11 Mayıs 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

| Vayda £: ——— 11-5- 1938 'BUĞÜN. Hitler - Mussolini Mülâkatının Neticesi Yazan: Ömer Rıza DOGRÜL lmanya devlet şefi Her Hitler ile maiyeti dün, İtalya seya- hatini tamamlıyarak memleketine töndü, fakat seyahat esnasında ya- Bilan konuşmaların mevzuları ve ne ticeleri hâlâ anlaşılamadı. Kolay ko- ay da anlaşılamıyacağı şüphe gö - fürmez. Bu yüzden siyasi mahfeller, hâlâ bir çok tahminler yürütmekte- dirler. Üzerinde en çok durulan tah Min, iki taraf arasında askeri ve si- Yasi mahiyette iş beraberliği temin tdecek ve bu iş beraberliğinin hu- dudunu katiyetle çizecek yeni bir Paktın imza edilmemiş olduğudur. Anlaşılan Sinyor Musolini geçen son baharda böyle bir paktın akdine ta- taftardı. Fakat o zaman Almanya, tekinmiş ve iki taraf arasındaki iş beraberliğinin gayri muayyen kal- Masını yani kati taahhütlere girişil- /— Mesini tercih temişti. Avusturyanın Almanya tarafından ilhakı üzerine /| Vaziyetin değiştiği ve Almanyanın ıN'iyle askeri mahiyette bir ittifaka taraftar olduğu, fakat İtalyanın bun dan çekindiği anlaşılıyor. Bu yüz - den iki tarafın askeri bir ittifak yap Mamakla beraber karada, denizde, havada daha sıkı teşriki mesai ile iktifa edecekleri tahmin olunuyor. Bu tahminin isabet d! hümüzdeki hâdiseler tayin edecek tir. Orta Ayvrupa vaziyetinin de bu Mülâkatlar sırasında önemli bir mev Zu teşkil ettiği muhakkak sayılı - Yor. Bu yolda yürütülen tahminlere Böre Almanya, İtalyanın Orta ve Şarki Avrupa ile alâkadar olmama- Sını temin için orta ve garbi Akde- hizle meşgul olmasını. İspanya, Kor | Sika, şimali Afrika hattâ Nis ve Sav- tler temin etmesi için | teşviklerde bulunuyor ve bu suretle “Avrupada tek başına hâkim olmak İçin çalışıyor. BEMİ aa Bu mevzu üzerinde etraflı bir y;- 1 yazan Mancester Gardiyan gaze- / İtesinin diplomat müharririne göreAl Manya, İtalyaya bu noktai nazarını bul ettirmek için tarihi ve ırki de- liller ileri sürmekte ve Korsikalıla- Tn İtalyan olduklarını, İtalyanın Nis Ve Savvaya ait tarihi matalibi bu - ı'lıu'luğıımı söylemekte ve bu suretle hoktainazarlarının kabulü için çalış Maktadırlar. ÂAyni muharrire göre İtalyanın ransa hesabına meşgul olduğu sı - Tada Almanya, İngiltere ile meşgul *lacak ve onun bu emelleri tatmine ılîmi olmaması için vaziyet alacak - Ö- Hayal ve mübalâganın bu çeşit fahminlere ne derece karıştığını ko- kolay ölçmiye imkân yoktur. İ—spınyı bahsine gelince İtalyan - an teşriki mesaisinin orada Fran Onun harbi kazanmasına kadar de- edeceği muhakkaktır. Yalnız bu Münasebetle Almanların zafer bah- ::h_ıie en büyük hisseyi benimsedik- Ti ve 7000 Alman Hitler Berline Döndü Stefani Ajansına Dünkü Beyanatında Diyorki: "İdeolojimiz Birdir. Dostluğumuz Suni Olarak Yaratılan Bir Dostluk Değildir! ,, Roma, 10 (Hususi)— Her Hitlerin İtalya seyahati dün son bulmuş ve Führer bu sabah maiyetile birlikte Brenner geçidinden geçerek Alman- yaya dönmüştür. Hitler, seyahatinin çok iyi ve çok güzel geçtiğini anlatmış ve huduttan İtalya kral ve kraliçesine, Sinyor Mussoliniye ve İtalya veliahdine te- şekkür telgrafları göndermiştir. Her Hitler, Floransada Stefani A- jansı muhabirine beyanatta buluna- rak demiştir ki: “Faşizm ile Nasyonal - Sosyaliz- min biribirini anladığını görerek memnun