10 Mayıs 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 9

Şamil; halkı zehirliyen ve basit ların kalplerine dehşet veren propagandalara mukabele edi- — Tanrının, yalnız çokluğa yar- edeceğini zannetmeyiniz... Ha Yır!... Allah, dalma müminlerin hâ Misi ve yardımcısıdır. Onun için (kâfir) lerin çokluğu, hiç bir za- Man ehemmiyeti haiz değildir. Et- Tafiniza bakiniz. Herşey bu hakika Ni ifade ediyor. Meselâ.. (gül, âdi "ilardan daha az değil midir? Ça- taşları, inciden daha çoktur. kat dünyanın bütün çakıl taşla Min, bir tek İnci kadar kıymeti Yoktur, Koca bir demir parçasile, Ürpak büyüklüğünde olan bir al- müsavi olabilir mi?. İşte biz- “e, kâfirlere nisbetle az olmakla beraber, onlardan pek çok kıy- Petliyiz... Nitekim Cenabı hak bile kıymetimizi onlardan üstün uş, Onlara, dünyanın fani sa Adctlerini vermesine mukabil, bi- ? de ahretin ebedi nimet ve ha- Yatını vadetmiştir. Diyordu. Halkın (din mantığı) ile ölçülerek “ylenen bu sözler, ezeli imanla- Pir henüz tamamile kaybetmemiş Olan saf insanlar üzerinde kuvvet- li tesirler husule getiriyor; Şami- nüfuz ve hâkimiyeti, gün geç tikce daha fazla kuvvetleniyordu. Yeni kartal yuvası, yavaş yavaş âsker karargâhına benziyordu. Bu hücra köşede, Şamil daha ser- çalışıyor; istikbaldeki hürri- Yet ve istiklâl ordusunun, temeli- Ni koruyordu. Şamil ordusunun teşkili'için"üç | #enelik bir program kabul etmişti. müddet zarfında, küçük ordu- Minu, şöylece tanzim edecekti: 1 — 20 (Hums, yâni tabur) (1) Piyade... Beher tabur 100 er kişi- İk 5 (miyat, yani bölük) ten mü- Tekkep, 2—5 (ulur, yani liva) süvari, Beher liva, beş tabur (yani 2,500 kılıç) tan mürekkep. z 3 — Beşi süvari, beşi de piyade Olmak üzere 10 bölük (murtazek). yayaalarda ve avullarda (polis ve gibi) inzibat vazifesi gör Mek üzere Topçu, henüz yoktu. Fakat Şa- pil buna da bir kolay buldu. senesinin ikinci yarımında, kayi ve iş anlar müritlerinden dip . m. > w zatı seçti. Burları, Hicaza gi- b bae etmek bahanesile İstan- e gönderdi. Bunların ikisi İs- bulda kalacak, üçü de Mısıra i. Ve hepsi de kısa bir za- eda, top dökmesini öğrenecek- # ondan sonra da, haçtan dönü- rmış gibi, avdet edeceklerdi. 1, 1 mühim mesele; barut ve gül- hai idi, Şamil, bu meseleyi de * Ririşmişti. Fakat; bütün bu işleri yürüle- kek için para lâzimdı, Halbu- 1, ütemadi (gaza) lar. bu gaza- Bilen e olanların ailelerine ve *),, Mâzmsinat ve aylıklar dolayı par, “tik imamlığın hazinesinde ma, 'ümina hemen hiç birşey kal Şarilin ku: ü kurmaya başladığı bu RENE Güldere; beüe varidatı, ma Til Ande, Andalil, Ka- dayı “ysubol (naip) leri tarafın- o ie ediliyordu. Bu da, pek Sindir Yekün tutuyordu. Onun İ- — 3 Şamil, programını pek du, İT Sürette tatbik edebiliyor : e senesi başlarına kadar tak İlk inizam askeri) nden - an- be da tabur (yani 1000 kişilik eni 'vwet) teşkil edilebilmişti... halk; Punlardan bir