10 Mayıs 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
1 \ FOTO MAGAZİN Tamnmış imzaların yazıları, yüzden fazla tablo ve resim ve ayrıca moda ilâvesi \ r Doktor Hasan Kadri Dirim Hastalıkları, tedavisi ikbal Kitabevi Kimyager izzet Kemal Erksal Foto Magazin, salonun süsüdür. Onu mutlaka okuyunuz. umhuri 4 Hava ve Kimya harbi Korunması ]fll ı t r«n. tSTANBUL C A G A L O G L U S3yi r 0uZ4 Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: Istanbul, No. 246 Telefon: Başmuharrir ve evl: 22366, Tahrtr heyeti: 24298, İdare ve matbaa kısmı 24299 24290 Salı 10 Mayıs 1938 Kitabım her vetandaşın okuması, bilmesi ve öğrenraesi lâzımdır. 427 sahife ve 89 resimlidir. 150 fcuruş. Dün Nazırlar arasında Başvekilimiz dün akşam mühim görüşmeler yapıldı büyük merasimle karşılandı Mjlletlcr Cemiyeti Cemiyete iştirak eden her millet kendi kuvveti miktarile onu teyide mecbur olduğunu bilmeli ve icabında bunu böyle de yapabilmelidir. /"•• Milletler Cemiyeti Konseyi toplandı Celâl Bayar Belgradda Habeş murahhaslarınm sadece Negüsü Ankarada çok feci temsil etmelerine müsaade ediliyor bir kaza oldu Bir genc kız, attan düşerek öldü Ankara 9 (Telefonla) Şehrimizde çok feci bir kaza olmuş, Gazi Terbiye Enstitüsü pedagoji şubesi son sınıf talebesinden Necmiye bir kazaya kurban giderek acıklı şekilde ölmüştür. Dün, iki üç arkadaşıle birlikte Söğüdözüne atla gezmeğe giden Necmiye, bir aralık atın ürkmesi üzerine müvazenesini kaybetmiş ve dörtnala gitmekte olan hayvandan düşerek başı parçalanmış, ölmüştür. Genc muallim namzedinin cenazesi bugün kaldı rıîmıştır. Celâl Bayar Sofyadan geçerken istasyonda M. Köse Ivanof la görüştü illetler Cemiyeti konseyi dündenberi toplanmış bulunuyor ve konseyın bu içtımaında Habeş meselesi hakkmdaki karar ve hareketlerinde aza milletlerin serbest bırakılmaları için Fransa tarafından teyid olunacak bir İngiliz tekhfinin en ehemmiyetli mevkii işgal edeceği bıhniyor. Cemiyet azası veya değıl, fakat bılhassa Cemiyet azası diğer bir takım devletler tarafından Habesistanın İtalyaya ilhakı kabul edilmiş olduktan sonra İngiltere ile Fransa da ayni fıkri kabule karar verdiler, ve bu kararın tatbikatına gene Cemiyetten geçirCenevredeki Milletler Cemiyeti binası. Yukanki madalyonlarda: Lord mek suretıle başlamağı muvafık buldular. Halifaks ve M. Bone, aşağıdakilerde M. Avenol ve M. Korfuıen Habeşistan seferinden dolayı İtalya aleyhine zecrî tedbirler almış olan Milletler Cenevre 9 (Hususî) Milletler Ce ye Nazın Lord Halifaks' ile görüşmüş Cemiyeti şimdıki karar ve hareketlerile miyeti konseyinin 101 inci devrei içtima tür. Bilâhare Lord Halifaks, Sovyet zâhirde kendi kendini tekzib edecek gibi iyesine iştirak edecek murahhaslar bugün Hariciye Komiseri M. Litvinof'la bir görünürse de hakıkatte bu tezadlı vaziye buraya gelmişlerdir. Fransız Hariciye mülâkatta bulunmuştur. Bunsan sonra, tin başka sebeblerden doğmakta olduğu Nazırı M. Bone, öğleyin İngiliz Harici[Arkası Sa. 7 sütun 1 de] nu görmek güç değildir. Bu işte dogruyu bulmak için Milletler Cemiyetinin dünyada mevcud devletlerden başka birşey olmadığmı daima gözönünde bulundurmak lâzımdır. ^ j***» y Yugoslav Harbiye ve Bahriye Nazırı Orgeneral Mariç, bir heyetle memleketimize geliyor Yugoslavya Harbiye~" ve Bahriye Nazırı Orgeneral Mariç, bu aym on