oldum. İkimiz de ayni âle- me mensbuz. İdeolojimiz birdir. Dost luğumuz suni olarak ihdas edilen dostluklardan değildir.., k Brenner'den geçerken Brenner, 10 (A.A.) — Hitlerin tre- ni, bu sabah hududu geçerken yirmi dakika tevakkuf etmiş ve bu esna- da, Hitler, İtalyan kralının mümessi- li Dük dö Pistoa ve Mussolininin mü messili; faşist partisi genel sekreteri Starace'e veda etmiş ve kendisini karşılamıya gelen muhtelif devlet a- damlarile ve ezcümle Says - İnkuart ile görüşmüştür. Tren, biraz sonra Münihe doğru hareket etmiştri. B. Hitler Münihte.. Münih, 10 (A.A.) — Hitlerin treni, buraya gelmiş ve büyük tezahürler- le karşılanmıştır. Hitler, akşam Berlinde olacaktır. B. Hitler Berlinde Berlin, 10 (A.A.) — B. Hitlerin hu susi treni, Vanzeden itibaren 17 ki- lometrelik mesafeyi iki taraflı meşa le taşıyan Nasyonal Sosyalist kıtala rı efradının arasından geçerek saat 22,45 te Berline vâsıl olmuş ve B. Hitler, istasyonda başta Mareşal Gö ring olmak üzere bütün devlet ve parti yüksek memurları tarafindan karşilanmıştır. Berlin halkı, B. Hit - lere hararetli tezahürler yapmıştır. * Roma, 10 (A.A.) — Mussolini, bu sabah, Floransadan Romaya dönmüş- tür. UZAK ŞARK: Japonlar Amoy Adasını Bombaladılar! Nevyork, 10.,, (Hususi) — ; United |. Pres'in Uzak Şark muhabiri bildiri- 'Or: h Amoy'un bombardımanı — bütün gün devam etti. Amerika, Amerika tebaasını, İngiltere, İngiliz tebaasını, kurtarmak için harp gemileri gön- derdiler. Şimdiye kadar yabancılar- dan zayiat yoktur. Anlaşılan Japonların hedefi, Çin- lilerin orta Çinden askerlerini çekme lerini temin etmektir. Amoy, 10 (A.A.) — Amoy limanı bu sabah Japon harp gemileri tara- fından bombardıman edilmiştir. Bom bardımandan sonra Japon kuvvetle- ri Amoy adasına taarruz etmişlerdir. Japon tayyareleri civarda ecnebi- ler tarafından meskün olan Kulangsu adasına beyannameler atarak Amoy adasının işgal edildiğini bildirmişler ve ecnebilerden bu adayı terketmele- rini rica etmişlerdir. Beyannameler- de ayni zamanda ecnebi gemilerinin ücadel h d uzaklaşmaları * Veudiyeti ve faaliyeti sayesinde Tankonun kazandığını iddia ettikle- * hattâ bu mütehassıslar çekildiği _İirda işin değişeceğini söyledik - Ti anlatılıyor. Bundan başka Al « :'lhr, İspanyadaki tayyarelerinin K ti bir rol oynadığına kanidir - Her Hitlerin İtılyıyı ziyareti do- Yısile Tiroldaki Almanlar mesele- & h_de konuşulacağı şayi olmuş ise ölm öyle .Iıir bahsin ortaya atılmış m.h“l_na imkân verilemez. Siyasi afil, meselenin açık olmakla be- 'edi:ıeî:-fîkbale ait olduğu kınhfıtin. Almanya ile İtalya anlaşmasının ;defi,,i anlatan bir İngiliz muharri Şu izeri nokta üzerinde duruyor: “mAln'ınnyı Orta Avrupada hâkim l.nllknbiliııde İtalyanın Orta hiuî"ı'" Akdenizde tavizat arması le aç edir. İtalyanın, yeniden silâhla hi Ve genişliyen Almanya ile ye- €n silâhlanan İngiltere ve Fran- a ;îısuıdıki vaziyeti güçleşmekte hün, Dlnı_nnsi bakımından büyük bir *Te ihtiyaç göstermektedir. İtal ı!lıön bugünkü vaziyeti büyük harp z kin;eki vaziyetine benzer. Şu fark ; uğu' talya bugün daha kuvvetli o! l için müvazeneyi kendi ihtiyaç- . Pa göre tutmaktadır.., istenilmektedir. Çinliler bir şehri geri aldılar Hankov, 10 (A.A.) — Salâhiyettar Çin mahafilinden bildirildiğine gö - re, Mançuko mıntakasında muhare- be devam