17 Ocak 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

—e YT 14001 SONHABER Ispanya Boğuşması Fransa meclisinin müttefikan verdiği karar tefsirlere İngilizler Memnun Londra, 16 (TAN) — Fr. nr göstermek için, ittifak ile Asiler birkaç şehir zaptettiler ansada Parlâmentonun dün, Rspanyaya gönüllü gitmemesi için ittifak ile karar Ver” mesi bugünkü Fransız gaz__etelennin en bellibaşlı mev- zuudur. Başvekil Blum, dün, Fransa milletinin ittihadı- rey istemiş ve bu dileği yeri" ne getirilrr_ı_işti. 509 meb'us muvafık rey vermişlerdir. Siyaset âlemi Filistinde Uyanıklık VS ilistinde çıkan ve bir aralık tehlikeli bir mahiyet alan kar- gaşalıkların sebeplerini tahkike me- mür edilen İngiliz komisyonu, Fi - listine müvasalatı ferdasında Arap ların boykotajı ile karşılanmıştı, Se- bebi, İngilizlerin tahkikat yaptıkla- rı müddetçe Yahudi Mmühaceretini ç ğ*ra.naız Bazeteleri, Fransız mille - tinin ittihaâdmı gösteren bu vaziyete bir hayli ehemmiyet verdiği halde Berlin gazeteleri hâdiseyi ayni tarz- da telâkki etmemektedir . Fransa gazeteleri, verilen kararm sulhü müdafaayı istihdaf ettiğini anlatıyor. (Maten) e göre, meclisin ittifakı, ve milli ittihadr arzetmesi st anlaşılamıyacak bir harekettir. Popüler gazetesine göre, bu hare. ket, Alman propagandasına karşı ve rilmiş bir cevaptır. Bütün gazeteler Fransa düşmanları tarafımdan mâna- yol açtı Rusya ve Faşizm Kalinin Yoldaş Almanyaya ve Faşizme Hücum Etti Moskova, 16 (Radyo « TAN) — Sovyetler Birliği esas teşkilât kanu- nu lâyihasını müzakere etmek üzere fevkalâde olarak toplanan kongrede merkezi icra komitesi reisi Kalinin Yoldaş demiştir ki: « Memleketimizde husule gelen içtimaf ve iktisadi değişiklikler bize fevkalâde demokratik esaslar üze - rine yeni bir devlet idaresi şekli kur mak imkânlarmı vermektedir. Memleketimizi Sanayileştirdik ve soösyalist prensipler mucibince ziraa ti teşkilâtlandırdık. Sanayide, Ziraat. teve ticarette - kapitalistliği tasfiye ettik ve Sovyetler Birliğinde iktısadi ve siyasi yaşayışa sosyalizmi esas tutmak suretile bir insanm diğer bir insan tarafından istismarını ortadan kaldırdık. Almanyadaki, Faşist idareciler iş TAN başma gelirlerken kapitalistliği bo- Dil Tetkikleri Spor - S kelimeleri (Başı 1 incide) meğe başladı. Meselâ; Osmanlı lehçesinde (sipa- hi), Çağatay lehçesinde (sipahi) ke- limesinin medlülü (süvari askeri) ol- duğunu, ve hele Altay, Teleüt, Şor, Sagay, Koybal Türk lehçelerinde kul lanılan ve kovmak, kovalamak, avla- mak karşılığı olan (sıbırmak) keli - mesini gördükten sonra, (spor) ke- limesinin mutlaka diğer Türk leh - çelerinden daha bir kaçımda buluna- bileceğini düşünerek ufak tefek söy- levlerimde (spor) ve (atlet) kelime- lerini Türkçe kabul etmiş ve kullan- mıştım. O zaman kıymetli spor yazıcıla - rrmızdan bazılarına bu kelimeler hak kındaki görüş ve duygumu açmış ve onların hafif tebessümlerile karşi - laşmıştım. Davamı isbat, edecek ne kabiliyet ve ne de vaziyet bugüne kadar hâsil olamadı. Yalnız bu kelimelerin pe - şine düşmüş bulunuyordum. En nihayet, Türk dilile