yedisinde memle ketimizi ziyaret edecektir. Misafir general, istasyonda Vali, İstanbul Ku mandanı ve istanbul Merkez Ku mandanile Deniz Yutjoslav Harbiye ve Kumandanı tara Bahriye Nazın General Mariç fından karsılana caktır. Bando ile bir ihtiram kıt'ası resmi selâmı ifa edecektir. Türk ve Yugoslav Başvekilleri Ankarada bir görüşmeleri esnasmda Sureti mahsusada giden arkadaşımız telefonla bildiriyori Belgrad 9 Başvekil Celâl Bayar rova umumî valisi M. Lukoviç'le Hari « ve Tevfık Rüştü Arasla refakatlerindeki ciye Nezareti umumî daire müdürü M . zevatı götüren semplon ekspresi saat Yakovliyeviç ve Başvekâlet hususî kalem 16,33 te Yugoslavyanın hudud istasyo memurlarından Fuad Azabagic'i takdim nu olan Çarbrod'da durdu. İstasyon rıh etti. tırrunda büyük bir kalabalık, pek çok za Umumî vali, fransızca söylediği bir bitle, mektebliler ihtiram vaziyetinde çev nutuktâ ezcümle dedi ki: relenmişti. « Yugoslavya Krallık hükumeti reiBaşvekil ve Hariciye Vekili trenden si ekselâns Milân Stoyadinoviç namına indiler. Belgrad elçimiz Haydar Aktay NADtR NAD1 kendılerini istikbal için gelmiş olan Mo [Arkası Sa. 1 sütun 4 te] Hitler italyadan ayrıldı Milletler Cemiyeti bahsînde îıerkesi çok kere hataya düşürebilen bir nokta vardır. Milletler Cemiyeti denilince bir kısım efkârı umumiye milletlerarası müs'takil bir mahkeme düşünmeğe meyyaldir, ve Milletler Cemiyeti bazı meselelerde zayrflık gösterince mahkemenin bitaraf ve müstakil hareket edemediğini farzetmekten müteessirdir. Halbuki Milletler Cemiyetinin bir adalet mahkemesine benzer hiçbir tarafı yoktur. Milletler Cemiyeti, adı üstünde ona iştirak eden dünya milletlerinin bir toplantısıdır. Daha ziyade kooperatiT sirketi gibi birşey. Hem de çok fena teşekküllü bir kooperatif sirketi. Misafiri mihmandarlar hududdan karHerhangi bir kooperatif şirketinde onu şılıyacaklardır. Gündüz şehri gezecek teşkil eden üyeler (azalar) nizamname olan Nazır, akşam da hususî vapurla hükümlerine uymakta yekdiğerlerile adeHaydarpaşaya geçecek, oradan Anka ta müsabaka etmek mecburiyetindedirler. raya gidecektir. Avdetinde bazı sahil viEğer kooperatifin üyeleri, kooperatif nilâyetlerimizi ziyaret edecek olan muhtezamına aykırı hareket etmek için biribirrem misafirimiz, İstanbula bir torpito ile Ierine aleyhtarhk ederlerse o kooperatifdönecek ve Denizyolları rıhtımmda Vaten hayır çıkmaz, hatta onun devam etli ile Donanma Kumandanı, İstanbul mesi kolay olmaz. İşleri maddî olan büKumandanı ve diğer bazı zevat tarafıntün kooperatiflerin kuvveti azalarmm dan karşılanacaktır. moralındedir. Kooperatif esasen bir nevi [Arkası Sa. 4 sütun 3 tei itiyad ve ahlâk telâkkisidir. Efradınm şuurlan ve karakterleri kuvvetli olan kooperatifler yürüyebilirler. Şirket veya cemiyet esasen bir fikirden ibaret olduğu için onların işlerindeki bozukluktan dolayı bu mücerred fikre herhangi bir mes'uAlman ve İtalyan Başvekilleri Komada son yapılan büyük restni geçidde liyet yükletmenin manası yoktur. Varsa .mes'uliyet ortaklara aiddir. Nitekim MilRoma 9 Büyük bir halk kütlesinin resmini ifa ediyordu. Termini îstasyonunletler Cemiyetinde de vaziyet bundan coşkun tezahürat ve alkışları arasında M. da M. Hitler'le Kral, Duçe, İtalyan nabaşka değildir. Hitler, Kral ile birlıkte bu sabah Kirinal zırları ve bir çok zevat tarafından