etmektedir. Bugün öğle den sonra yapılan bir mukabil taar ruz neticesinde Çin kıtaları Lung - kençini geri almışlardır. Çin gümrükleri hakkındaki İngiliz - Japon anlaşması Hankeu, 10 (A.A.) — Çin Şekiai ajansı bildiriyor: Çin makamları,Çin gümrükleri tarafından garanti edil- miş olan yabancı tahviller servisi hakkındaki İngiliz - Japon anlaşma- sının hâsıl ettiği sürpriz ve teessürü gizlememektedir. Enternasyonal hu- kuk bakımından, Çin bu anlaşmıya kendisini yab telâkki eti k- tedir. Bu anlaşmanın hukuki hükümsüz- lüğü de Çin hükümeti tarafından kuvvetli surette ileri sürülmüştür. Gümrükler üzerindeki Çin hâkimi yetine hürmette devam edeceği hak- kında İngilterenin idari istiklâline rağ bu son anlaş Çin güm rüklerinin idari istiklâline ihlâl edi- ci bir mahiyette bulunduğu inkâr o- lunamaz. RUSYA: Kore, Mançuko Hududuna Teca- vüz Haberi Yalan Moskova, 10 (A.A.) — Resmi Man- çuko ajansı, Kore ve Kuvantung Ja- pon orduları «kumandanlıklarından aldığı bir takım haberleri neşretmek tedir. Bu haberlere göre, Kore ve Mançuko hudutlarında güya Sovyet hudut muhafızlarının sebebiyet ver- dikleri bir takım müsademeler olmuş tur. Bu bapta, Tass ajansının neşrettiği bir notaya göre, komşu devletderin hudutlar!na asla tecavüz etmemek hu susunda kati emirler almış olan ve kati bir disipline tâbi bulunan Sov- yet hudut bölükleri hiçbir zaman hu dut hâdiselerine sebebiyet vermemiş lerdir. Halbuki Japon ve Mançuko kuvvetleri daima Sovyet hudutlarını ihlâl etmişler ve bunun en son teza- hürü de geçen ayın 11 inde, 11 Japon tayyaresinin Sovyet toprakları üze- rinde uçuşlar yaptığı ve bu tayyare- lerden birinin indirilerek Sovyet ma- kamatı tarafından tevkif edildiğidir. Salâhiyettar Sovyet mahafili, Ja- pon kumandanlıklarının Sovyetler a- leyhindeki bu uydurma haberlerini iki şeye atfetmektedirler. Birisi, Ja- pon efkârı umumiyesini Çindeki harp cephelerinden başka taraflara çevirmek, öteki de Japon askeri ma- kamatının iki memleket arasındaki münasebatı vahimleştirmek için ana- ne halini alan usüllerine devam eyle mektir. TAN | HARİCİ HABERLER | ALMANYA : Mareşal Göring B. Göring Diyor ki: " Berlin - Roma Mihveri Sağlamdır! ,, Berlin, 10 (A.A.) — Göring, Alman Milletine hitaben beyanatta bulun- muştur. Mumaileyh, bu beyanatında ezcümle demiştir ki: “Führerin Romada ikamet etmiş olduğu son günler, milletlerin istik- balde takip edecekleri yolun temel taşları olarak kalacaktır. İki millet, bütün dünya karşısın- da değişmez olan ve ihlâs esasına da- yanan dostluklarını ilân etmişlerdir. Çelikten bir mihver, şimalden cenu- ba doğru Avrupayı katetmektedir. Bu mihver, her türlü inhilâl kuvvet- lerine karşı sağlam bir kale ve sulh için sarsılmaz bir zımandır.,, * Berlin, 10 (A,A.) — Kontes Okta- via Vilopolska, casusluk cürmünden dolayı müebbet kürek mah- küm olmuştur. V kyde, 7 ÇEKOSLOVAKYA: Almanyanın Niyet ve Tasavvurlarından Endişe Ediyor Londra, 10 (A.A.) — İyi malümat alan mahafile nazaran Südet mesele- si hakkında İngiltere tarafından Ber lin ve Pragda yapılmış olan teşebbüs ler her iki payitahtta bir uzlaşma zihniyeti ile karşılanmış ise de henüz ameli hiçbir netice tevlit etmemiştir. Büyük Britanya, Berlinin noktai nazarı hakkında sarih izahat almak için Fon Ribbentrop'un avdetini bek- lemek mecburiyetindedir. Kroftaya