1 Kasım 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 9

| | Cemiyet Acı Bir Imtihan Geçirdi EE aşkışla vakasına, cemiyo - tin pek fahiş ve pek lüzum- 8uz gururu, sebebiyet vermişti. (31 hart) faciası ise, cemiyetin bu fahiş ve lüzumsuz gururunun pek atı br Burette cezasmı çekmesi idi. Cemiyet, kendi hatası eseri ola- rak türettiği muhalefet unsurları- ni tehdit etmek için, en güvendi ği (Avcı taburları) ni İstanbula irmişti. Halbuki ihitras ve men S0 duygularile her şeyi gözlerine alanlar, her türlü hile ve desiseye müracaat ederek, cemiyetin bu kor künç silâh: da ele geçirmişler. Ve cemiyeti, kendi silâhile öldür - Ş Nasıl doğdu ? - Nasıl yaşadı? - Nasıl battı? mek istemişlerdi. (31-Mart) gününden (11 »isan) gününe kadar İstanbulun saf se - masını velvelelere boğan #ilâhlar, İstanbul sokaklarma dökülen ma - sum kanlar; (muhalefet) in en af- folunmaz bir cinayeti idi. Fakat bu büyük ve haielvi cinayetin ya - nmda; cemiyetin müfrit fedaileri- nin lüzumundan çok fazla ataklık larile, - eski devirden yeni devre henliz ihtida etmiş - ve cemiyeti sahte bir taassupla benimsemiş 0- lan birtakım iğrenç dalkavuklarm ister bilerek, ister bilmiyerek ol- Bun- sebep oldukları seyyiat, cemi. « Yetin omuzlarma de mühimce bir Kabahat yükletmişti. (31 Mart gününden (11 nisan) Gününe kadar geçen o tarihi imti- han günlerinde; cemiyet, memleke- tin ve milletin hakiki dostlarını, meddah ve dalkayuklarını.. kıpkızıl düşmanlarını çok, iyi seçebilirdi. , 8 mühim imtihan, şunu göstermişti ki; cisn (hareket ordusu), memlek, ti ve milleti büyük ve kanlı bir mü, cadeleden kurtardığı gibi; (31 — Mart) günü, Ayasofya meydanın- da ilk silâh patladığı dakikadan iti- baren ölüm haline gelen (Cemiyetye de hayatını iade etmişti, Cemiyet; bu acı imtihandan, #yi bir intibah dersi alabilirdi. e ve cemiyetin bazı mağrur erkân! yanaşmak bi m ortaya çıkanlar ise, (halâskâr) ig- rma teşekklir etmek şu tarafa dur- sun; (halâskir ordu) nun (1 ni. m en kazandığı zaferin şere- a endilerine hasretmişler- Daha (Ayastafanos) (1) strtların da benimsemiye başladıkları bu za fer Gttihatçılar) a yeni bir gurur vermişti... Abdülhamidi Saltanat mevkiinden iskat etmekle. İstan- bulda ve vilâyetlerde birkaç düzü. ne adamı İpe çekmekle, artık inki- Jâbı kökleştirdiklerini, (irtica) ve muhalefet) i de derin bir mezara defnettiklerini zanneylemişlerdi. Fakat aradan kısa bir zaman ge. çer geçmez; hâdiset, onların bu zan Yarını tekzip etmiş. (Muhalefet), ilk iptida ve İrtica! şeklinden çıka- rak, kütleler ve (fşrkalar) halinde başgöstermişti. # ttihat ve Terakki Cemiyeti; | memleketi (tek fırka) ilei- Asre etmek esasmı takip'ediyör; di ğer siyasi fırkaların teşekkülüne taraftar görünmüyordu. Çünkü: 1 — Halkın büyük bir ekseriyeti enhildi. (Meşrutiyet), mtinevver ta bakalar arasmda bile henliz lâyikıy Je hazmedilmemişti. 