karşı meydanından Termıni ıstasyonuna git lanmışlardır. Führer, Kral İmparator ve Cemiyetin teşkili maksadı dünya sulAnkara 9 (Telefonla) İspanyadaki [Arkası Sa. 7 sütun 1 de] hunun elbirliğıle tutulması ve yürütülme miştir. Alaym geçtiği yolda asker selâm alacaklarımızın tasfıyesi şekli hakkın llllllllllllllllllllll lllllllllllltillllllllllllllllllllllllll lllllllllll I IIIIIIIIHIIIIIItlllllMIIIMimillllllllllllMIIII lllllllllllllllllllllllllll ,£İydi, ve bu maksadla ona elli sekiz tane da hazırlanan karar mer'ıvete gırdi. devlet iştirak etmişti. Acı tatlı bir takım harble. Fakat asıl maksadı sulh olan CeBundan dolayı Milletler Cemiyetin Bu karara göre. 30 eylul 1937 tarihinde hâdiseleri görüp geçirdikten sonra şimdi miyetin harb açması doğru olur mu? den vaz geçmeli mi? İngiliz Başvekili feshi ihbar edilerek 31 birincikânun dünya sulhunun ne demek olduğunu tetBu son sual bıraz mugalâtalıdır. Mü Mister Çemberlayn hayır, diyor, Cemi 1937 de mer'iyetten kalkan Türkiye kik etmek lüzum ve ihtiyacile karşı karşı eyyid kuvveti olmıyan hiçbir fıkir arızasız yetin şimdi yürümemesi sonra da yürümi İspanya ticaret ve klering anlaşmasının ya bulunuyoruz. Dünya sulhu ile dünya yürüyemez. Cemiyetin bir maksadı varsa yecek olması demek değildir. Fikri mu tasfiyesine aid yedınci maddesi hükümnın mevcud nizammı mı kasdediyoruz ve onu yürütecek bir de kuvveti olmak lâ hafaza edip yürüyeceği günleri beklemek lerinin İspanya hâdiseleri dolayısile tatbikma imkân olmadığından İspan bunun hiç bozulmamasını mı istiyoruz? zımdır. Sözün doğrusu budur ki Cemiyet ve belki hazırlamak lâzımdır. Meselenin böyle konulması herkesi tat bu kuvvetten mahrumdur, ve bu yokluk Biz de ayni fikirdeyiz, fakat şu farkla: yada: min etmiyor. Dünya nimetlerinin milletler iyiden iyiye belirmiştir. Binaenaleyh Ce Biz Cemiyetin en büyük noksanını, ona 1 Bedelleri İspanya haricî bankasma yatırılıp tedıye emirleri gönderilarasında fena bölüşülmüş olduğundan şi miyet istese de icabında kendi başına iştirak eden milletlerin noksan anlayışlaIcâyetler yükseldi, ve bu şikâyetler filiyat harb yapacak bir heyet değildir. rında buluyoruz. Bilhassa orta ve küçük memiş olan, 2 Bedelleri İspanyada hususî banşekillerine götürüldü. Ezcümle Japonya Cemiyet hükümlerinin yürütülmesini milletler her kerameti büyük devletlerden kalara yatırılmış olup İspanya hüku Mançukuo'yu Çinden ayıran hareketlerile icabında kuvvetle temin edecek olanlar bekliyorlar. Bizce böyle Cemiyet • olaCemiyet nizamına aykırı giderek başı sı Cemiyete dahıl diğer aza milletlerdir, ve maz. Cemiyete işbrak eden her millet metince alınmış olan tedbirlerle İspankılınca Cemiyeti bıraktı gitti. İtalya Ha hepsi birden müttehid yürümek şartile. kendi kuvveti miktarile onu teyide mec ya haricî bankası nezdindeki hesaba yatırılmamış bulunan, beşistan seferinden dolayı nihayet öyle İşte böyle bir makinenin kolaylıkla yürü bur olduğunu bilmeli ve icabında bunu 3 Bedelleri malların hükumet veya yaptı. Almanya Cemiyeti daha evvel ter yemediği de görülmüş ve binaenaleyh böyle de yapabilmelidir. İşte anlayışları mahallî makamlar tarafından istimval kedip gitmişti. Şimalî Amerika Birleşik Milletler Cemiyeti bazı acı tecrübelerden ve iradeleri böyle milletlerden müteşekk edilmiş bulunması dolavısile ödenme Hükumetleri