gelince, mumaileyh, Çe- koslovak hükümetinin İngiliz teklifa tından kaydi malümat etmiş olduğu ve meselenin iki tarafın rızasile hal- lini temin için her türlü mesaiyi sar- fetmiye âmâde bulunduğunu beyan etmiştir. Maamafih, Krofta, Hayn- layn'i kâfi derecede tatmin için çok daha ileri gidebilmekten endişe et- mekte olduğunu söylemiştir. Mumâileyh, Almanyanın niyet ve tasavvurları hakkındaki endişesini de ileri sürmüştür. ÇEKOSLOVAKYADA : Son günlerde Çekoslovakya Avrupanin göbeğinde her saniye P_li_llmlâl beklenen bir barut fıçısı halini aldı, Buradaki Südet ekalliyetleri işi her dakika bütün Avrupayı tehlikeli bir hale düşürebilir vaziyettedir. Yu- karıki resim, Çekoslovakyanın merkezi Prağ gehrindeıı.b_ir Whğ' gös. teriyor. İSPANYA : Cümhuriyetçile- rin Mukavemeti Gittikçe Artıyor Saragossa, 10 (A.A.) — Havas ajan sının muhabiri bildiriyor: Castellon mıntakasında ve Teruel civarındaki muharebeler her - gün inkişaf etmektedir. Cümhuriyetçilerin mukavemeti artmakta ve yağmurlar müdafaayı kolaylaştırmaktadır. Madrit bombardımanında ölenler ve yaralananlar Madrit, 10 (A.A.) — Ecnebi gazete- cilerini kabul eden Madrit belediye reisi, birçoğu çocuk olmak üzere 800 bin nüfus olan hükümet merkezi nin iaşe vaziyeti hakkında izahat ver miştir. Bu izahata göre, şehirde henüz bir ay yetecek kadar buğday vardır. Ye- miş ve sebzeler muntazam gelmekte- dir. Ahaliye tevzi edilen et miktarını artırmak kabil olmamıştır. Belediye reisi 1936 senesi ilkteşri- nindenberi şehrin dörtte birinin bom bardımanlar neticesinde harap oldu- ğunu söylemiştir. Muhasematın başlangıcındanberi 1119 kişi ölmüş ve 3553 kişi yaralan- mıştır. Şehrin sıkhi vaziyeti mükem- meldir. Birçok hastaneler normal şe- kilde işlemektedir. İNGİLTERE: Kömür Madeni Ocağında Müthiş Bir Kaza Oldu Londra, 10 (A.A.) — Bü sabah e- kipler değişti. Dsrada Derbi- şayr'de Markham - Dükmanton kö- mür madeninde bir infilâk vukua gel miştir. Tahlisiye ekipleri kaza mahal line koşuşmuşlardır. İnfilâk, 650 metre derinliğinde bir galeride ve 200 maden amelesi yuka- rı çıkmıya hazırlandıkları bir sırada vukua gelmiştir. Felâketin bilânçosu, on dört ölü, henüz enkaz altında bulunan 90 ame- le, hastaneye kaldırılmış olan 39 a- meledir. ARJANTİN: Hükümet Nazi Faaliyetine Karşı Tedbirler Alıyor Büenos Ayres, 10 (A.A.) — Reisi- cümhur Eritz, bir kararname imza- lamıştır. Bu kararname, Arjantinde bulunan ecnebi mekteplerin faaliyet ve kontrolünü bir takım nizamata raptetmektedir. Bu karar, nazi mekteplerinin faa- liyeti hakkında verilmiş olan bir ra- por üzerine ittihaz edilmiştir. Bu mekteplerde memleketin müessesatı- na muhalif tedrisatta bulunulmakta- dır. Gazeteler, nazi teşkilâtını infisah etmiye ve her türlü siyasi faaliyeti terketmiye davet etmiştir. j Alman sefiri, Arjantin Hariciye Nazırı ile görüşmüştür. YUNANİSTAN; — Kralın Seyahati Devam Ediyor! Atina, 10 (A.A.) — Kralın Tesalya- daki seyahati halkın coşkun tezahü- ratı içinde devam etmektedir. Kral, dün, Trikala ve Karditsa şe- hirlerini ziyaret etmiş ve kendisine parlak bir kabul yapılmıştır. Genç- lik, işçi ve eski muharip teşkilâtları kralın önünde bir geçit yaparak onu Tiyatro ve Ses (Yazan:- B. FELEK) Arkadaşlarımızdan bir zat, İstan- bul valisi Bay Muhiddin Üstündağ ile stadyom yeri, şehir tiyatrosu