1 Kasım 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 1

z Ku M el Telefon : 23872 At ” a ” | K | lh i Mey I| (e | & Mk Brir veleği (Saat 17 de telefonla) Bü. h"ftu lardi; :'İeclig. bugün Atatürkün VDeri beklenmekte olan ta. 18 açılmıştır. Büyük Şef ıe;:: g“” “demiştir: r.%.»,ajim_rp"""'ı Üçüncü yılmı açıyo i “Yden önce, sevgili kamutay SN Yeni çalışma yılı başlan- ' *“' karşıya bulunmaktan düy- W_m_ yin S€vinç ve saadeti ifade et- Si y Wl:'ek Savgı ile selâmlar ve bu Uhuızın da mi illet ve memleket Vizli 5 '—ş"arîa bezenmesini di- ı R""m.v'e.cıllerı- z F“*ti en?nunlyet] tij 'y:.t““”?jîmî e Bllm ni a S AU görmekteyiz ki Cum- yurdumuzda huzur ve K ue" İYi yerleşmesini temin &t - Uranmkı ”- Vatandaşlâr, bu yurt Mhüriyet — kanunlarının nda kendileri için hazır VİÇM, vefah ve saddet imkân, zı’-at'nı İstifada etmektedirler. " sah'p olduğ gu yüksek mede- eç Tefah :evıyeu—ıe varmasını ala hiçbir engel düşünmeğe yer d ;zm ve — bıirakılmıyacağını | Tun"eîin 3 söylemekle — bahtiyarım, ti €ki içraatımız neticeleri bu & _Yaı.m ifadesidir. İler: hü- N şiarı, halkı, kudretine ol * Ü şefkatine de samimiyetle i- , Nesidir. Büyük .küçük bütün hiş oıt Memurlarında bu,zihniyetin Şüde inkişalıma önem. ver - ü Strinde olur. KA o Adarelerin geçen- yılki faaliyet :' Olmuştur. Ancak hususi İ- beledıvcler büyük. kalkınma * Ozda başarı hasılasını arttıracak Talmalı ve hususile hayat ucuz- emm edecek, yerine göre ted- Ulmalr ve salâh'yetlerini - tam t!khı aı'd]"ıal' Şehircilik işlerind: de Plânlı esas K l t z"nd" lar d'ıhılııı.le çalış 'Hf!tt lç'" belediyelerimizi türeli bir ğ Ydınlatmak kılavuzlamak işiy- AŞacak merkezde, — b'- tek $ ::!îî;;ıîm asmı tavsiye —eder'm. , âbın ve Makılâpçılığır çÇe- amîyah Vazifeler verdiği Türk Amah Üz N sağlığı ve sağlamlırı her s:ıı:d- dikkatle —durulacak Sağhk izdir. İ Tezele & | İmk ıinın Ftlar altı e SOsyal yardım vekâletinin bu trindeki sistemli çalışmaları ;ıı Ette m:mutayı memtnun edecek ma- | &t üük Şaf etmektedir. Ayni vekâ- hi yi;s'"’ verdiğimiz göçmen işleri- Tuğ Olara;e ekonomik politikamıza üy- kaıetı başarı ile görmektedir. Ve- yehin “Sâğlam ve gürbüz'nesil Türki- Ray Mayasıdır,, prensibini pek iyi Üre d: - ç'hş'fıktz olduğunu —tak- er bulur._.m İi “lelır; u[,: Programımız C. H. P. 1 atürk programldır. Elimizdeki programın b İZİ yalnız bir kısım vatandaşla alâkalı kalmaktan men İz bütün Türk milletinin hâdimiyiz. uvvet birdir ve o milletindir bBa *Vlet varldatının inkişafını, yeni vergiler dasından ziyade, devamlı blr Pproğramla | Vcut vergilerin tarh ve cibayet usullerinin islahında aramak lâzımdır : Vergılerın tedricen tahfifi Çareleri düşünülmelidir- Bilindiği gibi biz yurt emniyeti içinde fertlerin emniyetini de lâyik olduğu de tecede göz önünde tütarız. Bu emniyet Türk cumhüriyeti kanunlarının,* Türk hâkimlerinin teminatı altında eri ileri şekilde mevcuttur. — Kanunlarımızda