uğraşan muhterem Cemiyetimizin kutsal kay- nağı dibinde bulunmak ve her za - man onlarla birlikte feyz almak şe- refiyle mübahi olduğum ve Güneş - Dil teorisini coşkun dehasından yara tan &evgili güneşimiz, Atatürkten bu iki kelimenin Güneş - Dil teorisi yo- lundum. Bir gün büyük katlarmda bulun- duğum sırada bu iki kelimenin gün duğunu not ettirmek lütfunda bulün lu ile aydmlatılması istirhamında bu kadar aydımn Türkçe birer kelime ol - dular. portmen Türkçedir Diğer bir konuşmada da (atlet) ve atletizm kelimelerini anlatacağım. (Sport) kelimesinin Fransızca'da mâna ve menşesini arayalım. “Nou- veau Petit Larousse İllustre,, lüğati (sport) kelimesini mâna itibarile şöyle tarif ediyor: (Sport) İngilizce bir kelime; mânası: yalnız insan vü- ecudünün mükemmeliyeti değil, ayni zamanda ruhun terbiyesi maksadile de olan metodik bir surette bedeni ekzersiz,yapma, (0. Bloch et W. Wartburgun: Dic- tionnaire Etymologigue de la Langue Française) lüğatinde, (Journal des Haras) nm izahatma göre (sport) kelimesi 1828 yılımda kullanılmıştır. Lüğatin kendi ifadesine nazaran bu kelimenin muadili Fransızcada mev- cut değildir. Tarihi on beşinci asıra dayanan İn gilizce (sport) kelimesi, asri mâna- sını ancak on altıncı asırda aldı. İngilizceden istiare edilmiş olan (sport) kelimesi hakkımda — mezkür lüğatin devam eden izahatmı takip edelim. (Sport) kelimesi, eğlence, oyun mânasına olan (disport) kelimesinin evvelinde mevcut olan hecenin haz - file meydana gelmiş olmalıdır. Bu - gün artık eskimiştir deniyor. Ve de- vam ederek (disport) kelimesi de, eğlence, oyun, ve saire mânasına o- lan (döport) olduğunu ve bunun da eski bir fiil olan ve eğlenmek mâna- sıma gelen (se döporte) den gelme isim olarak gösteriyor ve (deporter) ye müracaatı taysiye ediyor. Kökü (deporter) ye vâsıl olan bu 3 #FLLE Uyku Uykunun Mayasıdır. Medeni memleketlerde insanın ma. ima, canma, namusuna ve İstiraha . tine ilişilmez. İlişenler ceza görür. Malına dokunana hırsız, canma do- kunana katil, namusuna — dokunana şerir ve İistirahatine ilişenlere edep- siz denir . Bunun içindir ki her yerde bu cü- rümlere karşı kanunlar vardır. Bizde de - doğrusunu söyliyelim . evvelce ihmal edilmiş olan âmmenin istira - hatini bozmak cürmüne son seneler- de bir sed çekmek için nizamlar ya . pildi ve tedbirler alındı . Gelgelelim, her tedbire, herkes ey- vallah demiyor. Mutlaka peşinden kovalayıp bu yasağı dinlemiyenlerin ağzının tadını vermek lüzmm. Ben sehrin gerçi çok hareketli bir semtinde oturuyorum. Sarhosu, den- sizi, edepsizi çok. Fakat bunlara sar- hoştur, edepsizdir, densizdir deyip susuyoruz. Çünkü şüphe yok ki bun ları polis görünce çeviriyor, susturu- yor ve icabmda cezalandırıyor. Lâkin gürültüyü yapan muatazam müesseselere mensup amele olursa ne yapalım. Geçenlerde bir gece sabaha kadar bizim caddenin kaldırımları tamir ©. dildi.. O gece bizde ne uyku, ne dıu. rak! Acaba bu ameleleri calıstıran - lar. kaldırım — taslarmı tokmakla - manın ses oerkardığını - bilmiyorlar mı? Bu kaldırım tamirinin Tramvay Sirketine