taburu, (A- ) da alakoymuştu. Diğer ta- o da, tar, Ymakamlarından ik tag e çi srsova) da ikamet eden, erkâni- (Bay Yare) ta. gönderilen kıy ta kaya me) tabir Çakay) ol — No:-55 - Lg lerindi Nur Mohammed Şamilin nai; burcu da (100 er kişilik) bölükler 2 yırarak, - yukarıda isimlerini say- dığımız - beş naibin maiyetine göndermişti. Kısa bir zaman sonra, biri sü- vari, diğeri piyade olmak üzere, 2 bölük Murtazek teşkiline de muvaffak olmuştu. Bunlardan da elli süvariyi yanıma almıştı. Di- ğerlerini de, mütesaviyen taksim ederek, zabıta vazifesini ifa et- mek üzere, naiplerin maliyetine yollamıştı. Çok basit gibi görünen bu teş- kilâtı meydana getirmek, pek ko- lay olmamıştı. Bu işi başarmak için gerek Şamil, ve gerek yar- dımcıları, bir hayli uğraşmışlardı. Asırlardanberi yalçın kayalarda, kuytu ormanlarda hiç bir inzibat kaydına girmeden hür ve serazat yaşamış olan bir halk kitlesi; ilk defa olarak (nizam ve intizam) karşısında boyun eğiyor; ilk defa olarak (emir ve kumanda) ya ita- at ediyordu. Dahili ve harici düşmanların ze hirli propagandaları, altında böy- le güç bir işi başarabilmek her yi gitin harcı değildi. İşte Şamil, ken dinden evvel gelen (imam) lara nazaran bu noktada büyük bir mümtaziyet göstermiş... Çelik bir azim ve sebat ile çalışarak, Türk milletinin ruhunda mevcut olan (yaratıcı) lık kabiliyetini isbat et- mişti. Bu müddet zarfında, Şamilin muvaffakıyeti, yalnız bü askeri teşkilâta münhasır kalmamıştı. İyi bir mühendis olan naip (cohlu Ze- keriyya) nın yardımı ile hem (A- holkol nun müdafaa mevkilerine, hem de Çar ordularının muhte- mel taarruzları karşısında, dayanı lacak geçit yerlerine istihkâmlar ve şarampoller yapılmıştı. Şamil, ayni zamanda (dari teş kilât) işlerile de uğraşmıştı. Ve yakın istikbalde artık büyük bir şekil alacak olan hükümetinin, ilk idare temellerini de atmıştı. Şimdilik, doğrudan doğruya ken- disine merbut olan beş mıntaka- yı İyani; Andalal, Ande, Tilistel, Karah, Köysubol o mıntakalarmı) beş daireye ayırmış. beş nalbini bu dairelere (müdür) yapmıştı. (Naip) ler, doğrudan doğruya kendi vekili idi. Kendisi, memle- keti idare hususunda ne gibi hak ve salâhiyete malik ise, naipler de ayni kudret ve nüfuza malikti. Elde, henüz idari ve hukuki ni- zam ve kanunlar mevcut değildi. Onun için naipler, hudutsuz bir salâhiyeti haizdi. Hattâ icap etti- ği takdirde, memleket ve millete muzır olanları (İmam) dan sorma ya lüzum bile görmeden derhal (idam) edebileceklerdi. Fakat nâlplerden biç biri, bu geniş salâhiyeti suiistimal edecek şahsiyetler değildi. Şamilin yirmi beş sene devam eden hükümet ha yatında, - ender görülen bir iki va ka müstesna olmak üzere « naip- Ver daima kılı kirk vararak halka rogram EİN Ordunun Teşkili Için Üç Senelik P Yapıldı karşı büyük bir bitaraflık, hakka- niyet göstermişler. - o tarihte, bütün İslâm âlemince meri o - lan - (şeriat) in