yaptığımız bazı tadiller ve kabul buyur duğunuz mcıhut cürümler kın_unı; bu maksada hizmet etmiştir. Adlt bünyemizin: ve kanun diziği- mizin; daima - bu yönden inceleme- lerle, TTürkiyenin dinamik hayatına hiç şaşmıyan üygünlüklâtr' temin edil melidir. Bu lüzüm karşısında " 'Rurü' ve deniz ticaret kanunlarımızın — ekö nomik ,bünyemizileki inkişaflara daha uygün . hale, getirilmesinde - zaman ge çirilmemek yerinde. olur. Bir de şu nokta üzerinde durmama izin vermenizi rica edeceğim: - Emni yet ve hak işlerde alâkalr usulerde ve kanunlarda kolaylık. çabükluük açıklık ve kesinlik esas olmalidır. Bu sebeple vatandaşların icra — darileriyle olan ilişiklerini kolaylaştırmak — maksadiyle yapılan etütlerin bir an evvel ke'nf—ın" haline getirilmesini tavsiyeye —lâyık Bu işaret - ve - taysıyeles rimin' iyi " karşılanacağına — şüphe etmem. Cünkü her — sahada oldu- ğu gibi adli üsüller ve kanunlar saha sında da Türk cumhuriyetinin ve © nun yüksek değerli“Kamutayının an layışı ileri anlayışıdır Şimdi arkadaşlar: Ekonomi hayam'nm gözden geçireceğim. Derhal bildi:meli yim ki, ben, Ekonomik hayat denince firaat, ticaret, s;a;ıâyî faaliyetlerini ve bütün Nafia işlerini biribirinden — ayrı düsünülmesi doğru olmıyan — bir kül sayarım. Bu vesile İle şunu da katırlat malıyım ki bir millete müstakil hüvi yet ve kıymet veren, siyasi varlık ma kinesinde devlet, fıkır ve — ekonomik hayat mekanizmaları biribirlerine bağ İr ve biribirlerine tabidirler. O, kadar bulurum. ki bu cihazlar biribirine uyarak , ayni ahenkte çalıştırıl.nazsa hükümet ma- kinesinin motris kuyveti , israf . edil- miş olur; ondan betlenen tam verim el de edilemez, Bunun ıçındır ki bir mille tin kültür seviyesi üç sahada, devlet fi kir ve ekonomi. sahalarındaki faaliyet ve başarıları neticelerinin hastlasile öl çülür, Sayın Millet Vekilleri! Milli ekonominin temeli ziraattir, Bu nun içindir ki ziraatte kalkınmaya bü yük önemi vermekteyiz. Köylere kadar Yavılacak program'ı ve “pratik çalış - malarıbu maksada erişmeği — kolaylaş tıracaktır. " - Fakat bu hayati işi isahetle. arpacına uleştrrabilmek için ilk önce .ciddi etüd lere dayalı bir ziraat siyaseti tesbit et- mek, Ve noun içinde her köylünün Ve bütün vatandaşların kolayca kav- rayabileceği ve severek tatbik edebile- M M Iklnclteıl'irı 1937 Pazartesi ceği bir ziraat rejimi kurmak lâzımıdır. Bu siyaset ve rejimde önemli yer ala- bilecek noktalar. başlıca şunlar . olabi- lir: ' Bir defa, memlekette topraksız çiftçi bı. rakılmamalıdır. Bundan dahâ öflemli olanı ise, bir çiftçi ailesin! geçindirebilen toprağın hiçbir sebeb ve suretle, bölünmez bir mahi. yet alması..