mi, belediyeve mi ait oldu. ğunu bilmiyorum. Eğer birincisine ait ise, zabrtanm bunu derhal men . etmemesi sehehini bir türlü kavra « yamadım. Belediyeye aitse © büshü- tün acavin olur diye hu ihtimali de hiç düşünmek İstemedim. ğacaklarmı ve onları devletin menfa. ati olduğu kadar müstasillerin men faatini de korumıya mecbur kılacak- larmı vadetmişlerdi. Halbuki bugün 'durdurmak istememeleri idi. Araplar bu hareketten münfail oldukları i - çin, tahkik heyetine karşı boykotaj tatbikine karar vermişlerdi. Fakat, kelimenin mâna ve menşeini ve Die- tionnaire Etymologiğue de la langue Francaise'in bu son kelime hakkın- daki izahmı da görelim, içinde yalnız Eko dö Pari bu ittifam B. FELEK bir mâna ifade etmediğini, ve bir ise yaramıyacağını söylüyor . İNGİLTERE, İTALYA " Büyük Türk spor tarihine ebedi bir yadigâr kalacak olan bu lütufla- rından dolayı duyduğum derin min- net ve şükranlarımı birinci is olarak Delilerin Sayısı hükümdarları, bir kere daha tavas- But ederek Filistin Arap komitesini TAHKIKR Hayeki Hu Kununamsa, ye a rinı anlatmıya da teşvik ettiler vi listin Arapları bu nasihat dahilinde harekete karar verdiler. Filistini temsil eden Arap heyeti, Filistinin milli lideri sayılan baş müf tü Eminülhüseyninin riyaseti al - tındadır. Eminülhüseyni, heyet karşı sında mühim beynnı.tta bulunmuş, ve Filistinin istiklâline kıvuşmn'k |,._ tediğini anlatmıştır. Bu Arap lideri, mıştır . lar « HARP VAZİYETİ Londra, 16 (TAN) — İspanyada muharebe Malaga etrafında devam ediyor . İspanya âsileri Akdeniz kryrsında müstahkem şehir olan Esteponayı zapettikten sonra ileri hareketlerine devam etmek istemişler, ve Malaga ile Est ar da Mabelye şehri- Filistinin bugünkü hali ile Ö | İdaresi arasıışîıki hallni. m%ıyou etmiş ve neticede Türk idaresi dev - rinde Filistinin daha çok rahat, Ve daha çok bahtiyar oldu_ğunfı ışah et- Miş bulunuyor. Arap lideri bilhassa bir nokta üzerinde Israr ile demiş - tir kir *Istediğimiz istiklâl tahakkuk daya tâbi ya- dasını, İngiliz man yoruz!,, ları ve Arap Son zamanlarda Arapları lığı, Türk düşman! gibi zostermıek için birtakım müstemleke memı:'r a- rının harıl haril uğrnştıklarmı. e - termesi Türkün Arap nazarındaki mış ve onu Kar hepsinden müstefi Arap İideri de, “T ye çırpmmıkln bu mek istemiş bulunuy t etmiştir. Filistin ürk mandası!,, di- hakikati ifade et- or. larını anlatmış ve bu SUF Arap liderinin beyanatin! ikmal et - miştir. :irtıkım müstemlekeci eşkiyanin telkinlerine uyar gibi görünen bu'l Suriye Arapları, kuvvetle Umarız Ki Filistindeki kardeşlerinin bu VAZİYe- tinden ders alır ve gözleri hakikate biraz daha açılır. — Ödmer Riza DOĞRUL — ne doğru ilerlemiye başlamışlardır. HÜKÜMET TAYYARELERİ Asiler Alkantra kasabasını zapt - ettiklerini bildiriyorlar. Cebelüttarıktan verilen malı'mışta göre hükümet âsilerin bu hareketine karsı bugün Alcezirası tayyare ile ve şehirde bir panik yapmıştır. Bun- dan başka hükmet tayyareleri, Es- teponayı da bombardıman etmiş bu- lunuyor, Malasadaki Amerika konsoloslu - kubulmuştur . En son haberlere göre âsiler: Üni- versite şehrinde mukabil taarruza geçmiş bulunuyorlar. Taarruzun bü- tün cephelere sirayet edeceği zanno - Ibnissuud rabistan Kralının tahta — cülüsunun yıldönümü münasebetile Atatürkle Kral Abdülâziz arasında tebrik ve teşekkür telgrafları teati olunmuş- tur. #a l İ Ç PY Bazı İtalyan gazeteleri ise bu ka . L...,_.. Proncadan İspanyaya- gönüllü Ankara, 16 (AA.) — Suudi A- Vö erlarm tahakkümü heden Yaşizm idaresidir.,, altmda bulunu - yör ve bunların Yacnaftini dtî himaye Bu konusmada (snor) ve sport - men kelimelerinin Asıl Türkse hirer Jkelline olduklarmı tavzih edeceğim Kış fi da haberler aldık. Şurada sıra ile Karadeniz sahil mıntakasından son almman haberler, fırtınanın eski şid - detini kaybettiği ve havanın kısmen yatıştığı merkezindedir. Dün sabah, Boğazda bekliyen ondan fazla vapur Karadenize çıkmıştır. Geçen perşem- be günü kalkarak fırtına yüzünden tir. Bartında üç gündenberi bekliyen akkale vapuru, dün limanımıza gelmiştir. Bandırmadan kalkan Sa- adet vapuru, 6 saat getikmeyle yolu nu tamamlamıştır. Kasabada mevcut iki doktor da gri- beş santimetre ve Bolu dağmda iki metreyi bulmu:ştur. Bolu dağından geçen şose Üüzerin- deki kar, mütemadi amele postalari- tanda şiddetli kar tipileri biribirini takip etmektedir. Soğuklar artmış - Yunan denizinde şiddetli bir fırtı- na çıkmış, iki Yunan vapuru kara- ya oturmuştür. Istanbuldan kalka - rak Hamburga giderken karaya o - rtınası bir vapur batırdı Karakış, memleketin birçok yerlerinde coşkun bir şiddetle devam etmektedir. Dün de sabaha kadar birçok yerlerden- karakış hakkın- hulâsa ediyoruz: olmak mânalarmı ihtiva eden bu ke- limeden de eğlenmek mânasına olan (se deporter) kelimesi gelmektedir. deniyor, (bu lügate göbe — (Döpor - ter) kelimesi,,Romanım “Basse E- pogue,, devrinin bir kısmmda (des- tek olmak, eğlendirmek) müânasma gelen Jâtince (deportare) kelimesin den gelmektedir. Bu mânayı İtalyan ea (diportarse), İsponyolca (depor - tarsi), eski provansal dilinde (depor- tar) kelimeleri de teyit ederler. Halbuki, “A, Ernout et  Meillet,, nin dictionnaire Etymoloğigue de la Langue latine lüğatinde (deportare) Hediyeli Müsabakamız (Başı 1 incide) birine uyan resim ve fıkra numa - bir liste halinde doldurup bize gön derecektir. yuculara kolaylık olmak Üzere nu: güldürecek olan bu eğlenceli mü- rilecektir. ralık muhtelif eşya hediye edile- cektir. Bu eşyalardan bir - kısmını İpek gömleklik kumaş Rols traş bıçağı ve bileği Likör takımları Maşa saatleri Müsabakamızı takip ediniz. ve ' sayfanın sağındaki kuponları ke- sip toplayınız. Eksik nüshalarınızı idarehanemizden temin edebilir - tur'ı_ı,ıVolgıgemizidebatmışn_i—. Ş siniz. ralarını yanyana koymak suretile Müsabaka bittiği zaman, oku - Bundan müda 100 kişiye 400 li- gösteren listeyi bugün neşrediyo- kelimesi hakkında bir şeye tesadüf e- dilmiyor. Yalnız (portare) kelimesi yerine (portus) kelimesini buluyoruz. (Portus) hakkında verilen izaha göre lâtince (porta) kelimesi ile mü- nasebettar olan (portare) kelimesi ri olmadığını söyliyor. Şimdi (portus) kelimesinin de mâ- nâa ve menşeini ayni lügatte araya- rm: (Portus) un ilk mânası kapı) dır. (geçit ve ; i Filistinin -Arap Bilecikte ! acağı listede öte F TeM pimiz de biliyoruz. .