hudutlarile; urf, âdet, ve an'aneyi zerre kadar le- cavüz etmemişlerdir. (Halka karşı, adalet. ve müşti- kane bir şiddeti prensibini en kati şi ar ittihaz eden Şamil, halk ile da imi temasa gelecek unsurların en başında bulunan naipleri, en emin olduğu müritler arasından seçer- di. Naipler, Şamilin bütün umde ve mefkürelerini en iyi anlâmiş, ve hazmetmiş şahsiytlerdi. Hatt bunlara, Şamilin gölgeleri deni- lebilirdi... Naiplerin idare başına geçmesi, evvelâ halka biraz hay- ret vermiş; ve garip gelmişti Fakat aradan kısa bir zaman geçip te, naiplerin herkesi meim- nun edecek şekilde icraatı görül meye başlar başlamaz, halk der- hal bu idareye ısınıvermişti. Köy lülerin hissiyatını ve hattâ haya- tını ellerinde oyuncak eden, şeri- ati daima şerre âlet ederek geçi- nen mürtekip kadılar; kendi nü- fuz ve tesirlerini baltalayan na- iplere karşı biraz direnmek İste mişlerse de, başlarına inen bir iki darbeden sonra, bunlar da ar- tık bu vaziyeti olduğu gibi kabul etmek mecburiyetini hissetmişler di, Şamilin hâkimiyeti altına giren yerlerdeki avullar, yeni idare tar- zından son dereçede memnun gö- rünüyorlardı. Nizam askerleri ile, piyade ve süvari zabıta memurla rile memlekette ciddi bir surette emniyet. ve temin eden Şamile, kudretli bir hükümdar pa yesi veriyorlar: o (Devami var) TERLEMİYEN Bayanlar arasında çok terlemek ten koltuk altlarında elbiselerini, avuç içinde eldivenlerini, ayakla - rının altında çoraplarını bozan faz la terden şikâyet edenler çok bu- Tunursa da, terlememekten şikâ- yet eden pek az bulunur... Ja beraber okuyucularımdan sayın bir bayan, herkes çok terlemek. ten şikâyet ederken, kendisinin terliyemediğini bildiriyor. Bu sayın okuyucuma ötekiler - den ziyade hak veririm. Çok terle- mek insanın giydiği şeyleri bozdu undan dolayı can sıksa bile, terle mek lüzumlu bir şeydir. İnsana fe rahlık verir. Kanı temizler, böb- reklerin işine yardım eder. Hiç terlemiyen kimse yoktur sa nırım. Fakat terin pek azaldığı o- lur. Bu da çok defa, ekzema gibi, bir cilt hastalığının, yahut, şeker hastalığı gibi, umumi bir hastalı- ğın tesirile görülür veya sinir bo- zukluğundan ileri gelir. Ancak ter lememekten şikâyet eden sayın o- kuyucumda bunların hicbiri bu - lunmasa gerektir. Çünkü o rahat - sızlıklardan herhangisi bulunsay - dı, şimdiye kadar, terliyememek- ten başka alâmetlerile kendini gös terir ve terliyememek onların ya nında şikâyet etmiye değmiyecek kücük bir şey kalırdı. Bazılarında da terliyememek da hili guddelerden birinin yahut bir “ kaçının işini iyi görmemesinden İ- Teri gelir, bu türlüsünü ayırdetmek mutlaka dır. Terliyememek hangi sebepten i- hekim muayenesine bağ- leri gelirse gelsin, ter getirmek için bircok ilâçlar vardır, Hattâ en sık kullanılan ilâclar en ziyade ter ilâçlarıdır, denilebilir. Bunların bazısı, ayni zamanda birer de 7e- hir olduklarından onları ancak