-Büyük çiftçi ve çiftlik sahipleri: nin işletebilecekleri erazi genişliği, erazinin Bulunduğu memleket bölgelerinin nüfus ke. sgafetine ve toprak verim — derecesine göre #mirlanmak âzımdiır. Küçük, büyük bütün Çiftçilerin iş m“ gâ mtxrmık yenfleştirmek ve “Köruma! rieri, Vakit geçirilmeden — alınmaâlıdir. Herhalde,, en küçük bir çiftçi ailesi, bir çift hayvan sahibi kılmmalıdır; bunda; ideal olan öküz değil, beygir olmalıdır. " Öküz, ancak , bazı şartların henüiz temini güç — bölgelerde höş görülebilir. Köylüler için, — umumiyetle pulluğu pratik ve faydalı bulurum. Traktör. ler büyük çiftçilere tavsiye olunabilir. Köy. de ve yakm köylerde, müşterek hârmâtnı ma. kineleri kullandırmak, köylülerin ayrılmıya. cağı bir Adet haline getirilmelidir. Memleketi; iklim, su ve toprak verimi ba kımmdan, ziraat bölgelerine ayırmak icap eder. Bu bölgelerin her birinde, — köylülerin; gözlerile -görebilecekleri, calışmaları için ör. nek tutacakları verimli, modern, pratik 7i. , Taat merkezleri kurulmak gerektir. Bugün devlet idaresinde bulünan çiftlikle- rin ve bünlarım içindeki türlü ziraat . sanayi kurumlarının bir kısmı:; Kiraat hayat ve faa. liyetinin bütün sahalarında, her türlü teknik | Ve modern tecrübelerini ikmal etmiş * olarak bulundukları bölgelerde en faydalı ziraat u: sul ve san gatlarını yaymıya hazır bulun. maktadır. Bu, vekâlet için, büyük kolaylık. lar temin edecektir. Ancak, gerek mevcut olan ve gerek bütün memleket ziraat bDöl. geleri için yeniden kürü'ücak Ziraat merköfz | lerinin, sekteye uğramadan tam verimli fa. aliyetlerini; şimdiye kadar olduğu gibi, dev. let bütçesine ağırlık vermeksizin kendi gelir, lerile kendi varlıklarınım idare ve inkişafın! temin edebilmeleri için, bütün 'bu kurumlar birleştirilerek geniş bir işletme kurumu teş. kil olunmalıdır. Bir. de, başta: buğday olmak üzere, bütün gıda ihtiyaçlarımızla endüstrimizin dayan. dığı türlü iplidaf maddeleri temin ve harici ticaretmizin esasını teşkil eden çeşitli mah. Şullerimizin ayrı ayrı her birin de, miktarını arttırmak, kalitesini yükseltmek, — istihsal masraflarını azaltmak, hastalık ve düşmanla rile uğraşmak için gereken teknik ve kanuni her tedbir vakit geçirilmeden almmalıdır. Orman servetimizin korunması lüzumuna ayrıca. işaret etmek isterim. Ancak, — bunda mühim olan, koruma esaslarmı; memleketin türlü ağaç ihtiyaçlarını devamlı olarak kar. gılaması icap eden ormanlarımızı muyvazeneli ve teknik bir surette işleterek istifade etmek esasi'a makul bir surette telif etmek mecbu. riyeti vardır. Buna, Büyük Kamutaym, lâyık olduğu ehemmiyeti vereceğine | şüphe yok. tur. Bayın Millet Vekilleri, Diş ticarette takip ettiğimiz ana prensip, ticaret muvazenemizin aktif karakterini mu hafaza etmektir. Çünkü, Türkiye tediye mu, , vazonesinin en mühim esasını, bu teşkil eder. Son yılların rakamları ve geçirdiğimiz se. nenin bügüne kadar gösterdiği seyir ve isti. kamet, takip ettiğimiz prensibin elde edilmiş müzbet neticelerini göstermektedir. Kontenjan usulü, muayyen anlaşma şart. | Jarımızı kabul ethtiş memleketler için büs. | ikinci DaSsiŞş Sene: 6. Sayı.zoss X- n nutku bütün kaldırılmıştır. Bu