| ğu kâmilen harap olmuştur. Fakat maraların — doldurul. (korta) ve (Portus). kellmeleri. a. | Böre Fransada alıl haştalarmın e E lideri tam bu sırada Tu::vxn;;;'_ gERlNaEmeya b:;s Bilecik, (Tan) — Soğuk yüzünden | — neşredilecektir. " G tastada Biğnâların takslmi noktasin- | t7 Trdusit Tüfüsudün Göri yüzde nı, müstakil yaşamakla SON BOMBARDIMAN grip, siddetli bir vaziyet almıştır. Okuyucuları — hayli eğlendirip | dan (portus) kelimesi (limanın met- biri nisbetindedir, Fakat Sen vilâye « hali) liman mânasını almıştır. hakiki mevkiini en cânli kuvvetile ESNASINDA $ be tutulmuştur. — sabakanın sonunda ayrıca 750 li -| - (Portus) kelimesinin muhtelif di - | Miktar daha fazlalaşmaktadır. Bü « tebarüz ettirmektedir: YATA Madrit cephesinde de milisler Üni- Ösisüü ralık ikramiye vardır. sanlarda (tam) mukabillerini ara -| tüt dünya üzerinde büyük harpten Çünkü, Türk, hiçbir vakit 'I ! | versite mahallesinde taarruza geç * 6 (A.A ö Birinciye 200 yalrm:, .| sonra sinirlilik artmıştır. Akıl hasta esir etmemiş, Araba ıdl"(::ı'":n:' mişlerdir. Havanm çok fena öolma - Bolu, 1 » Bıı — Uf; gündür vi İkinciya 100 Avesta lisanmda (geçit, nehrin ge! Uklarma gelince, harp esnasında mik yapmamış, Türk Arıbll Ki Çennğ| P Tağmen İki taraf arasında vu -| vam eden kar Boluda bir metre O Üçüncüye — 50 lira nakden ve- | çit mahalli) mânasına gelen (pere- "'_“'f azalmıştı. Bunun gsebebi butün_; ardeşlik tus) kelimesi mevcuttur. Bu İran di- sinirlerin bir gaye etrafında toplan linde umumi bir kelimedir, Yine bu dilde (pül) “köprü,, kelimesi, eski yüksek Almancada (fürt) “nehrin geçit mahalli,, kelimesi, Gol lisanm- v en kuv- le temizlenmekte ve postaların - işle- da (ritü ç .. . Fakat Filistin Araplarının lunmaktadır . ruz: a (ritü) ve Breton dilinde | (rit) G y ı vetli fırkasını temsil eden Cemal Hü KS A GNAN) ea Töpanyol'Har mesi temin olunmakta idi. Bu defa| & kişilik sofra tabak takımı “nehrin geçit mahalli,, kelimelerini Oruşme el'l ka bir mokta RCĞRA, t S Düzce ile Hendek arasmdaki Nuhve- buluyoruz. j » seynt de dün, baş Türkler | SOt ziyaret etmek üzere vukubulan ğ K gS:_p:rva) bi rap y İtalyan, Kölk © YA (Başı 1 incide)| ' u ve a Eİ vi eden | ren azınım kapanması yüzünden işilik bardak takımı parça » » Cermen ve İran dil- - Üzerinde — durmuş ÇeŞAE” N davete — karşı Melilâyi ziyaret gö ei Tetiuli 6 Kisilik çay takımı (9 parça) leri arasındaki mukayese göseriyor | Seriyetle, Göringin bilhassa İspanya — zamanımda — Arapların Vht bir Fransız muhribinin kumandanı | goludan gi postası Düz- Muttük TEkuRE HE aaton) ki, bİr “prtü,, esas kelimesi eskidir. | Meselesi hakkında görüşmek “ Üzere. yata İştirak ettiklerini V8 “’ı":şd r:k_ ’“Ç'."’