gi- bi bayındırlık meseleleri hakkında bir konuşma yapmış. Stadyom bahsi benim için ağzımı yakmış bir süt ol- duğundan ona ilişmeyi hatırıma bile getirmem. Tiyatro işine gelince; o da ihtisa- sımın dışındadır. O halde? O halde ben yalnız bu tiyatro bah- sinde bir ufak lâtife yazısı yazaca - ğım. Yeni tiyatromuz 1000 kişilik ola- cakmış. Bence ufak. Mülâkatı yapan kadaş ta ufak bulmuş. Fakat be - lediye bu adedi muvafık buluyormuş Çünkü bu işin mütehassısı olan Şe- hir tiyatrosu rejisörü bin kişiden faz la seyirciye ses işittirmek kabil de- ğildir, mütaleasında imiş. Hareket noktası bu olunca tiyatro- yu ufak yapmak doğrudur. Çünkü i- şitmedikten sonra bir tiyatroya bin- lerce kişi doldurmakta bir fayda mel huz değildir. Lâkin bu ses hangi sestir? İşte me- sele buradadır. Gerçi cami nekadar büyük olur- sa olsun imam bildiğini okur diye bir mesel vardır; amma büyük ca- milere imam seçerken serçe seslisi- ni seçmedikleri gibi sahneye adam a- lırken de her şeyden evvel sesine bak maları lâzımgelir, Bizde ise bu cihet sanat hayatımızın kısalığından ol - malı ki - henüz pek araştırılmamış- tır. Mevcut artistlerimiz içinde sesi gür olanlar vardır. Fakat başta reji sörümüz olduğu halde sesi beşinci sıra koltuklardan güçlükle işitilen - leri ekseriyeti teşkil eder. O halde asıl rolleri beşinci dan son ra işitmek zor olacağına göre tiyat- ronun 200 kişilik yapılması da ha- tıra gelir. Gelir amma iş öyle de - ğildir. Avrupada çok kalabalık ve mlhğın futbol müsabakalarını, yerinin kö - tülüğü ve boyunun kısalığından do- Jayı göremeyip sadece işidenler çok- tur. Biz de üjummufzooo kş;*-"q lik yapsak ta geri kalan 1000 kişi pi yesi işitmeyip sadece görse ne olur? Olur ki; - Allahtan ümit kesil - mez - ileride yetişen artistler, hele binaya verilecek güzel bir akustik ile belki 2000 kişiye de sözlerini işit tirecek kadar gür sesli olurlar. Şim di dükkânı küçük yaparsak sonra na sıl büyültürüz? '|FRANSA : ça Fransız - İtalyan Müzakereleri — Yeniden Başlıyacak Paris, 10 (A.A.) Salâhiyettar mahafil, İtalya - Fransa müzakera- tının yakında tekrar başlıyacağını beyan etmektedir. Ayni mahafil, son müzakereler esnasında hâkim olmuş olan müsait havanın Hitlerin Roma ziyareti yüzünden tebeddüle uğrıya- cağını ümit etmektedirler, Blondel, Kont Cianonun Tirandan avdetinden sonra ve Hitlerin İtalya- ya gelmesinden evvel Kont ile iki de- fa görüşmüştür. İtalya Hariciye Na- zırı, İtalyan - İngiliz itilâfına müma- sil bir itilâf akdi için Fransa tarafın- dan yapılan teklife karşı prensip iti- barile hiçbir itiraz ileri sürmemiştir. KISA HABERLER. * Bükreşte demir muhafızların orğn nı Küvantel gazetesinin müdürü B, İyo- İnesku, dün tevkif edilmiştir. Bu gazetenin iki hafta evvel tatil edil miş olduğu hatırlardadır. * Misir Kralı, Başvekil Ali Mahir Pa şanın istifasını kabul etmemiştir. * Lâheyde yapılan Davis kupası Fran sa iki galibiyete karşı üç galibiyetle Ho- landayı tasfiyeye uğratmıştır, * Fransa mebusan meclisi reisi B. Heryonun bu akşam Kudüse gelmesi beklenmektedir. B. Heryo, birkaç gün burada kalacak ve bilâhara Suriye ve Lübnana gidecektir. * Berlinden bildirildiğine Röre, Al- man harp filosu başkumandanı Amiral Raeder, Macar Kral Naibi Amiral Horti nin daveti üzerine, birkaç gün kalmak fzere bugün Budapesteye hareket et