1 Kasım 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

—— 1.11.9397 TAN Gündelik Gazete BAŞMUHARRİRİ Ahmet Emin YALMAN TAN'”ın hedefi: Haberde, fi- kirde, her şeyde temiz, dü- rüst, samimi olmak, kariin gazetesi olmıya çalışmaktır. (GÜNÜN MESELELERİ| Dekuzlar Ispanya işi bir buçuk seneye yakm bir zamandamberi devam ediyor. Bu-| nun halli, “Londra Ademi Müdahale | Komitesi, ne havale edilmişti, Tek Milletler Cemiyetinin yaralanınış oto- ritesi büsbütün sarsılmasın diye. A- demi Müdahale Komitesi, pasif ma nada da olsa, bir rol oynıyabilmiştir. Meselâ, Ispanya ihtilâfınm bütün Av- rupaya sirayetine mâl olmuştur. di Uzak Şark ilıtilâfmda böyle bir vazifeyi dokuzlar konferansı Üze- | rine alacak ve bunu ya devamlı bir surette yapacak yahut herhangi bir| komite tayin ederek ileride ve icabın- da yeniden toplanmak üzere dağıla-| caktır. | Dokuzlar anlaşması, Uzak Şarkta- | ki beynelmilel menfaatleri tanzim et- mek üzere girişilmiş bir teşebbüstü. Japon — Çin ihtilâfiyle bu arılaşma- nm 77 İnci maddesi arasında bir mi-| pasebet görülmektedir. Şöyle ki zak Şark ve Çin statüsüne âriz olabi- lecek herhangi bir değişikliğin, am- laşmayı imza edenlerin toplanıp gö- rüşmelerini derpi$ de 3 konferansın asil mÂnASI, e Anlaşması dediğimiz jüri dik vesikanm, kendine fili bir tatbik fırsatı veren ilk hâdise de, müessiri- Yekini denemesi ve bu suretle, anlaş- mayı imzsalıyan iki devlet arasında Zuhür etmiş olan ihtilâfın bir jüridik prensipe ve “proeödure,, e raptedile- bilmesidir, Çünkü, ihtilâfı Milletler Cemiy etim de halletmiye imkân yoktur etini küçük düşürmek mevcuttur. Uçüncü bir şahsın mida- hâlesini tse, Japonya peşinen reddet- mekte ve davanm yalnız kendisi İle Çin aramda olduğunu ileri sürmek- tedir. Öyle ki Dokuzlar Anlaşması “e almak, ihtilâifa karışmanm yezir m6 çaresidir. Malüm; kollektif ve si- lâhlı Yahut sanksyonlu bir müdaha- le her zaman hatıra gelebilir. Fakat bunun için de hukuki bir esas ve çi. kış noktası lazımdır. | Bruxelles'de toplamcak olan kon- feransa, Japonyanm gelmesi beklen- miyor. Gelmezse, tabii buna göre bir “proeödure,, takip edilecektir. Had- dizatinde, bu mesele, heniz başla. maktadır. Daha çok hem de çok uzun Sürebilir. Yaşı benzemesin, bu husus- ta, Londra Ademi Müdahale Komite- #ini de #örilerde bırakacağı besbek Midir. Fakat bundaki gaye de, hâdise nin emretiği revizyon'u kabul ederek bu faydayı elde eden tarafın elinden birtakım yeni hukuki taahhütler ko- Parmaktır, Burhan BELGE ———... Kemalpaşada Ocak Kongreleri Başladı M. Kemalpaşa, (TAN) — Parti o- - EE tehlikesi | YEN, IaHAt insüniğın anca. cak kongreleri “başlamıştır. Tiçemiz parti teşkilâtmanki 122 ocak ve 17 | kamunun kongreleri birincikânun 80- nuna kadar bitirilmiş olacaktır... Jiçe yılda bir saddak proje mü e 59.000 lira bedeli keşifli elek Atının #imdilik yarısının yı ENİ Karabiga Belediye Reisi Değişti Karabiga, (TAN) — Belediye Re- isi Mehmet Istanbullu istifa etmiş. yerine komisyoncu Salih seçilmiştir. AN ON NÖ İN ÖR EŞE AMERIKA £ BÜYÜRE okyanv, WAN FAŞİST pevLeLeR Sovyeşausvya İDEMOKRASİLER) İnsanlığ irkaç gün sonra Brüks toplanacak olan dokuz dev- let konferansı, dünyada muhtelif tikatlara sarılan devletlerin ini ölçmek için bir vesile teşkil edecek. Çünkü beynelmilel her diplomatik konferansın arkasın da, s#ulhün kansız bir muharebesi, iktısadi, askeri