memleketlerden pl. yasanmım kayıtsız, şartsız ithalât yapılabil. mesi-temin edilmiştir. ,Dış ticaret politikamızın — husüsiyeti şu. dür: İç ve dış vaziyet icaplarını dalma kar- şılamak suretlle seyirlerine intihak etmök. İç ticarete gelince, bunda; en önde gördü. Bümtüz esas, teşkilâtlandırma ve müayyen Üpler Üzerinde işleme ve rasiyonel çalışma. dir. Kesin zaruüret olmâalıkta, piyasalara karı. gılmaz; bunünla berâber, hiç bir piyasa da baştböş değildir. Sırast gelmişken, tumhu. riyetin tüccar telâkkisini de kısacaâ ifade e. deyim: Tüctar, milletin emeği ve — üretimi kiymetlendirilmek için, eline ve zekâsımna em niyet edilen ve bu emniyete liyakat göster. mesi gereken adamdır, Bu bakımdan, ihra, catçılar hakkmdaki kanun, mürakabe hak. kındaki kanun, teşkilâtlandırma hakkındal:i hükümler, müspet neticelerini vermektedir. İhracat mallarımızm, hükümetin — yakın kontrolü aîtmdn ıau;larmm teşmmuandını ması mühimdir. Bunu gözönünde tutan Eko- nomi vekâleti, geçen yıl içinde: İğdırda, Ege, Trakya bölgelerinde türlü — mevzulara ağit satış kooperatifleri teşkil etmiş ve onları faa liyete geçirmiştir. Önümüzdeki yıl — içinde, baştâ findık olmak üzere, diğer belli başlı mahsüllerimiz! de, alâkalandıran birlikleri vücuda getirmelidir. Saym arkadaşlar, Endüstrileşmek, €n büyük milli davaları; miz'arasında yer-almaktadır! — Çalışması ve yaşaması icin ekonomik elemanları memle! ketimizde mevcut olan büyük, küçük 'her çe şit sanayli Kuratağız ve işleteciğiz. En baştâ vatan müdafaası olmak üzere, mahsullerimi zi kıymetlendirmek ve en kıza - yoldan en ileri ve refahli Türkiye idealine ulaşabilmek için, bu bit zarurettir. Bu kanaatle, beş yıllık ilk sanayi plânmım geri kalan ve bütün-hazırlıkları bitirilmiş-o- lanı birkaç fabrikasını da, süratle başarmak ve yeni plân için hazırlanmak icap eder. Endüstrileşme karar ve hareketimize mü. tenazır ölâarak buştinklüü mevzuatımızda dü. şünüleçek tüâdiller ve.ilâve edilerek bazı ye. ni hükümler verir. Bunların — başlıca'ârını şöyle hülâsa edebiliriz: Sermayesinin tamamı veya büyük - -kısmı devlete all ticari sanayi kurumların mali kon trol şeklini; bu kurumların — bünyelerine ve kendilerinden istediğimiz ve — istiyecefimiz ticari usul.ve zihniyetle çâalışma icaplarına süratle tevfik etmök.. Du gibi ” —kurumların bugünkü usüllerle çalışabilmelerine ve inki. şaf etmelerine imkân yoktur. Mevcut gümrük tarifeleri kanununda da, bugünkü -politika ve temayülümüze uygun tedbirleri yapmak lâzımdır. Diğer mühim nokta, daha evvel de işaret ettiğim gibi, memlekette, hususile bazı böl. gelerde, göze çarpacak ehemmiyet alan ha. yat pahalrlığı mevzuu ile uğraşmak.. Bunun için ilmi bir tetkik yaptırılmalı ve tesbit e. dilecek sebeblerile radikal ve plânlı şekilde mürcadele eğilmelidir. Küçük esznafa ve küçük sanayl! erbabma muhtaç oldukları kredileri kolayca ve ucuzca verecek bir teeşkkül vücuda getirmek