2 — Devletin; harici ve dshili si- henüz tebelliir etmemişti. Bu meseleler etrafında yapılacak çar- pışmalar, menfi neticeler verebilir- di. 3 — Türklerden başka unsurlar, kendi (cemaat teşkilâtları) dolayısi. Prens Sabahattin le tntihap) mne olduğunu azçok biliyorlardı. Fakat Türkler, (inti- hap) kelimesini iIk defa işitiyorlar. Bu mesele etrafında dönecek entri- kaları henüz bilmiyorlardı. Fırkser uk başladığı takdirde, muhtelif mas keler altında hareket edenler, bu in tihap entrikclarından çok kolaylık- la istifade edebilirlerdi, 4 — Türkten gayri unsurlar; ay rı ayrı maksatlar besliyorlardı Her unsur, kendi (milli menfaat) inidü şünlyordu... Firkacılık hayatmda henüz pek cahil ve acemi olan Türk ler ise, siyasi cephede bunlarla çar pışacak derecede ilmi ve fikri kud- ret gösteremiyordu. Işte; bu esasları ve daha bazt Miülihazatarı nazarı” dikkate âlâ cemiyet; memlekette sükün ve se- lâneti temin etmek için, fırkacılığı yalnız (lttihat - Terakki Cemiyeti) nin çerçevesinin içinde bırakmak istiyor... ve (ecmiyet) i, (fırka) ha ine kalbederek, bir müddet memle- ketin mukadderatma müstakillen hâkim olmayı düşünüyordu. Ittihatçilar bu düşüncelerinde büsbütün hak değillerdi. Çünkü; yukarıda dört madde ile hülâsa et. mek istediğimiz mühim sebeplere isini ge ilâve etmek Tâzamdır bi im ğe Gebe e ii N çehre: ğ geçeli tan evvel, mühalefe- tin eşkli basitti. Sadece Şahıslara hi dan, şahsi işleri tenkitten i- baretti, Muhalefet, henüz bir şuur ve program çerçevesine girmemişti. Muhalefet ele başıları, fırka teşki- Tinden ziyade, halkı heyecana geti- Terek cemiyet aleyhine Maartak Ja iktifa etmişlerdi. Vakıa o devzin gazeteleri gibi, adetleri yüzü geçen birtakım cemiyetler ve Klüpler te- esslis etmiş ise de; bunlar, Siyasi cepheye girmemiğlerdi- Hati, bön larm içinde, somya yn ; ken İN takım maskeler altında giz!emlöler” di. enliz rank ve gekti belli oi- muyan muhalefet, vE nin içinde, bellibaşile programla ha- reket eden, yalnız (Prens Sabakat- tin Bey) di, Bu zat, diğer muhalif” ler gibi, şahsiyata kapılmıyarıK maksadını ilmi bir şekilde müdafss etmekte idi, z Prens Sabahattin Bey, sekiz 8€ medenberi Avrupada takip ettiği si Yasi programı, Istanbula geldikten Sonra, ayni şekilde ifa etmiş. (Te şebbüsü şahsi - Meşrutiyet - mi Merkeziyet Cemiyeti) ni stan- bulda ilân ederek bunun başına geçmişti, Prens Sabahattin Beyin bü prog” Tamı; bazılarma ve bilhassa Türk- lerden b: ;ka unsurlara pek cazip gelmişti. Onun için, Prens Saba- hattin Beyin açtığı bayrak altına; kısa bir zamanda mühim bir kütle Fakat... toplanıvermişti. Bunlar, (cemiyet) ten memnun olmıyanlarla, Türkten başka birkaç unsurdan mürekkep. ti, Ittihatçlar; bu vaziyetin, yakın bir istikbalde doğuracağı tehlikeyi hissetmişler... Prens Sabahattin Be yin kendi hesabına fırkacılık yap- masınm önüne geçmek için: (İtti- hat ve Terakki Cemiyeti) ile (Te- şebbüsü şahsi - Meşrutiyet - Ade- mi merkeziyet) cemiyetinin prog- ramlarını birleştirmeyi düslinmüş- ler; bunu Prens Sabahattin Beye teklif eylemişlerdi. Prens, bunu kabul etmişti. Iki ce miyet, birleşmişti. Ve, gazetelere ilân edilmişti. Fakat bu iştirak, u- zun sürmemişti. Tttihatçılara ve on ların programma bir türlü ısmamı yan Subahattin Bey ile; bu zatın si yazetini bir türlü hazmedemiyen ft tihatçılar arasında yine ayrılık baş göstermişti, Prens Sabahattin Bey, teşkil et. #ği cemiyete