lerin; nüfus i klar genişii Rönin, siyasi ve düşünüşlerdeki kud ret ve azmin boy ölçüşmesile teza- hür eden bir muharebe vuku bulur. Büyük harbi takip eden seneler zarfında, devam eden bu gizli harp yüzünden beynelmilel alanda dü- şünceler uygunlaşamamış, demok- rat devletler faşiştlere karşı bir cephe teşkil edememişlerdir. Fakat yine bu devrede, Amerika Cümhur reisinin geçenlerde söylediği nutuk ibi, dünyanın sulh is- DU tarafından mütemadiyen rahatsız edilen yüzde doksanı arasında mak gat birliği kuvvet bulmuştur. Bloklara ayrılış: Unya vaziyetinde göze çar- pan ilk nokta, milletlerin bloklara ayrılışıdır. Bu bloklara iş- tirak edenler siyasi telâkkiler ben- zerliği gibi gevşek bağlar, yahut karşılıklı menfaat gibi daha sağ. lam rabıtalarla biribirine bağlıdır. Bu ayrılışta Almsnya, İtalya ve Ja- ponya gibi kendini nahak yere her seyden mahrum edilmiş sayan dev. letlerden müteşekkil, fakat müteca viz ekalliyet, bütün dünyam hu. zurunu altüst ediyor. Faşist ideo- lojisine bağlı olan bu devletlere mu halif olan üç bÜYÜK demokrasi A. merika Birleşik Cümhuriyetleri, Britanya Imperatorluğu, ve Pran. sadır. Bunları, demo ealleri bağlamakta ve aralarmdaki mügte.. rek menfaatler günden güne büyü. mektedir Siyasi Yelsefesinin komünizm ol- ması yüzünden faşistlğe karşı ge- len ve bu yüzden demokrat bloku bağlı görünen, fakat diktatörlükle idare olunduğu ve sermayedarlık â- lemini har gördüğü için bu bloka mensup sayılmıyan bir devlet da- ha vardır ki o da Sovyet Rusya- ünyanm diğer milletleri bu ayrılıkta tdi bir rol almak: tadırlar, Bu milletler hükümet şe- patilerine ve menfaat- , Sırasına, killerine, sen) lerine göre ya faşist yahut ta demokrasilerin tarafına katılmaktadırlar. Bunlar bir arâya gelseler, dünyadaki kuvvet miiva- zenesini ellerinde tutabilirler, fa- kat ayrılıkları ve biribirlerinden u- zak olmaları yüzünden bunu yap- malarına imkân yoktur. Bu bloklarm kuvvetleri yarınki tarihin hayati bir slâka ile bağ olduğu bir meseledir. Bir mi ve milletler grupunun kuvvetini tesbit etmek çok güçtür. En ince a- Taştırmalar bile bir milletin veya milletler grupunun moralt, psokolo- isi, irki ve milli hususiyetleri gibi yüzde İm Fi : anson milli kudretinden ayırt edilemiye- cek derecede miihim olan âmilleri kavrayamaz. Yalnız askeri kudret, iktisadi kaynak, nüfus ve mesahs gibi maddi âmiller kati bir surette tesbit olunabilir. Askeri kudret bahsine de birçok âmiller karışi- yor, iiztnr üruular Dakimındin en başta gelenler, tâ milletlerdir. Sovyet Rusya ile demokrat üçler, terbiye görmüş askeri kuvvetler b& kamından da tâli milletler başta £9 lir. Ve Sovyet Rusya ile demokrat üçler bunları takip eder. Tayyare Kuvvetleri bakımından faşist dev- letler, demokrat devletlerden biraz ilerdedir. Deniz kuvvetlerine gelin- ce demokrat devletler, diğerlerinin hepsine faiktirler, Faşist devletler bunları ve tâli milletler de faşist- leri takip etmektedir. İki tarafın nüfusu: D tnya bloklarının nüfusu ba kınından tasnifi Mister Ruzvelt tarafından söylenen söze hak verecek mahiyettedir. Dünya nüfusu iki milyar olduğuna göre, m TE; Binbir Çeş Tayyare çeşitleri gittikçe çoğalıyor. Bilhassa harp havacılığı, yeni çeşit tayyarelerle çok zenginleşiyor. Bu resimde, İngiliz hava filolarının muhtelif çeşit tayyareleri bir arada görülüyor. onu! YAZAN Baldwin aaaanenereeireseneei (Japonya ve Italya müstemlekeleri nin nüfusu da dahil olmak üzere) faşist devletlere tâbi olanlarm w- mumi yekünu 252,000,000 tutmak- tadır. Amerika Birleşik Cümhuri- yetlerihin, Britanya imperatorluk- ların ve Fransanım bayrağı altm- da yaşıyanlarım yekünu İse 783 mil 1y0r. Bunlardan başka”160 milyon insan Süvyet Birliğinde ya- şamakta, ve burlara dünyan dört tarafımda komülnistliği kabul eden beş veya on milyon ilâvesi icap et- mektedir. Iki tapafn elindeki arazi nazarı dikkate almacak olursa o zaman fa şist veya mutlakıyetgi tarafın ken- dini niçin mahrum saydığı tavaz- zuh eder, Bu m utlakıyetçi üç dev- etin bütün arazisi 2 207,848 murab ba mil genişliğindedir. Demokresi- lerin genişliği ise 21,023,477 murab- ba mil ve Sovyet Birliğinin geniş- Miği de 8,144, 2828 mil tutmaktadır. Bundan başka tâli milletler de 25 milyon mil araziye sahiptir. Iptidaf maddelerle gıda maddele Fi bakımından iki tarafım istihsali vaziyeti biraz daha sydmlatır. A- it Tayyare OKYANUS ; ii AK NN ın yüzde doksanını rahatsız eden merika, Britanya ve Fransa 2 mil- ilyon beygir kuvvetinde yapmakta, buns mukabil İtalya, Japonya ve Almanyanın is- tihsali bunun ancak dörtte biridir. Rusyanım istihsalâtı ise 148 milyon beygir kuvveti yapıyor, Gıda maddeleri: merika ile Sovyet Rusya gi- da maddel n hiç bir kimseye muhtaç değildirler. Fransa da aşağı yukarı ayni va- ziyetteğir.. İngiltere adaları gıda- larınm yüzde kırk dokuzunu hariç- ten almıya mecburdur, Ve bunu In giliz dominyonları temin eder, Ja- ponya, gıda bakımından kimseye muhtaç değildir. Italya da aşağı yukarı ayni vaziyettedir. Almanya mühtaç olduğu et, patates, ve yağ ları bu devletlerin biri derecesin- de istihsal edemiyor. Almanya, Italya Ye Japonyanm en büyük ihtiyaçlarından biri, yağ» dır. Japonyanm kâfi derecede ba- kırı vardır. Fakat Almanya ile Jtal ya bu maddelerden mahrumdur. Bundan başka Japonya ile Alman- yada kurşun yoktur, Almanya kib- rite muhtaçtır. Bu devletlerin üçü de pamuk ithal ederler ve İtalya müstesna olmak üzere tçü de alü- minyom ibtiyacındadırlar.. Alman- ya hayati değerde olan 22 madde- ye, Italya 15, ve Japonya 14 mad- deye mühtaçtır. Tâli milletler bu ih tiyaçları temin bakımmdan büyük bir ehemmiyeti haizdir. Ticaret mukayesesi icareti de milli kuvvet ölçü- sü olarak ele aldığımız tak- dirde iki tarafı bu bakımdan tet- kik etmenin neticesi şudur: Amerika u” 10 Britanya zı 225 Fransa, 35 Yekün Almanya Italya Japonya Yekün Bloke 5 Bundan demokrasiler tarafmdan yapılan ticaretin diğerleri tarafın- dan yapılan ticaretin iki üç misli ol duğu tavazzuh eder. Sovyet Rus- ya da dah nm diğer caretinin maktadır. Tki tarafın ithalâtı ile şöyledir: Uç demokrat devletin ithalâtı 4 milyar 978 milyon 500 bin, ihracatı 4,345,800,000, Uç mutlakıyetçi dev letin ithlâti 1,408,300,000, ihracatı 1,709,000,000. ithalâtı 124,000,000, milyon, Diğer devletlerin ithalâtı 3,186,000,000, ihracatı 5,213,000, Demokrasilerin milli serveti di- ğerlerine son derece faiktir. Ame. rika dünyanın en zengin devletidir Ingiltere ise Avrupadaki rakipleri. nin herhangisinden daha çok zen. gindir. Demek ki bütün âmiiler bakımın. dan vazivet demokratlar lehinde. 