ve kre dinin, nörmal şartlar altmda, ucuzlatılması. na çalışmak ' ta çok lâzımdır. Türkiyede devlet madenciliği, milli kalkın ma hareketile yakmdan alâkalı, mühim mev zulardan biridir. Umuümi endüstrileşme telâkkimizden baş. ka,-maden arama ve İğletme işine, her şey. den önce, hariti tediye vasıtalârimızi, döviz gelirimizi arttrrabilmek — için, — devama ve husul bir ehemmiyet vermiye mecburuz. Maden tetkik ve arama dairesinin çalışma, larına azami inkişaf vermesini ve bulunacak madenlerin, rantabilite hesapları yapıldıktan sönrâa,, plânlı şekilde hemen işletmiye konul masını temin etmemiz lâzımdır. Elde bulu. nan madenlerin en mühimleri için, Üç yıllık bir plân yapılmalıdır. Ereğli şirketini satın aldığımızı ve Ereğli kömür havzasında rasiyönel bir istihsal plâ, nmm, günün meselesi olduğunu biliyorsunuz. Bunun ikmali çabuklaştırımlarak, kömür istih salâtımız kısa bir zamıu-ıda,, en az bir ml_ıu arttırılmalıdır. Diğer taraftan, Maden Tetkik' ve dajresinin, Divrikf sahasmda — bulduğu 've cevher nisbeti itibarile * ehemmiyetli olan' demir madenlerinin süratle işletilmetine ge. Çilmeli ve Karabük demir . çelik sanayilmiz ihtiyaç plânı dışındaki kisminm — ihradatma' başlarnılmalıdır. Liman'işlerinde modern ve plânlı çalışma ve tarifelerdeki tenzilâtın uyandırdığı mem.' nuniyetin verimli neticeleri, ticarette' dikkati celbetmiştir. Bu yolda devam edilmesinde I. sabet olacaktır. Ekoönoömik bünyemizdeki inkişaf, deniz nak liye vasıtaları ihtiyaçlarımı hergün âarttırmak tadir. Yeni sipâriş edilen gemilerden bir kıs. rar, önümüzdeki ilkbaharda gelmiş bulünacak taır. Fakat bunlar; bügünden görülmekte o. lan ihtiyaç hacmine cevap' verecek adet ve Arama ,nisbette değildir. Yeni gemiler İnşa ettirmek ve bilhassa es. ki tersaneyi, ticaret filâmuz için, hem tamir hem, yYeni inşaat merkezi olarak faaliyete ge. tirmek esbabını temin etmek lâzımdır. Şu günlerde, yük&ek Meclise Su mahsulleri ve Deniz Bâank hakkında bir lâyiha gelecek. tir. Mevzuunnun, yüksek Alâkanızı tekeceğin den şüpha etmiyorum. Arkâdaşlar, Eti güzel coğrafi vaziyette ve üç tarafı del nizle çevrili olan Türkiye; öndüstrisi, ticareti ve-Bporu ile, en ileri denizei' millet 'yetiştir! mek kabiliyetindedir. Bu kabiliyetten — isti. fadeyi bilmeliyiz; denizciliği, Türkün büyille milli ülküsü olarak düşünmeli, ve onu az.za. manda, başarmalıyız. Ekonomik kalkmma: Türkiyenin, hür, müstakil, daima 'daha kuvvetli, daima daha kuvvetli, daima daha, refahlı Türkiye ideali, nin, bel kemiğidir. Türkiye bu kalkınmada, iki büvük kuvvet serisina dayanmaktadır. : Toprafının iklimleri, zenginlikleri ve bağş. bbaşma bir servet olan coğraf! vaziyeti; ve bir de, Türk milletinin silâh kadar, makine da tufmrya, yaâraşan kudretli eli ve milli ol. duğuna İnandığı işlerde ve zamanlarda, Ta. rihin aşkmı değiştirir celâdetle tecelli eden yüksak sosyal benlik duygusu.. Her- Devamı 8 incide