siyasi hir şekli ver. memişti. Ve bu teşekkülün siyasi bir fırka haline girmesinden de İç- tinap etmişti. Zaten bunlara teşeb- büs etmek te faydalı bir netice ver miyecekti Çünkü İttihatçılar, Saba hattin Beyin programını didik didik etmişler,, Bu program altında do- ğacak siyasi bir teşekkülün, Türk varlığını mahvedeceğini gazeteleri- le ilân eylemişlerdi. O zaman Prens Sabahattin, biraz geri çekilmişti. Kendi taraftarları- na ilham vererek; ilk siyasi fırka- yı teşkil ettirmişti. Ve bütün hürri yetperverleri bu fırkanm bayrağı #sltma kolayca topliyabilmek için bu fırkaya (Ahrar fırkası) ismi ve (Arkası var) HAŞHAŞ TOHUMU Bu Maddenin Ekimine Ehemmiyet Veriliyor Bu hafta serbest piyasada büyü- 12 morfinli kaba alyon satılmıştır. Bu malların kilosu 280 — 290 kuruş arasmda bir fiyata mukabil müba- dele suretile verilmiş ve para yerine manifatura eşyası alınmıştır. Yabancı memleket piyasalarında Türk haşhaş tohumlarının çok aran- dığını, fakat, istihsalâtımızn azlığı yüzünden isteklere cevap verileme. diğini yazarak yurdumuzda tohüm- takip eden bazı mmta- ve Tm ve çiftçileri, bu mad- denin kıymetli bir ihraç malı olâca- ğını anlıyarak tohumluk haşhaş ye- tiştirmek için fazla miktarda haşhaş ekmişlerdir. Yalnız Konyanm İgm cek bir parti Drogist denilen yüzde || luk haşhaşaş yetiştirilmesinin ehem || miyetini kaydetmiştik. Yazılarımızı kazasında &ltmış köyün bu sene ge- çen senekinden bir misli fazla haş- haş ektikleri haber verilmektedir, Karamanda Ekmek Pahalı ve Az Karaman, (TAN) — Eçemiz bir zi raat memleketi olduğu için ekmeğin birinci nevi 11, ikinci nevi de 9 kuruş tan satılmaktadır, 44 bin nüfusu ol- masına rağmen Karamanda ancak üç fırın vardır. Bu fırınlar ihtiyacı karşılayamadığından hariçten gelen- ler çok defa ekmek bulamamakta ve evlere müracasta meobur kalmakta- dırlar. sanal lan Şeker Fabrikalarında Biriken İspirtolar Şeker fabrikalarında toplanmakta olan ispirtolar için bir sarf yeri a- ranmaktadır. Bu ispirtoların benzine karıştırılması için yeniden görüşme- ler yapıldığı haber alınmıştır. Dereceleri Dünyada herşey gibi, karaciğer kifayetsizliğinin de dereceleri var- dır. Bereket versin ki, en çok görü- len en hafif derecesidir. Bu derecesi, hiç te, bir sayılamaz. Zaten insan ona tutul duğu vakit hatırma bir hastalık ge tirip hekime gitmeyi bile düşün Yahut bir delikanlı derslerini iyi anladığı halde, anlayışı birdenbire azalır, Kendini çabuk yorgun his- Seder. Yahut yaşımı almış, kırkma £İrmiş bir zat yediklerini güç haz- metmiye başlar, yemetken sonra uyku bastırır, Bu zat kadın ise ö- tesinde berisizde hafif şişler oldu- Runa da dikkat eder, bunların çir- kinlik vermesinden üzülür. Böylelerinin gözkapaklarını asa- ğıya doğru çekerek gözün alana nın kanadığma da dikkat eder. Ba- yan olursa, muayyen giinlerde faz laca kan kaybettiğini de hatırlatır. Bu derecesinde, insan başka her hangi bir rahatsızlıktan dolayı, ya- hut karselğer bozukluğunu hatı rma getirir de hekimine giderse 0, kifayetsizliğinin daha başka alâ- metlerini de arar, meydana çıka rr. O vakit kifayetsizlik daha har dif derecesinde, içim kı- sa bir