7 99 9 3 3 ları bütün dünya ti e kırk altısını yap- ihracatı olduğu halde dünya- | çan , Okuyucu « mektupları Kararan” Bina Vergisi Niçin Kabul Edilmiyor? Bayazıtta Çarşıkapıda Tiyatro cad desinde 13 numarada Ekrem Topal- oğlu yazıyor: “Feriköyünde Cümhuriyet mahak lesinde Ergenekon caddesinde 54 — 3 , , (56 — 58 numaralı bina ve dükkünla- ra ait bine vergisini şubeye götürdük. Bize, çöp ve fener parası verilmedik- çe bina vergisinin kabul edilemiyecer İ gini bildirdiler. Halbuki, istenilen çöp ve fener parası dükkânlara aittir ve hepsinde de kiracı vardır. Sonra bun« lar bekayaya bırakılmadığı gibi dük- kânların icar bedelini haciz suretile de tahsiline imk hesapta bulunan bina ve: ; nız bu şubece kabul edilmeyişi hay« retimizi uyandırdı. Acaba, bunu icap ettiren başka sebepler mi var?,, . Sular İdaresinin Halktan Aldığı Fazla Paralar Üsküdarda Paşalimanmda 99 nu- maralı evde oturan Rifat isminde bir okuyucumuz, Kadıköy ve Üsküdar havalisi Sular idaresinden şiküiyet e» derek diyor ki: “— Şirket, i masrafların ağını duyarak sevinmiştik, Halbuki böyle olmadı ve eski vaziyet değişmedi. Son olarak ödediğim su borcumun makbuzlarma göre fum- H olarak alınan paralar şunlardır: 1 — Üç ayda 90 kuruş saat kirası alınıyor ki, senede bu nam altında abonelerin ödedikleri para 360 kuru- Şu bulur. 2 — Ücreti maktun namı altında ayrıca bir para alınıyor. Bunun, N6- ye karşılık olarak tahsil edildiği belli değildir ve senede 50 kuruş tutar. 3 — Kesilen sularm açılması için ötedenberi alınmakta olen 50 kuruş açma parası da yeni idarece eskisi gibi tahsil ediliyor. Halbuki, elektrik saatlerinin açılması için halktan alı- nan ileret fuzuli görülerek kaldırıl- mışken, belediyenin iğeresinde bulu- İnan böyle bir müessesenin abonelerin den bu nam altmda ücret istemesi doğru mudur? Bu hususta alâkadarların nazan dikkatlerini çekmenizi rica ederiz. . Tatil Yapmıyan İşçiler Maltepe Tütün Islah Enstitüsünde galışan İşçiler namma gâzetemize gönderilen mektupta deniliyor ki: “— İş kanunu, cumartesi günleri saat 13 ten sonra kapalı bulunan mü- esseselerin işçilerine de tatil yaptıra. cağını emrettiği halde biz bundan ise tifade edemiyoruz. Şimdiye kadar yalnız bir hafta tatili yapabildik, o kadar. Bu mesele etrafında alâkadarların nazarı dikkatini çekmenizi saygılar mızla rica ederiz.,, Cevaplarımız Samatyada Sancaktar Hayrettin İ mahallesinde Tekke sokağında 7/2 numarada Behçet Uzcana: “Getirmeyi arzu ettiğiniz radyo ma kineleri, Almanya ve Holanda emte- ası için olduğu gibi, saydığınız diğer üç memleket için de tenzilâttan isti. fade edebilirler. Yani Yugoslavya, İs- veç, ve Macaristan mamulâtı da, güm rüklerimizde en ziyade mazharı mi- saade memleket muamelesi görmekte dirler ve radyo makineleri, kilo ba- şına beş lira değil, iki lira gümrliğe tâbi tutulmaktadır. . Feriköyünde Ergenekon cadde İde 68 numarada Besim Şahinler “İsteğiniz tamamen haklı ve ye rindedir. Râdyo pragrammın intizem İa meşri İmkânları temin edilmiştir. Alâkanıza teşekkür ederiz. , Ramazan Yaklaştı Önümüzdeki cuma günü Ramazan dır. Evkaf idaresi hazırlıklarını bitir. mek üzeredir. Büyük camilerde hal ka dini vaazlarda buhınacak hatipler tesbit edilmiştir. Ramazanın gelmesi piyasada tesirini göstermiş, iftarlık | ve zahire satışları artmıştır. dir. Bunlar iktısadi bakımdan di- Zerlerinden daha sağlam, coğrafya bakımından, dünyanın en mühim deniz yollarma h ve servet, İ arazi, rüfus, tabii kaynaklar, en: İ düstri kabiliyeti bakımlarından bir | cüceye nisbetle bir dev vaziyetin- dedirler,