İttihadının Cemiyete zaten sonra şimdıki halde idealden ibaret bir bir Cemiyet kök salıp payidar olabilir, ve miş olan ihracattan mütevellid alacakdahil olmadığı da unutulmamalıdır. Ce hayal olup kalmıştır. Fikir çok güzeldir ötedenberi tekrar ettiğimiz bir fikir üze lar İktısad ve Maliye Vekâletlerile miyet haricindeki bu büyük devletlerin ve insanlığın haysiyet ve menfaatine aza rinde ısrar ederek deriz ki Cemiyet öm Cumhuriyet Merkez Bankasınca tesbit Cemivet nizamına muhahf hareketlerini mî uygundur. Fakat onu eski şeklile tat ründe bir kerecik mutantan surette m edilecek esaslar dahılinde Cumhuriyet kim doğrultacak, ve nasıl doğrultacak? bikata geçirmenin kolay olmadığı anlaşıl zaffer bir harb kaydetmeden Cemiyet o Merkez Bankasmdaki Türkiye İspanHatıra gelir ki icabında kuvvetle, yani mıştır. lamaz. YUNUS NAD1 ya klering mevcudünden tediye edilir. Dun akşam r loransa da son merasim yapıldı Röyter ajansının bir haberine göre İtalya, Çek meselesinde, harbe kadar gitmeden Almanyaya siyasî yardım vadinde bulunmuş Pazarlığı kaldıran lâyiha Meclise verildi Her malın üzerinde fiat etiketi bulunacak, fazla veya eksik para alanlar şiddetle cezalandırılacak Ankara 9 (Telefonla) Perakende alısverışte pazarlık usulüne nihayet verecek olan kanun lâyıhası bugün Meclise verıldı. Hükümlerını aynen bıldıriyorum: 1 Perakende ticarette her nevi eşya ve gıda maddelerinin maktu fiat üzerine satışı beşinci madde hükmü daire sinde mecburidir. 2 Perakende surette satış yapılan bilumum dükkânlarda, mağazalarda, ve sair satış yerlerinde satışa arzedilmek üzere bulundurulan her nevi eşya ve gıda" maddeleri, veya bunları muhtevi kaplar üzerine satış fiatı ve beşinci madde mu * cibince İcra Vekilleri Heyeti tarafından tayin edıîecek bazı maddeler için malın hakikî evsafını gösteren bir etiket veya maksada uygun sair bir işaret konacaktırMalın mahiyeti etiket konmağa müsaid lArkast Sa. 7 sütun 6 da] Ispanyada bulunan Şekle aid mühim karar mer'iyete girdi IIUniMtlUIIIIIIIIIMIMIIIIIIIIIIIMIIIIIIItllllllllllllllllinMllilllllllllfMniniMlllllllllllllllinilltllMMMIIIIlllllllMIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIItllllltllllllllllllll alacaklarm tasf iyesi istanbulun imarı meselesi Plânın tatbikı için altı milyon lira harcanacak Başvekilimizin evvelki günkü tetkikatını anlatan Vali, imar tahsîsatının yükseltileceğini bildiriyor Belgrada giden Başvekilimiz Celâl Bayarın pazar günü Vali ile birlikte şehirde bir cevelân yaparak mütehassıs M. Prost'un imar plânı etrafmda tetkiklerde bulunduğunu yazmıştık. İstanbulun seyyah celbi noktasından süratle imarını derpiş eden Başvekilimiz, şehrin imarı işine derhal başlanılması için emir vermiş ve bu imar işinin kuvveden fiile çıkarılması maksadile de millî bankalardan, belediyeye 6 milyon liralık bir istikraz verilmesini emretmiştir. Bu paranın bir buçuk milyon lirası Belediyeler Bankasından alınacaktır. Celâl Bayar, gezintisi esnasında lima nm Yenıkapıda yapılmasını, büyük stadyomun da Yenibahçede inşası hakkındaki şehircilık mütehassısmın noktai naza Vali ve Belediye Reisi Muhiddin rını muvafık görmüştür. Üstündağ Vali ve Belediye Reisi Muhiddin Üstündağ, Başvekilin bu tetkikatı hakkmda şu izahatı vermiştir: dün kendisile görüşen bir muharririmize, {Arkası Sa, 3 sütun 6 da]