müddet istirahat, kısa bir İhraç Malları | Dış Ticaretmz İçin Yeni Tedbir Alınacak | Aramızda kliring anlaşması bulunmıyan ve serbest dövizle iş yaptığımız memleketlerden başta Amerika olduğu halde Suriye, Mısır, Malta gibi memleketlere ihraç edilecek bazı Türk malları için hükümetimizce yeni bir sistem dairesinde kolaylık gösterileceği piyasada söylenmektedir. Yapılacak kolaylık her ne şekilde olursa olsun, ihracatımızın inkişafı için | hükümetçe yeni tedbirler alınacağı muhakkaktır. Amerikaya tiftik ihracatını kolaylaştırmak için Amerikada tiftiğin kilosundan alınan 70 kuruş gümrük resminin indiril. | mesi veya İngilterede olduğu gibi gümrüksüz ithalinin temini | lâzımdır. Amerika pazarlarında Türk tiftiklerinin yer tatma- sına çare, halı imali için gümrüksüz olarak aldıkları Anadolu yapağıları gibi tiftiklerimiz için de kolaylık gösterilmesinden ibarettir. Amerikalıların, bizden çok mal almak istedikleri, fakat gümrük resimlerinden dolayı buna imkân bulamadıkları perhiz ve karaciğerin işini kolaylaş- rahatsızlığın önünü Fakat kifayetsizlik başında an- © zayıflığa, yorgun Mağa, ve işlere ve çabuk kanama- lara et verilmeyince kara- ciğer yorulmasında yavaş yavaş devam eder, karaciğeri zehirliyen sebepler onun hücrelerini de bozar. lar ve karaciğer iltilabı —fakat o- Dun da hafif derecesi — başlar, Ba karaciğer iltihabı, sadece kifayet- sizlikten daha ziyade can sıkacak enli beraber yine telâş vermemel| ) devi edilir, çünkü o da kolay te- Ancak ihmal devam ederse kara- ciğerin işi gittikçe daha ziyade bo- yulur. Yahız gözlerin akmda gör- düğünüz sardık cildin her tarafıma sirayet eder, insan kara sarı bir renk alır, Zayıflık ilerler, yorgun- uk artar, insan pek çabuk üşür, burun kanamaları çoğalır. Bu de - recesinde de iş işten geçmis denile- mez. Fakat önceki rahatsızlık, ciğ- di ve devamlı tedaviye lüzum gös- terecek bir hastalık haline gelmiş demektir, Karaciğer bozukluğunun bir de büyük kifayetsizlik denilen derece- si vardır ki bunu silmek yalnız he- kimlere mahsustur. Sizin bilmeniz Tâzrm olan Şey, bundan önceki yazılarımda saydı. ğım alâmetlerden yalnız birini bile farkettiğiniz zaman hekiminize mi- r sat etmektir, Çünkü karaciğer kifayetsizliği uzun zaman bir tek alâmetle devam eder, anlaşılıyor. Kemalpaşanın Elektriği de Yapılıyor M. Kemalpaşa (TAN) — Bir hafta geceli gündüzlü yağan bol yağmurlar dan sonra çiftçiler, iyice tavlanan tarlalarmı sürüp tohumlarını ekmi- ye başlamışlardır. Havaların şimdi- den ekime elverişli gitmesi çiftçileri sevindirmiş ve bu sene fazla mikdar- da kış ekimi yapılmasına imkân ver. miştir. Gölpazarında Mahru- kat Sıkıntısı Var Gölpazarı, (TAN) — Havalar s0- Zuduğu için mahrukat'buhranı şid- detini hissettirmiye başlamıştır. Halk yakacak sıkıntısı çekiyor. Bir kısmı kaymakama müracaatla buişinne Bekilde halledileceğini sormuşlardır. Bunlara hentiz kati bir cevap verilme miştir, —— on Hayvan Borsasında Satışlar ” Hayvan borsasnda 3288 kara- man koyunu orta fiyatla kilosu 19,20 kuruştan, 24 dağlıç 18,76 kuruştan, 76 kıvırcik 18,77 kuruştan, 1110 ku- zu 2117 kuruştan, 134 kara keçi 12/13 ten, 