he kimler reçetelerile verebilirler. Bu nunla beraber bayanların bas ağ- Fısına simdi Ee İHRACAT: Yeni Bir Ihraç Maddesi Bulundu Muğla, Köyceğiz mıntakasındaki Sıgala ormanlarından istihsal olunan sıgala yağı ile günlük ve buhur yap- raklarının ihracatı yavaş yavaş inki- şafa başlamiştır. Senelerdenberi bu iş Rodosta yerleşmiş iki Musevi tüc- carın elinde kalmıştı. İhraç olunan İbu kiymetli maddelerin nereye gön- derildiği ve kimlere satıldığı meç- hul idi. Köyceğizli bir tüccarımız bu işin esasını takip ederek bu madde- lerin Marsilyaya gönderildiğini öğ- renmiş ve doğrudan doğruya ihracat yapmak için teşebbüsuta girişmiştir. Her sene yurdumuza birkaç yüz bin lira getirebilecek olan bu maddelerin ıtriyatçılık ve tababette kullanıldığı- na göre Fransanın daimi müşteri ola- cağı anlaşılmıştır. Deri Satışı İyi Gidiyor Av derileri satışları devam etmek- tedir. Amerika için yine bir miktar satılmıştır. Mevcut stokumuz 70 bin kadar tilki, 300 bin tavşan, 9 bin san sar ile 12 bin çakal derisinden iba- İrettir. Bu sefer bu malların elden çi- karılacağı ümit edilmektedir. TİCARET ODASINDA : Bugün Bir Toplantı Yapılacak İktısat Vekâleti o başmütehassısı Fonder Porten, dün beraberinde İk- sat Vekâleti müfettişlerinden Fu- at, Müeyyet, Osman olduğu halde Ti- caret odasına gelerek umumi kâtip Cevat Düzenli ve sanayi birliği umu mi kâtibi H. Güleryüzle görüşmüştür. Görüşmelerde yüniplik buhranile kü- çülen sanayiin muamele vergileri et- rafında müzakere yapılmıştır. Bu- gün tekrar bir toplantı yapılacaktır. Haber aldığımıza göre, Maliye Ve- 'kâleti küçük sanayi için muamele vergisi alınmasını muvafık bulmuş- tur. BİR BAYAN Fakat, doğrusunu İsterseniz, xa rarsız sanılan bu ilâçları, hekim reçetası olmadan, kendi kendine kullanmak iyi bir şey değildir. Baş ka bir zararları olmasa bile, va » kitsiz alındıkları halde, hiç ol - mazsa mideyi bozarlar, Terlemek için en iyi, en zarar - sız ilâç sıcaktır, sıcağın en tatlıst, terlemek için en müsait olanı da bizim alaturka hamamlarda bulu- nur. Eskiden alaturka hamamlara rağbet etmiyen frenkler bile şimdi, en zyiade rahat terliyebilmek için memleketlerinde alaturka hamam lar yaptırmaktadırlar. Onlarda a « laturka hamam modası çıktığın - danberi bizde çarşı o hamamlarına rağbet azaldığından, oraya gitmek istemiyenler için evde sıcak suyla banyo yapmak ta terlemek için bir vasıta olabilir. Daha az külfetlisi gece yatılacağı zaman bacaklara sıcak suya batırılmış bezler sar - maktır, onlar da İnsanı az çok ter- letir... Su içinde kaynatılarak içilince insanı terleten türlü türlü nebat - lar olduğunu da bilirsiniz. ihlamur suyu, pek eski zamanlardanberi, hem göğsü yumuşatacak, hem de ter verecek zararsız bir ilâç olmak la meşhurdur. Bu mevsimin güzel kır çiçekle- rinden olan hercai menekşenin yap rağı ağıza alınıp çiğnenince salici- lat dö metil kokusu çıkarır. Bu da