."i’“ Aı.mın askeri görmedi- cede ve Istanbuldan gelen posta oto- Kübik dıvar saatleri (portus) kelimesi, “bir taraftan di Romaya gittiğini yazıyorlar. İi esseselerde lâyikile temsil o' Ui öeeç. ğini bildirmiştir . mobili de Nuhveren boğazında bek -| Amerikan elektrik ekmek kızart: | ğer tarafa geçmek,, atlâmma gelen Matenin Roma muhabiri diyor ki: larını, yani bütün memıokftl—" lduk .. temektedir. ma makinesi bir (per) köküne aittir. Sankritçe de “İtalya, bazı devletlerin İspanyaya kadderatı üzerinde sÖZ sahibi 0İC ei Ataturk Tve Yunanistanda E!Oktrik ütüsü (Piparti) gelimesi (geçiyor, kur - ademi müdahale işinde daha mülâ- etle Filistin KüĞe 8 (Hussüt) Şimali Yinanis Bir kostümlük kumaş tarıyor), (parayati) kelimesi “bir yimane bir tarzı hareket ittihaz et taraftan diğer tarafa geçiriyor., , Yunanca (pera) kelimesi “bir taraf- tan diğer tarafa geçiyorum,, mâna- sına gelir. İşte etimoloji lügatindeki izahat burada bitiyor. « - TKonferansın ikinci kısmını da yâ- rın “yine bu sütunlarda vereceğiz.)| madığını bilmiyoruz. Fakat dünya iş Ülerinin gidişi ancak zırdelilerin ya- pabileceği şekilde olduğuna göre pek — te haksız olmasa gerektir. Kağ. ' birleşiyorlar ki, insanların asabi sis temi, henüz büyük şehir hayatının tazyiklerine uyamamıştır. Belki ya- vaş yavaş uyacaktır. Fakat herhals lacaktır. Devanm çaresi, şehirden uzaklaş « maktır. Bunu devamlı surette ya « — pamıyanlar mutlaka ara sıra bü. yük şehir yaşayışına fasıla vermeli — ve kırlarda ginirlerini dinlendirmeli « dirler., , , BİZİM SİNİR MÜTEHASSİSLARI- NA GÖRE.. Yukarıya aldığımız neşriyat hak- kımda sinir doktorlarımızın düşünce — hastalarınm fazlalâşmasma Tağmen Fransız gazetesinin yazısını mübalâ- galı bulmaktadır. Kendisi diyor ki: “— Elimde mevcut istatistiklere tinde, yani Paris ve civarında bu masıydı, Roma meleri taraftarıdır. ; Büu devletler eğer bu şekilde hare- ket etmezlerse Mussolini yakım za « manda gönüllüler meselesi hakkında — Fransa ve İngiltere tarafından ve - — rilmiş olan notalara verdiği muvafa kat cevabmı hükümsüz addetmiye karar vermek mecburiyetinde kala « caktır., , ü Bütün mütehassıslar şu noktada. fesör, son birkaç Ssene içinde akıl — Kİ ç Filistin Araplarını, şikâyetlerini tah bütün dünya bu vaitleri nasıl tutmuş (D& eati hç £ ci oi : n " $i porter): eski Fransızca; eğlen  kik heyetine anlatmak üzere müca . İngiliz mahafili Fransa meclisi-| olduklarını guri_l)îor: Al.maıgyada .bu. ENE tazimlerimle, yükeek 'Batlarş dirmek, zihni bir meşguliyetten kur Ço ç alıyor : deleyi bırakmıya teşvik eden Arap | nin hareketini memnuniyetle karşıla- | gün de eskisi gibi yine emlâk sahip .| na sunarım. tarmak, hüsnü İdare etmek, destek 5 | lerinin spekülâsyatörlerin ve borsa - Arkadaşlar; PK u (Başr 1 incide) de uyamıyanlar ve delirenler çoğa - & etmiyecek ve bir man Boğazdan çıkamıyan — Cümhuriyet Her resmin ve fıkranın yanında b ei r _ | : N İ i »ssillerindendir. Fa | / cini & : $ şamakta devam edec K, Tür.: m:'." b?ı.nhm etmiştir. Ka tn yapuru da dün sabah hareket etmiş- birer numara vardır. Bunları biri- katgbu İ’““ ";*;“";'âf:“e Bünzerlük lerini öğrenmek istiyerek — profesör Ü dasına tercih edi- | giliz konsolosluğu civarmma düşmüş nların diğer dille Fahrettin Kerim ile görüştük. Pros l0