27 oğlak on kuruştan satıl- mıştır. Büyük baş hayvanlardan ki- losu 12,61 kuruştan altmış sekiz ö küz, 11,29 dan dört inek, 12,98 ku- ruştan yirmi beş dana, dokuz kuruş- tan altı manda, 11,01 kuruştan yir- mi malak satılarak mezbahaya ve- rilmiştir. — e — —— — TO Askerlik işleri Askerliğe Davet Usküdar Askerlik Şubesinden: 316-329 doğumlu gayrimüslimler. deh henüz askerliğini yapmamış olan larm Nüfus eüizdanlarile birlikte ikin citeşrinin ikinci gününe kadar gubeye gelmeleri bu suretle galmiyetlerin hakların kanuni takibst yapılacağı. aaa > YENİ NEŞRİYAT Medeni Hukuk — Universite Me- deni Hukuk Ordinaryüs Profesörü A. Samim tarafmdan bu nam altımda yüzden eserin ikinci cildini teşini e- den aile hukuku ve karı - kora kısnu büyük bir kitap halinde çıkmıştır. o ÇOCUK DUYGUSU — Cumhuri- yet Bayramı minesebetile içi dışı dört renkli olarak nefis bir şekilde intişar etmiştir. ALTAN — Elâziz Halkevi tara- fından çtkarılan bu aylık mecmu. anın 30 uncu sayısı gelmiştir, . KOCATEPE — Afyon Karahisar da bu isim altında on beş günlük bir sanat, fikir ve ülkü gazetesi çıkarılmıya başlanılmıştır. Kredi İle Yapılan Mübayaatın Taahhüt Yekünu Iktısat Vekâletinden verilen malü-" mata göre, muhtelif memleketlerden kredili olarak yapılmış bulunan mü- bayaata ait taahhüt yekünlarınm 23, 10, 987 tarihindeki vaziyeti şudur: Resmi (o Hususi Daireler şahıslar Memleket TL, TL. Almanya 21,213,849 12.450.844 Avusturya 57984 382573 Belçika — 31,412 Çekoslovakya o 627855 o 573822 Estonya — 21211 Finlandiya 181 33330 Fransa 1919 230239 Holandıt 89882 o 69,133 Ingiltere 194647 343936 Ispanya 20,102 — 41011 Isveç 1603167 257714 Isvicre 58,058 285985 Talya 37521 338587 Macaristan 788378 192014 Norveg 56,209 65,836 Lehistan , İT O 21822 Yugoslavya 198,604 © 40045 Yunanistan — 52.503 Yekün 3,152,946 3,009,530 1 — Siparişi mukaveleye bağlan- mış olduğu halde henüz memlekete ithal edilmemiş olan mallar bedelleri yukardaki yekünlarda dahil değildir, 2 — Almanyaya nit yukardaki ye- küna dahil bulunan altı aya kadar vadeli mübayaat: Resmi daireler 2051405 T.L, Hususi şahıslar 6062771 T.L, Yekün 8,114,176 T.L, Bakiye daha uzun veya başka vas deli mübayaata sit taahhütler yekü- nunu ifade eder, 3 — Alm. gayri memleket. lere ait yukardaki umumi yekfünda dahil altı aya kadar vadeli mübayaatı Resmi daireler 535,750 T.L, Hususi şahıslar 1.670.498 T.L, Yekün 2208248 T.L, Bakiye daha uzun veya başka vas deli mübayaata ait taahhütler yekü- nunu İfade eder, 4 — Her memleketin kredili taah- hütlerimiz de dahil olmak üzere he- sâben alacaki bulunacağı mebliğ tesbit edilebilmek için 1 numaralı cet velde memleket için gösterilmiş olan blokaj yekünuna ayni memlekete sit olarak işbu 3 numaralı" cetvelde münderiç tanhhütler yekünunun ilâ» ve edilmesi icap eder. ll ar Bol Balık Tütuluyor Havalarm iyileşmiş olması belik- Gılarımızın fualiyetini arttırmaştr. Her gün binlere büyük palamutlar tu- tulmaktadır, Iki gündenberi İlmanı- mıza gelen üç Yunan ve İki Italyan gemisi palamut almağa başlamışlar. dır. Havalar uzun müddet iyi gitmek te devam ederse balik ihracı da art- mış olacaktır.