerin mukavemeti artmakta ve yağmurlar müdafaayı kolaylaştırmaktadır. Madrit bombardımanında ölenler ve yaralananlar Madrit, 10 (A.A.) — Ecnebi gazete- cilerini kabul eden Madrit belediye relsi, birçoğu çocuk olmak üzere 800 bin nüfus olan hükümet merkezi nin iaşe vaziyeti hakkında izahat ver miştir, Bu izahata göre, şehirde henüz bir ay yetecek kadar buğday vardır. Ye-| miş ve sebzeler muntazam gelmekte-! dir. Ahaliye tevzi edilen et miktarını artırmak kabil olmamıştır. Belediye reisi 1936 senesi ilkteşri- nindenberi şehrin dörtte birinin bom | bardımanlar neticesinde harap oldu- ğunu söylemiştir. | Muhasematın o başlangıcındanberi 1119 kişi ölmüş ve 3553 kişi yaralan- mıştır. Şehrin sıhhi vaziyeti mükem- meldir. Birçok hastaneler normal şe- kilde işlemektedir. İNGİLTERE: Kömür Madeni Ocağında Müthiş Bir Kaza Oldu Londra; 10 (A.A.) — Bu sabah e- kipler “döğiştirildii “Yrida “Derbi- şayr'de Markham - Dükmanton kö- mür madeninde bir infilâk vukua gel miştir. Tahlisiye ekipleri kaza mahal line koşuşmuşlardır. İnfilâk, 650 metre derinliğinde bir galeride ve 200 maden amelesi yuka- rı çıkmıya hazırlandıkları bir sırada vukua gelmiştir. Felâketin bilânçosu, on dört ölü,| henüz enkaz altında bulunan 90 ame- le, hastaneye kaldırılmış olan 39 a- meledir. ARJANTİN: Hükümet Nazi Faaliyetine Karşi Tedbirler Alıyor Büenos Ayres, 10 (A.A) — Reisi- cümhur Eritz, bir kararname imza“ lamıştır. Bu kararname, Arjantinde bulunan ecnebi mekteplerin faaliyet ve kontrolünü bir takım nizamala rTaptetmektedir. Bu karar, razi mekleplerinin faa- liyeti hakkında verilmiş olan bir ra- por üzerine ittihaz edilmiştir. Bu mekteplerde memleketin müessesatı- na muhalif tedrisatta bulunulmakta- dır. Gazeteler, nazi teşkilâtını infisah etmiye ve her türlü siyasi faaliyeti terketmiye davet etmiştir. Alman sefiri, Arjantin Harleiye Nazırı ile görüşmüştür. YUNANİSTAN : Kralın Seyahati Devam Ediyor ! Atina, 10 (A.A) — Kralın Tesalya- daki seyahati halkın coşkun tezahü- ratı içinde devam etmektedir. Kral, dün, Trikala ve Karditsa ş6- hirlerini ziyaret etmiş ve kendisine parlak bir kabul yapılmıştır. Genç- lik, işçi ve eski muharip teşkilâtları kralın önünde bir geçit yaparak onu hararetle alkışl SE imi ELE Tiyatro ve Ses (Yazan: B. FELEK) Arkadaşlarımızdan bir zat, İstan- bul valisi Bay Muhiddin Üstündağ ile stadyom yeri, şehir tiyatrosu gi- bi bayındırlık meseleleri hakkında bir konuşma yapmış, Stadyom bahsi benim için ağzımı yakmış bir süt ol. duğundan ona ilişmeyi hatırıma bile getirmem. Tiyatro işine gelince; o da ihtisa- sımın dışındadır. O halde? O halde ben yalnız bu tiyatro bah- sinde bir ufak lâtife yazısı yazaca - ğun. Yeni tiyatromuz 1000 kişilik ola- cakmış. Bence ufak. Mülâkatı yapan arkadaş ta ufak Bulmuş. Fakat be - lediye bu adedi muvafık buluyormuş Çünkü bu işin mütchassısı olan Şe- hir tiyatrosu rejisörü bin kişiden faz la seyirciye ses işittirmek kabil de- Zildir, mütaleasında imiş. Hareket noktası bu olunca tiyatro- yu ufak yapmak doğrudur. Çünkü i- şitmedikten sonra bir tiyatroya bin- lerce kişi doldurmakta bir fayda mel huz değildir, Lâkin bu ses hangi sestir? İşte me- sele buradadır. Gerçi cami nekadar büyük olur- sa olsun imam bildiğini okur diye bir mesel vardır; amma büyük ca- milere imam seçerken serçe seslisi- İni seçmedikleri gihi sahneye adam a- lırken de her şeyden evvel sesine bak maları lâzimgelir. Bizde ise bu cihet sanat hayatımızın kısalığından ol - malı ki - heniz pek araştırılmamış- tır. Mevcut artistlerimiz içinde sesi gür olanlar vardır. Fakat başta reji sörümüz olduğu halde sesi beşinci sıra koltuklardan güçlükle işitilen - leri ekseriyeti teşkil eder. O halde asıl canlıca rolleri beşinci sıradan son ra işitmek zor olacağına göre tiyat- ronun 200 kişilik yapılması da ha- tıra gelir, Gelir amma iş öyle de - ğildir. Avrupada çok kalabalık ve mühim futbol müsabakalarını, yerinin tülüğü ve boyunun kısalığından de- layı göremeyip sadece işidenler çok; tur. Biz de İiyatromuzu 2000 kişi lik yapsak ta geri kalan 1000 kişi pi yesi işitmeyip sadece görse ne olur? Olur ki; » Allahtan ümit kesil - mez » İleride yetişen artistler, hele hinaya verilecek güzel bir akustik ile belki 2000 kişiye de sözlerini işit tirecek kadar gür sesli olurlar. Şim di dükkânı küçük yaparsak sonra na sıl büyültürüz? JFRANSA: Fransız - İtalyan Müzakereleri Yeniden Başlıyacak Paris, 10 (AA) — Salâhiyettar mahafil, İtalya - Fransa müzakera- tının yakında tekrar başlıyacağını beyan etmektedir. Ayni mahafil, son müzakereler esnasında hâkim olmuş olan müsait havanın Hitlerin Roma ziyareti yüzünden tebeddüle uğrıya- cağını ümit etmektedirler. Blondel, Kont Cianonun Tirandan avdetinden sonra ve Hitlerin İtalya- ya gelmesinden evvel Kont ile iki de- fa görüşmüştür. İtalya Hariciye Na- zırı, İtalyan - İngiliz itilâfına müma- sil bir itilâf akdi için Fransa tarafın. dan yapılan teklife karşı prensip iti- barile hiçbir itirez ileri sürmemiştir. e KISA HABERLER X Bükreşte demir mubafızların orga ni Küvantel gazetesinin müdürü B. İyo. mesku, dün tevkif edilmiştir. Bu gazetenin iki hafta evvel tatil edil miş olduğu hatırlardadır. # Misir Kralı, Başvekil AN Mahir Pa şanın istifasını kabul etmemiştir. X Lâheyde yapılan Davis kupası Fran sa İki galibiyete karsı üç galibiyetle Ho. landayı tsefiyeye uğratmıştır, #* Fransa mebusan meclisi reisi Heryonun bu akşam Kudüse gelmesi bekleninektedir. B. Heryo, birkaç gür burada kalacak ve bilâhara Suriye ve Lübnana gidecektir. 4 Berlindeni bildirildiğine göre, Al man harp filosu başkumandanı Amtesl Röeder, Macar Kral Najbi nin daveti üzerine, birkaç Üzere bugün Amiral Horti gün kalmak hareket