bir ter ilâcıdır. Onun için hercai mel yapraklarından, taze olsun, kuru olsun, altmış gramı “ bir litre su içinde kaynatılarak içi lirse İnsanı terletir. Hodan otunun köklerini bu mev simde bazıları yemek için severler. Çiceklerile yapraklarında nitrat bulunduğu için zehirli sayılırsa da bunlardan beş nihayet on gram bir Mitre su içinde kaynatılarak içilir. se o da insana ter getirir... Bu yarı siri sıkarak ter verdise, bu da bir ter ilâcı olarak size hiz- iğ GÜNLÜK PIYASA Ziraat Bankamnın yumuşak buğ - daylarından 175 bin kile 528 ku - ruşlan ve 190 bin kilo 5,20 kuruştan. satılmıştır. Tüccar nâmına gelen 180 j bin kilo yumuşak buğdaylarda kilo- su 5,325 - 6 kuruş arasında Polatlı nın 1-2 çevdarlıları du 622 kuruştan satılmıştır. Banka sert buğdaylardan 60 bin kilo kadar tüccarları sat - mış ve kilosunu 5,30.3,35 kuruştan vermiştir. * Gölesiye arpa alıcıları kilosuna 4,25 kuruş teklif etmektedirler. Sa- tırı yoktur. Dün 15 bin kile dökme 4,20 kuruştan ve 15 bin kilo çuvalı arpa 8 kuruştan verilmiştir. İç fin- dık kırk kuruştan satılmıştır. * Bandırmanın sarı musırlarından 18 bin kilo çuvallı 5,20, Trakya kuş- yemlerinden 22 bin kilo çuvalı 7-711 kuruşlar, tiftik mal 109-1125 ku - 3 ruştan, porsuk derisi çilli 330 kuruş tanı verilmiştir. Piyasaya çıkarılan beyaz peynir- lerden bir miktar 31,37-3406 kuruş srasında, yemeklik zeytinyağlar 41 43, keten yağlar 81-58, pamukyağ - lar 34-35 kuruş arasında salılmıştır. TÜTÜNCÜLÜK : Türk Tütünleri Polonyada Beğenildi Polonya rejisi, Polonya tütün har- manlarına Türk tütünlerinin karıştı- rılmasını kabul etmiştir. Yapılacak harmanların tanzimi için üç ay müd- detle Polonyaya davet edilmiş olan harman mütehassısı Cemal Çağlar, on beş ay kadar Plonyada kalarak Po lonyanın istediği şekilde harmanlar: hazırlamıştır. Bir Türk mütehassısı- nın takdirle karşılanan hizmeti sona ermiştir. Yurda avdet için Varşova- dan hareket eden Cemal, Almanya ve Avusturyadaki tütün fabrikala - rında tetkikat yaptıktan sonra şehri- mize gelecektir. Polonya rejisinin her sene almakta olduğu bir milyon kilo Türk tütünü yeni harmanları # dare etmek için bir iki misline çıkarıl mış olacaktır. Çekoslovakya Tütün Alacak Çekoslovakya (o memleketimizden mühim bir parti tütün satın alacağı için tütün firmalarımızdan beş mües sese açılan münakasaya İştirak et- mişlerdir. (BORSA) 9-5 - 1905 ÇEKLER İ Acik © Kapanı Paris 20,229 2233 New-Yorr 0,19 0,9 Mülâno 150817 150817 İ Brüksel 4.7020 47020 | Atina 86,7400 80.7480 Cenevre 34530 34590 Sofya 634020 634920 İ Amsterdam 14232 142 Prag 221380 227880 Madrid 124904 126084 Berlin 1,0670 1.0870 Varşova 4,1990 4.1950 Budapeşte 3,1880 394p Bükreş 105,19 10619 Belgrad 345238 24.5238 Yokohama 21250 27290 Stokholm 30700 30790 Londra 680,— 630— Moskova 238373 238375 İ PARALAR l Aş Sata | Prank Dolar l Üret © | Belcika Pr, Drahm! sviere Pr. E Lev ; e £ Kron Çek z Mark e Zov $ Pengo ve ? Dinar Kron SANAYI; Suni Ipek Istihlâki Çök Artıyor Dünya ipek fiyatları da düşmiye başlamıştır. Bunun sebebi suni ipe- ğin artmış olmasıdır. İpek ihracatı- mız azalmıştir. Almanyadan alnan suni ipeklerin fiyatlarına yüzde on İkadar zam yapılmış olduğundan tüc- carlarımız İsviçreden suni ipek getirt miye teşebbüs etmişlerdir. İpekli ku- maş fabrikatörleri bu sene için fazla miktarda emprime kumaşlar yap- maktadırlar. Pamukipliği Noksan Pamuklu işliyen müesseselerde pa muk ipliği noksanı işleri aksatmak- ta devam ediyor, Takas suretile geti- rilecek ipliklerin takas fiyatlarının yükselmesinden dolayı pahalıya mal olacağı anlaşılmaktadır. İktisat Ve- kâletince bu mesele tetkik edilmiye başlanmıştır. POLONYADA : Polonyada Fabrika Kuran Bir Türk Varşavada yirmi senedenberi fabri kacılıkla meşgul Abdullah Emir Ço - banoğlu adında bir Türk işletmekte bulunduğu büyük ekmek fabrikasını Tütkiyeye nakliçin hükümetimize mürücast etmiştir. Alâkadar makam larca yapılan tetkikat neticesinde Ço banoğlunun Türkiyeye nakletmesine muvafakat edilmiştir. Çobanoğluna yüz bin liralık malzeme ithal edebil- mesi için Maliye Vekâleti müsaade etmiştir. Müteşebbis bir Türk olan Çobanoğlu İstanbul, Ankara veya İz- mirde günde yüz bin kilo ekmek ya- pabilecek bir fabrika kuracaktır. Bu iş için kendisine müsait arazi göste- rilmesi ve belediye nizamlarına > gun olarak son sistemi bir po kurabilmesi için kolaylık gösterilme- si itenmektedir. Ekmek fabrikasında 250 işçi çalıştıracağını ve 20 ustaba- şı kullanacağını bildiren Çobanoğlu- nun bu müracaati de ehemmiyetle tetkik edilmektedir. Italyanın Macaristanla yaptığı bir anlaşmada 1938—39 yılı içinde Ma- caristandan mühim miktarda hubu- bat ve bilhassa buğday satın alına - caktır, Buğday kontenjanlarının bir kısmı için serbest dövizle tediyat yapılacaktır. Italyada kuraklık yü - zünden ekinler, sebzeler zarar gör- müştür. Son kırağılardan da zeytin ve narenciye açağları müteessir ol - muşlardır. HAYVANCILIK : Suriyeye Hayvan Gönderebileceğiz Bir müddettenberi Türkiyeden Su riyeye sığır ithali yasak edilmişti. Suriye Fransız âli komiserliğinin ka rarnamesile Türkiyeden Suriyeye transit veya ithal suretile sığır hay- vanlarının getirilip veya geçirilme - sine dair olan yasak kaldırılmıştır. ZIRAAT: Bu Sene Patatesler İyi Yetişti Bu sene İnebolu ve Orduda yetiş- tirilmiş patatesler o piyasamızda iyi bir mevki tutmuştur. Natürel bir hal de vapurda 7-8 yüz çuvallık partiler halinde gönderilen patatesler 5.10 - 530 kuruş arasında satılmaktadır. Adapazar patatesleri bu mevsimde piyasadan yavaş yavaş çekilmiştir. İri Fasulye Azaldı Mevsim itibarile piyazlk büyük battal Selânik ve horoz fasul yeleri piyasada isteklidir. Küçük fa- sulye stoku karşısında iri fasulye miktarı azdır. İki ay evveline kadar İl 11-12 kuruş olan büyük fan > yeler 15 -